Μουσεία δύο ταχυτήτων. Του Άγγελου Χανιώτη

arxaiologiko mouseio Facebook Twitter
«Αν το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ήταν διοικητικά αυτόνοµο και είχε ένα Δ.Σ. που να αποτελείται από κορυφαίες προσωπικότητες της Ελλάδας και της διασποράς, όντας ο σηµαντικότερος θεµατοφύλακας της κλασικής κληρονοµιάς, δεν θα είχε προικοδοτηθεί µε µερικές εκατοντάδες εκατοµµύρια ευρώ από την ευεργεσία;». Φωτ.: Eurokinissi
0

ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ να μετατρέψει πέντε μεγάλα μουσεία (Εθνικό Αρχαιολογικό, Ηρακλείου, Θεσσαλονίκης, Βυζαντινό και Βυζαντινού Πολιτισμού) σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με το επιχείρημα ότι έτσι θα έχουν μεγαλύτερη αυτονομία στη διοίκησή τους και θα δουν αύξηση των πόρων τους από εισιτήρια, πωλητήρια και χορηγίες έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από τον πρωθυπουργό.

Η διαφωνία 487 ειδικών από την Ελλάδα και το εξωτερικό όσον αφορά την αποκοπή των μεγάλων μουσείων από τον κορμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και η έκκλησή τους να ενισχυθούν με προσωπικό, οικονομικούς πόρους και τεχνογνωσία απαντήθηκαν από θιασώτες του μέτρου.

Κατά τον Νίκο Παπανδρέου («Τα Νέα», 5.6), ξαφνικά τα μουσεία θα γίνουν πιο λειτουργικά και θα λύνουν τα προβλήματά τους, απαλλάσσοντας το υπουργείο και από χρονοβόρες λειτουργικές λεπτομέρειες. Ο Αντώνης Καμάρας («Καθημερινή», 26.5) ψέγει «την έωλη επιχειρηµατολογία των πολέµιων της απόφασης» και αναρωτιέται: «Αν το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ήταν διοικητικά αυτόνοµο και είχε ένα Δ.Σ. που να αποτελείται από κορυφαίες προσωπικότητες της Ελλάδας και της διασποράς, όντας ο σηµαντικότερος θεµατοφύλακας της κλασικής κληρονοµιάς, δεν θα είχε προικοδοτηθεί µε µερικές εκατοντάδες εκατοµµύρια ευρώ από την ευεργεσία;». 

Ας δούμε τα δεδομένα με νηφαλιότητα. Ο διεθνής ανταγωνισμός πολιτιστικών ιδρυμάτων για δωρεές είναι αμείλικτος· δεν αρκεί ένα Δ.Σ. για να ανοίξουν οι κρουνοί των τραπεζικών καταθέσεων και να αρχίσει να βρέχει δολάρια. Χρειάζεται επαγγελματικό κυνήγι χορηγιών (fundraising). Οι αμοιβές όσων το κάνουν κυμαίνονται από εκατό ως πεντακόσιες χιλιάδες δολάρια τον χρόνο.

Το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, με υψηλό εισιτήριο, μεγάλη επισκεψιμότητα και πρόσβαση στους πλουσιότερους χορηγούς στον κόσμο, έχει έλλειμμα 150 εκατ. δολάρια και σχεδιάζει την πώληση μέρους των συλλογών του. Προϋπόθεση για δωρεές από ομογενείς είναι ο αποδέκτης της δωρεάς να αναγνωρίζεται ως κοινωφελής οργανισμός στη χώρα κατοικίας του ομογενούς. Μετά την ένταξη των ομογενών στις νέες χώρες κατοικίας τους, η δεύτερη και η τρίτη γενιά της διασποράς προτιμούν δωρεές σε αυτές και δεν εμπιστεύονται ελληνικούς οργανισμούς, είτε δημόσιους είτε ιδιωτικούς.

Αλλαγή στο καθεστώς πέντε μουσείων δεν είναι η μαγική φράση «σουσάμι άνοιξε», που θα δώσει στα μουσεία την πρόσβαση σε κρυμμένους θησαυρούς. Αντίθετα, θα επιτείνει τον ανταγωνισμό για την εξασφάλιση χορηγιών κάτω από δύσκολες συνθήκες.

Η αυτονομία των μουσείων που θα γίνουν ΝΠΔΔ είναι αυτονομία αλά ελληνικά. Ας δούμε τι προβλέπει ο νόμος 3711/2008 για το Μουσείο Ακρόπολης, που είναι ΝΠΔΔ. Το διοικητικό του συμβούλιο και ο προϊστάμενος της γενικής διεύθυνσης διορίζονται από τον εκάστοτε υπουργό Πολιτισμού (άρθρα 6 και 9).

Σύμφωνα με το άρθρο 8, «το Δ.Σ. είναι αρμόδιο για την υλοποίηση της πολιτικής του Μουσείου, στο πλαίσιο της κείμενης νομοθεσίας, του οργανισμού του και της πολιτικής που χαράσσεται από το υπουργείο Πολιτισμού»· αυτή η ευέλικτη διατύπωση επιτρέπει κάθε είδους παρεμβάσεις. Σύμφωνα με το άρθρο 4.3, «με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Πολιτισμού μπορεί να καθορίζεται ποσοστό επί των εσόδων του μουσείου υπέρ του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων»: απότομη προσγείωση στην πραγματικότητα.

Ενώ τα δήθεν πλεονεκτήματα του ΝΠΔΔ δεν υπάρχουν, τα μειονεκτήματα είναι απτά. Οι δωρεές έρχονται με ένα τίμημα: την επιρροή που ασκεί ο χορηγός στην πολιτική του μουσείου. Αυτό μπορεί να μην είναι σημαντικό σε ιδιωτικές συλλογές χωρίς σύνδεση με την ιστορία και την παράδοση μιας χώρας, αλλά σε μια χώρα της οποίας η ταυτότητα και αυτοπροβολή στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στην πολιτιστική της κληρονομιά και στα αρχαία μνημεία, ιδιωτικές παρεμβάσεις στο δημόσιο μουσείο ενέχουν κινδύνους.

Είναι αθέμιτο ιδιώτες χορηγοί να χρησιμοποιούν το δημόσιο μουσείο για την προώθηση των δικών τους οραμάτων, ιδεών ή ιδεοληψιών. Δεν ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας το ενδεχόμενο κάποιος μεγαλοχορηγός να θεωρήσει ότι η μετακλασική εποχή δεν αποτελεί άξιο λόγου, μνήμης και προβολής κομμάτι της ελληνικής ιστορίας και να υποβαθμίσει την παρουσία της στα χρηματοδοτούμενα μουσεία.

byzantino mouseio Facebook Twitter
Είναι αθέμιτο ιδιώτες χορηγοί να χρησιμοποιούν το δημόσιο μουσείο για την προώθηση των δικών τους οραμάτων, ιδεών ή ιδεοληψιών. Φωτ.: Eurokinissi

Η αναπόφευκτη και καθόλου αμελητέα συνέπεια που θα έχει η ιδιαίτερη μεταχείριση πέντε μουσείων είναι η δημιουργία μουσείων δύο ταχυτήτων. Εκείνα που θα είναι ΝΠΔΔ, εκτός από τα δικά τους έσοδα, θα δέχονται επιχορηγήσεις για τις λειτουργικές τους ανάγκες από το ΥΠ.ΠΟ.

Αναπόφευκτα, τα ποσά που θα διατίθενται από τον ούτως ή άλλως περιορισμένο προϋπολογισμό του ΥΠ.ΠΟ. για τις ανάγκες των προνομιούχων μουσείων θα τα στερούνται τα επαρχιακά μουσεία, που τις τελευταίες δεκαετίες, κάτω από δύσκολες συνθήκες, έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά στην επανέκθεση και διδακτική παρουσίαση των εκθεμάτων τους (π.χ. τα μουσεία Θηβών, Πατρών, Θάσου, Λήμνου, Μυτιλήνης και Ιωαννίνων).

Τα πέντε μεγάλα μουσεία που δεν είναι ΝΠΔΔ δεν υστερούν του Μουσείου Ακρόπολης σε εκθέσεις, εξωστρέφεια και διαρκή αύξηση των επισκεπτών τους. Το πρόβλημα δεν είναι το νομικό τους καθεστώς. Όλα τα μουσεία, όχι μόνο πέντε, χρειάζονται ευελιξία σε διοικητικά θέματα, αυτονομία στη διαχείριση των πωλητηρίων και κυλικείων –που σημειωτέον τα διαχειρίζεται ένα ΝΠΔΔ, το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων– και, κυρίως, μορφές διοίκησης που προσιδιάζουν σε αυτό που είναι πρώτιστα, δηλαδή επιστημονικοί οργανισμοί.

Η ύπαρξη εξωτερικών συμβουλίων, επιλεγμένων από τα ίδια και όχι από το ΥΠ.ΠΟ, με συμμετοχή επιστημόνων, πολιτιστικών παραγόντων και μελών της τοπικής αυτοδιοίκησης –συμβουλίων που κρίνουν, χωρίς να ελέγχουν και δίνουν ιδέες χωρίς να αποφασίζουν–, μπορεί να συμβάλει στην εξωστρέφεια και τη διαρκή προσαρμογή των μουσείων στα δεδομένα της επιστήμης και τις ανάγκες της κοινωνίας. 

Αλλαγή στο καθεστώς πέντε μουσείων δεν είναι η μαγική φράση «σουσάμι άνοιξε», που θα δώσει στα μουσεία την πρόσβαση σε κρυμμένους θησαυρούς. Αντίθετα, θα επιτείνει τον ανταγωνισμό για την εξασφάλιση χορηγιών κάτω από δύσκολες συνθήκες.

Το χειρότερο είναι ότι το ΥΠ.ΠΟ. συνεχίζει μια πολιτική αποσπασματικής αντιμετώπισης ενός πλέγματος συνδεδεμένων θεμάτων, που περιλαμβάνει την αρχαιολογική εκπαίδευση, τη στελέχωση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας με κριτήρια επιστημονικού οργανισμού και τη μελέτη, συντήρηση και προβολή των αρχαιοτήτων.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ