«Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι μια μέρα θα ζούσα και θα εργαζόμουν σε μια σκηνή, στερημένος από τις πιο βασικές ανθρώπινες ανάγκες – ακόμα και από το νερό και μια τουαλέτα. Είναι περισσότερο σαν θερμοκήπιο το καλοκαίρι και σαν ψυγείο τον χειμώνα», περιγράφει, μιλώντας στο BBC, ο δημοσιογράφος Αμπντάλα Μίκνταντ.
Ύστερα από 22 μήνες πολέμου στη Γάζα, οι περισσότεροι δημοσιογράφοι αναγκάζονται να δουλεύουν σε σκηνές γύρω από νοσοκομεία, για να έχουν πρόσβαση στο ρεύμα και το διαδίκτυο.
Η ηλεκτροδότηση έχει κοπεί σε όλη τη Γάζα, οπότε τα νοσοκομεία – των οποίων οι γεννήτριες λειτουργούν ακόμη – παρέχουν την ηλεκτρική ενέργεια για τη φόρτιση τηλεφώνων και εξοπλισμού.
Ωστόσο, η παραμονή τους δίπλα στα νοσοκομεία δεν τους εξασφαλίζει ασφάλεια, καθώς ισραηλινά πλήγματα σημειώνονται συχνά εκεί γύρω.
Τη Δευτέρα, πέντε δημοσιογράφοι ήταν ανάμεσα σε τουλάχιστον 20 νεκρούς σε διπλό ισραηλινό πλήγμα στο νοσοκομείο Νάσερ στην πόλη Χαν Γιουνίς, στον νότο. Τα διεθνή ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένου του BBC, βασίζονται σε τοπικούς ρεπόρτερ στη Γάζα, καθώς το Ισραήλ δεν τους επιτρέπει να στέλνουν δικούς τους δημοσιογράφους στην περιοχή, παρά μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις που συνοδεύουν ισραηλινά στρατεύματα.
«Ως δημοσιογράφοι, αισθανόμαστε ότι είμαστε συνεχώς στόχος»
Τουλάχιστον 197 δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα ΜΜΕ έχουν σκοτωθεί από την αρχή του πολέμου στη Γάζα, μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 – οι 189 από αυτούς Παλαιστίνιοι που σκοτώθηκαν από το Ισραήλ στη Γάζα, σύμφωνα με την Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ) με έδρα τις ΗΠΑ.
Ο Άχεντ Φαρουάνα, της Συνδικαλιστικής Ένωσης Παλαιστινίων Δημοσιογράφων, είπε στο BBC ότι ο ίδιος και οι συνάδελφοί του αισθάνονται ότι στοχοποιούνται από τις ισραηλινές δυνάμεις, «κάτι που μας αφήνει σε συνεχή φόβο για τη δική μας ασφάλεια και εκείνη των οικογενειών μας».
Μετά από σχεδόν δύο χρόνια πολέμου, οι δημοσιογράφοι είναι εξαντλημένοι από την αδιάκοπη δουλειά, όμως η ζήτηση για ειδήσεις παραμένει αμείωτη. Αυτό άνοιξε τον δρόμο για νέους ανθρώπους στη Γάζα, μερικοί από τους οποίους δεν είχαν δουλέψει ποτέ ξανά στη δημοσιογραφία, να γίνουν ρεπόρτερ και φωτορεπόρτερ.
Μερικοί εργάζονται επίσημα για τοπικά ή διεθνή ΜΜΕ, αλλά πολλοί προσλαμβάνονται με προσωρινές συμβάσεις. Αυτό σημαίνει ότι η εργασία τους είναι ασταθής, ενώ ο εξοπλισμός προστασίας, η ασφάλιση και οι πόροι που λαμβάνουν ποικίλλουν πολύ.
«Κάθε δημοσιογράφος στον κόσμο έχει δικαίωμα σε διεθνή προστασία. Δυστυχώς, ο ισραηλινός στρατός δεν μας αντιμετωπίζει έτσι, ειδικά όταν πρόκειται για Παλαιστίνιους δημοσιογράφους», είπε στο BBC η Γκάντα αλ-Κουρντ, ανταποκρίτρια του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel. Το Ισραήλ έχει επανειλημμένα αρνηθεί ότι στοχοποιεί δημοσιογράφους.
Ωστόσο, ο ισραηλινός στρατός είπε ότι στόχευσε τον ανταποκριτή του Al Jazeera, Anas Al-Sharif, μέσα στη σκηνή του στη Γάζα στις 10 Αυγούστου, σε επίθεση που σκότωσε επίσης τρεις ακόμη εργαζόμενους του Al Jazeera, δύο freelancers και έναν ακόμη άνδρα. Ο στρατός ισχυρίστηκε ότι ο Σαρίφ ήταν «επικεφαλής τρομοκρατικού πυρήνα της Χαμάς», κάτι που εκείνος είχε αρνηθεί προτού σκοτωθεί.
Η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων δήλωσε ότι το Ισραήλ απέτυχε να παρουσιάσει στοιχεία για να στηρίξει τον ισχυρισμό και κατηγόρησε τις ισραηλινές δυνάμεις ότι στοχοποιούν δημοσιογράφους σε μια «εσκεμμένη και συστηματική προσπάθεια να καλύψουν τις ενέργειες του Ισραήλ» στη Γάζα.
Ο εικονολήπτης του Reuters Χουσάμ αλ-Μάσρι σκοτώθηκε στο πρώτο πλήγμα στο νοσοκομείο Νάσερ τη Δευτέρα. Το δεύτερο πλήγμα, λίγα λεπτά αργότερα, σκότωσε διασώστες και τέσσερις ακόμη δημοσιογράφους: τη freelancer Μαριάμ Αμπού Ντάγκα (Associated Press), τον εικονολήπτη του Al Jazeera Μοχάμαντ Σαλάμα, τον ανεξάρτητο δημοσιογράφο Άχμεντ Αμπού Αζίζ και τον freelance βιντεορεπόρτερ Μοάζ Αμπού Τάχα.
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου περιέγραψε το περιστατικό ως «τραγικό λάθος».
«Όταν δουλεύεις μέσα σε μια σκηνή, ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να συμβεί. Η σκηνή σου ή τα περίχωρά της μπορεί να βομβαρδιστούν – τι κάνεις τότε;» αναρωτιέται ο Αμπντάλα Μίκνταντ, ανταποκριτής του τηλεοπτικού δικτύου Al-Araby.
«Μπροστά στην κάμερα, πρέπει να είμαι απόλυτα συγκεντρωμένος, πνευματικά σε εγρήγορση και ετοιμόλογος παρά την εξάντληση. Αλλά το πιο δύσκολο είναι να βρίσκομαι σε επιφυλακή για όσα συμβαίνουν γύρω μου και να σκέφτομαι τι θα κάνω αν ο χώρος στον οποίο βρίσκομαι γίνει στόχος», είπε στο BBC.
«Κι εμείς οι ίδιοι πεινάμε και πονάμε»
Την περασμένη Παρασκευή, επιβεβαιώθηκε για πρώτη φορά επίσημα ο λιμός στη Γάζα. Η έκθεση της Integrated Food Security Phase Classification (IPC) ανέφερε ότι περισσότεροι από 500.000 άνθρωποι στη Γάζα αντιμετωπίζουν «πείνα, εξαθλίωση και θάνατο».
Οι δημοσιογράφοι στη Γάζα βιώνουν την ίδια ακραία πείνα με αυτούς για τους οποίους κάνουν ρεπορτάζ.
«Ένα φλιτζάνι καφέ ανακατεμένο με αλεσμένα ρεβίθια ή ένα ποτήρι άγλυκο τσάι μπορεί να είναι όλο κι όλο αυτό που καταναλώνεις σε μια μέρα δουλειάς», λέει ο ανεξάρτητος δημοσιογράφος Άχμεντ Τζαλάλ.
«Υποφέρουμε από δυνατούς πονοκεφάλους και κόπωση, αδυνατούμε να περπατήσουμε από την πείνα», είπε στο BBC, «αλλά συνεχίζουμε τη δουλειά μας». Ο Άχμεντ έχει εκτοπιστεί πολλές φορές με την οικογένειά του, όμως κάθε φορά συνέχιζε να εργάζεται δημοσιογραφικά ενώ ταυτόχρονα προσπαθούσε να εξασφαλίσει τροφή, νερό και καταφύγιο.
«Η καρδιά μου ραγίζει όταν μεταδίδω τον θάνατο συναδέλφων μου και το μυαλό μου μού λέει ότι ίσως να είμαι ο επόμενος... Ο πόνος με κατατρώει, αλλά τον κρύβω από την κάμερα και συνεχίζω», λέει ο ίδιος.
«Αισθάνομαι πνιγμένος, εξαντλημένος, πεινασμένος, φοβισμένος – και δεν μπορώ ούτε να σταματήσω για να ξεκουραστώ», προσθέτει.
«Έχουμε χάσει την ικανότητα να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας»
Η Γκάντα αλ-Κουρντ λέει ότι τα δύο χρόνια κάλυψης ειδήσεων για θάνατο και πείνα την έχουν αλλάξει.
«Κατά τη διάρκεια αυτού του πολέμου, χάσαμε την ικανότητα να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας», είπε στο BBC. «Βρισκόμαστε σε μια συνεχή κατάσταση σοκ. Ίσως να ξανακερδίσουμε αυτήν την ικανότητα όταν τελειώσει ο πόλεμος».
Μέχρι τότε, η Γκάντα συγκρατεί τον φόβο της για τις δύο κόρες της και το πένθος της για τον αδελφό της και την οικογένειά του, που πιστεύει ότι εξακολουθούν να είναι θαμμένοι κάτω από τα ερείπια μετά από ισραηλινό πλήγμα στη βόρεια Γάζα, στην αρχή του πολέμου.
«Ο πόλεμος άλλαξε τη ψυχή και την προσωπικότητά μας. Θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να επιστρέψουμε σε αυτό που ήμασταν πριν από τις 7 Οκτωβρίου 2023».
Με πληροφορίες από BBC
