Η βιογραφία του Πολ Ρόμπσον, «του πιο διάσημου νέγρου του 20ού αιώνα», μόλις κυκλοφόρησε

Η βιογραφία του Πολ Ρόμπσον, «του πιο διάσημου νέγρου του 20ού αιώνα», μόλις κυκλοφόρησε Facebook Twitter
Ο Πολ Ρόμπσον παρακολουθεί έναν αγώνα ποδοσφαίρου με συναδέρφους του ηθοποιούς από την παράσταση Οθέλλος (1949). Φωτο: Farm Services Administration / Library of Congress
0

Όταν ο διάσημος σκηνοθέτης Στιβ Μακουίν ανακοίνωσε ότι θέλει να κάνει μια ταινία για τη ζωή και το έργο του Πολ Ρόμπσον, «του πιο διάσημου νέγρου του 20ού αιώνα», όλοι άρχισαν να αναρωτιούνται ποια είναι αυτή η επιβλητική προσωπικότητα που λίγοι πια θυμούνται.

Νέγρος, ευφυής, πολύγλωσσος –μιλούσε γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, κινεζικά, εφίκ (αφρικανική διάλεκτος), γίντις, αρχαία ελληνικά και λατινικά–, καταξιώθηκε ταυτόχρονα ως μουσικός, ηθοποιός και παίκτης του αμερικανικού ποδοσφαίρου.

Υπήρξε θύμα του μακαρθισμού, αφού εκείνη την περίοδο μπήκε στη μαύρη λίστα, ενώ του αφαιρέθηκε και το διαβατήριο. Στο πλευρό του βρέθηκε μέχρι τέλους η σύζυγός του Εσλάντα, η οποία όχι μόνο υποστήριζε τις κινήσεις του αλλά ανέχτηκε και τα παραστρατήματα του πανύψηλου και άκρως γοητευτικού Ρόμπσον.

Τον κυνήγησαν ανελέητα για τα φιλοκομμουνιστικά, διεθνιστικά, αντιπολεμικά και αντιφασιστικά του αισθήματα, ενώ πέθανε διπολικός, ύστερα από τις απανωτές διώξεις. Φίλοι του υπήρξαν από τον Άγγλο Μπέρναρντ Σο, ο οποίος τον μύησε στον ριζοσπαστισμό, έως τον Πάμπλο Πικάσο και τον Πάμπλο Νερούδα.

Αναμφίβολα, ήταν μια προσωπικότητα που οι Αμερικανοί θα χαρακτήριζαν «μεγαλύτερη από τη ζωή (larger than life)», όπως διαφαίνεται από τη συγκλονιστική βιογραφία που έγραψε ο ιστορικός Τζέραλντ Χορν και κυκλοφορεί σε μετάφραση Ειρήνης Γαϊτάνου από τις εκδόσεις Οξύ με τον τίτλο Πολ Ρόμπσον: Ο επαναστάτης καλλιτέχνης.


Γεννημένος στα τέλη του 19ου αιώνα από έναν σκλάβο που είχε καταφέρει να δραπετεύσει, δεν υπήρξε τίποτα στο οποίο να μη διαπρέψει: σπούδασε Νομικά στο Κολούμπια, ενώ γνώρισε τον Σαίξπηρ καλά από τα πανεπιστημιακά του χρόνια και τον συνέδεσε με την αφροαμερικανική μουσική, αφού τα ακούσματά της, κατά τη γνώμη του, παρέπεμπαν σε μια ποίηση άμεσα συνδεδεμένη με εκείνη των Σκωτσέζων βάρδων των Εβρίδων! Ήταν, άλλωστε, ο μοναδικός νέγρος που ερμήνευσε τον Οθέλο μετά τον μεταφραστή του Σαίξπηρ, Ίρα Άλντριτζ, στις βρετανικές σκηνές και αργότερα στο Μπρόντγουεϊ. Δεν έπαψε να αγωνίζεται μέχρι τέλους για τα ανθρώπινα δικαιώματα, βρέθηκε στο μέτωπο του Ισπανικού Εμφυλίου και ταξίδεψε μέχρι την Ουαλία για να ξεσηκώσει με τη μαγική φωνή του τους απεργούς ανθρακωρύχους.

Ο βιογράφος του παραθέτει συχνά στις σελίδες τα λόγια των διασήμων που αναφέρθηκαν στην καταλυτική επίδραση που άσκησε στη μάχη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ανοίγοντας τον δρόμο στον Μάλκολμ Χ και στον δρα Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ. Μία από αυτούς είναι η Ντόρις Λέσινγκ, η οποία θεώρησε ότι οι αμερικανικές κυβερνήσεις τού φέρθηκαν με αδιανόητη σκληρότητα. Υπήρξε θύμα του μακαρθισμού, αφού εκείνη την περίοδο μπήκε στη μαύρη λίστα, ενώ του αφαιρέθηκε και το διαβατήριο. Στο πλευρό του βρέθηκε μέχρι τέλους η σύζυγός του Εσλάντα, η οποία όχι μόνο υποστήριζε τις κινήσεις του αλλά ανέχτηκε και τα παραστρατήματα του πανύψηλου και άκρως γοητευτικού Ρόμπσον.


Ο βιογράφος του Τζέραλντ Χορν επιμένει πως η δημοτικότητά του, που γέμιζε ασφυκτικά τα στάδια, όπως το περίφημο στάδιο Λούισον, και μάγευε τον κόσμο, οφειλόταν στο γεγονός πως ήταν ο μοναδικός πολυτάλαντος και πολύγλωσσος Αφροαμερικανός που μπορούσε να εισάγει τους ομοίους του «σε γλώσσες και κουλτούρες με τις οποίες δεν ήταν εξοικειωμένοι, διεθνοποιώντας τη συνείδησή τους και διευκολύνοντάς τους να συμμετάσχουν με περισσότερη προθυμία σε μια αντιφασιστική εκστρατεία. Είχαν παρατηρηθεί αντιεβραϊκές κινήσεις στο Χάρλεμ, αποτέλεσμα της επιρροής του φασισμού, αλλά ο Ρόμπσον τις απαξίωνε, διαβεβαιώνοντας ότι «κανένας νέγρος αντισημίτης δεν θα τολμούσε να εμφανιστεί μπροστά μου».


Το Χάρλεμ ήταν, άλλωστε, η φτωχική αυτοκρατορία του, καθώς συνέβαλε καταλυτικά στη λεγόμενη «αναγέννησή» του. Επίσης, σύχναζε στο Σαβόι του Μανχάταν, όπου άρχισε τότε να διαμορφώνεται η μπίμπομπ, ενώ έκανε παρέα με την Έλα Φιτζέραλντ, τον Τσάρλι Πάρκερ, τον Ντιουκ Έλινγκτον. Ωστόσο, δεν αγνόησε ποτέ τον μόχθο του απλού νέγρου εργάτη, ο οποίος υφίστατο τεράστιο ρατσισμό, κάνοντας προσπάθειες για τη σύσταση της Εθνικής Ένωσης Νέγρων Εργατών στο Σινσινάτι και την αναγνώριση των στοιχειωδών δικαιωμάτων στη διαβίωση, στην εκπαίδευση και στην εργασία. Πέθανε στις αρχές του '76 – το αστέρι του, που απόθεσε ο Σίντνεϊ Πουατιέ στη Λεωφόρο της Δόξας, δεσπόζει ακόμα, δίνοντας το παράδειγμα στους πάντες. Όπως έλεγε χαρακτηριστικά: «Ο καλλιτέχνης πρέπει να παίρνει θέση. Διαλέγει να πολεμήσει για την ελευθερία ή για τη σκλαβιά. Προσωπικά, έχω κάνει την επιλογή μου».

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
ΕΠΕΞ Γυναικείες φωνές από διαφορετικά μέρη του κόσμου

Βιβλίο / Από τη Μαλαισία μέχρι το Μεξικό: 5 νέα βιλία που αξίζει να διαβάσετε

5 συγγραφείς από διαφορετικά σημεία του πλανήτη χαράζουν νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Ανάμεσά τους, η Τζόχα Αλχάρθι που κέρδισε το Booker και η βραβευμένη με Πούλιτζερ Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Αρχαιολογία / Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Η διακεκριμένη ιστορικός Mary Beard στο βιβλίο της «Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες. Οι ηγεμόνες του αρχαίου ρωμαϊκού κόσμου», παρουσιάζει τη ζωή και το έργο των αυτοκρατόρων μέσα από ανεκδοτολογικές αφηγήσεις και συναρπαστικές λεπτομέρειες, που θυμίζουν απολαυστικό μυθιστόρημα. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια εστιάζει στον ρόλο των δούλων, τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στη σεξουαλική ζωή των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.
M. HULOT
Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ