Τέχνη της πλάκας: Η «γυμνή» αλήθεια για τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς

Τέχνη της πλάκας: Η «γυμνή» αλήθεια για την Μαρίνα Αμπράμοβιτς Facebook Twitter
Επισκέπτρια στην έκθεση της Μαρίνα Αμπράμοβιτς στη Royal Academy του Λονδίνου.
0

Θα περίμενε ίσως κανείς ότι το θέαμα των επισκεπτών που στριμώχνονται διστακτικά ανάμεσα στο γυμνό νεαρό ζευγάρι που φρουρεί την πόρτα της γκαλερί στην έκθεση της Μαρίνα Αμπράμοβιτς στη Royal Academy του Λονδίνου, θα προκαλούσε κάποια αίσθηση υπέρβασης. Το γεγονός ότι δεν συμβαίνει αυτό –κάποια αμήχανα χαμόγελα, μια αόριστα καλοπροαίρετη αδιαφορία τριγύρω– κάτι μας λέει για το πόσο εξημερωμένο είναι αυτό το είδος performance art.

Η Αμπράμοβιτς έχει απολύτως κατοχυρώσει το στάτους μιας διεθνούς σταρ της τέχνης την τελευταία δεκαετία περίπου και η μεγάλη αναδρομική της έκθεση στο Λονδίνο μας δείχνει κάτι για το τίμημα αυτής της διασημότητας – πώς ένα είδος ακραίας, αντιφατικής τέχνης που κάποτε μπορούσε να εκληφθεί ως συγκρουσιακό, ακόμη και ριζοσπαστικό, έχει καταλήξει να είναι το αγαπημένο των mainstream γκαλερί. Και πώς η ίδια η Αμπράμοβιτς έχει μεταμορφωθεί στην πρωθιέρεια μιας πολύ σύγχρονης συγχώνευσης της βιωματικής τέχνης και της κουλτούρας θυματοποίησης, προσφέροντας τη δική της μορφή θείας κοινωνίας, μεταξύ του κοινού και της σχεδόν αγιοποιημένης μορφής του «καλλιτέχνη».

Η Αμπράμοβιτς έχει απολύτως κατοχυρώσει το στάτους μιας διεθνούς σταρ της τέχνης την τελευταία δεκαετία περίπου και η μεγάλη αναδρομική της έκθεση στο Λονδίνο μας δείχνει κάτι για το τίμημα αυτής της διασημότητας –  πώς ένα είδος ακραίας, αντιφατικής τέχνης που κάποτε μπορούσε να εκληφθεί ως συγκρουσιακό, ακόμη και ριζοσπαστικό, έχει καταλήξει να είναι το αγαπημένο των mainstream γκαλερί.

Η ιστορία της performance art είναι φορτωμένη με χρήσεις και καταχρήσεις του σώματος, και η Αμπράμοβιτς έχει γίνει –αν μη τι άλλο, λόγω της καθαρής επιμονής της– η πιο διάσημη σύγχρονη εκπρόσωπος του είδους, παρότι όπως πολλοί performance artists που ξεκίνησαν την δεκαετίας του 1970, στην πραγματικότητα ακολουθούσε τα βήματα πρωτοπόρων όπως η Yoko Ono, η Carolee Schneemann ή άλλοι καλλιτέχνες της δεκαετίας του 1960 που έκαναν τα "happenings" τους πολύ πριν εφευρεθεί ο όρος "performance art".

Τέχνη της πλάκας: Η «γυμνή» αλήθεια για την Μαρίνα Αμπράμοβιτς Facebook Twitter
Carolee Schneemann, Water Light-Water Needle, St. Mark's Church (1966). Φωτ.: Terry Schutte. Courtesy of Hales Gallery. Courtesy of Carolee Schneemann and Hales Gallery, London. Copyright Carolee Schneemann

Σε μια κοινωνία όπως η σημερινή στην οποία οι άνθρωποι αισθάνονται πιο απομονωμένοι, πιο ανήσυχοι, πιο ευάλωτοι – σ’ αυτή την εποχή της παραλυτικής ευπάθειας, υπάρχει μια ιδιότυπη δίψα για θεραπεία και υπέρβαση, και η Αμπράμοβιτς προσφέρει και τα δύο. Όχι στον ιδιωτικό χώρο του εξομολογητηρίου ή του γραφείου του ψυχαναλυτή, αλλά στη λάμψη του δημόσιου φόρουμ μιας γκαλερί. Το έργο της μεταφέρει παράξενους απόηχους από τον μυστικισμό της μεσαιωνικής Ευρώπης, όπως διαπιστώνει κανείς και από το τεράστιο πανό που κρέμεται πάνω από την αυλή της Ακαδημίας και δείχνει την ίδια σε διάφορες εκδηλώσεις τρέλας και έκστασης.

Ο μυστικισμός του 21ου αιώνα που πρεσβεύει η Αμπράμοβιτς είναι ένα συνονθύλευμα ανατολικού πνευματισμού, βουδισμού, ασκητικού χριστιανισμού, παγανισμού και, όταν φτάνει κανείς στα πιο πρόσφατα έργα, κρυστάλλων και ημιπολύτιμων λίθων, που διοχετεύουν όποια «ενέργεια» επιμένουν τα κείμενα της γκαλερί ότι προβάλλει η εικαστικός.

Για τους θαυμαστές της, αναμφίβολα, η Αμπράμοβιτς είναι μια γενναία προφήτης καλύτερων τρόπων ύπαρξης που μεταδίδει στο κοινό την μεσσιανική αύρα της, μια ενάρετη μαχήτρια κατά της αδικίας. Μεγάλο μέρος της δημοσιογραφικής κάλυψης της έκθεσης επανέλαβε τον ισχυρισμό (ο οποίος φαίνεται να ξέφυγε από την πρόσφατη συνέντευξη της στον Guardian) ότι είναι η πρώτη γυναίκα καλλιτέχνης που τιμάται με ατομική έκθεση στην 255χρονη ιστορία της Ακαδημίας, προκαλώντας έναν καταιγισμό σχολίων που καταφέρονται εναντίον της βαθιά ριζωμένης κουλτούρας του σεξισμού.

Τέχνη της πλάκας: Η «γυμνή» αλήθεια για την Μαρίνα Αμπράμοβιτς Facebook Twitter
Για τους θαυμαστές της, αναμφίβολα, η Αμπράμοβιτς είναι μια γενναία προφήτης καλύτερων τρόπων ύπαρξης που μεταδίδει στο κοινό την μεσσιανική αύρα της, μια ενάρετη μαχήτρια κατά της αδικίας. Marina Abramović, Levitation of saint Teresa, 2009.

Το πρόβλημα είναι ότι αυτό δεν είναι αλήθεια. Ομολογουμένως, η Royal Academy δεν είναι, ιστορικά, το πιο προοδευτικό ίδρυμα σε ό,τι αφορά την έμφυλη ισορροπία. Όμως η πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση μιας εν ζωή γυναίκας καλλιτέχνιδας στο ίδρυμα ήταν της Βρετανίδας γλύπτριας Elisabeth Frink, το 1985. Στη Frink προσφέρθηκε μάλιστα η προεδρία της Ακαδημίας. (Η ίδια αρνήθηκε, εξηγώντας ότι ήταν πολύ απασχολημένη με τη γλυπτική).

Αλλά γιατί να αφήσουμε τα πραγματικά γεγονότα να μπουν εμπόδιο σε μια «καυτή» επικεφαλίδα; Η Αμπράμοβιτς έχει αναλάβει ακόμη και τον ρόλο της ειδικής πρέσβειρας στην Ουκρανία, μια διασημότητα ως σωτήρας – σαν τον Bono, αλλά για τον κόσμο των εικαστικών.

Αυτό συμβαίνει όταν ο καλλιτέχνης γίνεται διασημότητα και διαμορφώνεται πλέον από την ανάγκη μιας κουλτούρας για μια φιγούρα στην οποία θα μπορούσε να προβάλει την επιθυμία της για λύτρωση – ένα όλο και πιο κενό θέαμα ψεύτικων συναισθημάτων και κατασκευασμένης συντροφικότητας, με την γκαλερί τέχνης να μετατρέπεται σε ιερό βωμό.

Με στοιχεία από The Telegraph

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μη πετάτε τα σπασμένα κεραμικά: Η Γιόκο Όνο με ένα νέο έργο μας δείχνει τον τρόπο να αγαπήσουμε την ατέλεια

Πολιτισμός / Μη πετάτε τα σπασμένα κεραμικά: Η Γιόκο Όνο με ένα νέο έργο μας δείχνει τον τρόπο να αγαπήσουμε την ατέλεια

Μια ιαπωνική μέθοδος αιώνων για την ανάδειξη των ατελειών, που είχε αρχίσει να δείχνει πρώτη φορά στο Mending Piece I στην ατομική της έκθεση το 1966 στην Indica Gallery του Λονδίνου.
THE LIFO TEAM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η λαχτάρα για το ανήκειν στα ζωγραφικά έργα της Νικόλ Οικονομίδου

Εικαστικά / Η λαχτάρα για το ανήκειν στα ζωγραφικά έργα της Νικόλ Οικονομίδου

Ένας κόσμος μνήμης ξεφεύγει από το προσωπικό επίπεδο και αποκτά πανανθρώπινες διαστάσεις στο έργο της τριαντάχρονης εικαστικού, το οποίο είναι εμπνευσμένο από μια μετακόμιση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Silvina Der Meguerditchian και ο κόσμος της ανθεκτικής μνήμης

Εικαστικά / Τα «χαλιά μνήμης» της Silvina Der Meguerditchian στην γκαλερί Kalfayan

«Εστιάζω σε μέρη με ταραχώδη ιστορία. Με τα χρόνια, η δουλειά μου με τη μνήμη με έκανε να δίνω μεγάλη προσοχή σε μικρές λεπτομέρειες που συχνά η επίσημη ιστορία παραβλέπει»: Στα έργα της νέας της έκθεσης η διεθνούς φήμης καλλιτέχνις ενσωματώνει φωτογραφίες που έχει τραβήξει η ίδια από πόλεις όπως το Χαλέπι και η Βηρυτός.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ονειρεύονται τα ηλεκτρικά πρόβατα;

Εικαστικά / Τα ερωτήματα του Homo sapiens σε μια έκθεση για την τεχνητή νοημοσύνη

Σε τέσσερα ιστορικά αθηναϊκά κτίρια εικαστικοί και ακαδημαϊκοί επιχειρούν να απαντήσουν στα μεγάλα ερωτήματα της ψηφιακής εποχής για τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το μέλλον του σύγχρονου ανθρώπου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια έκθεση με πρωτότυπα έργα του σημαντικού Γερμανού καλλιτέχνη Thomas Schütte στην Αθήνα 

Εικαστικά / Τραχύτητα και χιούμορ: Μια έκθεση με πρωτότυπα έργα του Thomas Schütte στην Αθήνα 

Μνημειακού τύπου γλυπτά, επιτοίχια κεραμικά, παραμορφωμένα πρόσωπα, λουλούδια και άγγελοι, μια έκρηξη χρωμάτων: Το μικροσύμπαν του σπουδαίου καλλιτέχνη στην γκαλερί Bernier/ Eliades.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Νάκης Παναγιωτίδης μάς ζητά να νιώσουμε τα έργα του ακόμα και με κλειστά τα μάτια

Εικαστικά / Ο Νάκης Παναγιωτίδης μάς ζητά να νιώσουμε τα έργα του ακόμα και με κλειστά τα μάτια

Το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή υποδέχεται την αναδρομική έκθεση ενός διεθνούς φήμης ανένταχτου Έλληνα καλλιτέχνη της διασποράς, γνωστού για το πολύπλευρο και στοχαστικό έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ογκίστ Ροντέν: Αυτή είναι η ζωή του καλλιτέχνη που δημιούργησε το γλυπτό ο «Σκεπτόμενος»

Γεννήθηκε Σαν Σήμερα / Ογκίστ Ροντέν: Αυτή είναι η ζωή του καλλιτέχνη που δημιούργησε το γλυπτό ο «Σκεπτόμενος»

Τα ρεαλιστικά γλυπτά του, που εκφράζουν τα ανθρώπινα συναισθήματα αλλά και τις αδυναμίες, εξακολουθούν να είναι σήμερα ιδιαίτερα δημοφιλή και να συγκεντρώνουν πλήθη φιλότεχνων όπου και αν εκτίθενται.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Λεονάρντο, Μικελάντζελο, Ραφαήλ: Αριστουργήματα και καλλιτεχνικές μονομαχίες 

Εικαστικά / Λεονάρντο, Μικελάντζελο, Ραφαήλ: Αριστουργήματα και καλλιτεχνικές μονομαχίες 

Μια έκθεση στη Royal Academy of Arts του Λονδίνου φέρνει στο προσκήνιο μετά από έξι αιώνες τη θρυλική καλλιτεχνική «μονομαχία» μεταξύ Ντα Βίντσι και Μικελάντζελο με δυο έργα που δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Φωτογραφία / Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Πορτρέτα διάσημων και σκηνές δρόμου περιλαμβάνονται στην έκθεση «Irving Penn: Centennial» που διοργανώνεται από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης και παρουσιάζεται στην Ισπανία
LIFO NEWSROOM