James Ellroy, Το αίμα δεν σταματάει ποτέ. Εκδόσεις Άγρα, 2010. Μτφρ.: Ανδρέας Αποστολίδης
Η Τριλογία του Υποκόσμου (Underworld USA) του James Ellroy είναι ένα αριστούργημα που δεν έχει διαβαστεί όπως και όσο του αρμόζει. Καλύπτει τη δεκαπενταετία 1958-1972, την προϊστορία όσων ζούμε σήμερα. Μια αρχαιολογία της γνώσης, σφιχτά δεμένη, καλώς συγκερασμένη, συντριπτικά πιστή στη λογική και την τρέλα των γεγονότων. Ο τρίτος τόμος, με τίτλο Το αίμα δεν σταματάει ποτέ, θα πρέπει κάποτε να διαβαστεί όπως διαβάζουμε το Πόλεμος και Ειρήνη, το Δρ Φάουστους ή το Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο, ως η μεγαλειώδης ανατομία μιας συγκλονιστικής εποχής και όχι ως ένα απλώς καλογραμμένο αστυνομικό μυθιστόρημα.
Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, συγγραφέας-μεταφραστής
Ιβαν Μπρουνέτι: Schizo Εκδόσεις Inkpress - Ο κορμοράνος, 2009, μτφρ.: Χάρης Λαγκούσης
Ο Ιβάν Μπρουνέτι κάνει κόμικς. Όχι συνηθισμένα. Στο σχέδιο και στη φόρμα μοιάζουν με εκείνα της αντεργκράουντ σχολής της Αμερικής του 1960 (Κραμπ, Σέλντον, περιοδικό «Ζαπ» και άλλα παρόμοια). Στο θέμα και στον προβληματισμό είναι πολύ πολύ πιο μπροστά. Είναι η επιτομή της μαυρίλας και την απαισιοδοξίας. Κομψός με μαυρισμένη την ψυχή, άρα αντιφατικός. Και βλάσφημος-ασυμβίβαστος, δηλαδή, με την ευπρέπεια, τις παραδόσεις, τα κλισέ. Σαν Ράιζερ κάπως, σαν Αλτάν, σαν προ-Maus Σπίγκελμαν – χωρίς μήνυμα που πηγάζει από την ιδεολογία του. Σε μια κοινωνία όπου οι βλάσφημοι ενοχοποιούνται από το σύμπαν, ο Μπρουνέτι είναι ένας αφηγητής της ελευθερίας, που συχνά εφάπτεται με την τρέλα, όπως π.χ. έλεγαν οι αντιψυχίατροι. Το βιβλίο του Schizo, σε μετάφραση Χάρη Λαγκούση, κυκλοφόρησε το 2009 από τις εκδόσεις Inkpress-Ο κορμοράνος κι έπειτα δεν ακούσαμε τίποτα ούτε για τον Μπρουνέτι ούτε για τον Έλληνα εκδότη του. Η μιζέρια εξαιτίας της οικονομικής κατάρρευσης έκανε εχθρούς του απροσδόκητου ακόμα και τους λίγους που το στήριζαν. Κι η χώρα χάνει όλο και περισσότερο τις αποχρώσεις.
Ηλίας Κανέλλης , δημοσιογράφος στο «Τhe books' journal» και αρθρογράφος στα «Νέα»
Χρήστος Οικονόμου: Κάτι θα γίνει, θα δεις Εκδόσεις Πόλις, 2010
Όσοι δεν πρόλαβαν να διαβάσουν τη συλλογή διηγημάτων Κάτι θα γίνει, θα δεις του Χρήστου Οικονόμου, η οποία ευτυχώς τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος 2011, θα πρότεινα να το κάνουν. Ο συγγραφέας αυτός, πριν γράψει, έχει διαβάσει, πολύ και προσεχτικά, αφτιασίδωτη λογοτεχνία και ειδικότερα τους μεγάλους της μικρής φόρμας. Το βιβλίο αυτό είναι σαν το χέρι που στρίβει βίαια (κι ωστόσο συγκλονιστικά ήρεμα) τον λαιμό του παραζαλισμένου κοινωνικού σώματος προς το ταπεινό και το αξιοπρεπές. Και το κάνει με ανεπιτήδευτη ειλικρίνεια, έχει ψυχή. Υπό μία έννοια, προαναγγέλλει την κρίση που βιώνουμε, την περιγράφει και την προσπερνά κιόλας. Αυτό χρειάζεται η λογοτεχνία και όχι διάφορες ρηχές πολιτικολογίες με λογοτεχνική χλαίνη που διαφημίζονται ως «βιβλία για την κρίση». Τι δράμα! Έχω την εντύπωση, επιπλέον, ότι η ελληνική λογοτεχνία δεν αντέχει άλλα ενδοσκοπούντα και κατακερματισμένα Εγώ που συντρίβονται στην κενότητα του αστικού τοπίου και άλλες ιστορίες για αγρίους.
Γρηγόρης Μπέκος, δημοσιογράφος στο «Βήμα»
Μάνες Σπέρμπερ: Καμένη βάτος Εκδόσεις Καστανιώτη, 2013, μτφρ.: Έμη Βαϊκούση
Σε μια εποχή ανατροπής των πάσης φύσεως βεβαιοτήτων, όπου, όμως, ένα μεγάλο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας αλληθωρίζει προς τους αναδυόμενους ολοκληρωτισμούς του 21ου αιώνα, η Καμένη Βάτος του Μάνες Σπέρμπερ θα έπρεπε να τραβήξει την προσοχή και να αποτελέσει αντικείμενο ευρύτατου δημόσιου διαλόγου. Ο συγγραφέας, μαζί με τον Άρθουρ Καίσλερ (Το μηδέν και το άπειρο, 1940), περιέγραψε τον ζόφο του κόκκινου ολοκληρωτισμού αλλά και την αγνή και άδολη πίστη των απλών ανθρώπων στη μεγάλη Ουτοπία του 20ού αιώνα. Το βιβλίο πέρασε απαρατήρητο, αφού όχι μόνο δεν ταιριάζει αλλά και υπονομεύει το πλαίσιο της κατεστημένης λογοτεχνικής κριτικής στην Ελλάδα.
Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης, δημοσιογράφος-μεταφραστής
Γουίλιαμ Τ. Βόλμαν: Κεντρική Ευρώπη Εκδόσεις Κέδρος, 2011, μτφρ.: Αλέξης Καλοφωλιάς.
Ο Βόλμαν κατέθεσε ένα προφητικά σπουδαίο δημιούργημα που ακροβατεί ανάμεσα στην ιστορία, τη λογοτεχνία και το μυθιστόρημα για την ιστορία της Ευρώπης, γεμάτη πολέμους, αίμα, τέχνη αλλά και καλλιτεχνική δημιουργία. Το μετα-μπαρόκ εγχείρημά του έγκειται στα καινοφανή λογοτεχνικά σχήματα, αντίστοιχα με τις βόμβες ναπάλμ που θα μπορούσαν να ανατρέψουν ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα – και τη λογοτεχνία όπως την ξέραμε ως τώρα. Για την ιστορία, η Κεντρική Ευρώπη αναφέρεται στα ολοκληρωτικά καθεστώτα που εξέθρεψαν ο Χίτλερ κι ο Στάλιν, αλλά ουσιαστικά παίρνουν αφορμή από τη φρίκη που μπορεί να συνυπάρχει με τη δημιουργία. Η Κεντρική Ευρώπη θα έπρεπε να καταγράφεται ως ένα από τα βιβλία που άλλαξαν την πορεία των γραμμάτων τα τελευταία χρόνια.
Τίνα Μανδηλαρά, αρχισυντάκτρια του πολιτιστικού στην εφημερίδα Πρώτο Θέμα.
Jennifer Egan: Α visit from the goon squad Εκδόσεις Alfred A. Knopf (Random House), 2010
Επειδή υποθέτω ότι το Kι άσε τον κόσμο τον μεγάλο να γυρίζει του Κόλουμ Μακ Καν, το ωραιότερο βιβλίο που διάβασα τα τελευταία πέντε χρόνια, δεν πέρασε εντελώς απαρατήρητο, θα αναφέρω το second best μου, το οποίο, μολονότι τσίμπησε το Πούλιτζερ το 2011, δεν μεταφράστηκε ποτέ στα ελληνικά. Πρόκειται για το A visit from the goon squad της Jennifer Egan, ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα, του οποίου οι ήρωές συνδέονται, χάνονται, ξαναβρίσκονται, αλληλοεπηρεάζονται, (αν και περισσότερο «διά του φαινομένου της πεταλούδας») και, στο τέλος, καταλήγουν σε ένα εντελώς διαφορετικό μονοπάτι απ' αυτό που είχαν ξεκινήσει, όλο φιλοδοξία, τη ζωή τους. Δεν συνοψίζεται εύκολα, γιατί κάθε κεφάλαιο μπορεί να διαβαστεί ακόμη και αυτόνομα, αλλά είναι η πιο συγκινητική και οξυδερκής καταγραφή για τη γενιά που μεγάλωσε με τη «χειροποίητη» ροκ των '70s και λίγο πριν από τα πενήντα πασχίζει να καταλάβει τι λένε τα κομπιούτερ και οι αριθμοί.
Μαριλένα Αστραπέλλου, δημοσιογράφος στο «Βηmagazino»
σχόλια