«Επιστημολογίες του Ήλιου»: Μια έκθεση με έργα καλλιτεχνών από τόπους όπου το φως παίζει καθοριστικό ρόλο

Επίσκεψη στην γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή και στην ομαδική έκθεση «Επιστημολογίες του Ήλιου» σε επιμέλεια Μαρίνας Φωκίδη Facebook Twitter
0

Η Μαρίνα Φωκίδη γνωρίζει πολύ καλά τον βαθμό της επαναστατικότητας που προκαλεί η τέχνη ανά τους αιώνες, από τον Μιχαήλ Άγγελο μέχρι τους σύγχρονους καλλιτέχνες. Πώς από την επιλογή των θεμάτων, των χρωμάτων, των μηνυμάτων μέχρι μια απλή χειρονομία ή μια μεγάλη καινοτομία ο κόσμος προχωρούσε χάρη στην τέχνη, που πρώτη πάντα ψυχανεμίζεται και προτείνει το επόμενο βήμα. 

Στη συλλογική έκθεση που επιμελείται, με τον παράδοξο τίτλο «Επιστημολογίες του Ήλιου», συγκέντρωσε καλλιτέχνες που μεγάλωσαν σε τόπους και χώρες όπου ο ήλιος, δηλαδή το φως, ασκεί καθοριστικό ρόλο στο genius loci, το «πνεύμα του τόπου», στέλνοντας σήματα στην ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων, τα οποία μεταφράζονται σε πληροφορίες κάθε λογής.

Οι πέντε καλλιτέχνες που συμμετέχουν λοιπόν σχετίζονται άμεσα με τον Νότο, όπου ο ήλιος τυφλώνει αλλά και αποκαλύπτει, φωτίζει αλλά και καίει, καθαγιάζοντας κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα.

Μεγαλωμένοι και μεγαλωμένες στην Αθήνα, στα Κύθηρα, στον Παρνασσό, στη Ρόδο αλλά και στη Νότια Αφρική και το Βελιγράδι, οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες δημιουργούν με αναφορά στο παρελθόν των τόπων τους, με όλα όσα κουβαλάει αυτό –μύθους, συνήθειες, ιστορία, πολιτικές και οικονομικές ιδιαιτερότητες–, ενώ παίρνουν τη σκυτάλη της παράδοσης των μαστόρων που με τη σειρά τους κάποτε συνέχισαν παλιότερες τεχνικές. 

Στη συλλογική έκθεση που επιμελείται, με τον παράδοξο τίτλο «Επιστημολογίες του Ήλιου» συγκέντρωσε καλλιτέχνες που μεγάλωσαν σε τόπους και χώρες όπου ο ήλιος, δηλαδή το φως, ασκεί καθοριστικό ρόλο στο genius loci, το «πνεύμα του τόπου», στέλνοντας σήματα στην ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων, τα οποία μεταφράζονται σε πληροφορίες κάθε λογής.

Μπαίνοντας στον εκθεσιακό χώρο της Ρεβέκκας Καμχή στην περιοχή του Μεταξουργείου, μια κατάφωτη μονοκατοικία όπου ο ήλιος εισβάλλει από παράθυρα, μπαλκόνια, μια εσωτερική αυλή, τα πρώτα έργα που αντικρίζεις είναι οι πίνακες του Ιάσονα Καμπάνη. Τρία έργα που δανείζονται παραστάσεις από την αρχαιοελληνική τέχνη: ο Δίας σε μορφή ταύρου από ελληνιστικό ψηφιδωτό αναπαράστασης της αρπαγής της Ευρώπης, μια λεοπάρδαλη επίσης από ψηφιδωτό της Πέλλας, όπου κανονικά το ζώο το καβαλάει ο Διόνυσος ή μια μαινάδα, κι ένα βοοειδές από πομπή της νότιας ζωφόρου του Παρθενώνα. Και στις τρεις περιπτώσεις ο καλλιτέχνης απομονώνει τα πορτρέτα των ζώων και τα αποδίδει με δικό του ύφος.

Ο Πάνος Προφήτης επίσης απομονώνει αρχαιοελληνικά μοτίβα τα οποία τα αναπαράγει ανάγλυφα σε λευκό χρώμα. Εικόνες από αγγεία εμφανίζονται σαν λοξά προσωπεία – γλυπτές μάσκες κρεμασμένες στους τοίχους. Καλλιτέχνης της γενιάς που ακολούθησε όλη την εξέλιξη της ψηφιακής διεργασίας, τα έργα του διατηρούν την απαστράπτουσα λευκότητα των αγαλμάτων της αρχαιότητας, μια ανυπέρβλητη λευκή αγνότητα που επέβαλε η Αναγέννηση και η δυτική αντίληψη, και μας παραθέτει κατασκευές--hommage σε συνδυασμό με τη λεπτομερή αντιγραφή μιας 3D κατασκευής που εμπνέονται από την αρχαία τραγωδία. 

Ελένη Κοτσώνη, Πυξίς Facebook Twitter
Ελένη Κοτσώνη, "Πυξίς", 2022, μεικτή τεχνική, χαρτί, σελοτέιπ, μαλλί, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από την καλλιτέχνιδα και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.

Η μεγαλωμένη στα Κύθηρα Αγγλίδα Zoe Paul εκθέτει μια σειρά από υφαντά πλεγμένα σε μεταλλικές πλάτες ψυγείων. Δημιουργίες με έντονους χρωματισμούς που έμαθε από μια υφάντρα στο νησί στο οποίο βρέθηκε από παιδί χάρη στους μποέμ γονείς της, που προτίμησαν το μεσογειακό φως από τη σκοτεινιά της Γηραιάς Αλβιώνας.

Η Ροδίτισσα εικαστικός Ελένη Κοτσώνη, που δεν είναι απίθανο να την πετύχει κανείς μέσα στον χώρο να επεξεργάζεται και να εμπλουτίζει το τεράστιο μωσαϊκό-παζλ εικόνων, υλικών, χρωμάτων και σχημάτων το οποίο έχει απλώσει σε ένα ολόκληρο τοίχο της γκαλερί, παρουσιάζει ένα εν εξελίξει έργο-ανασύνθεση εικόνων και αφηγήσεων με αφορμή μια αρχική ιδέα.

Όπως λέει η ίδια η καλλιτέχνιδα για το έργο της, «ακουμπάει στην ιδέα της ψηφίδας, ένα άλλο μωσαϊκό από ψηφίδες που περιέχουν άλλες πληροφορίες, καθιστώντας την κάθε μία αυτόνομο έργο. Όπως οι αρχαιολόγοι εντοπίζουν στοιχεία με τα οποία προσπαθούν να ανασυνθέσουν το αρχικό έργο, μόνο που εδώ η ανασύνθεση δεν γίνεται μέσα από το ντοκουμέντο αλλά το κριτήριο είναι το συναίσθημα και η τέχνη. Όλα παραπέμπουν στον φυτικό και ζωικό διάκοσμο των αρχαίων αγγείων». Η Μαρίνα Φωκίδη συμπληρώνει: «Αν διαβάσει κανείς το κείμενο που γράφω το οποίο συμπληρώνει την έκθεση, λέω ότι αν δεν είχαμε ακολουθήσει τον Διαφωτισμό για να ερμηνεύσουμε την αρχαία Ελλάδα, στην ουσία θα διαπιστώναμε ότι πρόκειται για ένα craft, έναν ανιμισμό».

Το αποτέλεσμα είναι ότι πράγματι το μωσαϊκό της Κοτσώνη είναι μια εικονογραφία που, ακόμα κι αν αρχικά φαίνεται ασύνδετη, ακολουθεί συγκεκριμένους νόμους και για να το αποκωδικοποιήσεις χρειάζεται να αφιερώσεις χρόνο και να επιστρατεύσεις όλη σου την παρατηρητικότητα. 

Ιάσονας Καμπάνης, Δίας Facebook Twitter
Ιάσονας Καμπάνης, "Δίας", 2022, ακρυλικό σε μουσαμά, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τον καλλιτέχνη και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.
Zoe Paul, Άτιτλο Facebook Twitter
Zoe Paul, "Άτιτλο (μπλε και κίτρινο)", 2018, μαλλί και νήμα σε σχάρα, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από την καλλιτέχνιδα και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.

Ενδιαφέρον έχουν και τα λατρευτικά κεραμικά της έκθεσης υπό τον τίτλο Yugoexport, που ήταν ο οργανισμός λαϊκής χειροτεχνίας (επίσης κατασκευαστής ενδυμάτων και εξαγωγέας όπλων) της πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβίας. Η καλλιτέχνιδα Irena Haiduk ανασύστησε την εταιρεία ως άβαταρ, στην Αμερική όπου ζει και εργάζεται, μέσω του οποίου τροφοδοτεί την παραγωγή εικόνων, βιβλίων, ενδυμάτων, ομιλιών, ταινιών, σκηνογραφιών  και μεταβλητών χώρων. Από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας το 2003 η Yugoexport δεν υφίσταται ως εταιρεία αλλά η Haiduk επενδύει στο γεγονός ότι το πρώτο συνθετικό Yug σημαίνει «Νότια». 

Στην έκθεση εκτίθενται κεραμικά της «Συλλογής της Yugoexport» που φιλοτέχνησαν οι Velja Djordjevic και Irena Haiduk και τα οποία συμπληρώνουν με έναν ιδιότυπο τρόπο τα εκθέματα και τους υπόλοιπους καλλιτέχνες, αυτήν την επιστημολογία του Ήλιου. Το φως, τα χρώματα, τα σχήματα, οι αρχέγονοι μύθοι του Νότου, οι επιθυμίες μας και η διαχρονική αξία που φέρουν δεν παύουν μέσα στους αιώνες να μας ταλανίζουν και να μας καθορίζουν το ίδιο, όσο το φως και ο ήλιος εξακολουθούν να διαπερνάνε την ψυχή και το νου μας, ενεργοποιώντας τις αισθήσεις και την αντίληψή μας. 

Επίσκεψη στην γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή και στην ομαδική έκθεση «Επιστημολογίες του Ήλιου» σε επιμέλεια Μαρίνας Φωκίδη Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης. "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τους καλλιτέχνες, την επιμελήτρια και τη Ρεβέκκα Καμχή. Φωτ: Στάθης Μαμαλάκης
Zoe Paul, Κρόνος Facebook Twitter
Zoe Paul, "Κρόνος", 2019, πλεκτό σε σχάρα, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από την καλλιτέχνιδα και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.
Πάνος Προφήτης, Άτιτλο Facebook Twitter
Πάνος Προφήτης, "Άτιτλο", 2022, φωτογραφία, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τον καλλιτέχνη και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.
Επίσκεψη στην γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή και στην ομαδική έκθεση «Επιστημολογίες του Ήλιου» σε επιμέλεια Μαρίνας Φωκίδη Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης. "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τους καλλιτέχνες, την επιμελήτρια και τη Ρεβέκκα Καμχή. Φωτ: Στάθης Μαμαλάκης

Επιστημολογίες του Ήλιου
Αίθουσα τέχνης Ρεβέκκα Καμχή

Λεωνίδου 9, Μεταξουργείο
Έως 9/9

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

39’ λεπτά με το δίδυμο του Myran

Design / Myran: Το δίδυμο που σύστησε το σκανδιναβικό design στην Αθήνα

Ο Σουηδός Martin Olofsson εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όταν η πόλη αναγνώριζε μόνο το ιταλικό design. Μαζί με την Αγγελική Παπαβασιλείου είδαν μέσα στα χρόνια της πανδημίας τους Αθηναίους να ανακαλύπτουν μερικά από τα πιο εμβληματικά αντικείμενα του σκανδιναβικού design και να ανανεώνουν τους καναπέδες τους μαζικά.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Χάρις Επαμεινώνδα: Η γλώσσα μου δεν είναι οι λέξεις

Εικαστικά / Χάρις Επαμεινώνδα: «Η γλώσσα μου δεν είναι οι λέξεις»

Η βραβευμένη με Αργυρό Λέοντα Κύπρια εικαστικός συνθέτει έναν κόσμο θραυσμάτων, αποκομμάτων της εσωτερικότητας, με ελλειπτικές εικόνες, τον οποίο μας προκαλεί να ανακατασκευάσουμε μέσα από τη σταδιακή του αποκάλυψη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
 Μαρία Λοϊζίδου και Πέτρος Μώρης στη 13η Μπιενάλε του Λίβερπουλ

Εικαστικά / Μαρία Λοϊζίδου και Πέτρος Μώρης στη 13η Μπιενάλε του Λίβερπουλ

Οι δύο καλλιτέχνες με καταγωγή από Κύπρο και Ελλάδα αντίστοιχα, παρουσιάζουν νέα έργα τους σε μια από τις σημαντικότερες εικαστικές διοργανώσεις της Βρετανίας που φιλοξενεί 30 καλλιτέχνες και συλλογικότητες, με αναθέσεις και θεματικές που έχουν να κάνουν με τη γεωγραφία και τις αξίες που διαπερνούν την πόλη αυτή: καταγωγή και μνήμη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια έκθεση για την πολύχρωμη, πολύπλοκη Αθήνα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Εικαστικά / Μια έκθεση για την πολύχρωμη και πολύπλοκη Αθήνα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Ο Τόνι Μιλάκης καταγράφει μια πόλη που η πραγματικότητα προσφέρει τις καλύτερες ζωγραφικές λύσεις, που ακόμη και το πιο ευφάνταστο μυαλό ενός καλλιτέχνη δεν μπορεί να τις επινοήσει.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
CHECK Ο Ζαν Φρανσουά Μιλέ και η ατέρμονη γοητεία της φύσης και των εργατών της γης

Εικαστικά / Ζαν Φρανσουά Μιλέ: ο ζωγράφος που ο Βαν Γκογκ αποκαλούσε «πρωτοπόρο»

«Όσο το σκέφτομαι, τόσο περισσότερο νομίζω ότι ο Μιλέ πίστευε σε κάτι ανώτερο» έγραφε ο Βαν Γκογκ για τον «ζωγράφο των χωρικών» αλλά και έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του γαλλικού ρεαλισμού. Η Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου τον τιμά με μια μεγάλη έκθεση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το Μοναστήρι του Καρόλου: Το μουσείο του «κομμωτή των σταρ»

Εικαστικά / Κάρολος: O «κομμωτής των σταρ» έχει πλέον δικό του μουσείο στα Χανιά

Το «Μοναστήρι του Καρόλου», ένα ενετικό κτίσμα του 1583 και κατοικία του αυτοδίδακτου δημιουργού από το 1991, έχει μετατραπεί σε ένα μοναδικό καταφύγιο όπου συνυπάρχουν η ιστορία της κομμωτικής, έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών μαζί με μνήμες της Μαρίας Κάλλας, της Μπριζίτ Μπαρντό αλλά και της Μαντάμ Ορτάνς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιγάντιοι φαλλοί, το σεξ ως ζωτική δύναμη: Τα «ερωτικά» του Takis αναστατώνουν ακόμα

Εικαστικά / Γιγάντιοι φαλλοί, το σεξ ως ζωτική δύναμη: Τα «ερωτικά» του Takis αναστατώνουν ακόμα

«Τα έργα του αποθεώνουν την ικανότητα του έρωτα να μας αποσπά από την ιδέα του θανάτου». Και έχουμε την ευκαιρία να τα δούμε στην αναδρομική έκθεση του Ιδρύματος Γουλανδρή στην Άνδρο, και στην Αθήνα. Όλα σχεδόν, εκτός από το πιο γνωστό του, το οποίο οι επιμελητές απέρριψαν ως «κραυγαλέο»...
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το Fondation Louis Vuitton υποδέχεται 270 έργα του Gerhard Richter σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση

Εικαστικά / Gerhard Richter: «Τώρα που δεν απέμειναν ιερείς ή φιλόσοφοι, οι καλλιτέχνες είναι οι σημαντικότεροι άνθρωποι στον κόσμο»

270 έργα ενός από τους σημαντικότερους εν ζωή ζωγράφους θα εκτεθούν το φθινόπωρο στο Fondation Louis Vuitton σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Εικαστικά / Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Μια διεθνής έκθεση με 241 φωτογραφίες, που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν δει το φως δημοσιότητας και αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ζωής της πιο διάσημης ζωγράφου του 20ού αιώνα, κάνει στάση το φθινόπωρο στη συμπρωτεύουσα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Έκθεση αφισών στην Ύδρα μιας Ελλάδας ανόθευτης και ταπεινής

Εικαστικά / Πώς διαφήμιζε η Ελλάδα τον εαυτό της στο εξωτερικό από το ’30 έως το ’60;

Μια σειρά αφισών του ΕΟΤ, σε μια έκθεση που φιλοξενείται στην οικία Λαζάρου Κουντουριώτη, αποκαλύπτει τις πρώτες απόπειρες και τα αρχικά βήματα του ελληνικού τουρισμού, με την υπογραφή σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Εικαστικά / Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Έχει βοσκήσει πρόβατα, έχει πουλήσει κουλούρια και έχει δουλέψει στην οικοδομή, μέχρι που αποφάσισε ότι το μόνο που ήθελε να γίνει είναι καλλιτέχνης. Τελικά, εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες δημιουργούς. Ο πρώην πρύτανης της ΑΣΚΤ είναι άνθρωπος από σπάνια πάστα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Εικαστικά / «Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Μια μεγάλη έκθεση στο Σικάγο εξετάζει την γκέι ταυτότητα ως ιστορικό φαινόμενο μέσα από 300 έργα που δημιουργήθηκαν κυρίως στην περίοδο μεταξύ του 1869, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η λέξη «ομοφυλόφιλος», και του 1939
THE LIFO TEAM
Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ