Όχι ακόμη μια αγιογραφία για τον Νίκο Κούνδουρο. Από τον Δημήτρη Πολιτάκη

Όχι ακόμη μια αγιογραφία για τον Νίκο Κούνδουρο. Από τον Δημήτρη Πολιτάκη Facebook Twitter
Δε ξέρω πώς την εξέλαβαν οι ενήλικες την ταινία τότε, αλλά για μας τα πιτσιρίκια ο συνδυασμός σαδιστικής βίας και οξύτατης μισαλλοδοξίας έκατσε πολύ άσχημα και τραυματικά.
15

Θυμήθηκα λοιπόν ένα από τα προεφηβικά τραύματα που εκ των υστέρων απεδείχθη κρίσιμο και καθοριστικό για τη σύσταση ενός σημαντικού μέρους της όποιας ιδεολογικής προδιάθεσης με ακολουθεί μέχρι σήμερα. Ήμουνα στην πέμπτη δημοτικού και ήδη είχα δεχτεί μπόλικη εθνικιστική προπαγάνδα στο δεξιό - και με κάποια χουντικά εξωμήτρια να επιπλέουν ακόμα – πρωτοβάθμιο σχολείο όταν σε μια πρωτόγνωρη κίνηση εθνικής συναίνεσης, σύσσωμο το εκπαιδευτικό προσωπικό και ανεξαρτήτως ιδεολογίας μας έστειλε πακέτο να δούμε στον κινηματογράφο το 1922. Και μάλιστα χωρίς την υποχρέωση γονικής συναίνεσης και συνοδείας, λες και επρόκειτο για εκπαιδευτική τηλεόραση και όχι για έργο αυστηρά ακατάλληλο δι' ανηλίκους, αν και δεν είχε τέτοια προειδοποίηση νομίζω, παρόλο που θα έπρεπε με τόση σαδιστικού τύπου βία, βιασμούς και έναν Τούρκο αξιωματικό που ήταν σα να είχε βγει από το πιο στερεοτυπικό καλούπι ασύλληπτα μοχθηρού κακού στα σπαγγέτι γουέστερν.

Έμοιαζε, και μοιάζει, ακραίο, ακόμα κι αν ήσουν σκληρό εθνίκι (το έχω ξαναπετύχει δυο – τρεις φορές στην τηλεόραση και δεν άλλαξε καθόλου η αρχική εντύπωση) αλλά δεν θυμάμαι έντονες αντιδράσεις ούτε τότε ούτε και εκ των υστέρων. Μάλλον επειδή επρόκειτο για το επικό δημιούργημα σκηνοθέτη κατοχυρωμένου κύρους (και αριστερών ευσήμων) και γνωστού τοις πάσι παρότι η συντριπτική πλειοψηφία του κοινού μόνο τον Δράκο είχε δει – κι αυτόν με το ζόρι – που τον είχε παίξει κάποιες φορές η τηλεόραση ως φωτεινό και μοναχικό δείγμα ελληνικού νεορεαλισμού (κάποιες από τις «εμπορικές» ηθογραφίες εκείνης της εποχής μου φαίνονται πολύ πιο ενδιαφέρουσες ακόμα και αμιγώς κινηματογραφικά, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία). Μόνο το ΚΚΕ νομίζω είχε αντιδράσει - μονίμως τσιτωμένο και alert ακόμα τότε και έτοιμο να διαδηλώσει εναντίον αντιδραστικών και ύποπτων κινηματογραφικών προϊόντων είτε επρόκειτο για τον Ελαφοκυνηγό, το 1922, την Eleni ή το Ράμπο 2.

Οι απώλειες τόσο εμβληματικών προσώπων μπορούν να είναι αφορμή εκτός από αγιογραφήματα και για κάποιες σκέψεις περί γενικότερων ζητημάτων που τους υπερβαίνουν. Δε νομίζω ότι κάτι τέτοιο προσβάλλει τη μνήμη τους, ίσα – ίσα...

Δε ξέρω πώς την εξέλαβαν οι ενήλικες την ταινία τότε, αλλά για μας τα πιτσιρίκια ο συνδυασμός σαδιστικής βίας και οξύτατης μισαλλοδοξίας έκατσε πολύ άσχημα και τραυματικά. Την καρτούν βία την είχαμε ήδη, λίγους μήνες μετά είδαμε έκθαμβοι θυμάμαι τη δυστοπική αγριότητα του πρώτου Mad Max, το οποίο επίσημα ήταν αυστηρώς ακατάλληλο αλλά φυσικά βρήκαμε τρόπο να μπουκάρουμε. Δεν ξέρω, ίσως ήμουν ήδη χαλασμένο αμερικανάκι μπολιασμένο με συντηρητικά / αντιδραστικά ένστικτα και μπορεί γι' αυτό να ντρεπόμουν να παρακολουθήσω τις Μικρές Αφροδίτες, παρότι πλέον αναγνωρίζω ότι η όλη σύλληψη και εκτέλεση ήταν κάτι παραπάνω από γενναία τότε και στη νέο - πουριτανική εποχή μας ακόμα πιο πολύ.

Όχι ακόμη μια αγιογραφία για τον Νίκο Κούνδουρο. Από τον Δημήτρη Πολιτάκη Facebook Twitter
1922

Ο Νίκος Κούνδουρος ήταν ο ορισμός αυτού που λένε – καταχρηστικά συχνά - «μεγαλύτερος από τη ζωή». Και σίγουρα μεγαλύτερος από το (καταγεγραμμένο) έργο του. Δεν ήταν καν αμφιλεγόμενη προσωπικότητα παρά τη διαρκή και έντονη παρουσία του σε διάφορες κρίσιμες καταστάσεις φορτισμένες με έντονη ιδεολογική ατζέντα. Στην πραγματικότητα όλοι εκτιμούν αυτόν που κάνει το δικό του και παραμένει αειθαλής (και φοράει πάντα μαύρα διότι black is the new black σε όλες τις μόδες και σε όλες τις εποχές). Έμοιαζε επίσης προορισμένος να υποδυθεί τον ρομαντικό ήρωα από τη συμμετοχή του ακόμα ως έφηβος στον Λόχο Λόρδου Βύρωνα στα Δεκεμβριανά παρέα μ' ένα υπέρλαμπρο (όπως φάνηκε αργότερα) καστ. Ελάχιστοι άνθρωποι μπορούν να φέρουν τόσο αγέρωχα τον τίτλο του αιωνίως νεανία, ασχέτως αν η επιθυμία να επενδυθεί κάποιος εφ΄ όρου ζωής το ρομαντικό ιδεώδες είτε ως ηγέτης είτε ως οπαδός έχει προκαλέσει κατά καιρούς εκατόμβες αθώων θυμάτων.

KOYNDOYROS

Ήταν επίσης πολύ ωραίος και ως νέος (ο ωραιότερος κατά τον Χατζιδάκι) και ως μεσήλικας και ως ηλικιωμένος. Κι αυτό δεν είναι ούτε επιφανειακό ούτε λίγο. Ούτε και φαινόταν παράταιρος όσο άλλοι που επιμένουν στην συντροφιά των νέων, ανάμεσα στους οποίους βρισκόταν συνεχώς, τον πετύχαινα κι εγώ με πιτσιρικάδες τακτικά μέχρι και πολύ πρόσφατα στο Chelsea λίγο πιο πέρα από το υπέροχο σπίτι του και ορόσημο του Μετς. Διατηρώ βέβαια κάποιες επιφυλάξεις για τέτοιους συγχρωτισμούς αλλά αυτά είπαμε, είναι τα δικά μου καχύποπτα και συντηρητικά ένστικτα και δεν μπορώ να το ψέξω ούτε με στοιχειώδη επιχειρήματα. Γενικά χειροκροτώ χωρίς επιφυλάξεις τα άτομα που επιδεικνύουν μια τόσο ανεξάρτητη φύση, η σούμα που μου βγαίνει όμως απέναντι στο πρόσωπο του εκλιπόντος είναι εντελώς αμφίθυμη. Θα μπορούσε να είναι ακόμα και role model αλλά δεν αντέχω οριστικά πια τις εθνικοφροσύνες και τους εθνικάρες ακόμα και του άδολου, ρομαντικού είδους και γι' αυτό ευθύνεται ψυχαναλυτικά σε μεγάλο βαθμό εκείνη η ταινία του.

Υ.Γ. Εύχομαι να μην αντιμετωπιστεί αυτό το κείμενο ως ασεβές, ανάρμοστο ή/και σκατόψυχο. Οι απώλειες τόσο εμβληματικών προσώπων μπορούν να είναι αφορμή εκτός από αγιογραφήματα και για κάποιες σκέψεις περί γενικότερων ζητημάτων που τους υπερβαίνουν. Δε νομίζω ότι κάτι τέτοιο προσβάλλει τη μνήμη τους, ίσα – ίσα...

Όχι ακόμη μια αγιογραφία για τον Νίκο Κούνδουρο. Από τον Δημήτρη Πολιτάκη Facebook Twitter
1922
Οθόνες
15

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο «Δράκος» του Κούνδουρου: Μια τεράστια ελληνική περιπέτεια. Από τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο

Οθόνες / Ο «Δράκος» του Κούνδουρου: Μια τεράστια ελληνική περιπέτεια. Από τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο

Ο κινηματογραφικός κριτικός της LiFO γράφει για τη μακράν καλύτερη, πιο πρωτότυπη και ολοκληρωμένη δημιουργία του σκηνοθέτη που πέθανε χθες στην Αθήνα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
"Κουκλί μου αγαπημένο": Οι ιδιωτικές επιστολές του Νίκου Κούνδουρου στη Σωτηρία Ματζίρη

Βιβλίο / "Κουκλί μου αγαπημένο": Οι ιδιωτικές επιστολές του Νίκου Κούνδουρου στη Σωτηρία Ματζίρη

Τα «Γράμματα από την Κριμαία» στάλθηκαν την εποχή που ο σκηνοθέτης γύριζε τον "Μπάιρον" στην καταρέουσα Σοβιετική Ένωση. Τώρα έγιναν ένα μικρό βιβλίο από τις εκδ. Άγρα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

10 όχι και τόσο προβλέψιμες ερωτικές ιστορίες για streaming

Οθόνες / 10 όχι και τόσο προβλέψιμες ερωτικές ιστορίες για streaming

Ξεψαχνίσαμε τον κατάλογο που προσφέρουν οι πλατφόρμες streaming και σας παρουσιάζουμε δέκα ταινίες κατάλληλες για την πιο αγαπησιάρικη μέρα του χρόνου, ώστε να μη χρειαστεί να καταφύγετε ξανά στις συνηθισμένες επιλογές.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Oscar Stories: Οσκαρικό σκάνδαλο, χωρίς ελαφρυντικά

Pulp Fiction / Κάρλα Σοφία Γκασκόν: Οσκαρικό σκάνδαλο, χωρίς ελαφρυντικά

Οι οσκαρικές φιλοδοξίες του Netflix για το Emilia Pérez έπεσαν στο κενό, καθώς η πρώτη τρανς υποψήφια στην ιστορία του θεσμού κατηγορείται για πολιτική ανορθογραφία και εξοστρακίζεται.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κάρλα Σοφία Γκασκόν: Πώς μια ιστορική πρωτιά μετατράπηκε σε ιστορικό εφιάλτη

Οθόνες / Κάρλα Σοφία Γκασκόν: Πώς μια ιστορική πρωτιά μετατράπηκε σε ιστορικό εφιάλτη

Το να είσαι τρανς είναι ζήτημα προσωπικής ταυτότητας, όχι πολιτικών πεποιθήσεων. Και το να προϋποθέτουμε ότι τα τρανς άτομα είναι μονολιθικά στις απόψεις τους ή ανίκανα να έχουν συντηρητικές ή αντιδραστικές απόψεις, είναι απλά παράλογο.
THE LIFO TEAM
Μαύροι Πίνακες: Σίριαλ κίλερ κουλτουριάρης, αστυνομικοί ευφυέστατοι

Νέα στήλη/ Κριτική τηλεόρασης / Μαύροι Πίνακες: Σίριαλ κίλερ κουλτουριάρης, αστυνομικοί ευφυέστατοι

Κριτική της Πόπης Διαμαντάκου για το αστυνομικό θρίλερ του Star, για μια ελληνική παραγωγή που προσπαθεί να ανεβάσει τον πήχη και να συγκριθεί με ξένες παρόμοιες.
ΠΟΠΗ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ
«Θολός βυθός», μια ταινία για τις παιδουπόλεις της Φρειδερίκης

Οθόνες / Οι παιδουπόλεις της Φρειδερίκης γίνονται ταινία

Βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Γιάννη Ατζακά, η νέα ταινία της Ελένης Αλεξανδράκη «Θολός Βυθός» είναι μια βουτιά στις ζωές των παιδιών που έγιναν έρμαια της προπαγάνδας και πιόνια σε έναν πόλεμο που δεν καταλάβαιναν.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Στη Νέα Υόρκη με τον Γκόντφρεϊ Ρέτζιο

Εικαστικά / Το θρυλικό «Koyaanisqatsi» αναβιώνει στη Νέα Υόρκη μέσω της τεχνητής νοημοσύνης

Το ψηφιακό έργο του Τζον Φιτζέραλντ «The Vivid Unknown», μια από τις φετινές συμμετοχές του Ιδρύματος Ωνάση στο φεστιβάλ «Under the Radar», συνομιλεί εκ νέου με την εμβληματική ταινία του Γκόντφρεϊ Ρέτζιο.
ΒΑΡΒΑΡΑ ΔΟΥΚΑ
10 εξαιρετικές ταινίες που μπορείτε να δείτε τώρα στο Ertflix

Οθόνες / 10 εξαιρετικές ταινίες που μπορείτε να δείτε τώρα στο Ertflix

Δέκα ξεχωριστές οικιακές προβολές, από το διαχρονικό μυστήριο του «Ονόματος του Ρόδου» ως τον ξεσηκωτικό χορό του «Αnother Round» κι από τις weird κωμικές αναζητήσεις του «Chevalier» ως το τρυφερό ντοκιμαντέρ για τον Γιάννη Σπανό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
67α Grammy: Βεντέτες, βραβεία που άργησαν και ομιλίες που δεν έκαναν γκελ

Μουσική / 67α Grammy: Βεντέτες, βραβεία που άργησαν και ομιλίες που δεν έκαναν γκελ

Η Beyoncé έδειξε να εκπλήσσεται όταν άκουσε το όνομά της από τα χείλη τής πάλαι ποτέ country artist και νυν βασίλισσας της pop, Τέιλορ Σουίφτ, ενώ όλοι οι υπόλοιποι έμειναν έκπληκτοι από μια γυμνή εμφάνιση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Leon of Athens

Μυθολογίες / Ένα Dogville με Vanilla sky: Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Leon of Athens

Εκτός από το «Dogville» του Τρίερ, ο τραγουδοποιός θυμάται πού, πότε και με ποιους έχει δει τις αγαπημένες του ταινίες. Θυμάται επίσης ότι, αν και στην αρχή βαρέθηκε τη «Συνεκδοχή» του Κάουφμαν, εκ των υστέρων συνειδητοποίησε πως η ταινία μιλάει για τους αξεδιάλυτους εφιάλτες μας.
Inland Empire, Κάψε το μετάξι

Pulp Fiction / Inland Empire: Μυστηριώδες και σκοτεινό, όσο αξίζει σε έναν Λιντς

Μία ακόμη παραβολή για τον απόηχο του Χόλιγουντ -πιο υποκειμενική και σουρεαλιστική από εκείνη του Mulholland Drive-, το γλυκόπικρο κλείσιμο του ματιού ενός δημιουργού που τα έκανε όλα μόνος του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ