«Τρυφερή είναι η νύχτα»: Τι απήχηση έχει το μυθιστόρημα του Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ στη νέα γενιά;

Σκοτ Φιτζέραλντ «Τρυφερή είναι η νύχτα» Facebook Twitter
Πίσω από τις τρυφερές μας νύχτες μπορεί να κρύβεται μεγάλος πόνος, άλλο αν κανείς δεν θέλει να το παραδεχτεί ανοιχτά.
0

«ENAΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ», έλεγε ο Φιτζέραλντ, «πρέπει να γράφει για τους νέους της δικής του γενιάς, τους κριτικούς της επόμενης και τους ακαδημαϊκούς δασκάλους του μέλλοντος».

Ογδόντα και κάτι χρόνια από το θάνατό του, τι απήχηση μπορεί να έχει άραγε το μυθιστόρημά του «Τρυφερή είναι η νύχτα» (1937) σε κάποιον νέο, ή λιγότερο νέο, που το διαβάζει για πρώτη φορά; Πιθανότατα η ματιά του να μην είναι απολύτως παρθένα. Κριτικοί και ακαδημαϊκοί έχουν από καιρό αποφανθεί πως ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ είναι ένας από τους πιο ταλαντούχους Αμερικανούς συγγραφείς του περασμένου αιώνα, ενώ η ζωή και το έργο του σπάνια εξετάζονται χωριστά.

Ας υποθέσουμε, εν τούτοις, ότι ο σημερινός αναγνώστης ξεχνάει ό,τι έχει ακούσει ή διαβάσει για το μυθικό ζεύγος Φράνσις και Ζέλντα. Ότι δεν αναζητάει τις αυτοβιογραφικές καταβολές του βιβλίου κι αδιαφορεί για το ποιοι ήταν οι πραγματικοί παραθεριστές της Γαλλικής Ριβιέρας που ενσάρκωσαν τη «χαμένη γενιά» της ευημερίας, στα χρόνια του μεσοπολέμου. Ας υποθέσουμε ότι αρκείται στην ιστορία που αφηγείται ο Φιτζέραλντ, πρόθυμος ν’ ανακαλύψει τι εξερεύνησε εκείνος λογοτεχνικά.

Θα βρεθεί λοιπόν μπροστά στο σπαραξικάρδιο χρονικό ενός γάμου, μέσα από την εξιστόρηση της θεραπείας μιας ψυχασθενούς και, ταυτόχρονα, μπροστά στο χρονικό της αυτοκαταστροφικής πορείας ενός πολλά υποσχόμενου κάποτε επιστήμονα, μέσα από την απομυθοποίηση του αστραφτερού, ματαιόδοξου και τόσο δυστυχισμένου τελικά κόσμου των πλουσίων.

Σε μια εποχή όπου -αλίμονο- οτιδήποτε ανάλαφρο εξακολουθεί να εκθειάζεται κι όπου το χρήμα, ως αξία, εξακολουθεί να κρατάει τα σκήπτρα, το υπόγειο βάσανο, ο σαρκασμός και η ειρωνεία που απλώνονται στο μυθιστόρημα του Φιτζέραλντ λειτουργούν παραδόξως ανακουφιστικά.

Στο «Τρυφερή είναι η νύχτα» (μετ. Μ. Μακρόπουλος, Μεταίχμιο) ο Φιτζέραλντ καταγράφει εμμέσως, μέσα από τα βλέμματα τρίτων, τη σταδιακή φθορά της σχέσης του ψυχίατρου Ντικ Ντάιβερ και της χαρισματικής σχιζοφρενούς συζύγου του Νικόλ, χωρίς να τηρεί χρονολογικές συμβάσεις. Ξεκινάει τη μυθιστορηματική του σύνθεση μέσα σ’ ένα κλίμα ευφορίας και ανεμελιάς, συνεχίζει μ’ ένα τεράστιο φλας μπακ και επιστρέφει στο παρόν με ισχυρές δόσεις απελπισίας.

ποκετ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Φ.Σ. Φιτζέραλντ, Τρυφερή είναι η νύχτα, Μτφρ.: Μιχάλης Μακρόπουλος, σελ. 480, εκδόσεις Μεταίχμιο

Όμορφοι, ευκατάστατοι και ευφυείς, οι Ντάιβερ και τα δυο τους παιδιά, ξεκαλοκαιριάζουν μεταξύ ιταλικών συνόρων και Μασσαλίας. Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος έχει τελειώσει, τα γαλλικά παράλια είναι της μόδας και ένας συρφετός από αργόσχολους κοσμικούς συναγωνίζονται μεταξύ τους στην επίδειξη υλικής ευδαιμονίας.

Ωστόσο, μια υποψία πλανιέται στον αέρα: πίσω από την ειδυλλιακή εικόνα των Ντάιβερ κρύβεται κάποιο μυστικό. Και παράλληλα, ανθίζει ένα φλερτ: ο Ντικ είναι έτοιμος να παραδοθεί στην αγκαλιά μιας άλλης γυναίκας, μιας νεαρής ηθοποιού που έχει μόλις ξεκινήσει την καριέρα της στο Χόλιγουντ.

Κατά την αποκαλυπτική αναδρομή στο παρελθόν, ο αναγνώστης μαθαίνει όλα όσα έχουν προηγηθεί: για την αιμομικτική σχέση της Νικόλ με τον πατέρα της που την έχει οδηγήσει σε ελβετική κλινική, για το πώς ο γάμος της με τον Ντάιβερ έγινε δεκτός με ανακούφιση από την οικογένειά της –αν δεν υπήρχε ο Ντικ κάποιος άλλος γιατρός θα έπρεπε ν' «αγοραστεί»–, για το πέρασμα του ζευγαριού από την συνωμοτική ευτυχία στην αποξένωση, τη μοναξιά και την προδοσία.

Εκπρόσωπος ενός απερχόμενου κόσμου γεμάτου ιδανικά, ο Ντικ Ντάιβερ απομυθοποιεί σταδιακά τον απαστράπτοντα εσμό που τον περιβάλλει. Και καθώς η Νικόλ είναι έτοιμη ν’ απαγκιστρωθεί από αυτόν, επειδή ουσιαστικά δεν τον έχει ανάγκη πια, ο ίδιος βυθίζεται όλο και περισσότερο στο αλκοόλ.

Αυτός που κάποια στιγμή, παρασυρμένος από τον ίλιγγο, ονειρευόταν «πάρτι με καβγάδες και ξελογιάσματα», πάρτι «με ανθρώπους που θα γυρίσουν σπίτι τους με πληγωμένα αισθήματα», εγκαταλείπει ηττημένος τη γιορτή. Επιστρέφει από την Ευρώπη στην Αμερική αλλά είναι ανήμπορος να ολοκληρώσει τη φοβερή πραγματεία που ονειρευόταν από νέος. Η μεγαλύτερή του ιατρική επιτυχία, η γιατρειά της Νικόλ, ήταν μοιραίο να προκαλέσει και το δικό του τέλος…

Σε μια εποχή όπου –αλίμονο– οτιδήποτε ανάλαφρο εξακολουθεί να εκθειάζεται κι όπου το χρήμα, ως αξία, εξακολουθεί να κρατάει τα σκήπτρα, το υπόγειο βάσανο, ο σαρκασμός και η ειρωνεία που απλώνονται στο μυθιστόρημα του Φιτζέραλντ λειτουργούν παραδόξως ανακουφιστικά. Πίσω από τις τρυφερές μας νύχτες μπορεί να κρύβεται μεγάλος πόνος, άλλο αν κανείς δεν θέλει να το παραδεχτεί ανοιχτά.

Η λογοτεχνία, όμως, και η ουσία της ζωής πάνε πάντοτε μαζί.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ακύλλας Καραζήσης: «Μου αρέσει η λογοτεχνία του Θανάση Βαλτινού γιατί δεν ξέρεις ποτέ τι είναι αλήθεια και τι ψέμα»

The Book Lovers / Ακύλλας Καραζήσης: «Μου αρέσει η λογοτεχνία του Θανάση Βαλτινού γιατί δεν ξέρεις τι είναι αλήθεια και τι ψέμα»

Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Ακύλλα Καραζήση για την αναγνωστική διαδρομή του, που ξεκινάει από τον «Τομ Σόγερ» και τη Θεσσαλονίκη, περνάει από τον ρομαντικό κόσμο της Χαϊδελβέργης και φτάνει στην Αθήνα του θεάτρου και των κειμένων.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Βιβλίο / Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Η συγγραφέας και ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου μιλά για την εποχή μας, τον χώρο της εκπαίδευσης και την ταυτότητα του νεοέλληνα.   
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Βιβλίο / «Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Ο Ντόναλντ Σασούν, ομότιμος καθηγητής Συγκριτικής Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου και άλλοτε στενός φίλος, συνεργάτης και επιμελητής των βιβλίων του Έρικ Χoμπσμπάουμ, μιλά στη LiFO.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Βιβλίο / Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Η συγγραφέας του βιβλίου “Diva”, Ντέζι Γκούντγουιν, τονίζει με άρθρο της στον Guardian ότι το να χαρακτηρίζει κανείς τη ζωή της κορυφαίας τραγουδίστριας τραγική, σημαίνει ότι την αδικεί κατάφωρα.
THE LIFO TEAM
Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Βιβλίο / Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Ο Βρετανός ιστορικός Πολ Κάρτλετζ αποκαθιστά την ιστορική πόλη της αρχαιότητας που αντιμετώπιζαν υπεροπτικά οι Αθηναίοι. Δείχνει πώς τα θηβαϊκά θέματα επιβιώνουν στη σύγχρονη τέχνη, γράφει για τον Επαμεινώνδα που είχε έναν μόνο τραχύ μανδύα, παρουσιάζει την κοινωνία που δημιουργεί τον Ιερό Λόχο, ένα στρατιωτικό σώμα που αποτελείται αποκλειστικά από εραστές και ερώμενους.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Συζητώντας για ένα θέμα ταμπού της ελληνικής κοινωνίας, τους δωσίλογους της Κατοχής

Βιβλίο / Oι δωσίλογοι, ένα θέμα ταμπού της ελληνικής κοινωνίας

Μέσα από την έρευνά του σε αρχεία που μέχρι σήμερα παραμένουν κλειστά ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης εξετάζει τα γεγονότα και τα πρόσωπα που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς κατακτητές σε μια πολύπαθη και αιματηρή για την Αθήνα περίοδο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το πρώτο μυθιστόρημα της Καλλιρρόης Παρούση μπήκε στα ευπώλητα από στόμα σε στόμα

Βιβλίο / Το πρώτο μυθιστόρημα της Καλλιρρόης Παρούση μπήκε στα ευπώλητα από στόμα σε στόμα

Το Λίγα Λόγια για μένα της Καλλιρρόης Παρούση είναι ένα μυθιστόρημα με ποιητικό λόγο που το νεανικό κοινό το ανακάλυψε μέσω word of mouth. Και όπως λέει και ένας φίλος της «ένα καλό βιβλίο είναι σαν μία νάρκη, δεν ξέρεις σε ποιανού την ψυχή θα σκάσει».
M. HULOT
Γκαζμέντ Καπλάνι «Με λένε Ευρώπη»

Το πίσω ράφι / «Με λένε Ευρώπη»: Το βιβλίο ενός Αλβανού μετανάστη για τις περιπέτειές του στην Ελλάδα

Ο Γκαζμέντ Καπλάνι εναλλάσσει την εμπειρία του στην Ελλάδα με τις μικρές οδύσσειες ανθρώπων που άφησαν πίσω την πατρίδα τους, σε ένα βιβλίο που κινείται διαρκώς μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας και καταπιάνεται με το ανεξάντλητο θέμα της μετανάστευσης και της ταυτότητας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ο Larry Gus διάβασε τον «Οδυσσέα» του Τζόις περπατώντας τους δρόμους της Αθήνας

The Book Lovers / Ο Larry Gus διάβασε τον «Οδυσσέα» του Τζόις περπατώντας τους δρόμους της Αθήνας

O Νίκος Μπακουνάκης συζητά με τον μουσικό και συνθέτη Larry Gus, aka Παναγιώτη Μελίδη, για τα βιβλία που επηρέασαν τη μουσική του. Πρόκειται για έναν εντελώς ιδιοσυγκρασιακό αναγνώστη.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
«Μέχρι τον Αύγουστο»: Το ‘χαμένο’ μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο

Βιβλίο / «Μέχρι τον Αύγουστο»: Το «χαμένο» μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο

Το βιβλίο προσφέρει στιγμιαίες απολαύσεις, αλλά είναι ολοφάνερα ημιτελές και πολλά σημεία του μοιάζουν τόσο κακογραμμένα που καθιστούν απολύτως κατανοητή την επιθυμία του συγγραφέα να μην εκδοθεί ποτέ.
THE LIFO TEAM
Ο σουρεαλιστικός «συντε(λο)γοτεχνικός» κόσμος του Αχιλλέα ΙΙΙ

Βιβλίο / Ο σουρεαλιστικός «συντε(λο)γοτεχνικός» κόσμος του Αχιλλέα ΙΙΙ

Ο βραβευμένος συγγραφέας που μόλις κυκλοφόρησε τη συλλογή διηγημάτων του με τον διφορούμενο τίτλο «Τέλος Πάντων» εξηγεί, μεταξύ πολλών άλλων, γιατί τον απασχολούσε συνέχεια το τέλος του κόσμου, σε σημείο που του έγινε εμμονή.
M. HULOT
Πέρα από τις Ακυβέρνητες πολιτείες: O Τσίρκας, ο Σεφέρης, ο Κοτζιάς και η Χούντα του 1967

Lifo Mini – Series / Πέρα από τις Ακυβέρνητες Πολιτείες: O Τσίρκας, ο Σεφέρης, ο Κοτζιάς και η Χούντα του '67

H Κωνσταντίνα Βούλγαρη σκιαγραφεί την προσωπικότητα του Στρατή Τσίρκα, μιλά για τη φιλία του με τον Σεφέρη, την πολιτική του δράση μέσα στη Δικτατορία, αλλά και για το πώς έπεισε τον Παύλο Ζάννα να μεταφράσει Προυστ, μέσα στη φυλακή. Στο podcast ακούγονται για πρώτη φορά αποσπάσματα από διάλεξη που είχε δώσει ο Σ. Τσίρκας μαζί με τον Α. Kοτζιά.
THE LIFO TEAM
Σέρχιο Πιτόλ «Συζυγική ζωή»

Το Πίσω Ράφι / «Η συζυγική ζωή»: Η απολαυστική σάτιρα του Σέρχιο Πιτόλ για τις δηλητηριασμένες σχέσεις

Μέσα από τις απέλπιδες προσπάθειες μιας γυναίκας ν’ απαλλαγεί οριστικά από τον άπιστο σύζυγό της, με τη λοξή και ειρωνική ματιά του, ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Λατινοαμερικανούς συγγραφείς μεταμορφώνει σε φάρσα αυτό που άλλοι θα έβλεπαν ως τραγωδία.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Paul Lynch

Βιβλίο / Paul Lynch: «Υπάρχουν συγγραφείς που παίζουν στο κέντρο του γηπέδου, εγώ παίζω στα άκρα»

Ο πέμπτος Ιρλανδός συγγραφέας που παίρνει το Booker εξηγεί στη Βένα Γεωργακοπούλου γιατί στην Ιρλανδία βγαίνουν τόσο σημαντικά βιβλία, περιγράφει πως σε μια λαϊκή σχολίασαν το βραβευμένο βιβλίο του ως «πολύ μαύρο» και πως αν καθόταν να γράψει κάτι για να κερδίσει, αυτό δεν θα ήταν το «Τραγούδι του προφήτη».
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ