ΝΑΤΟ: Η Συνθήκη για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων θα έχει μηδενικό αποτέλεσμα

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ εξέφρασε την απαισιοδοξία του για τη διεθνή συνθήκη για την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων που προωθείται στα Ηνωμένα Έθνη, εκτιμώντας ότι στην πράξη θα έχει μηδενικό αποτέλεσμα.

Σύμφωνα με τον Νορβηγό επικεφαλής της Συμμαχίας, η Συνθήκη για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων που θα τεθεί επισήμως σε ισχύ την 22η Ιανουαρίου, δεν θα έχει κανένα πρκατικό όφελος καθώς δεν προβλέπει μηχανισμό για την εξασφάλιση της ισορροπημένης μείωσης των οπλοστασίων, ούτε μηχανισμό επαλήθευσης.

Συνολικά, τουλάχιστον εννέα χώρες θεωρείται ότι διαθέτουν πυρηνικά όπλα: οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ρωσία, η Γαλλία, η Κίνα, η Ινδία, το Πακιστάν, το Ισραήλ και η Βόρεια Κορέα. Οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Βρετανία, η Γαλλία και η Κίνα είχαν αναπτύξει και δοκιμάσει πυρηνικές βόμβες πριν την συμφωνία που προβλέπει ότι και αυτές θα πρέπει να μειώσουν το οπλοστάσιό τους. Αυτές οι χώρες είναι και τα μόνα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Αρχικά ως διάρκεια της συμφωνίας είχε οριστεί μία 25ετία, αλλά το 1995 αποφασίστηκε να ισχύσει επ' αόριστον. Η συνθήκη συντίθεται από τρεις «πυλώνες»: τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων, τον αφοπλισμό και την ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας.

Όπως τονίζει ο Στόλτενμπεργκ, καμία από τις χώρες που διαθέτουν πυρηνικά οπλοστάσια δεν έχει υπογράψει το κείμενο σε αυτό το στάδιο, παρατήρησε ο Στόλτενμπεργκ. «Η εγκατάλειψη μέσων αποτροπής χωρίς οποιαδήποτε εγγύηση ότι οι άλλοι θα κάνουν το ίδιο είναι επικίνδυνη επιλογή», υποστήριξε ο Στόλτενμπεργκ, κατά τη διάρκεια τηλεδιάσκεψης με θέμα τον έλεγχο των εξοπλισμών. Για τον λόγο αυτό το NATO παραμένει προσηλωμένο στην ενίσχυση της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT). 

Ο Στόλτενμπεργκ θεωρεί σημαντική την εξακολούθηση «κάποιου είδους διευθέτησης» μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας για τον έλεγχο των εξοπλισμών ενώ χαρακτήρισε λυπηρό το γεγονός ότι η Κίνα αρνείται σθεναρά να συζητήσει την πιθανή ένταξή της σε μια νέα συμφωνία για τον περιορισμό των εξοπλισμών.

Το 2017, η Διεθνής Εκστρατεία για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων (ICAN) είχε τιμηθεί με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για την προώθηση της Συνθήκης.

Πόσα πυρηνικά όπλα υπάρχουν «εκεί έξω»

Υπολογίζεται πως ο αριθμός των πυρηνικών όπλων έχει μειωθεί από 70.300 το 1986 σε περίπου 13.900 σήμερα. Οι ενεργές πυρηνικές κεφαλές είναι τουλάχιστον 3.750. Ωστόσο η ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων εκτιμά ότι ενώ ΗΠΑ, Ρωσία και Βρετανία μειώνουν τα αποθέματά τους, η Κίνα, το Πακιστάν, η Ινδία και η Βόρεια Κορέα κατασκευάζουν περισσότερα.

Από την πρώτη πυρηνική δοκιμή Trinity του 1945 μέχρι σήμερα, οι ΗΠΑ έχουν κατασκευάσει περίπου 6.185 πυρηνικές κεφαλές, η Ρωσία 6.500, η Βρετανία 215, η Γαλλία 300, η Κίνα 290, η Ινδία 130 με 140, το Πακιστάν 150 με 160, η Βόρεια Κορέα 20 με 30 και το Ισραήλ 80-90.

Το 2017, πολλά κράτη στήριξαν μια συμφωνία των Ηνωμένων Εθνών που πρότεινε την απαγόρευσή τους. Ωστόσο χώρες με πυρηνικά όπλα όπως η ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γαλλία και η Ρωσία αντιτάχθηκαν στο σύμφωνο. Σύμφωνα με παλιότερο ρεπορτάζ του BBC, η Βρετανία ήδη αναβαθμίζει το πυρηνικό οπλοστάσιο και οι ΗΠΑ μπορεί να ξοδέψουν συνολικά ένα τρισεκατομμύριο δολάρια μέχρι το 2040 για τον ίδιο σκοπό.

Το Ισραήλ, που ούτε επιβεβαιώνει ούτε διαψεύδει την κατοχή πυρηνικών κεφαλών, η Ινδία και το Πακιστάν ουδέποτε υπέγραψαν την συμφωνία ενώ η Βόρεια Κορέα αποσύρθηκε από αυτήν το 2003. Το Ιράν ξεκίνησε το δικό του πυρηνικό πρόγραμμα το 1950 και επιμένει ότι οι σκοποί του παραμένουν ειρηνικοί. Ωστόσο υπήρχε η υποψία ότι το πρόγραμμα αυτό ήταν απλώς ένα προκάλυμμα για την ανάπτυξη όπλων και το Συμβούλιο Ασφαλείας, οι ΗΠΑ και η ΕΕ επέβαλαν κυρώσεις το 2010.

Το 2015 το Ιράν συμφώνησε με τις άλλες μεγάλες δυνάμεις ότι θα υποχωρούσε στο ζήτημα της κλίμακας του προγράμματος με εμπορικά ανταλλάγματα, αλλά ο κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ οπισθοχώρησε από την συμφωνία τον Μάιο του 2018.

Παρ' όλα αυτά οι μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις συμφωνούν με την απαγόρευση των δοκιμών. Κάθε χρόνο, κορυφαίοι αξιωματούχοι, επικεφαλής πυρηνικών εργαστηρίων και ο επικεφαλής της Στρατηγικής Διοίκησης στις ΗΠΑ πρέπει να ελέγχουν την ασφάλεια και την αξιοπιστία του οπλοστασίου χωρίς δοκιμές.