Αλέκος Φασιανός (1935-2022): Αυτή είναι η τέχνη μου

Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
0

Ο παππούς μου ήταν παπάς. Γεννήθηκα το 1935 δίπλα ακριβώς στην εκκλησία που λειτουργούσε ο ίδιος. Είχαμε ένα μικρό σπίτι με δειλινά στους Αγίους Αποστόλους κάτω από την Ακρόπολη. Από πολύ μικρός και εξαιτίας του παππού μου, τριγύρναγα στις μισοσκότεινες μεταβυζαντινές εκκλησίες και τον βοηθούσα άλλοτε φέρνοντάς του το θυμιατό και άλλοτε διαβάζοντας τον Απόστολο. Πιο πολύ όμως και από το θρησκευτικό μέρος με είλκυαν οι εικόνες οι βυζαντινές ή οι λαϊκές.

Μου έκαναν εντύπωση οι άγιοι καβαλάρηδες με τα φωτοστέφανα και τα σπαθιά τους, που έβγαζαν φλόγες και σκότωναν θηρία. Τα ξερά βυζαντινά βουνά στο βάθος, τα περίεργα δέντρα και τα φυτά και οι χρυσοί ουρανοί. Προσπαθούσα να αντιγράψω τις εικόνες. Όμως ήθελα να κάνω και δικές μου, να εκφράσω και τον δικό μου κόσμο, όπως κιόλας είχε διαπλαστεί από όλα όσα έβλεπα.

Η μητέρα μου ήταν φιλόλογος και είχε μανία με τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Αυτή με πήγαινε συγχρόνως στα μουσεία ή την Ακρόπολη και παντού όπου μπορούσε να συναντήσει αρχαία πράγματα. Μου άρεσαν πολύ τα εικονογραφημένα αρχαία βάζα, ιδίως οι λευκές λήκυθοι, που εικόνιζαν νεκρικές παραστάσεις. Πιο πολύ όμως με συγκινούσαν τα κυκλαδικά ειδώλια με στυλιζαρισμένα χέρια, τα μονοκόμματα σώματα που μοιάζανε με παιχνίδια.

Μου έκαναν εντύπωση οι άγιοι καβαλάρηδες με τα φωτοστέφανα και τα σπαθιά τους, που έβγαζαν φλόγες και σκότωναν θηρία. Τα ξερά βυζαντινά βουνά στο βάθος, τα περίεργα δέντρα και τα φυτά και οι χρυσοί ουρανοί. Προσπαθούσα να αντιγράψω τις εικόνες. Όμως ήθελα να κάνω και δικές μου, να εκφράσω και τον δικό μου κόσμο, όπως κιόλας είχε διαπλαστεί από όλα όσα έβλεπα.

Ο πατέρας μου ήταν μουσικός και έτσι έμαθα να παίζω βιολί. Δεν νομίζω ότι αυτό με επηρέασε καθόλου. Γιατί ήθελα να ζωγραφίζω από μικρό παιδί. Μέχρι τα δεκαεφτά μου χρόνια ζωγράφιζα μόνος μου και είχα όλο τον μαγικό κόσμο των εικόνων, στις εκκλησίες, και από την άλλη μεριά την αγαλματολατρεία των αρχαίων Ελλήνων.

Ύστερα πήγα και σπούδασα στη Σχολή Καλών Τεχνών.

Για πέντε χρόνια ασχολήθηκα με το σχέδιο αρχαίων κεφαλών και γυμνών μοντέλων.

Δεν μπορώ να πω ότι δεν έμαθα τίποτε. Το αντίθετο. Ο δάσκαλος μας ο Μόραλης είχε μια επιρροή επάνω μας τόσο σαν καλλιτέχνης όσο και σαν άνθρωπος. Μάθαμε να βλέπουμε τις επιδράσεις του σκότους επί του φωτός και τανάπαλιν, καθώς και τις αλλοιώσεις των σχημάτων των αντικειμένων εξαιτίας του φωτός. Μάθαμε να συγκρίνουμε και τα πράγματα. Όμως πάντα σκεφτόμουνα τους αγίους με τα φωτοστέφανα, τα κοντάρια τους, τα σπαθιά τους, τις πολυποίκιλες στολές τους και τα κόκκινα η άσπρα άλογα που πηδούσαν πάνω από φλεγόμενους δράκοντες.

Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Ο Αλέκος Φασιανός με το ωδικό πτηνό στο δωμάτιό του το 1977 | Πηγή: Instagram

Λιγότερο τώρα σκεφτόμουνα τα κυκλαδικά. Μου άρεσε επίσης και η γιαπωνέζικη τέχνη και η ινδική ζωγραφική-Ταντρική. Όμως δεν είχα τη μυστικοπάθεια. Άρχισα να ζωγραφίζω πάλι ανθρώπους με στολή και παράσημα μέσα σε κήπους. Δεν είχαν καμία κίνηση. Ήταν ανέκφραστοι και κρατάγανε λουλούδια. Αργότερα οι μικρές αυτές φιγούρες των ανθρώπων με τις στολές που έκανα άρχισαν να διαλύονται, να γίνονται τα όντα τα χρωματιστά με τα λουλούδια γύρω γύρω, άλλοτε καλά, άλλοτε τρομερά.

Και τώρα αυτά που ζωγραφίζω κρατούν φλεγόμενα σπαθιά όπως οι βυζαντινοί άγιοι. Είναι όμως πλάσματα απόκοσμα, της δικιάς μου φαντασίας, όπως προήλθαν μέσα από τις σκοτεινές εκκλησίες. Μου αρέσει η κόκκινη μάζα ή η μπλε, όχι όμως αφηρημένη. Θέλω όμως να συμβολίζει κάτι το χρώμα η οι γραμμές. Γι' αυτό πάντα οι φιγούρες που ζωγραφίζω είναι διαλυμένες και ζουν στα λουλούδια. Ίσως είναι πεθαμένες.

Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Ο Αλέκος Φασιανός στο Παρίσι τη δεκαετία του '60 | Πηγή: Instagram
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Ο Αλέκος Φασιανός με τον Σταύρο Ξαρχάκο στο Παρίσι | Πηγή: Instagram
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Ο Αλέκος Φασιανός με τον Γιάννη Τσαρούχη στο Παρίσι | Πηγή: Instagram
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Ο Αλέκος Φασιανός είχε νοικιάσει από την Εθνική Πινακοθήκη ένα ατελιέ στην Καλλιθέα μαζί με άλλους καλλιτέχνες, όπου η παρέα δημιούργησε ένα ζωντανό εργαστήριο, το Ατελιέ της Καλλιθέας. | Πηγή: Instagram
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Η Ωραία της Κέας, 1982 | Λάδι σε καμβά 87 x 120cm. Η Κέα, η Τζιά είναι ένα νησί με το οποίο ο Φασιανός συνδέθηκε, αγάπησε και διακόσμησε το δημόσιο χώρο του. Η Χώρα σε υποδέχεται μέσα από τα σχέδιά του στους τοίχους της.
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Η Κίρκη και ο Οδυσσέας, 1995 | Λάδι σε καμβά και φύλλα χρυσού 114 x 160cm. «Όταν ζωγραφίζω ένα έργο ακούω κάτι σαν μουρμουρητό, σαν κάτι να με καθοδηγεί»
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Φτερουγίσματα, Λάδι σε μουσαμά 80,5 x 63,5 εκ. Συλλογή Εθνικής Πινακοθήκης Ελλάδος, δωρεά του καλλιτέχνη. Το χαρακτηριστικό ύφος του Φασιανού διαμορφώνεται στις αρχές της δεκαετίας του '60. Τρία βασικά θέματα έμειναν αναλλοίωτα στη διάρκεια της πορείας του: άνθρωπος, φύση, περιβάλλον.
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Λευκή Φιγούρα Λάδι σε μουσαμά, 58,5 x 43,5 εκ. Δωρεά Υπουργείου Παιδείας στην Εθνική Πινακοθήκη Ελλάδος. Εκτίθεται στην Εθνική Πινακοθήκη – παράρτημα Κέρκυρας
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Δάφνις και Χλόη | Daphnis et Chloé, 1973, huile sur toile, Collection de la Fondation des Teilles Photographie: Olivier Monoyez
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Καθήμενος, 1962 | Λάδι σε καμβά 48 x 39cm. Εκείνη την εποχή ο Φασιανός παρακολουθούσε μαθήματα λιθογραφίας στην École des beaux-arts του Παρισιού, με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης.
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Ο πόλεμος, 1966 | Λάδι σε καμβά 80 x 65cm. Ο Φασιανός ήταν πέντε ετών το 1940 και θυμόταν σε κάθε αφήγησή του πώς άκουσε φωνές και τον θόρυβο των αεροπλάνων και τους Γερμανούς να περνάνε από το πατρικό του σπίτι στη Βίκτορος Ουγκώ και τον ίδιο να παίζει με τα χέρια του, αεροπλάνα, κάνοντας παιχνίδι το οπτικό του βίωμα.
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Ποδηλάτης καπνίζων, 1966 | Λάδι σε καμβά 160 x 130cm. Οι καπνιστές με τις τεράστιες τολούπες καπνού να δημιουργούν ένα φανταστικό, σχεδόν ονειρικό σύννεφο και οι ποδηλάτες υπήρξαν πάντα από τα αγαπημένα επαναλαμβανόμενα σε πολλές εκδοχές έργα του Φασιανού.
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Σκηνικό για το έργο Πάμε Βόλτα Λάδι σε μουσαμά 400 x 300 εκ. Συλλογή Εθνικής Πινακοθήκης Ελλάδος, Δωρεά του καλλιτέχνη. «Αυτός είναι ο κόσμος του θεάτρου» έλεγε ο Αλέκος Φασιανός. «Φτιάχνεις πράγματα και εξαφανίζονται. Ακόμα και με τα χέρια μου μπορώ να κάνω ένα πουλί και να πετώ».
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Θάνατος Έλληνα αξιωματικού | Τέμπερα σε πανί 71,6 x 148 εκ. Συλλογή Εθνικής Πινακοθήκης Ελλάδος Δωρεά Υπουργείου Πολιτισμού και Επιστημών. Δωρεά του καλλιτέχνη
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Άτιτλο, Οκτώβριος 2021 | «Στην πορεία της ζωής μου κατάφερα να δω την Ελλάδα με μάτι ελεύθερο. Να μην είμαι μόνο περιγραφικός ελληνιστής, αλλά να καταλάβω το πνεύμα το ελληνικό».
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Όρνιθες του Αριστοφάνη, σχέδιο για τα κοστούμια της παράστασης σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού το 1979 με έμπνευση από μελανόμορφη οινοχόη με άντρες ηθοποιούς μεταμφιεσμένους σε πουλιά που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο.
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Συγκέντρωση, 1977 | Λάδι σε καμβά 138 x 210cm. «Είχα κάνει αρκετά έργα, παραμορφωμένα ανθρωπάκια, με κάτι μικρά καπέλα. Ένα δειλινό είχα τελειώσει ένα πολύ ωραίο, πράσινο, έργο και το άφησα στην αυλή του σπιτιού μου για να στεγνώσει. Ήλθε όμως ο γαλατάς, το πέρασε για χαλί και σκούπισε πάνω σ' αυτό τα παπούτσια του... Το τι έγινε μετά, δεν περιγράφεται. Όλη η αυλή γέμισε με πράσινα πατήματα. Αυτό επιβεβαίωσε ότι κάνω ρεαλιστική ζωγραφική. Αφού και ο γαλατάς είχε ξεγελαστεί!»
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Νυχτερινό Όνειρο, 1985, Ακρυλικό σε καμβά 64 x 89cm.
Αλέκος Φασιανός Facebook Twitter
Αργώ ή πλους αεροστάτου. Ανδρέας Εμπειρίκος, 1990 | Εκδόσεις Αργώ Εικονογράφηση: Αλέκος Φασιανός

O Φασιανός στο σπίτι του Τσαρούχη 

 Αλέκος Φασιανός στην παλιά γειτονιά, για το θέατρο, ζωγραφίζοντας στη Βάρη

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Υφάνσεις»: Ταπισερί με έργα μεγάλων Ελλήνων ζωγράφων στο Μουσείο Μπενάκη

Εικαστικά / «Υφάνσεις»: Ταπισερί με έργα μεγάλων Ελλήνων ζωγράφων στο Μουσείο Μπενάκη

Στην έκθεση «Υφάνσεις. Ζωγραφική και ταπισερί στην Ελλάδα από το 1960 έως σήμερα» παρουσιάζονται εντυπωσιακές ταπισερί και χαλιά δίπλα στα αντίστοιχα, πρωτότυπα ζωγραφικά έργα σπουδαίων Ελλήνων δημιουργών, από τα οποία προήλθαν.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Αλέκος Φασιανός- Βαγγέλης Χρόνης, 30 χρόνια φιλίας- Ζωγραφική και ποίηση

Οδηγός Τέχνες & Πολιτισμός / Αλέκος Φασιανός- Βαγγέλης Χρόνης, 30 χρόνια φιλίας- Ζωγραφική και ποίηση

Σημαντικά έργα ζωγραφικής, σχέδια, χαρακτικά, καθώς και αντικείμενα από πηλό, μπρούτζο και γυαλί του ζωγράφου Αλέκου Φασιανού, αποκαλύπτουν το προσωπικό ζωγραφικό του ύφος, τη βαθιά του αναζήτηση για το ωραίο και τη σχέση του με τον ποιητικό κόσμο του Βαγγέλη Χρόνη.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τρεις εκθέσεις για την Κέτε Κόλβιτς που κατέγραψε τις πιο σκοτεινές στιγμές της ανθρώπινης εμπειρίας

Εικαστικά / Μέσα στο '24 θα τρέξουν όχι μία, όχι δύο, αλλά τρεις εκθέσεις για την Κέτε Κόλβιτς

Τρεις μεγάλες εκθέσεις αποκαλύπτουν τις πολλές μορφές του έργου μιας καλλιτέχνιδας που κατέγραψε τις πιο σκοτεινές στιγμές της ανθρώπινης εμπειρίας και αψήφησε την κατηγοριοποίηση.
NEWSROOM
ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2024

Εικαστικά / 28 εκθέσεις για έναν Μάρτιο γεμάτο τέχνη

Η συλλογή του Νίκου Αλεξίου στο Μουσείο Μπενάκη, ακόμα περισσότερες γυναίκες καλλιτέχνιδες στο ΕΜΣΤ, Marcel Duchamp στην Eleftheria Tseliou Gallery, Martin Margiela στην Bernier/Eliades, τρεις νέες προτάσεις στην Breeder και πολλές ακόμα επιλογές στο κορύφωμα της φετινής εικαστικής σεζόν.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Οι πολύχρωμοι κήποι της Hadassah Emmerich

Εικαστικά / Οι πολύχρωμοι κήποι της Hadassah Emmerich ανθίζουν στο ΕΜΣΤ

Η διεθνής καλλιτέχνιδα και δημιουργός της πολύχρωμης τοιχογραφίας «Επικούρειος Εδέμ» περιγράφει όσα κρύβονται στην εξωτική βλάστηση και στα λαμπερά χρώματα των έργων της, μιλά για την ερωτική τους διάσταση και απαντά στο αν την ενοχλεί που κάποιοι χαρακτηρίζουν τη δουλειά της περισσότερο ως διακοσμητική.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Στην πρώτη έκθεση με έργα του Μarcel Duchamp στην Ελλάδα

Εικαστικά / Στην πρώτη έκθεση με έργα του Μarcel Duchamp στην Ελλάδα

Η έκθεση «Re(a)Duchamp» μας προσκαλεί σε μια διανοητική συζήτηση με τα έργα του Duchamp, που περισσότερο από κάθε άλλου καλλιτέχνη του 20ού αιώνα επηρέασαν και συνεχίζουν να επηρεάζουν τους σύγχρονους δημιουργούς σε ένα ευρύ και σύνθετο πνευματικό πεδίο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O σουρεαλισμός κλείνει τα 100 και ο κόσμος μας μοιάζει πιο σουρεαλιστικός από ποτέ

Εικαστικά / O σουρεαλισμός κλείνει τα 100 και ο κόσμος μας μοιάζει πιο σουρεαλιστικός από ποτέ

Ένας αιώνας συμπληρώνεται φέτος από το «Σουρεαλιστικό Μανιφέστο» του Μπρετόν και μια σειρά από εκθέσεις και εκδηλώσεις ανά την υδρόγειο γιορτάζουν την επέτειο αναζητώντας τα ίχνη του κινήματος στις παράξενες μέρες μας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Η συναρπαστική ζωή της Λίζα Πόντι και τα σχέδιά της που θα δούμε στην Αθήνα

Εικαστικά / Η συναρπαστική ζωή της Λίζα Πόντι και τα σχέδιά της που θα δούμε στην Αθήνα

Ακολουθώντας το μότο της ζωής της «δεν χρειάζεται να κάνεις πολλά», η κόρη του διάσημου Ιταλού αρχιτέκτονα και εκδότη Τζίο Πόντι έκανε σχέδια που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στην γκαλερί The Breeder.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Bijoy Jain, ο αρχιτέκτονας της γης και της φιλοσοφίας του ελάχιστου

Εικαστικά / Bijoy Jain, ο ασυμβίβαστος αρχιτέκτονας της γης και της φιλοσοφίας του ελάχιστου

Οι καρέκλες του πωλούνται για χιλιάδες ευρώ, το έργο του παρουσιάζεται σε διεθνείς μπιενάλε και σε συλλογές μεγάλων μουσείων. Αντίθετα με τους αρχιτέκτονες-σταρ, ο Bijoy Jain δουλεύει μόνο με πελάτες που αποδέχονται τους όρους του και συνεργάζονται με ντόπιους τεχνίτες.
THE LIFO TEAM
Πέτρινες, μεταλλικές, εικαστικές: Οι πολυτραγουδισμένες γοργόνες της Ελλάδας

Εικαστικά / Πέτρινες, μεταλλικές, εικαστικές: Οι πολυτραγουδισμένες γοργόνες της Ελλάδας

Από την εντοιχισμένη στην πολυκατοικία της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας μέχρι αυτή στις Καβουρότρυπες Χαλκιδικής που της έκοψαν πρόστιμο, στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές, συχνά παραγνωρισμένες γοργόνες.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ