ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΤΩΡΑ

Τέχνη της πλάκας: Η «γυμνή» αλήθεια για τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς

Τέχνη της πλάκας: Η «γυμνή» αλήθεια για την Μαρίνα Αμπράμοβιτς Facebook Twitter
Επισκέπτρια στην έκθεση της Μαρίνα Αμπράμοβιτς στη Royal Academy του Λονδίνου.
0

Θα περίμενε ίσως κανείς ότι το θέαμα των επισκεπτών που στριμώχνονται διστακτικά ανάμεσα στο γυμνό νεαρό ζευγάρι που φρουρεί την πόρτα της γκαλερί στην έκθεση της Μαρίνα Αμπράμοβιτς στη Royal Academy του Λονδίνου, θα προκαλούσε κάποια αίσθηση υπέρβασης. Το γεγονός ότι δεν συμβαίνει αυτό –κάποια αμήχανα χαμόγελα, μια αόριστα καλοπροαίρετη αδιαφορία τριγύρω– κάτι μας λέει για το πόσο εξημερωμένο είναι αυτό το είδος performance art.

Η Αμπράμοβιτς έχει απολύτως κατοχυρώσει το στάτους μιας διεθνούς σταρ της τέχνης την τελευταία δεκαετία περίπου και η μεγάλη αναδρομική της έκθεση στο Λονδίνο μας δείχνει κάτι για το τίμημα αυτής της διασημότητας – πώς ένα είδος ακραίας, αντιφατικής τέχνης που κάποτε μπορούσε να εκληφθεί ως συγκρουσιακό, ακόμη και ριζοσπαστικό, έχει καταλήξει να είναι το αγαπημένο των mainstream γκαλερί. Και πώς η ίδια η Αμπράμοβιτς έχει μεταμορφωθεί στην πρωθιέρεια μιας πολύ σύγχρονης συγχώνευσης της βιωματικής τέχνης και της κουλτούρας θυματοποίησης, προσφέροντας τη δική της μορφή θείας κοινωνίας, μεταξύ του κοινού και της σχεδόν αγιοποιημένης μορφής του «καλλιτέχνη».

Η Αμπράμοβιτς έχει απολύτως κατοχυρώσει το στάτους μιας διεθνούς σταρ της τέχνης την τελευταία δεκαετία περίπου και η μεγάλη αναδρομική της έκθεση στο Λονδίνο μας δείχνει κάτι για το τίμημα αυτής της διασημότητας –  πώς ένα είδος ακραίας, αντιφατικής τέχνης που κάποτε μπορούσε να εκληφθεί ως συγκρουσιακό, ακόμη και ριζοσπαστικό, έχει καταλήξει να είναι το αγαπημένο των mainstream γκαλερί.

Η ιστορία της performance art είναι φορτωμένη με χρήσεις και καταχρήσεις του σώματος, και η Αμπράμοβιτς έχει γίνει –αν μη τι άλλο, λόγω της καθαρής επιμονής της– η πιο διάσημη σύγχρονη εκπρόσωπος του είδους, παρότι όπως πολλοί performance artists που ξεκίνησαν την δεκαετίας του 1970, στην πραγματικότητα ακολουθούσε τα βήματα πρωτοπόρων όπως η Yoko Ono, η Carolee Schneemann ή άλλοι καλλιτέχνες της δεκαετίας του 1960 που έκαναν τα "happenings" τους πολύ πριν εφευρεθεί ο όρος "performance art".

Τέχνη της πλάκας: Η «γυμνή» αλήθεια για την Μαρίνα Αμπράμοβιτς Facebook Twitter
Carolee Schneemann, Water Light-Water Needle, St. Mark's Church (1966). Φωτ.: Terry Schutte. Courtesy of Hales Gallery. Courtesy of Carolee Schneemann and Hales Gallery, London. Copyright Carolee Schneemann

Σε μια κοινωνία όπως η σημερινή στην οποία οι άνθρωποι αισθάνονται πιο απομονωμένοι, πιο ανήσυχοι, πιο ευάλωτοι – σ’ αυτή την εποχή της παραλυτικής ευπάθειας, υπάρχει μια ιδιότυπη δίψα για θεραπεία και υπέρβαση, και η Αμπράμοβιτς προσφέρει και τα δύο. Όχι στον ιδιωτικό χώρο του εξομολογητηρίου ή του γραφείου του ψυχαναλυτή, αλλά στη λάμψη του δημόσιου φόρουμ μιας γκαλερί. Το έργο της μεταφέρει παράξενους απόηχους από τον μυστικισμό της μεσαιωνικής Ευρώπης, όπως διαπιστώνει κανείς και από το τεράστιο πανό που κρέμεται πάνω από την αυλή της Ακαδημίας και δείχνει την ίδια σε διάφορες εκδηλώσεις τρέλας και έκστασης.

Ο μυστικισμός του 21ου αιώνα που πρεσβεύει η Αμπράμοβιτς είναι ένα συνονθύλευμα ανατολικού πνευματισμού, βουδισμού, ασκητικού χριστιανισμού, παγανισμού και, όταν φτάνει κανείς στα πιο πρόσφατα έργα, κρυστάλλων και ημιπολύτιμων λίθων, που διοχετεύουν όποια «ενέργεια» επιμένουν τα κείμενα της γκαλερί ότι προβάλλει η εικαστικός.

Για τους θαυμαστές της, αναμφίβολα, η Αμπράμοβιτς είναι μια γενναία προφήτης καλύτερων τρόπων ύπαρξης που μεταδίδει στο κοινό την μεσσιανική αύρα της, μια ενάρετη μαχήτρια κατά της αδικίας. Μεγάλο μέρος της δημοσιογραφικής κάλυψης της έκθεσης επανέλαβε τον ισχυρισμό (ο οποίος φαίνεται να ξέφυγε από την πρόσφατη συνέντευξη της στον Guardian) ότι είναι η πρώτη γυναίκα καλλιτέχνης που τιμάται με ατομική έκθεση στην 255χρονη ιστορία της Ακαδημίας, προκαλώντας έναν καταιγισμό σχολίων που καταφέρονται εναντίον της βαθιά ριζωμένης κουλτούρας του σεξισμού.

Τέχνη της πλάκας: Η «γυμνή» αλήθεια για την Μαρίνα Αμπράμοβιτς Facebook Twitter
Για τους θαυμαστές της, αναμφίβολα, η Αμπράμοβιτς είναι μια γενναία προφήτης καλύτερων τρόπων ύπαρξης που μεταδίδει στο κοινό την μεσσιανική αύρα της, μια ενάρετη μαχήτρια κατά της αδικίας. Marina Abramović, Levitation of saint Teresa, 2009.

Το πρόβλημα είναι ότι αυτό δεν είναι αλήθεια. Ομολογουμένως, η Royal Academy δεν είναι, ιστορικά, το πιο προοδευτικό ίδρυμα σε ό,τι αφορά την έμφυλη ισορροπία. Όμως η πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση μιας εν ζωή γυναίκας καλλιτέχνιδας στο ίδρυμα ήταν της Βρετανίδας γλύπτριας Elisabeth Frink, το 1985. Στη Frink προσφέρθηκε μάλιστα η προεδρία της Ακαδημίας. (Η ίδια αρνήθηκε, εξηγώντας ότι ήταν πολύ απασχολημένη με τη γλυπτική).

Αλλά γιατί να αφήσουμε τα πραγματικά γεγονότα να μπουν εμπόδιο σε μια «καυτή» επικεφαλίδα; Η Αμπράμοβιτς έχει αναλάβει ακόμη και τον ρόλο της ειδικής πρέσβειρας στην Ουκρανία, μια διασημότητα ως σωτήρας – σαν τον Bono, αλλά για τον κόσμο των εικαστικών.

Αυτό συμβαίνει όταν ο καλλιτέχνης γίνεται διασημότητα και διαμορφώνεται πλέον από την ανάγκη μιας κουλτούρας για μια φιγούρα στην οποία θα μπορούσε να προβάλει την επιθυμία της για λύτρωση – ένα όλο και πιο κενό θέαμα ψεύτικων συναισθημάτων και κατασκευασμένης συντροφικότητας, με την γκαλερί τέχνης να μετατρέπεται σε ιερό βωμό.

Με στοιχεία από The Telegraph

Εικαστικά
0

ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΤΩΡΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μη πετάτε τα σπασμένα κεραμικά: Η Γιόκο Όνο με ένα νέο έργο μας δείχνει τον τρόπο να αγαπήσουμε την ατέλεια

Πολιτισμός / Μη πετάτε τα σπασμένα κεραμικά: Η Γιόκο Όνο με ένα νέο έργο μας δείχνει τον τρόπο να αγαπήσουμε την ατέλεια

Μια ιαπωνική μέθοδος αιώνων για την ανάδειξη των ατελειών, που είχε αρχίσει να δείχνει πρώτη φορά στο Mending Piece I στην ατομική της έκθεση το 1966 στην Indica Gallery του Λονδίνου.
THE LIFO TEAM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
"Η κούνια" του Φραγκονάρ: Στο φως τα ζουμερά μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Εικαστικά / «Η Κούνια» του Φραγκονάρ: Τα μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Η περίφημη «Κούνια» με τη σκηνοθεσία της συνεύρεσης των σωμάτων και των ψυχών με τρόπο ακόλαστο, πονηρό ή ανοιχτό σε μια νέα ηθική, έργο – σταρ της περίφημης συλλογής Wallace στο Λονδίνο, αποκαταστάθηκε φέρνοντας στο φως άτακτες λεπτομέρειες που ενισχύουν την αυθάδεια του έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ειρήνη Παναγοπούλου

Εικαστικά / Ειρήνη Παναγοπούλου: Η μεγάλη Ελληνίδα συλλέκτρια Τέχνης μιλά στη LIFO

Η γνωστή συλλέκτρια μιλά στη LiFO για το ταξίδι της στην τέχνη μέσα από τη συγκρότηση της μεγάλης και σπάνιας συλλογής της, μέρος της οποίας θα δούμε με αφορμή την έκθεση «Fernweh ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Εικαστικά / Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Η γεννημένη στο Ελσίνκι καλλιτέχνιδα που κέρδισε το βραβείο Young Artist της φετινής Art Athina μιλάει για το έργο της που βασίζεται στην αίσθηση του κατεπείγοντος, στη χειρωνακτική εργασία και στη σχέση της με τη γλώσσα. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα «χρονικό της αναισθησίας» με έργα υψηλής δόνησης 

Εικαστικά / Κωνσταντίνος Λαδιανός: «Πού πήγε όλη αυτή η επιδεξιότητα των χεριών που είχαν οι παλιότεροι»

Η παράδοση, η αγιολογική γραμματεία και η λαϊκή μυθολογία συνυπάρχουν στον κόσμο του ταλαντούχου καλλιτέχνη, εμπλέκοντας το προσωπικό βίωμα με καθηλωτικές αλληγορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Εικαστικά / Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Με το έργο του στον εξωτερικό χώρο του μουσείου ο Michael Rakowitz συνομιλεί με τα έργα της κλασικής αρχαιότητας και υπενθυμίζει τα μάταια ταξίδια ανθρώπων και πολιτιστικών αγαθών που «ξεσπιτώνονται».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Εικαστικά / Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Με πυρήνα της συλλογής του Λόντερ ένα από τα διασημότερα έργα του Κλιμτ, που εκτιμάται ότι η πώλησή του θα ξεπεράσει τα 150 εκατομμύρια δολάρια, η βραδιά της δημοπρασίας στον οίκο Sotheby’s φιλοδοξεί να προσελκύσει ξανά τους μεγάλους συλλέκτες. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζένη Μαρκέτου

Οι Αθηναίοι / Τζένη Μαρκέτου: «Οι καλλιτέχνες δεν έχουμε ανακαλύψει τον τροχό»

Στην Αμερική έμαθε πως η τέχνη είναι κοινωνική υπόθεση, πως ο κόσμος δεν εξαντλείται στις γκαλερί. Η πρώτη της παρέμβαση σε δημόσιο χώρο, που προκάλεσε αντιδράσεις, της δίδαξε ότι ένα έργο οφείλει να μοιάζει σαν να υπήρχε πάντα εκεί. Με τη νέα της εγκατάσταση στο Μέγαρο Μουσικής μάς υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές της φύσης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σεπτέμβρης της Art Athina 2025

Εικαστικά / Art Athina 2025: Το τώρα και το μετά της σύγχρονης τέχνης

Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη: Το ανάγλυφο του παγκόσμιου εικαστικού χάρτη έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από την ελληνική και ξένη παραγωγή, και αναδεικνύεται στην ετήσια φουάρ που πραγματοποιείται ξανά στο Ζάππειο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Εικαστικά / Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Με τo «Δωμάτιο Απόδρασης», μια εγκατάσταση ερευνητική και παιγνιώδη, βασισμένη στην ιδέα της φιλοσοφίας και την παραίσθηση του ψηφιακού κόσμου, θα μας εκπροσωπήσει στην 61η Μπιενάλε Βενετίας ο καταξιωμένος εικαστικός και αρχιτέκτονας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο συναρπαστικός εξπρεσιονισμός του Ζορζ Ρουό 

Εικαστικά / Ζορζ Ρουό: Ο μεγάλος λησμονημένος του εξπρεσιονισμού

Ο Γάλλος ζωγράφος και χαράκτης συνδέθηκε με τα κινήματα της μοντέρνας τέχνης στις αρχές του 20ού αιώνα αλλά ξεχάστηκε μετά τον θάνατό του. Μια έκθεση με σημαντικά του έργα τον επαναφέρει στο προσκήνιο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ