Γιατί η Lana Del Rey είναι τελικά απαραίτητη στη σκληρή εποχή μας

Γιατί η Lana Del Rey είναι τελικά απαραίτητη στη σκληρή εποχή μας Facebook Twitter
Η «νέα» Lana μπορεί να μην έχει αποτινάξει πλήρως τη νοσταλγία από πάνω της, αναδεικνύεται όμως σε μια τραγουδοποιό απαραίτητη στην παράξενη και σκληρή εποχή που διανύουμε.Φωτο: Billboard/Melodie McDaniel
0

Αν η Lana Del Rey είχε εμφανιστεί λίγα χρόνια πριν από το 2012, θα ήταν η τέλεια πρωταγωνίστρια του «Retromania», του βιβλίου του Simon Reynolds που αναλύει την εμμονή της ποπ κουλτούρας με το παρελθόν. Η πρώτη μεγάλη σταρ για τα παιδιά του Instagram και του YouTube αγκάλιαζε ξεδιάντροπα τη νοσταλγία σαν καταραμένο pin-up girl των '50s ή των '60s, με ό,τι συνεπάγεται αυτό.


Εκείνη τη χρονιά, λοιπόν, όταν κυκλοφόρησαν τα δύο κομμάτια που την έκαναν αυτόματα διάσημη, το «Video Games» και το «Blue Jeans», χλευάστηκε όσο λίγοι μουσικοί της γενιάς της. Τα πράγματα έγιναν χειρότερα μετά από μια άθλια εμφάνισή της στο SNL. Αρκετοί την αντιμετώπιζαν σαν ένα εφήμερο κατασκεύασμα που φαινόταν να έχει κατακτήσει την επιτυχία λόγω του ταλέντου της αλλά και λόγω της πλούσιας οικογένειάς της. Ή, έτσι νομίζαμε.


Fast Forward: 7 χρόνια και 5 άλμπουμ μετά, η Lana παραμένει στο προσκήνιο. Η τελευταία της δουλειά με το ευφάνταστο όνομα «Norman Fucking Rockwell» προκαλεί συζητήσεις, αντιδράσεις και ίσως είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα που θα ακούσεις φέτος. Ταυτόχρονα, είναι το πιο σημαντικό άλμπουμ της μετά το ντεμπούτο της «Born to Die». Το εξώφυλλό του είναι το ίδιο παλαβό με τον τίτλο του: μια φωτογραφία που τράβηξε η αδελφή της Chuck Grant και τη δείχνει να αγκαλιάζει τον αδιάφορο εγγονό του Jack Nicholson, Duke Nicholson (που του φέρνει λίγο στη σατανική έκφραση), πάνω σε ένα κότερο.

Η μουσική της Lana Del Rey, όπως έχει εξελιχθεί στη συνείδησή μας τα τελευταία χρόνια, έχει να κάνει περισσότερο με το χτίσιμο μιας ατμόσφαιρας ή τη δημιουργία μιας διάθεσης που τείνει προς τη μελαγχολία. Λειτουργεί περισσότερο μέσα σε έναν χωροχρόνο εντελώς πλασματικό ή σε ένα παράλληλο σύμπαν, αποκύημα τόσο της φαντασίας της δημιουργού του όσο και της ψηφιακής εποχής.


Η μουσική της Lana Del Rey, όπως έχει εξελιχθεί στη συνείδησή μας τα τελευταία χρόνια, έχει να κάνει περισσότερο με το χτίσιμο μιας ατμόσφαιρας ή τη δημιουργία μιας διάθεσης που τείνει προς τη μελαγχολία. Λειτουργεί περισσότερο μέσα σε έναν χωροχρόνο εντελώς πλασματικό ή σε ένα παράλληλο σύμπαν, αποκύημα τόσο της φαντασίας της δημιουργού του όσο και της ψηφιακής εποχής.

Βέβαια, δεν της λείπει το γεωγραφικό πλαίσιο. Η Καλιφόρνια είναι συνέχεια το κέντρο του κόσμου. Συχνά την παραλληλίζουν με τις ταινίες του David Lynch, όχι χωρίς λόγο. Ωστόσο, όπως ο Lynch με την επιστροφή του «Twin Peaks» προσπάθησε να πει κάτι καίριο για το σήμερα, έτσι και η Lana, μέσα από την καινούργια της δουλειά, ακούγεται πιο συγχρονισμένη με την εποχή της από ποτέ. Το «Norman Fucking Rockwell» μπορεί να είναι μια ακόμη σπουδή στις τοξικές σχέσεις (το αγαπημένο της τερέν), ταυτόχρονα όμως είναι το πιο γυναικείο της άλμπουμ μέχρι στιγμής.


Η Lana Del Rey, όμως, ποτέ δεν έγραφε φεμινιστικούς στίχους, δηλώνει μάλιστα ότι δεν την ενδιαφέρει κάτι τέτοιο. Τα κομμάτια της, αν και αισθητικά πανέμορφα, στο μεγαλύτερο μέρος τους μιλούν για αυτοκαταστροφικές γυναίκες που μπλέκουν σε σχέσεις με κακοποιητικούς ή ακατάλληλους άντρες. Πρόσφατα διάβασα κάπου ότι οι άντρες δεν μπορούν να καταλάβουν τη μουσική της. Οι επιθέσεις που δέχεται όλα αυτά χρόνια ίσως να κρύβουν μια δόση σεξισμού, γιατί συνεχίζονται με την ίδια ένταση όπως τότε.

 

Lana Del Rey - Norman Fucking Rockwell!

 

Μια ματιά στα σχόλια της «Guardian» κάτω από την κριτική του άλμπουμ δεν αφήνει πολλά περιθώρια για άλλες ερμηνείες. Προσωπικά, για καιρό δεν την πολυπάλευα με την κιτς παθητική περσόνα που είχε υιοθετήσει κι αυτό ήταν το βασικότερο πρόβλημα που είχα μαζί της.

Από το 2016, όμως, κάτι άλλαξε δραστικά στο βλέμμα της και φάνηκε προς τα έξω − η Lana έγινε πιο πολιτικά συνειδητοποιημένη. Από τη μια η εκλογή ενός Αμερικανού Προέδρου αμφιβόλου ηθικής και από την άλλη το ξέσπασμα του #metoo, η στάση της άλλαξε. Επέκρινε τις πολιτικές προτιμήσεις του Kanye West και πέταξε την αμερικανική σημαία από το artwork της, ενώ έγραψε το πρώτο της κομμάτι διαμαρτυρίας πριν από λίγους μήνες, το «Looking for America», σχετικά με τους μαζικούς πυροβολισμούς στο Τέξας και στο Οχάιο.

Στο «Norman Fucking Rockwell» χρησιμοποιεί ειρωνικά τον υπαρκτό χαρακτήρα του Norman Rockwell, που δεν είμαι καθόλου τυχαίος, καθώς είναι ένας από τους πιο διάσημους Αμερικανούς ζωγράφους του 21ου αιώνα. Η δουλειά του έμεινε στην ιστορία για τις ειδυλλιακές καθημερινές στιγμές που απεικόνιζε και εξυμνούσαν το αμερικανικό όνειρο.

Επίσης, πρόλαβε να κάνει και τα πορτρέτα 2-3 Προέδρων των ΗΠΑ. Κάποιος είχε πει ότι θα μπορούσε να ήταν ο δίδυμος αδερφός του Νταλί, αν δεν τον είχαν απαγάγει Τσιγγάνες. Για τη Lana ενσαρκώνει έναν «μικρομέγαλο» άνδρα που αρνείται να δει πέρα από τον ναρκισσισμό του. «You talk to the walls when the party gets bored of you» («Μιλάς στους τοίχους όταν η παρέα σε βαριέται»), τραγουδάει. Με την περιφρόνησή της αυτή φαίνεται ότι απομυθοποιεί πλήρως τις αξίες που παλιότερα τη γοήτευαν τόσο σε αφηγηματικό επίπεδο.


Το άλμπουμ είναι μια συλλογή από 14 φολκ και ψυχεδελικά κομμάτια. Ακόμα και ο Jack Antonoff, που έχει αναλάβει την παραγωγή συνεργαζόμενος μαζί της, αποφεύγει τις τυπικές synth pop μανιέρες του και προτιμάει το πιάνο και τις μπαλάντες. Εκεί βρίσκονται και τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα του άλμπουμ. Είναι μεγάλο σε διάρκεια και βαρύ σε τόνο και ίσως κουράσει αρκετούς ακροατές. Στις πιο καλές στιγμές του, όμως –που δεν είναι λίγες–, είναι απλώς καταιγιστικό.


Στο κορυφαίο «Mariners Apartment Complex» αντιπαραθέτει τη σχέση της με έναν αδύναμο άντρα με όσα άσχημα έχουν γραφτεί γι' αυτήν κατά καιρούς ως εξής: «Υou took my sadness out of context» («πήγες τη θλίψη μου σε άλλο επίπεδο») ή «They mistook my kindness for weakness» («θεώρησαν την καλοσύνη μου αδυναμία»).

Η Lana πάντοτε δανείζεται διάσημους στίχους και τους εισάγει στα τραγούδια της. Με το «I ain't no candle in the wind» κάνει μια αναφορά στο διάσημο κομμάτι του Elton John από το 1974 για να δείξει ότι δεν ήταν ποτέ τόσο εύθραυστη ή παθητική όσο έδειχνε. Το κομμάτι γίνεται συγκλονιστικό στο σημείο όπου απευθύνεται στον μελλοντικό της σύντροφο και τονίζει «Ι'm your man», παραφράζοντας τον διάσημο στίχο του Leonard Cohen. Δεν σταματάει εκεί όμως.

Lana Del Rey - Doin' Time

Η διασκευή της στο «Doin' Time» των Sublime είναι εμπνευσμένη –σβήνει τα ρέγκε στοιχεία− και σχεδόν ιδιοφυής, μια και δεν αλλάζει το γένος για να ταιριάζει στο φύλο της. Έτσι, η Lana τραγουδάει για τη σύντροφό της που «της φέρεται σκατά». Στα 9 λεπτά του «Venice Bitch» γίνεται ψυχεδελική και αγγίζει την ελαφρότητα των Beach Boys και του Sufjan Stevens. Στο «The Greatest» μιλάει για όσα συμβαίνουν γύρω της σαν να βρίσκεται σε ένα μετα-αποκαλυπτικό τοπίο, αναπολεί τις παλιές καλές εποχές και γίνεται ιδιαίτερα καυστική και αφαιρετική. «L.A. is in flames‚ it's getting hot / Kanye West is blond and gone / «Life on Mars» ain't just a song / I hope the live stream's almost on» («To Λος Άντζελες καίγεται, και κάνει ζέστη / ο Kanye West έγινε ξανθός και ξέφυγε / Το «Life on Mars» δεν είναι απλώς ένα τραγούδι / Ελπίζω να ξεκινήσει σύντομα το livestream»).


Ο δίσκος κλείνει με την ελπίδα. Στο «Hope is a dangerous thing for a woman like me to have – But I have it» μεταμορφώνεται σε μια άλλη Sylvia Plath − ο τίτλος του κομματιού είναι παρμένος από ένα ποίημά της. Οι καιροί είναι δύσκολοι για μια γυναίκα, αλλά στο τέλος θα επιβιώσει, όπως όλοι μας.


Η «νέα» Lana μπορεί να μην έχει αποτινάξει πλήρως τη νοσταλγία από πάνω της, αναδεικνύεται όμως σε μια τραγουδοποιό απαραίτητη στην παράξενη και σκληρή εποχή που διανύουμε.

Μουσική
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Νταϊάνα Ρος, η βασίλισσα της μουσικής 

Μουσική / Νταϊάνα Ρος: «Θέλει χρόνο και δουλειά για να γίνεις Diva, δεν είναι τόσο απλό»

Μια από τις πιο μεγάλες τραγουδίστριες του πλανήτη, η ακαταπόνητη ερμηνεύτρια που με τη μαγνητική της παρουσία μαγεύει το κοινό, είναι ένα φαινόμενο πιο ασυνήθιστο από όσο νομίζετε. Έρχεται σε λίγες μέρες στην Αθήνα για μια μοναδική συναυλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
105’ με τον Rack

Μουσική / Rack: «Έχω φάει σφαλιάρες γιατί τις ζήταγα, αλλά η ζωή μου πλέον έχει αλλάξει»

Γιος του Λεκτικού Επεξεργαστή και με καριέρα που εκτοξεύτηκε νωρίς, ο δημοφιλής ράπερ έχει αλλάξει ρότα. Στα 25 του, πιο ήρεμος από ποτέ, απολαμβάνει μια φήμη που έφτασε μέχρι το Χόλιγουντ.
M. HULOT
Στην Κόνιτσα, σε ένα τριήμερο γλέντι με ρουμανικό fusion, ποντιακά και ηπειρώτικα

Μουσική / Στην Κόνιτσα, σε ένα τριήμερο γλέντι με ρουμανικό fusion, ποντιακά και ηπειρώτικα

Το ακριτικό διαβαλκανικό φεστιβάλ του Christopher King και της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση ξεσήκωσε για άλλη μια χρονιά άτομα κάθε ηλικίας και καταγωγής με παραδοσιακή μουσική απρόσμενη και συναρπαστική.
M. HULOT
Η ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη που έγινε λαϊκό ορατόριο από τον Μίκη Θεοδωράκη

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Η ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη που έγινε λαϊκό ορατόριο από τον Μίκη Θεοδωράκη

Η Ματούλα Κουστένη διερευνά τη σχέση του ποιητή με τον συνθέτη, την αφετηρία της δημιουργίας του μεγάλου έργου «Άξιον Εστί» και την πορεία του μέχρι την πρώτη ηχογράφηση.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Νανά Τράντου: «Οι συναυλίες δεν θα πεθάνουν ποτέ, είναι μια εμπειρία»

Μουσική / Νανά Τράντου: «Οι συναυλίες δεν θα πεθάνουν ποτέ, είναι μια εμπειρία»

Η artistic και managing director της High Priority Promotions, η μόνη γυναίκα με αυτήν τη θέση στην Ελλάδα, μιλά για τις συναυλίες, τη μουσική σήμερα, τις αλλαγές σε καλλιτέχνες και κοινό και το Memory Corner με τα ιδιαίτερα vintage ρούχα, την άλλη μεγάλη της αγάπη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Q Lazzarus: Tο τραγικό στόρι του θρυλικού κομματιού «Goodbye Horses».

Μουσική / Q Lazzarus: Tο τραγικό στόρι του θρυλικού κομματιού «Goodbye Horses»

Για χρόνια η Q Lazzarus του «Goodbye Horses», μία από τις πιο αδικημένες ερμηνεύτριες στην ιστορία της ποπ μουσικής, παρέμενε μια μυστηριώδης φιγούρα, τώρα όμως ένα μουσικό ντοκιμαντέρ φωτίζει τη ζωή της.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Eddie Dark: «Γράφω μουσική επειδή έχω σιχαθεί τα πάντα»

Μουσική / Eddie Dark: «Γράφω μουσική επειδή έχω σιχαθεί τα πάντα»

Από μικρός ένιωθε αποσυνάγωγος. Πιστεύει ότι τα κόμικς είναι η μόνη μορφή τέχνης που είναι τελείως αφιλτράριστη και πιστεύει ότι η γενιά του θα μείνει στην ιστορία ως η γενιά που έχασε τα καλά πράγματα στο τσακ. Ο μουσικός Eddie Dark είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
M. HULOT
Ερμής

Μουσική / Ermis: «Το τρέμολο του μπουζουκιού ήταν ο αγαπημένος μου ήχος από νιάνιαρο»

O περιζήτητος νέος συνθέτης που έχει συνεργαστεί με τον Good Job Nicky, τη Μαρίνα Σάττι, τη Χάρις Αλεξίου και τον Sidarta επαναπροσδιορίζει τον ήχο του μπουζουκιού και της κλασικής μουσικής με σεβασμό και τόλμη.
M. HULOT