Η «Νεκρή Ευρώπη» του Χρήστου Τσιόλκα

Το πίσω ράφι/ Χρήστος Τσιόλκας «Νεκρή Ευρώπη» Facebook Twitter
Ο Χρήστος Τσιόλκας. Φωτο: Sarah Walker
0

ΕΝΑΣ ΤΡΙΑΝΤΑΠΕΝΤΑΧΡΟΝΟΣ ομοφυλόφιλος φωτογράφος, γιος Ελλήνων μεταναστών στην Αυστραλία, ταξιδεύει στην Ευρώπη των αρχών του 21ου αιώνα, αναζητώντας με το φακό του το πραγματικό πρόσωπό της μακριά από τουριστικά αξιοθέατα και φημισμένους πολιτιστικούς ναούς. Και καθώς περιπλανιέται στα σοκάκια των μητροπόλεων, στον εγκληματικό κόσμο της νύχτας, σε εργοστάσια, οίκους ανοχής και συνοικίες μεταναστών, θ' ανακαλύψει έναν κόσμο βουτηγμένο «στο αίμα και τα σκατά της Ιστορίας», παραδομένο σε κάθε μορφής ρατσισμό: φυλετικό, θρησκευτικό, πολιτικό.

Κάπως έτσι θα μπορούσε να συνοψιστεί το μυθιστόρημα «Νεκρή Ευρώπη» (μετ. Ν. Προδρομίδου, Printa) του ελληνοαυστραλού Χρήστου Τσιόλκα που πρωτογνωρίσαμε με το «Κατά μέτωπο» και ο οποίος έμελλε να γίνει παγκοσμίως γνωστός με  το «Χαστούκι» αποσπώντας  τα εύσημα των αγγλοσαξόνων κριτικών -δυστυχώς εκτός κυκλοφορίας και τα δυο. Η αλήθεια, όμως, είναι πως κάθε απόπειρα περίληψης αυτού του ανελέητα σκληρού βιβλίου που είναι η «Νεκρή Ευρώπη» μοιάζει μάταιη μπροστά στο εύρος των θεμάτων και των καταστάσεων που ξεδιπλώνονται στις σελίδες του.

Ο κεντρικός ήρωας, ο Ισαάκ Ράφτης, με αφορμή μια έκθεση φωτογραφιών του οργανωμένη από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού, ξεκινά την περιπλάνησή του από μια αγνώριστη πια Αθήνα, αυτήν της μετα-Ολυμπιακής ευφορίας, ο νεοπλουτισμός της οποίας και η «ξινή» αδιαφορία της για τους μετανάστες και τους απόκληρους κάνει τα νεύρα του να τσιτώνονται. «Η Ελλάδα πεθαίνει, αυτό που βλέπεις είναι Ευρώπη», τον πληροφορεί μια νεαρή συγγενής του, δυσανασχετώντας με τη σειρά της με τον «κωλομετανάστη από το Νέο Κόσμο που έρχεται να μας πει πόσο τον θλίβουν οι αλλαγές. Τι κακό έχουν τα φίνα ρούχα και η καλή ζωή;».

«Η Ελλάδα πεθαίνει, αυτό που βλέπεις είναι Ευρώπη», τον πληροφορεί μια νεαρή συγγενής του, δυσανασχετώντας με τη σειρά της με τον «κωλομετανάστη από το Νέο Κόσμο που έρχεται να μας πει πόσο τον θλίβουν οι αλλαγές. Τι κακό έχουν τα φίνα ρούχα και η καλή ζωή;»

Το alter-ego του Τσιόλκα, όμως, αδιαφορεί για τα παραπάνω. Τα βήματά του τον οδηγούν στην Ομόνοια, όπου ακόμη και παιδάκια εκπορνεύονται, κι αφού επισκεφτεί τα ερημωμένα πια χωριά των αγροτών προγόνων του έξω από το Αγρίνιο και το Καρπενήσι, βάζει πλώρη για Βενετία, Πράγα, Βερολίνο, Αμστερνταμ, Παρίσι και Λονδίνο, σταθμούς επίσης αποκαλυπτικούς για την Ευρώπη της ανέχειας, της εκμετάλλευσης και της φοβίας απέναντι στον «άλλο», αυτής της «κόλασης» που ήρθε μετά το τέλος των ιδεολογιών.

Tsiolkas-nekri-europi
Tsiolkas Christos, Νεκρή Ευρώπη, εκδ. Printa

Ο Ισαάκ θα δει το εξαθλιωμένο εβραϊκό γκέτο σε απόσταση αναπνοής από την πλατεία του Αγίου Μάρκου, θ' αφουγκραστεί τον καημό της πάλαι ποτέ γιουγκοσλαβικής και διασκορπισμένης τώρα νεολαίας για τη διάλυση της πατρίδας της, θα μυηθεί στα παρασκήνια της πορνογραφικής βιομηχανίας που εκκολάπτεται στη γενέτειρα του Κάφκα, την πλημμυρισμένη στα ΜακΝτόναλντς και τα ναρκωτικά, θα φωτογραφίσει προλετάριους εξοβελισμένους από την απαστράπτουσα γαλλική πρωτεύουσα και θα μοιραστεί τον πόνο, το μίσος και τη δίψα για εκδίκηση γνωστών του και αγνώστων για κρίματα που έγιναν στο όνομα της δικαιοσύνης ή του Θεού.

Υιοθετώντας, ωστόσο, το προσωπείο ενός «επαρχιώτη» την ώρα που στα μάτια του απομυθοποιείται η Ευρώπη της καλλιέργειας και της ευμάρειας, ο Τσιόλκας σκαλίζει παράλληλα αμαρτίες από την Ελλάδα της κατοχής και του εμφύλιου, δίνει εικόνες από τη ζωή των ξενιτεμένων συμπατριωτών μας στις εργατικές γειτονιές της Μελβούρνης, ζωντανεύει τη σχέση του ήρωά του με τον εραστή του που τον περιμένει να επιστρέψει στην Αυστραλία, και καταθέτει την αγωνία του φέρελπι καλλιτέχνη να μεταφέρει μέσω της τέχνης του την αλήθεια του.

Επιπλέον, εξερευνά τα όρια μεταξύ δεισιδαιμονίας και πίστης, καθώς και τις ρίζες του ευρωπαϊκού αντισημιτισμού, υπονομεύει τις πεποιθήσεις μας περί προόδου κι επιτίθεται στην κυριαρχία της ελεύθερης αγοράς. Και φέρνοντας στην επιφάνεια τα πιο ταπεινά ένστικτα του ανθρώπου, αντιπαραβάλλει τα φαντάσματα του οικογενειακού -και όχι μόνο- παρελθόντος του ήρωά του με τις ζοφερές του προφητείες για το μέλλον, προφητείες που λες κι έχουν ήδη αποκρυσταλλωθεί στα κλισέ του Ισαάκ. «Αυτό που πιστεύω», λέει ο τελευταίος, όταν το ταξίδι του έχει πια ολοκληρωθεί, είναι «ότι θα συνεχίσουμε να πολεμάμε και θα συνεχίσουμε να μισούμε και θα πιστεύουμε ότι είμαστε δίκαιοι κι ενάρετοι και πιστοί... Θα παράγουμε φτώχεια και αρρώστιες και θα παράγουμε χυδαία πλούτη και τις αχρειότητες που αυτά συνεπάγονται... Θα το κάνουμε αυτό επ' άπειρον...».

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ανί Ερνό: «Όπως η σεξουαλική επιθυμία, έτσι και η μνήμη δεν σταματά ποτέ»

Βιβλίο / Ανί Ερνό: «Όπως η σεξουαλική επιθυμία, έτσι και η μνήμη δεν σταματά ποτέ»

Η Γαλλίδα συγγραφέας που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας γεφυρώνει, με τη μυθιστορηματοποίηση της μνήμης, τη μεγάλη λογοτεχνία, από τον Μαρσέλ Προυστ μέχρι τον σύγχρονό μας Εντουάρ Λουί. Γεννήθηκε σαν σήμερα το 1940.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
ΕΠΕΞΕΡΓ. Παύλος Μεθενίτης «Αμανίτα μουσκάρια»

Το πίσω ράφι / Όταν μια ολόκληρη διμοιρία ανταρτών ξεκληρίστηκε από παραισθησιογόνα μανιτάρια

Στηριγμένο σε πραγματικά γεγονότα, το μυθιστόρημα «Αμανίτα μουσκάρια» του Παύλου Μεθενίτη εξερευνά το ζήτημα των ουσιών ως καταφύγιο αλλά και ως καταστροφή, και μας παρασύρει σ’ ένα ταξίδι ποτισμένο από την ελληνική πραγματικότητα, παραμονές της οικονομικής κρίσης.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Arsenale: Το πιο απρόσμενο βιβλιοπωλείο των Κυκλάδων φτιάχτηκε στην Ανάφη

Βιβλίο / Arsenale: Το πιο απρόσμενο βιβλιοπωλείο των Κυκλάδων φτιάχτηκε στην Ανάφη

Σε ένα νησί που μετρά λιγότερους από 300 μόνιμους κατοίκους, ένα παλιό καραβόσπιτο μεταμορφώθηκε σε ένα καταφύγιο πολιτισμού γεμάτο βιβλία, μουσικές και μικρούς θησαυρούς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μαρκ Τουέιν, «Οι περιπέτειες του Χακ Φιν»

Το πίσω ράφι / Το μυθιστόρημα του Μαρκ Τουέιν που έθαψαν οι κριτικοί και το αποθέωσε ο Χέμινγουεϊ

Στις «Περιπέτειες του Χακ Φιν» ο Μαρκ Τουέιν έπλασε τον πιο ελεύθερο ήρωα της αμερικανικής λογοτεχνίας, που αρνήθηκε τους κανόνες της κοινωνίας του και ένωσε την τύχη του με έναν σκλάβο δραπέτη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί την ζωή χωρίς αυτόν

Βιβλίο / Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί τη ζωή χωρίς αυτόν

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Βασιλεύς των Βασιλέων», όπως αποκαλούσε τον εαυτό του ο Ρεζά Παχλαβί, εστιάζει στις διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ που «αποδέχτηκαν πρόθυμα τις φαντασιώσεις του, τόσο για τον εαυτό του όσο και για τη χώρα του».
THE LIFO TEAM
Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Βιβλίο / Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Σταρ Ελλάς στα νιάτα της, διακρίθηκε ως ηθοποιός, θιασάρχης, ραδιοφωνική παραγωγός, δοκιμάστηκε επίσης στη συγγραφή έχοντας κυκλοφορήσει μέχρι τώρα επτά βιβλία μαζί με το πρόσφατο «Η τρίτη άνοιξη» (εκδ. Επίμετρο), που έδωσε και το έναυσμα γι’ αυτήν τη συνέντευξη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Οι Αθηναίοι / O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Ο 81χρονος δημοσιογράφος και συγγραφέας που για δεκαετίες διηύθηνε τις πολιτιστικές σελίδες της Ελευθεροτυπίας, αφηγείται τη συναρπαστική καριέρα του στη LiFO
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Βιβλίο / Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Η σπουδαία μεταφράστρια, που έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της δουλειάς της στον Μαρσέλ Προυστ, μας ξεναγεί στον πολύπλοκο κόσμο του και εκφράζει τον θυμό της για την πανταχού παρούσα απάτη της εποχής μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Βιβλίο / Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Ο Συνταγματάρχης και ο Βασιλιάς» εξερευνά τη συναρπαστική ζωή ενός ακούραστου κομπιναδόρου που προσπαθούσε απεγνωσμένα να ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό του.
THE LIFO TEAM
Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Βιβλίο / Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Πότε ακριβώς χάθηκε ο πόλεμος για τον Άξονα; Ποια ήταν η πιο σημαντική μάχη του πολέμου; Πόσο «συμμέτοχος» ήταν ο Γερμανικός λαός στο ολοκαύτωμα; Σ’ αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει μια νέα ογκώδης έκδοση με τίτλο «Η συνολική ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου».
THE LIFO TEAM
Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Βιβλίο / Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Είναι νωρίς να πούμε πως αυτά τα ηχητικά λογοτεχνικά αρχεία μπορούν να αντικαταστήσουν το βιβλίο. Είναι όμως μια υπέροχη λύση για όσους θέλουν να διαβάσουν αλλά δεν έχουν χρόνο ή έχουν μπλοκάρει με το κανονικό διάβασμα.
ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ