Η «Νεκρή Ευρώπη» του Χρήστου Τσιόλκα

Το πίσω ράφι/ Χρήστος Τσιόλκας «Νεκρή Ευρώπη» Facebook Twitter
Ο Χρήστος Τσιόλκας. Φωτο: Sarah Walker
0

ΕΝΑΣ ΤΡΙΑΝΤΑΠΕΝΤΑΧΡΟΝΟΣ ομοφυλόφιλος φωτογράφος, γιος Ελλήνων μεταναστών στην Αυστραλία, ταξιδεύει στην Ευρώπη των αρχών του 21ου αιώνα, αναζητώντας με το φακό του το πραγματικό πρόσωπό της μακριά από τουριστικά αξιοθέατα και φημισμένους πολιτιστικούς ναούς. Και καθώς περιπλανιέται στα σοκάκια των μητροπόλεων, στον εγκληματικό κόσμο της νύχτας, σε εργοστάσια, οίκους ανοχής και συνοικίες μεταναστών, θ' ανακαλύψει έναν κόσμο βουτηγμένο «στο αίμα και τα σκατά της Ιστορίας», παραδομένο σε κάθε μορφής ρατσισμό: φυλετικό, θρησκευτικό, πολιτικό.

Κάπως έτσι θα μπορούσε να συνοψιστεί το μυθιστόρημα «Νεκρή Ευρώπη» (μετ. Ν. Προδρομίδου, Printa) του ελληνοαυστραλού Χρήστου Τσιόλκα που πρωτογνωρίσαμε με το «Κατά μέτωπο» και ο οποίος έμελλε να γίνει παγκοσμίως γνωστός με  το «Χαστούκι» αποσπώντας  τα εύσημα των αγγλοσαξόνων κριτικών -δυστυχώς εκτός κυκλοφορίας και τα δυο. Η αλήθεια, όμως, είναι πως κάθε απόπειρα περίληψης αυτού του ανελέητα σκληρού βιβλίου που είναι η «Νεκρή Ευρώπη» μοιάζει μάταιη μπροστά στο εύρος των θεμάτων και των καταστάσεων που ξεδιπλώνονται στις σελίδες του.

Ο κεντρικός ήρωας, ο Ισαάκ Ράφτης, με αφορμή μια έκθεση φωτογραφιών του οργανωμένη από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού, ξεκινά την περιπλάνησή του από μια αγνώριστη πια Αθήνα, αυτήν της μετα-Ολυμπιακής ευφορίας, ο νεοπλουτισμός της οποίας και η «ξινή» αδιαφορία της για τους μετανάστες και τους απόκληρους κάνει τα νεύρα του να τσιτώνονται. «Η Ελλάδα πεθαίνει, αυτό που βλέπεις είναι Ευρώπη», τον πληροφορεί μια νεαρή συγγενής του, δυσανασχετώντας με τη σειρά της με τον «κωλομετανάστη από το Νέο Κόσμο που έρχεται να μας πει πόσο τον θλίβουν οι αλλαγές. Τι κακό έχουν τα φίνα ρούχα και η καλή ζωή;».

«Η Ελλάδα πεθαίνει, αυτό που βλέπεις είναι Ευρώπη», τον πληροφορεί μια νεαρή συγγενής του, δυσανασχετώντας με τη σειρά της με τον «κωλομετανάστη από το Νέο Κόσμο που έρχεται να μας πει πόσο τον θλίβουν οι αλλαγές. Τι κακό έχουν τα φίνα ρούχα και η καλή ζωή;»

Το alter-ego του Τσιόλκα, όμως, αδιαφορεί για τα παραπάνω. Τα βήματά του τον οδηγούν στην Ομόνοια, όπου ακόμη και παιδάκια εκπορνεύονται, κι αφού επισκεφτεί τα ερημωμένα πια χωριά των αγροτών προγόνων του έξω από το Αγρίνιο και το Καρπενήσι, βάζει πλώρη για Βενετία, Πράγα, Βερολίνο, Αμστερνταμ, Παρίσι και Λονδίνο, σταθμούς επίσης αποκαλυπτικούς για την Ευρώπη της ανέχειας, της εκμετάλλευσης και της φοβίας απέναντι στον «άλλο», αυτής της «κόλασης» που ήρθε μετά το τέλος των ιδεολογιών.

Tsiolkas-nekri-europi
Tsiolkas Christos, Νεκρή Ευρώπη, εκδ. Printa

Ο Ισαάκ θα δει το εξαθλιωμένο εβραϊκό γκέτο σε απόσταση αναπνοής από την πλατεία του Αγίου Μάρκου, θ' αφουγκραστεί τον καημό της πάλαι ποτέ γιουγκοσλαβικής και διασκορπισμένης τώρα νεολαίας για τη διάλυση της πατρίδας της, θα μυηθεί στα παρασκήνια της πορνογραφικής βιομηχανίας που εκκολάπτεται στη γενέτειρα του Κάφκα, την πλημμυρισμένη στα ΜακΝτόναλντς και τα ναρκωτικά, θα φωτογραφίσει προλετάριους εξοβελισμένους από την απαστράπτουσα γαλλική πρωτεύουσα και θα μοιραστεί τον πόνο, το μίσος και τη δίψα για εκδίκηση γνωστών του και αγνώστων για κρίματα που έγιναν στο όνομα της δικαιοσύνης ή του Θεού.

Υιοθετώντας, ωστόσο, το προσωπείο ενός «επαρχιώτη» την ώρα που στα μάτια του απομυθοποιείται η Ευρώπη της καλλιέργειας και της ευμάρειας, ο Τσιόλκας σκαλίζει παράλληλα αμαρτίες από την Ελλάδα της κατοχής και του εμφύλιου, δίνει εικόνες από τη ζωή των ξενιτεμένων συμπατριωτών μας στις εργατικές γειτονιές της Μελβούρνης, ζωντανεύει τη σχέση του ήρωά του με τον εραστή του που τον περιμένει να επιστρέψει στην Αυστραλία, και καταθέτει την αγωνία του φέρελπι καλλιτέχνη να μεταφέρει μέσω της τέχνης του την αλήθεια του.

Επιπλέον, εξερευνά τα όρια μεταξύ δεισιδαιμονίας και πίστης, καθώς και τις ρίζες του ευρωπαϊκού αντισημιτισμού, υπονομεύει τις πεποιθήσεις μας περί προόδου κι επιτίθεται στην κυριαρχία της ελεύθερης αγοράς. Και φέρνοντας στην επιφάνεια τα πιο ταπεινά ένστικτα του ανθρώπου, αντιπαραβάλλει τα φαντάσματα του οικογενειακού -και όχι μόνο- παρελθόντος του ήρωά του με τις ζοφερές του προφητείες για το μέλλον, προφητείες που λες κι έχουν ήδη αποκρυσταλλωθεί στα κλισέ του Ισαάκ. «Αυτό που πιστεύω», λέει ο τελευταίος, όταν το ταξίδι του έχει πια ολοκληρωθεί, είναι «ότι θα συνεχίσουμε να πολεμάμε και θα συνεχίσουμε να μισούμε και θα πιστεύουμε ότι είμαστε δίκαιοι κι ενάρετοι και πιστοί... Θα παράγουμε φτώχεια και αρρώστιες και θα παράγουμε χυδαία πλούτη και τις αχρειότητες που αυτά συνεπάγονται... Θα το κάνουμε αυτό επ' άπειρον...».

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ