Τρεις ποιητές

Τρεις ποιητές Facebook Twitter
0

Βροχή έρχονται τα ποιητικά βιβλία με το ταχυδρομείο. Πρωταγωνιστεί ο εκδότης Γαβριηλίδης με πολλές, συνήθως καλαίσθητες, συλλογές. (Το περιεχόμενο δεν είναι πάντα αντάξιο...). Τι να σου κάνουν και οι ποιητές; Η ποίηση δεν γίνεται δεκτή στα βιβλιοπωλεία (εκτός και αν είσαι η Δημουλά) και ο μόνος τρόπος να κυκλοφορήσει είναι τα ΕΛΤΑ. Έχουμε πολλούς ποιητές - αλλά έχουμε και ασυνήθιστα καλούς. Ίσως είναι το μόνο πια αξιόλογο προϊόν ελληνικής παραγωγής. Αλίμονο, είναι τόσο λίγο εξαγώγιμο... Διάλεξα τρία πρόσφατα βιβλία που για διαφορετικούς λόγους μου άρεσαν. Υπενθυμίζω, για άλλη μία φορά, πως η στήλη δεν κάνει κριτική. Σαν ημερολόγιο που είναι καταγράφει εντυπώσεις.


Κώστας Μαυρουδής: «Τέσσερις Εποχές», εκδόσεις Κέδρος

Το βιβλίο θα μπορούσε να επιγράφεται: «Σε αναζήτηση του χαμένου χρόνου». Ο χρόνος είναι το θέμα του, η μνήμη το υλικό του. Αναζητάει ψήγματα ανά την Ευρώπη σε μέρη ήσυχα, από εκείνα όπου το τικ τακ του ρολογιού ακούγεται ευκρινέστερα. Λουτροπόλεις, εξοχές, βιβλία, μαθήματα. Και βέβαια οι τέσσερις εποχές κυκλικά εναλλάσσονται αδιάκοπα. Γράφει: Συχνά ο χρόνος, σαν παλιά ανάγνωση, κάνει τα γεγονότα συγκεχυμένα, σχεδόν αφαιρέσεις, δεν ξέρεις ακριβώς πού ανήκουν: Υπάρχουν στίχοι μεγάλης δύναμης («κωδωνοκρουσίες άπληστες για χώρο εισέβαλαν στο σπίτι»), παλιά πορτρέτα («όπου σαν την κατάνυξη λάμπει μοναχική η μπριγιαντίνη μέχρι σήμερα») και ένας χαρακτηρισμός της άνοιξης: τη γιγαντοαφίσα αυτή της χλωροφύλλης την πομπώδη διαφήμιση του μέλλοντος Ο γνωστός ποιητής (πολλοί τον ξέρουν και σαν εκδότη του «Δέντρου») προσθέτει στα ώριμα ποιητικά του έργα («Το δάνειο του χρόνου», 1989, «Επίσκεψη σε γέροντα με άνοια», 2001) άλλον έναν κρίκο που επεξεργάζεται ακόμα λεπτομερέστερα το αιώνιο θέμα του χρόνου και της μνήμης.


Λουκάς Κούσουλας: «Ενθύμιον», εκδόσεις Γαβριηλίδης

Δύο δεκαετίες χωρίζουν τον Λουκά Κούσουλα από τον Κώστα Μαυρουδή - και τα χρόνια αυτά φαίνονται στη σοφή, περίσκεπτη, κατασταλαγμένη ποίηση του Κούσουλα. Πιο παραδοσιακή είναι αλήθεια, αλλά καθόλου παλαιομοδίτικη, έχει την αμεσότητα των αρχαίων επιγραμμάτων που τόσο έχουν απασχολήσει τον φιλόλογο και δοκιμιογράφο. Του χρωστάμε ωραίες σελίδες για τον Παπαδιαμάντη, που και στην ποίησή του δίνει συχνά το παρών. Ο τόμος Ενθύμιον είναι μία επιλογή, μία ανθολόγηση από τον μεγαλύτερο Ποιήματα του 2007. Η φύση και ιδιαίτερα τα ψηλά βουνά είναι η εμμονή και η καταφυγή του. Κρίμα που δεν μπορώ να παραθέσω το μεγάλο ποίημα με τίτλο: «Κισμέτι διά να ιδώ τ' αστεράκι» (ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ). Οι στίχοι του σχολιάζουν Ελύτη, Σεφέρη, Πλάτωνα, Ηράκλειτο, Έλιοτ - συχνά με πικρό χιούμορ. Ποίηση γνωμική με μία αύρα ελεγείας. Όπως γράφει στην «Επισημείωση» του τέλους: «Μη μας ξεχνάτε θέλει να πει (το Ενθύμιον), επαναλαμβάνοντας με τον τρόπο του την παλιά παραγγελία: "Μάνα μου τα λουλούδια μου συχνά να τα ποτίζεις"».

Στο Ροδάνι
Όπου βρεθώ
Άλλο δεν κάνω
Μόνο τυλίγω
του αποχαιρετισμού
το κουβαράκι.


Ευτυχία Παναγιώτου: «Μαύρη Μωραλίνα», εκδόσεις Κέδρος

Τριάντα χρόνια χωρίζουν την Ευτυχία Παναγιώτου από τον Μαυρουδή και πενήντα από τον Κούσουλα. Κι αλήθεια, μιλάει άλλη γλώσσα. Μία σειρά από ονειρικές-εφιαλτικές εικόνες είναι τα 22 ποιήματα της συλλογής αυτής. Εικόνες δυνατές που από μέσα τους βγαίνει ανθρώπινος πόνος, σκληρός, χωρίς ίχνος μελό.

στοιχειά και λείψανα
διασκεδάζουν
το ποίημα, το ποίημα όταν
δεν έρχεται.

Η ηρωίδα (ή μην είναι πολλές) του ποιήματος είναι γυναίκα. Ανάμεσα σε ηδονή και αρρώστια, με τον θάνατο παρόντα ακόμα και στην εικόνα του εξωφύλλου, διάσημη φωτογραφία της Francesca Woodman.

η πληγωμένη, πόσους και γιατί πάντα τους
καλούς μαζί της,
ζωντανή η αγάπη θάβει και την αγάπη της.

Πάντως, το βιβλίο της εβδομάδας είναι ένα από τα σημαντικότερα κείμενα του εικοστού αιώνα. Το είχα διαβάσει πριν από πενήντα χρόνια σε γερμανική μετάφραση (άργησε πολύ να μεταφραστεί ελληνικά, ιταλικά καλά δεν ξέρω), το ξαναδιάβασα σε αγγλική. Υπάρχει τώρα και στα ελληνικά στις εκδόσεις Άγρα.


Πρίμο Λέβι: «Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος».

Θα έλεγα ότι κανείς δεν ξέρει τι είναι άνθρωπος, αν δεν έχει διαβάσει αυτό το βιβλίο.

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ντον Ντελίλο: «Άνθρωπος σε πτώση»

Το πίσω ράφι / «Άνθρωπος σε πτώση»: Το ρεαλιστικό έργο ενός από τους σπουδαιότερους εξερευνητές της μοντέρνας εποχής

Ο πολυβραβευμένος Ντον Ντελίλο γράφει για την ανάγκη των ανθρώπων να ανήκουν κάπου και να επικοινωνήσουν, όταν εισπράττουν από την Ιστορία οδύνη, απώλειες και χιλιάδες ερωτηματικά.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Αντώνης Καραμπατζός: Με έλκει ο μυθιστορηματικός κόσμος του Καραγάτση

The Book Lovers / Αντώνης Καραμπατζός: «Με έλκει ο μυθιστορηματικός κόσμος του Καραγάτση»

Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με τον καθηγητή Αστικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Αντώνη Καραμπατζό για το πώς το έργο του Τζότζεφ Κόνραντ, του Φίλιπ Ρόθ ή η ποίηση του Κ.Π. Καβάφη ανοίγουν δρόμους στο συναίσθημα, στις ανθρώπινες σχέσεις και στην ιστορία.
THE LIFO TEAM
Ο θάνατος τής πήγαινε πολύ

Βιβλίο / Κάντι Ντάρλινγκ: Η συγκινητική ιστορία του τρανς ειδώλου και μούσας του Άντι Γουόρχολ

Η Κάντι Ντάρλινγκ προκαλούσε ανέκαθεν συμπάθεια και θαυμασμό, όχι τόσο για τα επιτεύγματά της στη σκηνή και τη μεγάλη οθόνη, όσο για την ομορφιά και την εύθραυστη αύρα της.
THE LIFO TEAM
Η Gen Z αγαπάει τη γιαγιά που πλέκει στο πανηγύρι του χωριού

The Happy Reader / Η Gen Z αγαπάει τη γιαγιά που πλέκει στο πανηγύρι του χωριού

Η Γενιά Ζ γράφει και διαβάζει, καταρρίπτοντας τα στερεότυπα. Βιογραφίες, ταξιδιωτικοί οδηγοί και υγεία οδηγούν τους Ευρωπαίους στα βιβλιοπωλεία. Οι γιοι του Μάρκες, Ροδρίγκο και Γκονζάλες, απολογούνται για το δικαίωμά τους στο έργο του πατέρα τους. Εκδοτικό γεγονός, η μετάφραση του πρώτου μυθιστορήματος του Τζέιμς Μπόλντουιν.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
«Teatro Grottesco»: Η γοτθική σκηνή της ζοφερής απελπισίας

Βιβλίο / «Teatro Grottesco»: Mια συλλογή σκοτεινών διηγημάτων από έναν μετρ του τρόμου

Κάποιοι ίσως τον γνωρίζουν από την πρώτη (και καλύτερη) σεζόν του «True Detective». Η βουτιά στις πλέον σκοτεινές πτυχές της υπαρξιακής φιλοσοφίας, η άκρως ζοφερή ατμόσφαιρα, η εικονοποιία που φλερτάρει με τη γοτθική αισθητική είναι χαρακτηριστικά του έργου του Τόμας Λιγκότι, η απουσία του οποίου από την ελληνική αγορά είναι τρανταχτή.
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΤΣΑΠΡΑΪ́ΛΗΣ
Ακύλλας Καραζήσης: «Μου αρέσει η λογοτεχνία του Θανάση Βαλτινού γιατί δεν ξέρεις ποτέ τι είναι αλήθεια και τι ψέμα»

The Book Lovers / Ακύλλας Καραζήσης: «Μου αρέσει η λογοτεχνία του Θανάση Βαλτινού γιατί δεν ξέρεις τι είναι αλήθεια και τι ψέμα»

Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Ακύλλα Καραζήση για την αναγνωστική διαδρομή του, που ξεκινάει από τον «Τομ Σόγερ» και τη Θεσσαλονίκη, περνάει από τον ρομαντικό κόσμο της Χαϊδελβέργης και φτάνει στην Αθήνα του θεάτρου και των κειμένων.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Βιβλίο / Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Η συγγραφέας και ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου μιλά για την εποχή μας, τον χώρο της εκπαίδευσης και την ταυτότητα του νεοέλληνα.   
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Βιβλίο / «Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Ο Ντόναλντ Σασούν, ομότιμος καθηγητής Συγκριτικής Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου και άλλοτε στενός φίλος, συνεργάτης και επιμελητής των βιβλίων του Έρικ Χoμπσμπάουμ, μιλά στη LiFO.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Βιβλίο / Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Η συγγραφέας του βιβλίου “Diva”, Ντέζι Γκούντγουιν, τονίζει με άρθρο της στον Guardian ότι το να χαρακτηρίζει κανείς τη ζωή της κορυφαίας τραγουδίστριας τραγική, σημαίνει ότι την αδικεί κατάφωρα.
THE LIFO TEAM
Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Βιβλίο / Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Ο Βρετανός ιστορικός Πολ Κάρτλετζ αποκαθιστά την ιστορική πόλη της αρχαιότητας που αντιμετώπιζαν υπεροπτικά οι Αθηναίοι. Δείχνει πώς τα θηβαϊκά θέματα επιβιώνουν στη σύγχρονη τέχνη, γράφει για τον Επαμεινώνδα που είχε έναν μόνο τραχύ μανδύα, παρουσιάζει την κοινωνία που δημιουργεί τον Ιερό Λόχο, ένα στρατιωτικό σώμα που αποτελείται αποκλειστικά από εραστές και ερώμενους.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ