Ο Ταρκόφσκι μιλά για την τέχνη, τους νέους, τον πλούτο και τον εαυτό του

Ο Ταρκόφσκι μιλά για την τέχνη, τους νέους, τον πλούτο και τον εαυτό του Facebook Twitter
Θα μου άρεσε αν οι νέοι μάθαιναν να αγαπούν την μοναξιά. Το να μένουν μόνοι με τον εαυτό τους.
2

— Τι είναι η τέχνη Αντρέι;

Πριν ορίσουμε ο,τιδήποτε πρέπει να απαντήσουμε με μια ευρύτερη ερώτηση: Ποιο νόημα έχει η ζωή του ανθρώπου στη γη; Ίσως να βρεθήκαμε εδώ για να ανυψωθούμε πνευματικά. Αν η ζωή μας τείνει σε έναν πνευματικό πλούτο, ίσως η τέχνη να είναι ένας από τους τρόπους προσέγγισης αυτού του σκοπού. Αυτό πιστεύω με τον τρόπο που ορίζω την ζωή. Η τέχνη πρέπει να βοηθά τον άνθρωπο στην πνευματική του εξύψωση. Δεν ξέρω. Μερικοί λένε ότι η τέχνη βοηθάει τον άνθρωπο να κατανοήσει τον κόσμο. Ότι είναι γνώση όπως και κάθε διανοητική δραστηριότητα. Δεν πείθομαι με την εκδοχή της γνώσης. Με αυτή την έννοια είμαι σχεδόν αγνωστικιστής. Η γνώση μας απομακρύνει όλο και περισσότερο από τον βασικό σκοπό της ζωής μας. Όσο πιο πολλά μαθαίνουμε τόσα λιγότερα ξέρουμε. Αφού όσο εμβαθύνουμε ο ορίζοντας στενεύει. Η τέχνη εξυψώνει τον άνθρωπο για να ξεπεράσει τον εαυτό του και να φτάσει σε αυτό που θα ονομάζαμε ελεύθερη βούληση.

Οι πιέσεις που δέχεται ο Ρουμπλιώφ δεν είναι εξαίρεση. Κάθε καλλιτέχνης δέχεται πιέσεις. Ποτέ δεν έχει ιδανικές συνθήκες εργασίας. Μα και αν υπήρχαν αυτές οι συνθήκες ίσως τότε να μην επιζούσε η δουλειά του. Γιατί ο καλλιτέχνης δεν ζει στο κενό. Πρέπει να δέχεται κάποια πίεση. Δεν ξέρω τι είδους μα πρέπει να υπάρχει. Ο καλλιτέχνης υπάρχει επειδή ο κόσμος δεν είναι τέλειος. Κανείς δεν θα είχε τη ανάγκη της τέχνης αν στον κόσμο βασίλευαν η ομορφιά και η αρμονία. Ο άνθρωπος δεν θα έψαχνε την αρμονία σε άλλες δραστηριότητες. Θα ζούσε μέσα της. Η τέχνη γεννιέται από τις κακοτεχνίες του κόσμου και αυτό είναι το θέμα της ταινίας μου «Αντρέι Ρουμπλιώφ». Η αναζήτηση δεσμών και εννοιών που εκφράζονται στις αρμονικές σχέσεις μεταξύ ανθρώπων, μεταξύ τέχνης και ζωής, χρόνου και ιστορίας. Αυτό είναι το θέμα της ταινίας μου.

Νομίζω ότι τα προβλήματα των νέων έγκεινται στο γεγονός ότι συναθροίζονται για να κάνουν θορυβώδεις ή και επιθετικές πράξεις. Και αυτό επειδή δεν θέλουν να νιώσουν μόνοι. Πράγμα θλιβερό. Ο άνθρωπος πρέπει να μάθει να ζει μόνος από παιδί. Γιατί το να ζεις μόνος δεν σημαίνει ότι νιώθεις μοναξιά.

— Τι πιστεύετε για την επιστήμη; Είναι για καλό ή για κακό;

Μπορούμε να μιλήσουμε και να αξιολογήσουμε τα επιτεύγματα της επιστημονικής προόδου. Όμως πιστεύω ότι η επιστήμη δεν εξαρτάται από τον άνθρωπο. Επομένως δεν μπορούμε να πούμε εάν είναι καλή ή κακή. Μπορούμε όμως να πούμε μετά από μακροχρόνιες ιστορικές διαδικασίες , ο πολιτισμός μας έφτασε σε ένα στάδιο δραματικής εσωτερικής σύγκρουσης του ανθρώπου. Υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα ανάμεσα στην επιστημονική-τεχνολογική του εξέλιξη και στην πνευματική του ανάπτυξη. Και το χάσμα αυτό διαρκώς διευρύνεται. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που οι συνθήκες σήμερα είναι δραματικές. Ο πολιτισμός μας βρίσκεται στο χείλος του πυρηνικού ολέθρου, ακριβώς εξαιτίας του χάσματος ανάμεσα στις δυο σφαίρες του ανθρώπου.

— Τι πιστεύετε για ανθρώπους όπως ο Αϊνστάιν και ο Γαλιλαίος;

Πιστεύω ότι και οι δύο είχαν άδικο.

— Αντρέι τι θα θέλατε να πείτε στους νέους;

Θα μου άρεσαν αν μάθαιναν να αγαπούν την μοναξιά. Το να μένουν μόνοι με τον εαυτό τους. Νομίζω ότι τα προβλήματα των νέων έγκεινται στο γεγονός ότι συναθροίζονται για να κάνουν θορυβώδεις ή και επιθετικές πράξεις. Και αυτό επειδή δεν θέλουν να νιώσουν μόνοι. Πράγμα θλιβερό. Ο άνθρωπος πρέπει να μάθει να ζει μόνος από παιδί. Γιατί το να ζεις μόνος δεν σημαίνει ότι νιώθεις μοναξιά.

— Αντρέι αγαπάτε τον εαυτό σας; Θα θέλατε να είστε διαφορετικός;

Μου φαίνεται ότι δεν τον αγαπώ αρκετά. Εξάλλου αυτό ισχύει για όλους μας. Αν αγαπούσαμε τον εαυτό μας θα μπορούσαμε να αγαπήσουμε και τους άλλους. Αυτός που δεν αγαπά τον εαυτό του, που δεν ξέρει τον σκοπό της ύπαρξης του, δεν μπορεί να νιώσει αγάπη ούτε για τους άλλους ούτε για την ίδια την ζωή. Δεν αγαπώ αρκετά τον εαυτό μου και επομένως δεν αγαπώ αρκετά ούτε τους άλλους. Μα θα το ήθελα. Ένα από τα βασικά μου ελαττώματα είναι η ανυπομονησία και διαρκώς προσπαθώ να απαλλαγώ. Φοβάμαι ότι θα αποτύχω. Δεν είμαι αρκετά ανεκτικός για την ηλικία μου. Αλήθεια αυτό με κάνει να υποφέρω γιατί δεν μπορώ τους άλλους με συμπάθεια. Οι άνθρωποι με ενοχλούν.

Η τελευταία φορά που έκλαψα ήταν όταν πέθανε η μητέρα μου. Όχι από πόνο ή λύπη για τον θάνατο της. Όχι. Έκλαψα από εγωισμό. Επειδή ένιωθα μόνος. Επειδή είχα χάσει τον πιο κοντινό μου άνθρωπο. Ήταν δάκρυα εγωισμού. Αλλά και όλα τα δάκρυα είναι εγωιστικά. Είναι η πραγματική ενσάρκωση του εγωισμού.

— Υπήρξατε ποτέ φτωχός;

Τα παιδικά μου χρόνια ήταν πολύ φτωχά. Η μητέρα μου μας ανέθρεψε σε δύσκολους καιρούς και ξέρω καλά τι θα πει φτώχεια. Πέθαινα πραγματικά της πείνας. Κάποτε δεν υπήρχε ελπίδα ούτε για ένα κομμάτι ψωμί, την επόμενη μέρα. Είναι σκληρό και εξευτελιστικό για τον άνθρωπο. Μα, τον διδάσκει και τον συμπονά. Αυτός που πείνασε στα αλήθεια δεν θα γίνει ποτέ άπληστος.

— Και ο πλούτος τι είναι;

Για μένα δεν είναι τίποτα το ιδιαίτερο. Είναι ένα μέσο που σου επιτρέπει να κάνεις τι ζωή που θέλεις. Και εφόσον αποφάσισα να κάνω απλή ζωή δεν νομίζω να θελήσω ποτέ να γίνω πλούσιος. Εξάλλου τι είναι ο πλούτος; Είναι κάτι σχετικό. Ο άνθρωπος δεν τον χρειάζεται διότι όταν τον αποκτήσει αλλάζει, γίνεται άπληστος, αμύνεται για να προασπίσει τα χρήματα του, γίνεται σκλάβος τους και αυτή είναι η αρνητική άποψη του πλούτου. Η σκλαβιά που επιβάλει στον άνθρωπο.

— Αντρέι πότε ήταν η τελευταία φορά που κλάψατε;

Όταν πέθανε η μητέρα μου ένιωσα πολύ μόνος. Είχα χάσει τον πιο κοντινό μου άνθρωπο έστω και αν ζούσαμε χώρια, μακριά ο ένας από τον άλλον. Την τελευταία φορά που έκλαψα ήταν όταν πέθανε. Όχι από πόνο ή λύπη για τον θάνατο της. Εξάλλου ήταν άρρωστη από καιρό και θα έπρεπε να χαρώ που ο θάνατος την απάλλαξε από τα βάσανα της. Όχι. Έκλαψα από εγωισμό. Επειδή ένιωθα μόνος. Επειδή είχα χάσει τον πιο κοντινό μου άνθρωπο. Ήταν δάκρυα εγωισμού. Αλλά και όλα τα δάκρυα είναι εγωιστικά. Είναι η πραγματική ενσάρκωση του εγωισμού.

Οθόνες
2

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ποιος είναι τελοσπάντων αυτός ο Λεός Καράξ;

Οθόνες / Λεός Καράξ: Ποιος είναι ο σκηνοθέτης του Holy Motors;

«Δεν είμαι εγώ», δηλώνει ο ασυμβίβαστος Γάλλος δημιουργός στον τίτλο της φιλμικής του αυτοβιογραφίας, εντείνοντας το μυστήριο γύρω από το πρόσωπό του και προσθέτοντας ακόμη μία ψηφίδα σε ένα συναρπαστικό καλλιτεχνικό work in progress.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Ένκε Φεζολλάρι

Μυθολογίες / «Όποτε θέλω να κλάψω, βλέπω το The Hours»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Ένκε Φεζολλάρι

Το πρώτο ερωτικό σκίρτημα ήρθε με το Persona του Μπέργκμαν. Όταν είδε το Happy Together του Wong Kar-Wai, ήθελε να ουρλιάξει. Τα παθιασμένα συναισθήματα έχουν τον πρώτο λόγο στην κινηματογραφική λίστα του ηθοποιού και σκηνοθέτη.
«Becoming Led Zeppelin»: Το χρονικό του βαρύτερου ροκ συγκροτήματος όλων των εποχών

Pulp Fiction / Led Zeppelin: Ένα ντοκιμαντέρ για το «βαρύτερο» ροκ συγκρότημα όλων των εποχών

Το ντοκιμαντέρ «Becoming Led Zeppelin» του Μπέρναρντ ΜακΜάχον παρουσιάζει την ιστορία του θρυλικού hard rock συγκροτήματος, φωτίζοντας το background των μελών του και τις περιστάσεις που οδήγησαν στην ίδρυσή του, φτάνοντας μέχρι και την κυκλοφορία του δεύτερου άλμπουμ τους και την απαρχή της απόλυτης δόξας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
movies

Οθόνες / Η Σταχτοπούτα αλλιώς και 5 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Το διάσημο παραμύθι γίνεται ταινία τρόμου, εφηβικά δράματα και η καινούργια σκηνοθετική δουλειά του διεθνούς φήμης Έλληνα διευθυντή φωτογραφίας Φαίδωνα Παπαμιχαήλ – Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
Φαίδων Παπαμιχαήλ: «Παντού με περνούν για ξένο, δεν έχω πλέον μητρική γλώσσα»

Pulp Fiction / «Παντού με περνούν για ξένο, δεν έχω πλέον μητρική γλώσσα»

Με αφορμή τη νέα του ταινία, ο σημαντικός διευθυντής φωτογραφίας και σκηνοθέτης Φαίδων Παπαμιχαήλ αφηγείται στον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο τη συναρπαστική διαδρομή της ζωής του από τα πρώτα του βήματα μέχρι τις μεγαλύτερες στιγμές της καριέρας του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
El Eternauta: Το θρυλικό κόμικ μεταφέρθηκε στο Netflix σε μια σειρά υψηλών προδιαγραφών

Daily / El Eternauta: Το θρυλικό κόμικ μεταφέρθηκε στο Netflix σε μια σειρά υψηλών προδιαγραφών

«Ο κοσμοναύτης του απείρου» έκανε πρεμιέρα πριν από μερικές μέρες, σε μια μεταφορά αντάξια του θρύλου που συνοδεύει τόσο το έργο όσο και τον δημιουργό του, ο οποίος βρήκε τραγικό τέλος στα χέρια της αργεντινής χούντας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Πόσο θα τα έσπαγε/γαμάτη θα ήταν μια θρησκεία με θεό τον Νίκολας Κέιτζ»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες της Ναταλίας Σουίφτ / «Αν μοιραστώ μαζί σου την ταινία που αγαπάω, μόνο αγάπη έχω να σου δώσω»

Μυθολογίες / «Φαντάζεστε μια θρησκεία με θεό τον Κέιτζ;»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες της Ναταλίας Σουίφτ

Από το After Hours του Σκορσέζε, που την απελευθέρωσε, μέχρι τη Γλυκιά Συμμορία του Νικολαΐδη, που τη σημάδεψε με τη μουσική της, η ηθοποιός μοιράζεται μια ετερόκλητη κινηματογραφική λίστα.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΝΕΤΤΑ ΓΙΑΚΙΝΤΖΗ
Η νέα ταινία του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ και 5 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Οθόνες / Η νέα ταινία του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ και 5 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Το ακαταμάχητο ντεμπούτο της Λουίζ Κουρβουαζιέ που σάρωσε εισπρακτικά στη Γαλλία και η επίσημη πρόταση της Τσεχίας για το περσινό Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας ξεχωρίζουν αυτή την κινηματογραφική εβδομάδα.
THE LIFO TEAM
Πότε ανοίγουν οι θερινοί κινηματογράφοι της Αθήνας;

Οθόνες / Πότε ανοίγουν οι θερινοί κινηματογράφοι της Αθήνας;

Οι Αθηναίοι σινεφίλ δεν θα χρειαστεί να περιμένουν πολύ για να εξασκήσουν την αγαπημένη τους καλοκαιρινή συνήθεια. Συγκεντρώσαμε όλες τις ημερομηνίες που έχουν γίνει γνωστές για την έναρξη λειτουργίας των θερινών σινεμά της πρωτεύουσας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
«Στα εννιά μου προσπαθούσα να καταλάβω τι σχέση είχε το λεωφορείο με την Μπλανς Ντιμπουά» / «Το Λεωφορείο ο πόθος ήταν η πρώτη μου ακατάλληλη ταινία»: Oι 10 αγαπημένες ταινίες του Γιάννη Ξανθούλη

Μυθολογίες / «Το Λεωφορείο ο πόθος ήταν η πρώτη μου ακατάλληλη ταινία»: Oι 10 αγαπημένες ταινίες του Γιάννη Ξανθούλη

Η κινηματογραφική λίστα του Έλληνα συγγραφέα είναι συγκινησιακά φορτισμένη και γεμάτη παιδικές αναμνήσεις όπως και τα βιβλία του.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΝΕΤΤΑ ΓΙΑΚΙΝΤΖΗ
«I love Lucy»: Οργή, αλκοόλ, χρήμα, ξύλο και απιστίες πίσω από το πιο διάσημο οικογενειακό σόου του κόσμου

Σαν σήμερα / Λουσίλ Μπολ: Η πιο αξιολάτρευτη νοικοκυρά της Αμερικής ήταν μια απάτη

Σαν σήμερα το 1989 πεθαίνει η Αμερικανίδα ηθοποιός Λουσίλ Μπολ, πρωταγωνίστρια της διάσημης τηλεοπτικής σειράς «I love Lucy». Αν και λατρεύτηκε από εκατομμύρια τηλεθεατές, η πραγματικότητα πίσω από το «Καλύτερο τηλεοπτικό σόου όλων των εποχών» ήταν γεμάτη βία, αλκοόλ και απιστίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η «Εκδίκηση των Σιθ» έγινε 20 χρονών και επιστρέφει στους κινηματογράφους

Οθόνες / Η «Εκδίκηση των Σιθ» έγινε 20 χρονών και επιστρέφει στους κινηματογράφους

Το κλείσιμο μιας τριλογίας «Star Wars» που λοιδορήθηκε, για να επανεκτιμηθεί μερικώς όταν η νεότερη έπεσε θύμα των γενικευμένων culture wars και των ελάχιστων φιλοδοξιών της, επανεμφανίζεται στα σινεμά με αφορμή την επέτειο 20 χρόνων από την κυκλοφορία της.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Your Friends & Neighbors: Και ο πλούσιος λευκός πενηντάρης έχει ψυχή

Daily / Your Friends & Neighbors: Και ο πλούσιος λευκός πενηντάρης έχει ψυχή

Ο Τζον Χαμ υποδύεται τον επιτυχημένο επενδυτή που χάνει ξαφνικά το έδαφος κάτω από τα πόδια του σ΄αυτή την εκλεκτικά διασκεδαστική, κατά τόπους δραματική και συχνά διεισδυτική σάτιρα ηθών της πλουτοκρατικής ελίτ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Οι 10+1 αγαπημένες ταινίες του Σπύρου Στάβερη

Μυθολογίες / «Μου αρέσουν οι ιστορίες εκδίκησης στο σινεμά»: Οι 10+1 αγαπημένες ταινίες του Σπύρου Στάβερη

Από το φιλιππινέζικο σινεμά και τον Ζακ Τατί, μέχρι μια ταινία με μαχητές kung-fu που εξεγείρονται ενάντια στη γραφειοκρατία -και μία που τον ώθησε να ζητήσει από τη Marthe Keller να τον κάνει φίλο στο Facebook- η λίστα του φωτογράφου είναι γεμάτη εκπλήξεις.
ΣΠΥΡΟΣ ΣΤΑΒΕΡΗΣ
Κωστής Χαραμουντάνης: «Για να κάνω σινεμά μένω ακόμα στο πατρικό μου»

Κωστής Χαραμουντάνης / Κωστής Χαραμουντάνης: «Για να κάνω σινεμά μένω ακόμα στο πατρικό μου»

Ο 31χρονος σκηνοθέτης νιώθει πως ενηλικιώθηκε μαζί με την πρώτη του βραβευμένη ταινία, «Κιούκα: Πριν το τέλος του καλοκαιριού», κινηματογραφεί τις αναμνήσεις του και είναι μία από τις πιο μεγάλες ελπίδες του ελληνικού κινηματογράφου.
M. HULOT

σχόλια

2 σχόλια
Αφοπλιστικα ειλικρινης, απολαυστικος Ταρκοφσκι . Ενας πραγματικα πνευματικος ανθρωπος που εψαξε το κατι παραπανω απο το καθημερινο, υλικο και προφανες , το απολυτο της γνωσης και της επιστημης και μας αφησε και εμας να ριξουμε μερικες κλεφτες ματιες μεσα απο τις ταινιες του σαυτο που περιγραφει ως πνευματικη εξυψωση. Το ημερολογιο του ειναι γεματο με τις τεραστιες δυσκολιες που συναντησε για να δημιουργησει τις μολις 6 ταινιες του που ομως ισοδυναμουν με 100, επιβεβαιωνοντας αυτο που αναφερει περι της πιεσης που πρεπει να νιωθει ο καλλιτεχνης τοποθετοντας την υπαρξη και την διανοηση του στις ατελειες του κοσμου αυτου. Αξιζει οπωσδηποτε να εχει δει κανεις τις ταινιες του που αλλωστε ειναι λιγες. Μην αφησετε τις οποιες δυσκολιες σας στην προσπαθεια προσαρμογης σας με το αργο στυλ του Ταρκοφσκι. Ειναι και αυτο μερος της κοσμοθεωριας του και ταιριαζει γαντι με την προτροπη του για την αναγκη για μοναξια του ατομου. Θα περιεγραφα ταινιες του πως ο stalker ως το μακρυ αυτο ταξιδι της μοναξιας, που πρεπει καποιες φορες να παρει ο ανθρωπος, οταν μαλιστα εχουν ζορισει τα πραγματα στην ζωη του, θελει να σκεφτει μονος και να "κουβεντιασει" με τον εαυτο του. Εκει ακριβως ειναι που μια αργη ταινια οπως ο stalker, με την πλουσια αισθητικη του ταρκοφκι ενισχυει την περιπλανηση του ατομου στα αδυτα της ψυχης του. Οποτε βρεθειτε λοιπον σε παρομοια 8εση και θα βρεθειτε σιγουρα :) βαλτε να δειτε μια απο τις ταινιες του και αφαιθειτε στην πανδαισια εικονων και σκηνων του master, και δεν θα θελετε να τελειωσει η ταινια και μαζι και οι σκεψεις σας οσο σκοτεινες και αν ειναι . Ισως στο τελος μαλιστα να δειτε και λιγο απο το φως που ειδε και ο Αντρει και εψαξε με την πιστη του.