How soon is now: Μια παράσταση για τους μετεξεταστέους της Iστορίας

CHECK How soon is now: Μια παράσταση για τους μετεξεταστέους της συστημικής ιστορίας Facebook Twitter
Η παράσταση στο φουαγέ του θεάτρου επιχειρεί ένα διάλογο με μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους της Ελληνικής ιστορίας. Φωτ.: Γιώργος Καλφαμανώλης
0

«Όταν οι Γερμανοί την τουφέκισαν, στις αρχές του καλοκαιριού του 1944, λίγο πριν από την απελευθέρωση, η Μαργαρίτα δεν είχε πατήσει ακόμα τα είκοσι χρόνια της. Το λιγνό κορμί της βάσταξε μ’ απίστευτη αντοχή όλες τις κακουχίες της φυλακής, το στόμα της έμεινε κλεισμένο σ’ όλα τα μαρτύρια που μαθεύτηκε πως της κάνανε. Και στάθηκε μπροστά στο απόσπασμα χαμογελώντας το πικρό χαμόγελο της οικογένειας των Περδικάρηδων.

Αυτό το τελευταίο για το χαμόγελο το 'πε ο παπάς, που, με την απαραίτητη παρουσία του στις θανατικές εκτελέσεις, επικυρώνει, στ’ όνομα του Καίσαρος, την απόδοση της ψυχής στον Θεό. Ο ίδιος είπε πως, όταν σήκωσαν τα ντουφέκια, η μικρή Μαργαρίτα κούνησε το χέρι της κ' είπε ένα ακατανόητο καληνύχτα, μάλιστα δεν είπε καληνύχτα, είπε ακριβώς – "καληνύχτα ντε..."».

Με το απόσπασμα του Δημήτρη Χατζή από το «Τέλος της μικρής μας πόλης» ξεκινά στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά η παράσταση που βασίζεται στο τελευταίο κείμενο της Γλυκερίας Μπασδέκη «How soon is now», αντλώντας έμπνευση από το λογοτεχνικό πρόσωπο της Μαργαρίτας Περδικάρη, μιας νεαρής δασκάλας αστικής καταγωγής, που κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ Πίνδου, οπότε άνοιξε ο ασκός του Αιόλου για μια ολόκληρη χώρα, η οποία δύσκολα συμπράττει με τα «φαντάσματα» του παρελθόντος της.

Η Περδικάρη είναι ένα σύμβολο, ένας χαρακτήρας τόσο καλά γραμμένος που θα μπορούσε να ζει και σήμερα, φέρνοντας στο προσκήνιο ψηφίδες ελληνικότητας με τη φωνή της Χαρούλας Αλεξίου που συμμετέχει στην αφήγηση του ηχογραφημένου υλικού και τη «Γλυκιά Μαράτα» του Αττίκ να συνοδεύει τη δράση της παράστασης.

Η παράσταση στο φουαγέ του θεάτρου, σκηνοθετημένη από έναν νέο δημιουργό, τον αριστούχο του τμήματος Σκηνοθεσίας του Εθνικού Θεάτρου, Πάνο Κούγια, επιχειρεί έναν διάλογο με μία από τις πιο σκοτεινές περιόδους της ελληνικής ιστορίας.

CHECK How soon is now: Μια παράσταση για τους μετεξεταστέους της συστημικής ιστορίας Facebook Twitter
Η κατά Μπασδέκη Μαργαρίτα, αυτή η δεκαεννιάχρονη δασκαλίτσα, δεν πεθαίνει για τις μεγάλες ριζοσπαστικές ιδέες που κουβαλά αλαμπρατσέτα το κίνημα των σοσιαλιστών αλλά για τα ιδανικά της, για το ιδανικό του έρωτα. Φωτ.: Γιώργος Καλφαμανώλης

Ο χαρακτήρας της Περδικάρη ζωντανεύει από μια εξαιρετική ηθοποιό, την Ανθή Σαββάκη. Η Περδικάρη είναι ένα σύμβολο, ένας χαρακτήρας τόσο καλά γραμμένος που θα μπορούσε να ζει και σήμερα, φέρνοντας στο προσκήνιο ψηφίδες ελληνικότητας με τη φωνή της Χαρούλας Αλεξίου, που συμμετέχει στην αφήγηση του ηχογραφημένου υλικού, και τη «Γλυκιά Μαράτα» του Αττίκ να συνοδεύει τη δράση της παράστασης.

Ο Αττίκ και η εποχή της ελαφρότητας είναι μια ψηφίδα του εθνικού μας τοπίου μιας άλλης, πιο όμορφης εποχής, της μπελ επόκ, που οι άνθρωποι πίναν φαρμάκι με ένα τραγουδάκι και μελαγχολούσαν πάνω από μιας δραχμής γιασεμιά. Μια ελαφρότητα προπολεμική, την οποία ο άνθρωπος θα μουντζούρωνε δύο ολόκληρες φορές στο μέλλον.

«Η Μαράτα είναι ένα όνομα ξεχασμένο, σκουπίστηκε μαζί με τη σκόνη του χρόνου και πλέον ηχεί στ' αυτιά μας παλιοκαιρίσιο. Όπως το όνομα της Μαργαρίτας Περδικάρη και όλων εκείνων των άγνωστων ηρώων της ταραγμένης εποχής του '40, που πρώτα πήραν πιστοποιητικό πολιτικών φρονημάτων και έπειτα ονοματεπώνυμο. Ένα όνομα σαν ξωτικό λουλούδι που φύτρωσε μέσα στην κοπριά της ελληνικής οικογένειας και αναγεννήθηκε και θέριεψε σε μαργαρίτα του αγρού. Και σήκωσε τις ρίζες της, τίναξε από πάνω της τις κοπριές, σκούπισε τα τακουνάκια της πάνω στο ποδόμακτρο του αρχοντικού της για να μπει στα μεγάλα σαλόνια της πολιτείας εκείνων που δεν πρόδωσαν. Στα μέσα Κολωνάκια μας, που οι άνθρωποι πεθαίνουν για μια ιδέα κι έναν έρωτα στα χείλη», λέει ο σκηνοθέτης της παράστασης Πάνος Κούγιας.

Η κατά Μπασδέκη Μαργαρίτα, αυτή η δεκαεννιάχρονη δασκαλίτσα, δεν πεθαίνει για τις μεγάλες ριζοσπαστικές ιδέες που κουβαλά αλαμπρατσέτα το κίνημα των σοσιαλιστών αλλά για τα ιδανικά της, για το ιδανικό του έρωτα. Γιατί υποσχέθηκε στον Νικόλα, τον Άγιο Νικόλα της, πως δεν θα τον προδώσει. Κι όταν κάνεις τους ανθρώπους θρησκεία και οδηγό σου, η ζωή ξαφνικά μεγαλώνει.

CHECK How soon is now: Μια παράσταση για τους μετεξεταστέους της συστημικής ιστορίας Facebook Twitter
Ο σκηνοθέτης της παράστασης, Πάνος Κούγιας. Φωτ.: Γιώργος Καλφαμανώλης

«Κι έτσι, την ώρα του μεγάλου πόνου, εκείνη, αντί να μαρτυρά ονόματα, ανοίγει το εσωτερικό της γλωσσάρι και τους πετά στα μούτρα δασυνόμενες λέξεις. Σαν το τελευταίο της μάθημα να 'ναι το πώς τελικά δείχνεται η αγάπη με πράξεις. Γι' αυτό, και μόνο γι' αυτό, θα 'πρεπε δίπλα στο δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα, εκτός από τον Μιμίκο και τη Μαίρη, να χαράξουμε και το όνομα της Μαργαριτούλας», λέει ο σκηνοθέτης που βάζει στα πρόσωπα της παράστασης και μια ταξιθέτρια του θεάτρου.

«Οι ταξιθέτριες πιστεύω ότι είναι από εκείνους τους ανθρώπους που κάνουν τη «βρόμικη» δουλειά στο θέατρο, όπως και οι ηλεκτρολόγοι, οι ηχολήπτες, οι φροντιστές σκηνής κ.λπ., αλλά το θέατρο ποτέ δεν τους δίνει σε αντάλλαγμα ούτε ένα χειροκρότημα. Στην παράστασή μας αυτή η ταξιθέτρια αναλαμβάνει τα ηνία και επιλέγει να απομαγέψει τη θεατρική συνθήκη και να χλευάσει την "ατμόσφαιρα", τη "μύηση" και την υψηλή τέχνη που υποκρινόμαστε πως τάχα μου έχουμε κληθεί να κάνουμε.

Η σκέψη, λοιπόν, ήταν να βάλουμε στο στόμα της ένα μικρό μανιφέστο για τη χρησιμότητα της τέχνης σήμερα, χωρίς στόμφο. Πού ακουμπά, ρε παιδί μου; Σε ποιον απευθύνεται; Γιατί είναι ψυχαγωγία, όταν μάλιστα συντελείται στη σκιά ενός παγκόσμιου εμπόλεμου σκηνικού; Εγώ διαλέγω τη μεριά των αισιόδοξων, που βρίσκουν μέσα στις ραφές της τη θεραπευτική της λειτουργία, την επιστροφή στην ομορφιά και το ημέρωμα της ανθρώπινης αγριότητας. Κι ας κατηγορηθούμε για ρομαντισμό», λέει.

Συναντάμε στην παράσταση το κουίρ, αυτό το λοξοκοίταγμα στα πράγματα, που έρχεται και σε συναντά από μόνο του, τόσο απαραίτητο όσο το αλάτι στο φαγητό. Σαν να σου ψιθυρίζει στο αυτί: «Και για όλους εκείνους που είπαν όχι, εκεί που όλοι οι άλλοι έλεγαν ναι, ποιος θα μιλήσει;»

«Πρόθεσή μου ήταν να φτιάξω μια μικρή παρέλαση απ' όλους όλες και όλες εκείνους και εκείνες που η συστημική ιστορία άφησε μετεξεταστέους/-έες. Ναύτες και φαντάρους τσαρουχικούς προπαγανδιστές μιας Ελλάδας που εκείνη την περίοδο ζούσε τη νύχτα, όταν όλη η υπόλοιπη πόλη κοιμόταν, ξεχασμένες ντίβες της απαλλοτριωμένης μάνδρας του Αττίκ, σπαράγματα από το θέατρο σκιών που μας επαναφέρουν στην Ανατολή που τόσο έντονα πασχίζουμε να αποτινάξουμε και  παραδοσιακοί ελληνικοί καφενέδες, στους οποίους ο σύγχρονος εξευγενισμός βάζει λουκέτο. Βασίλισσα και κομπέρ του παραπάνω μαχαλά στέψαμε μια drag, καθώς είναι η μόνη που μπορεί δικαιωματικά –και βιωματικά– να πενθεί με σεβασμό και αρχοντιά για όλα εκείνα  που πονούν όταν φεύγουν. Είναι πλάσματα με τεράστιες εσωτερικές αποθήκες για να χωρούν εμάς, τη μυρωδιά μας και τη λύπη μας», λέει ο Πάνος Κούγιας.

CHECK How soon is now: Μια παράσταση για τους μετεξεταστέους της συστημικής ιστορίας Facebook Twitter
Φωτ.: Γιώργος Καλφαμανώλης

Όταν τον ρωτώ τι σημαίνει γι' αυτόν ελληνικότητα, μου απαντά: «Είναι, νομίζω, το να μη χωράς πουθενά. Σαν να έχουμε φτιαχτεί εργοστασιακά ατελείς και να νιώθουμε παραθεριστές σε αυτό το χωραφάκι που μας κλήρωσε στη Μεσόγειο. Θυμάμαι, μερικά χρόνια πριν, που ήμουν ακόμα μαθητής, περνούσα ένα απόγευμα έξω από μια οικοδομή που χτιζόταν στη γειτονιά μου. Κοίταξα μέσα στην τρύπα που είχαν σκάψει και είδα πως είχαν βρει αρχαία. Ενθουσιάστηκα γιατί δεν είχα δει ποτέ μου μέχρι τότε υπολείμματα αρχαίου οικισμού από τόσο κοντά. Μερικές μέρες αργότερα, που ξαναπέρασα, το είχαν ήδη τσιμεντώσει κι εκείνα ίσα που αχνοφαίνονταν. Ρώτησα έναν εργάτη γιατί το έκαναν και μου απάντησε: "Όταν μεγαλώσεις, θα καταλάβεις". Μεγάλωσα, κι ακόμα δεν κατάλαβα. Μήνες αργότερα είχε χτιστεί ένα ισόγειο κατάστημα με αυτά τα σίδερα από πάνω που τα ονομάζουν "αναμονές". Είμαστε η χώρα που περιμένει συνεχώς κάτι καινούργιο, μπαζώνοντας το παρελθόν της όπως όπως».

Βρείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση «How soon is now» εδώ. 

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπομπ Γουίλσον

Απώλειες / Μπομπ Γουίλσον (1941-2025): Το προκλητικό του σύμπαν ήταν ένα και μοναδικό

Μεγάλωσε σε μια κοινότητα όπου το θέατρο θεωρούνταν ανήθικο. Κι όμως, με το ριζοσπαστικό του έργο σφράγισε τη σύγχρονη τέχνη του 20ού αιώνα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Υποκλίθηκε πολλές φορές στο αθηναϊκό κοινό – και εκείνο, κάθε φορά, του ανταπέδιδε την τιμή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Θέατρο / H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Ο «Οιδίποδας» του Γιάννη Χουβαρδά συνενώνει τον «Τύραννο» και τον «Επί Κολωνώ» σε μια παράσταση, παίρνοντας τη μορφή μιας πυρετώδους ανασκαφής στο πεδίο του ασυνείδητου - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, πτώση και η αποθέωση

Αρχαίο Δράμα Explained / «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, η πτώση και η αποθέωση

Τι μας μαθαίνει η ιστορία του Οιδίποδα, ενός ανθρώπου που έχει τα πάντα και τα χάνει εν ριπή οφθαλμού; Η κριτικός θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα επιχειρεί μια θεωρητική ανάλυση του έργου του Σοφοκλή.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Αλίκη Βουγιουκλάκη: Στη ζωή έσπαγε τα ταμπού, στο θέατρο τα ταμεία

Θέατρο / Αλίκη Βουγιουκλάκη: Πώς έσπαγε τα ταμεία στο θέατρο επί 35 χρόνια

Για δεκαετίες έχτισε, με το αλάνθαστο επιχειρηματικό της ένστικτο, μια σχέση με το θεατρικό κοινό που ακολουθούσε υπνωτισμένο τον μύθο της εθνικής σταρ. Η πορεία της ως θιασάρχισσας μέσα από παραστάσεις-σταθμούς και τις μαρτυρίες συνεργατών της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε το φετινό καλοκαίρι

Θέατρο / Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε την «Ορέστεια»

Η «Ορέστεια» του Θεόδωρου Τερζόπουλου συζητήθηκε όσο λίγες παραστάσεις: ενθουσίασε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ανέδειξε ερμηνείες υψηλής έντασης και ακρίβειας. Ξεχώρισε εκείνη της Έβελυν Ασουάντ, η οποία, ως Κασσάνδρα, ερμήνευσε ένα αραβικό μοιρολόι που έκανε πολλούς να αναζητήσουν το όνομά της. Το φετινό καλοκαίρι, η παράσταση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στους Δελφούς και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων.
M. HULOT
Η Λίνα Νικολακοπούλου υπογράφει και σκηνοθετεί τη μουσικοθεατρική παράσταση «Χορικά Ύδατα»

Θέατρο / «Χορικά Ύδατα»: Ο έμμετρος κόσμος της Λίνας Νικολακοπούλου επιστρέφει στη σκηνή

Τραγούδια που αποσπάστηκαν από το θεατρικό τους περιβάλλον επιστρέφουν στην πηγή τους, σε μια σκηνική τελετουργία γεμάτη εκπλήξεις που φωτίζει την τεράστια καλλιτεχνική παρακαταθήκη της στιχουργού.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

The Review / «Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

Γιατί εξακολουθεί να κερδίζει το σύγχρονο κοινό η διάσημη κωμωδία του Άγγλου βάρδου κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητούν με αφορμή την παράσταση που σκηνοθετεί η Εύα Βλασσοπούλου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Darkest White»: Ένα σύμπαν που εξερευνά την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναίκας 

Θέατρο / «Darkest White»: Ο εμφύλιος από την πλευρά των χαμένων

Το έργο της Δαφίν Αντωνιάδου που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών, εξερευνά μέσω προσωπικών και ιστορικών αναμνήσεων και μέσα από την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναικείας παρουσίας, ιστορίες εκτοπισμού και επιβίωσης. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσια ένα τραπέζι με φίλους

Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας / Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσία ένα τραπέζι με φίλους

Ο σπουδαίος λιβανέζος χορευτής και χορογράφος Omar Rajeh, επιστρέφει με την «Beytna», μια ιδιαίτερη περφόρμανς με κοινωνικό όσο και γαστριμαργικό αποτύπωμα, που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του φετινού 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα»

Θέατρο / Η Καρολίνα Μπιάνκι παίρνει το ναρκωτικό του βιασμού επί σκηνής. Τι γίνεται μετά;

Μια παράσταση-περφόρμανς που μέσα από έναν εξαιρετικά πυκνό και γοητευτικό λόγο, ένα κολάζ από εικόνες, αναφορές, εξομολογήσεις, όνειρα και εφιάλτες μάς κάνει κοινωνούς μιας ακραίας εμπειρίας, χωρίς να σοκάρει.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ