«Οι Καταδικασμένοι» του Μαριάνο Ασουέλα: Αυθεντικές εικόνες της μεξικανικής επανάστασης

«Οι Καταδικασμένοι» του Μαριάνο Ασουέλα: Αυθεντικές εικόνες της μεξικανικής επανάστασης Facebook Twitter
0

ΜETΑΦΕΡΟΝΤΑΣ ΑΥΤΟΥΣΙΑ την ατμόσφαιρα της μεξικανικής επανάστασης μέσα από εικόνες που θυμίζουν Άγρια Δύση, ποτισμένες σε μπόλικη τεκίλα και αλκοόλ, ο Μαριάνο Ασουέλα, στο εμβληματικό του μυθιστόρημα Οι Καταδικασμένοι, σε ωραία μετάφραση του Σταμάτη Πολενάκη, αναδεικνύεται όχι μόνο σε ιδανικό ρέκτη της ιστορίας του Μεξικού αλλά και σε μοναδικό μυθιστοριογράφο.

Άλλωστε, εκτός από επαναστάτης και γιατρός, υπήρξε διαμορφωτής κεντρικών ιδεών που καθόρισαν τη μεξικανική λογοτεχνία, συνδυάζοντας τον ατόφιο ρεαλισμό με την υψηλή ποίηση. Διάφορες εκδοχές τον θέλουν να είναι ένας από τους κεντρικούς ακολούθους του βασικού ηγέτη της Μεξικανικής Επανάστασης, Πάντσο Βίγια – οι άλλοι δύο ήταν οι Εμιλιάνο Ζαπάτα και Βανουστιάνο Καράνσα (ο οποίος στράφηκε αργότερα εναντίον τους).

Η Μεξικανική Επανάσταση, που θεωρείται από τις σημαντικότερες του εικοστού αιώνα, ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 1910 και έλαβε τέλος τον Μάιο του 1920, αφήνοντας πίσω της, εκτός από αμέτρητους νεκρούς, ριζικές ανακατατάξεις που θα επηρέαζαν την παγκόσμια ιστορία. 

«Οι Καταδικασμένοι» του Μαριάνο Ασουέλα: Αυθεντικές εικόνες της μεξικανικής επανάστασης Facebook Twitter
Ο Ασουέλα προσδοκά να μεταφέρει στο βιβλίο του το μήνυμα ότι μπορεί η επανάσταση να είναι αιτούμενο, όπως και τα ιδανικά της, αλλά η αλόγιστη βία γεννά μόνο βία και η έλλειψη ουσιαστικού προσανατολισμού αφήνει μόνο καταστροφές και απελπισία.

Είναι προφανές ότι η επανάσταση που περιγράφεται με έντονα χρώματα, σαν ένα ρομαντικό δειλινό στις απέραντες κοιλάδες, δεν ήταν σπαρμένη με τριαντάφυλλα, αλλά μάλλον με αγκάθια: απόδειξη ότι οι φτωχοδιάβολοι που παρελαύνουν στο βιβλίο δεν είναι απαραίτητα ιδανικοί επαναστάτες – ούτε καν καλοί.

Σταδιακά, όμως, εξελίχθηκε από αρχική εξέγερση κατά της παντοκρατορίας του Πορφίριο Δίας σε εμφύλιο πόλεμο, με τους εμπλεκόμενους να εξοφλούν, όπως σε κάθε εμφύλιο, προσωπικά απωθημένα και γραμμάτια.

Ο Ασουέλα, έχοντας βιώσει αυτές τις αδικίες από πρώτο χέρι, προσδοκά να μεταφέρει στο βιβλίο του αυτό ακριβώς το μήνυμα: ότι μπορεί η επανάσταση να είναι αιτούμενο, όπως και τα ιδανικά της, αλλά η αλόγιστη βία γεννά μόνο βία και η έλλειψη ουσιαστικού προσανατολισμού αφήνει μόνο καταστροφές και απελπισία.

Χαρακτηριστική είναι η σκηνή στο βιβλίο με τον λιποτάκτη του Ομοσπονδιακού Στρατού, καλλιεργημένο φοιτητή Ιατρικής και δημοσιογράφο –προφανές alter ego του Ασουέλα– Λουίς Σερβάντες, ο οποίος είχε αποφασίσει να ταχθεί αναφανδόν με τους χαμηλόβαθμους στον στρατό, τους φτωχούς και τους καταπιεσμένους και εκείνοι, αντί να του το αναγνωρίσουν, τον έστειλαν σε έναν βρομερό στάβλο. Πολλές ήταν και οι αδικίες που του επιφύλαξαν στην πορεία, μεταξύ των οποίων και οι σεξουαλικές επιθέσεις στη μνηστή του. 

ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΟΙ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Μαριάνο Ασουέλα, Οι Καταδικασμένοι, Μτφρ.: Σταμάτης Πολενάκης, Εκδόσεις Ενύπνιο, Σελ.: 208

Γι’ αυτό και είναι προφανές ότι η επανάσταση που περιγράφεται με έντονα χρώματα, σαν ένα ρομαντικό δειλινό στις απέραντες κοιλάδες, δεν ήταν σπαρμένη με τριαντάφυλλα, αλλά μάλλον με αγκάθια: απόδειξη ότι οι φτωχοδιάβολοι που παρελαύνουν στο βιβλίο δεν είναι απαραίτητα ιδανικοί επαναστάτες – ούτε καν καλοί. Είναι όμως ωραίοι αφηγητές, δυνάμει ποιητές ή προσεκτικοί παρατηρητές κάθε λεπτομέρειας που μπορεί να ανατρέψει το σύμπαν στην πορεία προς ένα διαφορετικό μέλλον:

«Πράγματι, από το ίδιο βράδυ κιόλας τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν. Κάποιοι από τους άντρες του Δημήτριο Μασίας, ξαπλωμένοι κατάχαμα, με το βλέμμα καρφωμένο στο ηλιοβασίλεμα που έκανε τα κατακόκκινα σύννεφα να μοιάζουν με γιγάντιους αιμάτινους σβώλους, άκουγαν σαν ονειροπαρμένοι τον Βενάνσιο ν’ αφηγείται την ιστορία του Περιπλανώμενου Ιουδαίου. Πολλοί απ’ αυτούς, νανουρισμένοι απ’ τη μελωδική φωνή του κουρέα, είχαν ήδη αρχίσει τα ροχαλητά, αλλά ο Λουίς Σερβάντες άκουγε με τ’ αυτιά τεντωμένα και μόλις ο Βενάνσιο τελείωσε τη διήγησή του μ’ έναν χείμαρρο από οργισμένες φράσεις εναντίον του κλήρου αναφώνησε μ’ ενθουσιασμό: “Υπέροχα, υπέροχα! Έχετε μεγάλο ταλέντο”». 

Ικανοί για το χειρότερο ή το καλύτερο, ήρωες αλλά και αδιανόητοι εκδικητές, οι πρωταγωνιστές, εν προκειμένω, αντιστοιχούν στους κεντρικούς ανθρωπότυπους της Μεξικανικής Επανάστασης, ενώ εντύπωση προκαλεί η δυναμική παρέμβαση των γυναικών.

Ακόμα και αν η επανάσταση δεν δικαίωσε τον στόχο και τον σκοπό της και οι στρατιώτες της αποδείχτηκαν κατώτεροι των περιστάσεων, αυτή που έμεινε ζωντανή είναι η μεξικανική ψυχή που ενσαρκώνεται στην τρυφερή και όχι μόνο πολεμική και φευγαλέα ομορφιά της. 

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

φιλιπ ροθ

Το πίσω ράφι / «Το ανθρώπινο στίγμα» του Φίλιπ Ροθ: Μια σαρωτική γροθιά στην Αμερική της υποκρισίας

Το μυθιστόρημα του Φίλιπ Ροθ ήρθε στο μυαλό πολλών, όταν η νέα βιογραφία του συγγραφέα, πριν καλά-καλά δημοσιευτεί, αποσύρθηκε από την κυκλοφορία, επειδή ο βιογράφος Μπλέικ Μπέιλι αντιμετωπίζει κατηγορίες περί σεξουαλικής παρενόχλησης.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Σταύρος Ζουμπουλάκης

Βιβλίο / Ο Σταύρος Ζουμπουλάκης γράφει έναν οδηγό για τη Μεγάλη Εβδομάδα

Βιωματικός, φιλοσοφικός, θεολογικός, υμνολογικός αλλά και πολιτικός οδηγός για τη Μεγάλη Εβδομάδα είναι το καινούργιο βιβλίο του Σταύρου Ζουμπουλάκη «Ανθοδέσμη για τη Μεγάλη Εβδομάδα».
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
ΕΠΕΞ Γυναικείες φωνές από διαφορετικά μέρη του κόσμου

Βιβλίο / Από τη Μαλαισία μέχρι το Μεξικό: 5 νέα βιλία που αξίζει να διαβάσετε

5 συγγραφείς από διαφορετικά σημεία του πλανήτη χαράζουν νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Ανάμεσά τους, η Τζόχα Αλχάρθι που κέρδισε το Booker και η βραβευμένη με Πούλιτζερ Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Αρχαιολογία / Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Η διακεκριμένη ιστορικός Mary Beard στο βιβλίο της «Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες. Οι ηγεμόνες του αρχαίου ρωμαϊκού κόσμου», παρουσιάζει τη ζωή και το έργο των αυτοκρατόρων μέσα από ανεκδοτολογικές αφηγήσεις και συναρπαστικές λεπτομέρειες, που θυμίζουν απολαυστικό μυθιστόρημα. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια εστιάζει στον ρόλο των δούλων, τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στη σεξουαλική ζωή των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.
M. HULOT
Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ