Το στέμμα, μια αδρανής φαντασίωση

Το στέμμα, μια αδρανής φαντασίωση Facebook Twitter
Ο θάνατος του Κωνσταντίνου και όλα όσα συμβαίνουν αυτές τις μέρες έδειξαν τον τόνο αυτής της χώρας: το πώς μετεωρίζεται διαρκώς ανάμεσα στα κληρονομημένα δημόσια συναισθήματα και τις επινοημένες μάσκες των social media, ανάμεσα στην πολιτική και τις οικογενειακές μνήμες, ανάμεσα στις συγκινήσεις του οίκου της δεξιάς και τις συγκινήσεις του σπιτιού της αριστεράς.
0

«ΥΠΑΡΧΕΙ ΦΙΛΟΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΒΑΣΗ στη χώρα;» αναρωτήθηκαν κάποιοι αυτές τις μέρες, διαβάζοντας μηνύματα ή αντιδράσεις για τον θάνατο και την ταφή του Κωνσταντίνου. Μάλλον όμως το ερώτημα είναι λάθος. Εκεί που κάποτε υπήρξε μια πολιτική ταύτιση και μια παραταξιακή λατρεία (σε ένα μέρος της ιστορικής, παλαιάς δεξιάς), αργότερα έμεινε μια ευαισθησία.

Διαμορφώθηκε ένα φιλοβασιλικό στυλ, ένα ταμπεραμέντο που στριφογύριζε γύρω από το «και αν» ή το «θα μπορούσε». Άνθρωποι που πίστευαν πως η Ιστορία και οι πολιτικές δυνάμεις αδίκησαν τον άνακτα ή πως η μοναρχία δεν ήταν αταίριαστη στη χώρα.

Η πρώτη μεταβολή μέσα στον χρόνο είναι αυτή: ό,τι ξεκίνησε ως φανατική πολιτική ταύτιση (τα χρόνια του Εθνικού Διχασμού) έγινε με τον καιρό ένα ασθενέστερο φρόνημα, μια ευαισθησία ή μια φαντασιακή προσκόλληση. Και κάθε φορά που το ένα ή το άλλο κόμμα έβγαζε λαγούς διαφθοράς ή η χώρα έμπαινε σε διάφορες κρίσεις, αυτή η λουφάζουσα ευαισθησία ανέσυρε τη φιλοβασιλική επιθυμία στην επιφάνεια.

Εδώ και πολλά χρόνια, σε σοβαρές εφημερίδες και glossy περιοδικά, σε ιστοσελίδες με κοσμικά νέα και, φυσικά, στην ήπειρο των social media, οι διάφορες βασιλικές οικογένειες, έκπτωτες, απόμαχες ή ενεργές, παρουσιάζονται ως περιφερόμενα μέλη μιας αριστοκρατικής upper class.

Παρ' όλα αυτά, το ότι οι Γλύξμπουργκ έγιναν μέρος ενός συστήματος εξουσίας που ταυτίστηκε με την «καχεκτική δημοκρατία» και με τις συνωμοσίες κύκλων που οδήγησαν στη δικτατορία κάνει αυτή την ευαισθησία λιγότερο αθώα. Ιδίως όποτε επιχειρήθηκε να ξαναγίνει πολιτική άποψη και να μπει σφήνα στη δημοκρατική ζωή.

Δεν είναι τυχαίο που στις δεκαετίες της Μεταπολίτευσης κάποια έντυπα και κύκλοι της άκρας δεξιάς προφήτευαν από τη μια την «επιστροφή του βασιλέως» και από την άλλη ανέμιζαν πορτρέτα του Γεώργιου Παπαδόπουλου. Γεννήθηκε ένας βασιλο-χουντικός μικρόκοσμος με κάποιες φιλοδοξίες, αν και ένα άλλο μέρος της φιλομοναρχικής ευαισθησίας στεγάστηκε ομαλά στο κόμμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή, κι ας υπήρχε μια αντίφαση σε αυτό.

Ναι, αλλά οι νεότεροι; Οι γενιές που δεν ξέρουν τα παλαιά ονόματα, τις αρχαίες ιστορίες με τη Φρειδερίκη, που η μάνα μου, όπως χιλιάδες άλλοι αριστεροί και κεντρώοι των μεταπολεμικών δεκαετιών, την αποκαλούσε «Φρίκη»;

Εδώ και πολλά χρόνια, σε σοβαρές εφημερίδες και glossy περιοδικά, σε ιστοσελίδες με κοσμικά νέα και, φυσικά, στην ήπειρο των social media, οι διάφορες βασιλικές οικογένειες, έκπτωτες, απόμαχες ή ενεργές, παρουσιάζονται ως περιφερόμενα μέλη μιας αριστοκρατικής upper class. Σάρκα από τη σάρκα των λίγων και εκλεκτών, οι φυλές των «γαλαζοαίματων» έχουν γίνει πρόσωπα της ποπ κουλτούρας.

Η σχέση τους με αθλήματα, οικήματα ή διακοπές, με ταξίδια ή φιλανθρωπίες, με σκάνδαλα ή καλλιτεχνικές φιλοδοξίες είναι ισχυρότερη απ' όσο ο δεσμός τους με την πολιτική. Και για τις γενιές του TikTok και του Instagram έχει μεγαλύτερη σημασία ότι ο τάδε εγγονός του Κωνσταντίνου είναι «ωραίος» απ’ όσο όλες αυτές οι συζητήσεις για τον ρόλο του παππού του στην Ιστορία.

Δεν είναι πολιτική αντίληψη ούτε καν ευαισθησία ή ταμπεραμέντο. Τώρα, στους νεότερους, στα παιδιά αυτού του αιώνα, τα βασιλικά πράγματα είναι η Μέγκαν και ο Χάρι, το «Crown», κάποια αυτοκίνητα, κάποιοι άνθρωποι που μοιάζουν πολύ πλούσιοι και ζουν όπως πρέπει να ζουν οι υπερπλούσιοι του κόσμου μας.

Τα άτομα των δημοκρατικών καιρών νιώθουν ζήλια ή φθονούν πού και πού τις «αριστοκρατίες». Δεν αισθάνονται όμως κανένα δέος ούτε θα ήθελαν να έχουν από πάνω τους πραγματικούς μονάρχες. Όχι τουλάχιστον σε χώρες που τραυματίστηκαν ιστορικά ή που δεν είχαν, έτσι κι αλλιώς, ανθεκτικές δομές με ευγενείς και κοινωνικές ιεραρχίες.

Καμιά φορά, φυσικά, ανάμεσα σε πολύ λαϊκούς ανθρώπους ή σε μικροαστικά σπίτια μπορεί κάποιος να κλαίει τον νεκρό βασιλιά. Τα συναισθήματα είναι άταφα πουλιά, όσο κι αν πολλά σιγοσβήνουν στο πέρασμα του χρόνου. Σε ένα τμήμα του λαού (και σε κάποιες ηλικίες ικανές για ενθυμήσεις) επιζεί μια ιδέα. Είναι όμως θολή, ευσυγκίνητη και εύκολα μπορεί και υποκαθίσταται από κάποιον ισχυρό πρωθυπουργό που είναι η δική μας εκδοχή «μονάρχη».

Ο θάνατος του Κωνσταντίνου και όλα όσα συμβαίνουν αυτές τις μέρες έδειξαν τον τόνο αυτής της χώρας: το πώς μετεωρίζεται διαρκώς ανάμεσα στα κληρονομημένα δημόσια συναισθήματα και τις επινοημένες μάσκες των social media, ανάμεσα στην πολιτική και τις οικογενειακές μνήμες, ανάμεσα στις συγκινήσεις του οίκου της δεξιάς και στις συγκινήσεις του σπιτιού της αριστεράς.

Δεν υπάρχει θέμα υπέρ ή κατά των εστεμμένων όχι μόνο γιατί υπήρξε η τομή του 1974 αλλά γιατί το στέμμα έχει γίνει πλέον μια σειρά στο Netflix ή ένας καμβάς στιγμιοτύπων που δεν τα συνδέουμε με την εξουσία ή την παράδοση.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δημήτρης Παρασκευής: «Φέτος, έπειτα από καιρό, ο κορωνοϊός παρουσιάζει έξαρση»

Οπτική Γωνία / «Φέτος, έπειτα από καιρό, ο κορωνοϊός παρουσιάζει έξαρση»

Ο καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Δημήτρης Παρασκευής, εξηγεί γιατί κάθε φθινόπωρο αυξάνονται οι ιώσεις του αναπνευστικού, ποια είναι η εικόνα του Covid-19 στην Ελλάδα και ποια μέτρα πρέπει να πάρουμε εν όψει του χειμώνα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Στέλιος Νέστωρ: «Ό,τι έκανα, δεν το έκανα για να ρίξω τη δικτατορία αλλά γιατί ντρεπόμουνα» 

Θεσσαλονίκη / Στέλιος Νέστωρ: «Δεν ήμουν από αυτούς που κάθονται σπίτι τους, βγάζουν λεφτά, τρώνε και πίνουνε» 

Μια πολιτική φυσιογνωμία που έδινε πάντα ηχηρό «παρών» στα πολιτικά και πολιτιστικά πράγματα της Θεσσαλονίκης. Μιλώντας στη LiFO, ζωντανεύει ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της πόλης, από την Κατοχή και τη χούντα μέχρι την ίδρυση του Μεγάρου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Κοινωνική κατοικία: Μπορεί το παράδειγμα της La Borda να εφαρμοστεί στην Αθήνα;

Συνεταιριστική κατοικία / Μπορούμε να αντιγράψουμε τη Βαρκελώνη και να λύσουμε το στεγαστικό;

Ενώ στην Ευρώπη παρατηρείται αναζωπύρωση των συνεταιριστικών στεγαστικών κινημάτων, στην Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, η στεγαστική κρίση οξύνεται. Το παράδειγμα της La Borda στη Βαρκελώνη θα μπορούσε να δώσει τη λύση, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ