«Θαλασσογραφίες» στη Σύρο: Μια εικαστική έκθεση για την καταλυτική σημασία της θάλασσας Facebook Twitter

«Θαλασσογραφίες» στη Σύρο: Μια εικαστική έκθεση για την καταλυτική σημασία της θάλασσας

0

Μπαίνοντας στο λιμάνι της Σύρου, ο ταξιδιώτης βλέπει από την πρώτη στιγμή την ιστορία της γοητευτικής πρωτεύουσας των Κυκλάδων να ξεδιπλώνεται μπροστά του: η μεσαιωνική Άνω Σύρα, η νεοκλασική Ερμούπολη των εμπόρων, οι Καθολικοί και Ορθόδοξοι ναοί, το Νεώριο Σύρου, τα ερειπωμένα εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας, το εντυπωσιακό πέτρινο τελωνείο του 1859, όλα συνθέτουν ένα μοναδικό παλίμψηστο.

Σε τέσσερις αποθήκες της νότιας πτέρυγας των Αποθηκών Διαμετακομίσεως του λιμανιού στεγάζεται η Πινακοθήκη Κυκλάδων. Οι συνολικά δεκατέσσερις αποθήκες που βρίσκονται στη βόρεια προβλήτα χτίστηκαν την περίοδο 1834-1839 με κρατική δαπάνη, σε σχέδια του Βαυαρού αρχιτέκτονα που συνόδευε τον βασιλιά Όθωνα, Γιόχαν Ερλάχερ, και συγκαταλέγονται στα πρώτα κτίρια της Ερμούπολης. 

Μπορεί οι αποθήκες να σταμάτησαν να λειτουργούν από τον Μεσοπόλεμο και μετά στο ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό και επιβλητικό πέτρινο κτίριο, ωστόσο βρήκε εκεί τη θέση της η Πινακοθήκη Κυκλάδων που από το 1994 έχει καταφέρει να αποτελεί πόλο έλξης για τους φιλότεχνους κάθε καλοκαίρι.

Ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να θαυμάσει κάποιους από τα γνωστότερους πίνακες του Βολανάκη αλλά και του Ιωάννη Αλταμούρα που, αν και πέθανε πολύ νέος, μόλις είκοσι έξι ετών, άφησε πίσω του λίγα, αλλά σημαντικά έργα.

Αυτήν τη φορά, τα έργα που φιλοξενεί δεν θα μπορούσαν να βρίσκονται σε πιο ταιριαστό χώρο. Η έκθεση «Θαλασσογραφίες. Από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος» που εγκαινιάστηκε από τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα, «συνομιλεί» με τον καλύτερο τρόπο τόσο με το κτίριο όσο και με το πολύβουο λιμάνι του νησιού.

Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Κωνσταντίνος Βολανάκης, Ακτή Φαλήρου, περ. 1885. Λάδι σε καμβά. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος.

Την «καταλυτική σημασία της θάλασσας που χαράσσεται στην ιστορία, την παράδοση και των κουλτούρα των λαών που ζουν στις ακτές της», τόνισε ο κ. Στουρνάρας, βρίσκοντας την ευκαιρία να αναφερθεί και στον σημαντικό ρόλο που έπαιξε η Σύρος στην εμπορική ανάπτυξη του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.

Για την έκθεση, η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια της Συλλογής Έργων Τέχνης της Τράπεζας της Ελλάδος, Χάρις Κανελλοπούλου, επέλεξε, ανάμεσα στα περίπου 3.000 έργα που έχει στην κατοχή της η τράπεζα, πενήντα ένα αντιπροσωπευτικές θαλασσογραφίες με επίκεντρο ποικίλες πτυχές του είδους: τη θάλασσα και το μεγαλείο της φύσης, το παράκτιο τοπίο και την ανθρώπινη παρουσία ή δραστηριότητα, τη θάλασσα σε σχέση με ιστορικά γεγονότα και πολεμικές σκηνές, τη ζωή της ελληνικής ναυτοσύνης και των ψαράδων αλλά και τη ζωτική ευχαρίστηση της θαλασσινής εμπειρίας.

Αφετηρία της περιήγησης στην καλοστημένη έκθεση αποτελούν οι ικανοί θαλασσογράφοι του δέκατου ένατου αιώνα, όπως ο Ιωάννης Αλταμούρας, o Κωνσταντίνος Βολανάκης, o Αιμίλιος Προσαλέντης, o Βασίλειος Χατζής, με γόνιμο ενδιαφέρον για τους παραδοσιακούς τύπους και τις απεικονίσεις τόπων και γεγονότων. 

Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Κωνσταντίνος Μαλέας, Μονεμβασιά, 1924-1928. Λάδι σε χαρτόνι. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος

Μετά την εμβληματική έκθεση «Τόποι αναφοράς» που πραγματοποίησε η τράπεζα στο Μουσείο Μπενάκη το 2018, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία για άλλη μια φορά να θαυμάσει κάποιους από τα γνωστότερους πίνακες του Βολανάκη αλλά και του Ιωάννη Αλταμούρα που, αν και πέθανε πολύ νέος, μόλις είκοσι έξι ετών, άφησε πίσω του λίγα, αλλά σημαντικά έργα.

Βαδίζοντας στον εικοστό και αργότερα στον εικοστό πρώτο αιώνα, δημιουργοί όπως οι Σοφία Λαζαρίδου, Περικλής Βυζάντιος, Δημήτριος Γαλάνης, Κωνσταντίνος Μαλέας, Μιχαήλ Αξελός, Αλέξανδρος Κορογιαννάκης, Πάρις Πρέκας, Θανάσης Μακρής, Σωτήρης Σόρογκας, στρέφονται κάθε φορά προς μια διαφορετική πρόσληψη και καταγραφή της ατμόσφαιρας της ελληνικής θάλασσας και των ευμετάβλητων στοιχείων της.

Ανάμεσα στα εκθέματα περιλαμβάνονται και τα «Πανιά καϊκιών» που για να ταξιδέψουν στη Σύρο ξεκρεμάστηκαν από τον τοίχο του γραφείου του Γιάννη Στουρνάρα, όπου δεσπόζουν τα τελευταία χρόνια, καθώς και η «Νυχτερινή φαντασία», ένα εντυπωσιακό έργο της Σοφίας Λασκαρίδου, της πρώτης γυναίκας που έγινε δεκτή, με βασιλικό διάταγμα του Γεωργίου Α', στο Σχολείο Καλών Τεχνών της Αθήνας. 

Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Ιωάννης Αλταμούρας, Έξω από το λιμάνι, 1874. Λάδι σε χαρτί επικολλημένο σε χαρτόνι. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος

«Τόπος που αποτελεί την κατοικία μας, καθορίζει την ιστορία και τις παραδόσεις μας, προσδιορίζει τις απαρχές της προέλευσης και την ιδεολογία της ταυτότητάς μας, προσφέρει στην επιβίωση και στην ανάτασή μας, η θάλασσα και ο κόσμος της λειτούργησαν και λειτουργούν ως ελκυστικά εικαστικά ερεθίσματα για πλειάδα καλλιτεχνών.

Τόσο με τους ακαδημαϊκούς όρους της τοπιογραφίας του δέκατου ένατου αιώνα όσο και με τις διαρκώς ανανεούμενες κατευθύνσεις κάθε νεότερης εποχής, μέσα από την προσωπική γραφή κάθε καλλιτέχνη, οι αναπαραστάσεις της θάλασσας γίνονται φορείς νοημάτων αναφορικά με τη συνθήκη ενός πολυποίκιλου εξωτερικού περιβάλλοντος, τις μορφές της εσωτερικής ζωής του –ως φυσικού τόπου και ψυχικής κατάστασης– και τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι έχουμε επιδράσει σε αυτήν και την έχουμε κατασκευάσει. 

Έτσι, χάρη στο εκφραστικό χάρισμα της τέχνης, πολυδιάστατες οπτικές, επιμέρους χαρακτηριστικά, φανεροί και αδιόρατοι συσχετισμοί γύρω από το θαλασσινό τοπίο αναδύονται και φωτίζουν τόσο τη ρεαλιστική και πραγματιστική εικόνα όσο και τη λυρική και σαγηνευτική αίσθηση της θαλασσινής εμπειρίας», σημειώνει στον δίγλωσσο κατάλογο της έκθεσης η Χάρις Κανελλοπούλου.

Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Ιωάννης Αλταμούρας, Καράβια, 1874. Λάδι σε κόντρα πλακέ. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Βάσος Γερμενής, Τοπίο της Σαντορίνης, 1935-1938. Λάδι σε χαρτόνι. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Σοφία Λασκαρίδου, Νυχτερινή φαντασία (Ο Κάβος της Κυράς), 1906. Λάδι σε καμβά. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Κωνσταντίνος Βολανάκης, Το λιμάνι του Πειραιά, 1885-1888. Λάδι σε καμβά. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Αλέξανδρος Κορογιαννάκης, Άλιμος-Κολυμβητές, 1945-1951. Λάδι σε κόντρα πλακέ. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Γιώργος Μαυροΐδης, Ύδρα, 1961. Λάδι σε καμβά. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Πάρις Πρέκας, Πανιά καϊκιών, 1962. Λάδι σε καμβά. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Κούλα Μαραγκοπούλου, Βάρκες, χ.χ. Ακρυλικό σε χαρτί. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Κωνσταντίνος Βολανάκης, Νυχτερινό, 1895-1900. Λάδι σε καμβά. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Πάρις Πρέκας, Αμοργός, το πλοίο της άγονης γραμμής, 1981. Υδατογραφία. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Μιχαήλ Αξελός, Παραλία Παλαιού Φαλήρου, 1949. Λάδι σε κόντρα πλακέ. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Μιχαήλ Αξελός, Το κόκκινο λίμπερτυ, 1951. Λάδι σε χαρτί επικολλημένο σε χαρντ-μπορντ. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος

Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Μαρία Φιλοπούλου, Θάλασσα, 2013. Λάδι σε καμβά. Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος.

Θαλασσογραφίες Σύρος Facebook Twitter
Άποψη από τον χώρο της έκθεσης.

«Θαλασσογραφίες. Από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος»
Πινακοθήκη Κυκλάδων, Επαμεινώνδα Παπαδάμ, Ερμούπολη, Σύρος
Ημέρες & ώρες λειτουργίας: Δευτ., Τετ.: 19.00-22.00 / Τρ., Πέμ.-Κυρ.: 11.00-13.00 & 19.00-22.00
Είσοδος ελεύθερη, διάρκεια μέχρι 10 Σεπτεμβρίου 2022



 

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
"Η κούνια" του Φραγκονάρ: Στο φως τα ζουμερά μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Εικαστικά / «Η Κούνια» του Φραγκονάρ: Τα μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Η περίφημη «Κούνια» με τη σκηνοθεσία της συνεύρεσης των σωμάτων και των ψυχών με τρόπο ακόλαστο, πονηρό ή ανοιχτό σε μια νέα ηθική, έργο – σταρ της περίφημης συλλογής Wallace στο Λονδίνο, αποκαταστάθηκε φέρνοντας στο φως άτακτες λεπτομέρειες που ενισχύουν την αυθάδεια του έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ειρήνη Παναγοπούλου

Εικαστικά / Ειρήνη Παναγοπούλου: Η μεγάλη Ελληνίδα συλλέκτρια Τέχνης μιλά στη LIFO

Η γνωστή συλλέκτρια μιλά στη LiFO για το ταξίδι της στην τέχνη μέσα από τη συγκρότηση της μεγάλης και σπάνιας συλλογής της, μέρος της οποίας θα δούμε με αφορμή την έκθεση «Fernweh ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Εικαστικά / Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Η γεννημένη στο Ελσίνκι καλλιτέχνιδα που κέρδισε το βραβείο Young Artist της φετινής Art Athina μιλάει για το έργο της που βασίζεται στην αίσθηση του κατεπείγοντος, στη χειρωνακτική εργασία και στη σχέση της με τη γλώσσα. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα «χρονικό της αναισθησίας» με έργα υψηλής δόνησης 

Εικαστικά / Κωνσταντίνος Λαδιανός: «Πού πήγε όλη αυτή η επιδεξιότητα των χεριών που είχαν οι παλιότεροι»

Η παράδοση, η αγιολογική γραμματεία και η λαϊκή μυθολογία συνυπάρχουν στον κόσμο του ταλαντούχου καλλιτέχνη, εμπλέκοντας το προσωπικό βίωμα με καθηλωτικές αλληγορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Εικαστικά / Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Με το έργο του στον εξωτερικό χώρο του μουσείου ο Michael Rakowitz συνομιλεί με τα έργα της κλασικής αρχαιότητας και υπενθυμίζει τα μάταια ταξίδια ανθρώπων και πολιτιστικών αγαθών που «ξεσπιτώνονται».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Εικαστικά / Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Με πυρήνα της συλλογής του Λόντερ ένα από τα διασημότερα έργα του Κλιμτ, που εκτιμάται ότι η πώλησή του θα ξεπεράσει τα 150 εκατομμύρια δολάρια, η βραδιά της δημοπρασίας στον οίκο Sotheby’s φιλοδοξεί να προσελκύσει ξανά τους μεγάλους συλλέκτες. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζένη Μαρκέτου

Οι Αθηναίοι / Τζένη Μαρκέτου: «Οι καλλιτέχνες δεν έχουμε ανακαλύψει τον τροχό»

Στην Αμερική έμαθε πως η τέχνη είναι κοινωνική υπόθεση, πως ο κόσμος δεν εξαντλείται στις γκαλερί. Η πρώτη της παρέμβαση σε δημόσιο χώρο, που προκάλεσε αντιδράσεις, της δίδαξε ότι ένα έργο οφείλει να μοιάζει σαν να υπήρχε πάντα εκεί. Με τη νέα της εγκατάσταση στο Μέγαρο Μουσικής μάς υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές της φύσης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σεπτέμβρης της Art Athina 2025

Εικαστικά / Art Athina 2025: Το τώρα και το μετά της σύγχρονης τέχνης

Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη: Το ανάγλυφο του παγκόσμιου εικαστικού χάρτη έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από την ελληνική και ξένη παραγωγή, και αναδεικνύεται στην ετήσια φουάρ που πραγματοποιείται ξανά στο Ζάππειο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Εικαστικά / Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Με τo «Δωμάτιο Απόδρασης», μια εγκατάσταση ερευνητική και παιγνιώδη, βασισμένη στην ιδέα της φιλοσοφίας και την παραίσθηση του ψηφιακού κόσμου, θα μας εκπροσωπήσει στην 61η Μπιενάλε Βενετίας ο καταξιωμένος εικαστικός και αρχιτέκτονας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ