Όταν ο χριστιανισμός έθετε (παραδόξως) πρώτος το ζήτημα της γυναικείας χειραφέτησης

saint tecla Facebook Twitter
Η Αγία Θέκλα προσεύχεται για την απελευθέρωση του Έστε από την πανούκλα, Giambattista Tiepolo, 1758
0

Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ στα Ιεροσόλυμα, μετά βαΐων και κλάδων είναι στην κυριολεξία της μια βασιλική είσοδος. Με την είσοδό του, αυτός ο Εβραίος ζηλωτής (διότι αυτό είναι αρχικά) δηλώνει προκλητικά ότι διεκδικεί τη βασιλεία ενάντια στους Ρωμαίους κατακτητές αλλά κυρίως υπέρ της ανατροπής μιας κοινωνικής και όχι μόνο μιας καθεστωτικής τάξης. Για την ακρίβεια, διεκδικεί να 'ναι ο πρώτος χωρικός βασιλιάς που θα μπει στην ιερή πόλη πάνω στο ταπεινό γαϊδουράκι του, «επί πώλον όνου».

Αν μείνουμε στο ιστορικό πρόσωπο του Ιησού και όχι στο ευαγγελικό, τότε ο λόγος που αυτός βρίσκεται στα Ιεροσόλυμα είναι μάλλον για να προκαλέσει το ιερατείο του Ναού, να χτυπήσει, με άλλα λόγια, το κατεστημένο στο σημαντικότερο κέντρο της εξουσίας του και της ιδεολογικής κυριαρχίας του, ιδίως όπως ξέρουμε ότι το είχε καταντήσει εκείνο τον καιρό ο αρχιερέας Καϊάφας. Σε αυτό το ιερατείο είναι άλλωστε που 'χει σύρει τα εξ αμάξης τα προηγούμενα χρόνια ο Ναζωραίος, όταν και περιφέρεται σε όλη τη γύρω περιοχή της Γαλιλαίας κυρήσσοντας την εξέγερση των ταπεινών, ακολουθούμενος από κάτι λίγους παλαβούς ακόμη.

Πρέπει όντως να έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του, για να έχει το θράσος να λέει στο ιερατείο ότι θα γκρεμίσει και θα ξαναχτίσει τον Ναό μέσα σε τρεις μέρες! Πάει γυρεύοντας, χωρίς αμφιβολία. Πρωτάκουστα πράγματα ακόμη και για μια πόλη που 'χει πήξει στους προφήτες, το προηγούμενο διάστημα.

Από ένα γύρισμα των καιρών, αν κάποτε ήταν η αποχή από το σεξ που εξασφάλιζε τη χειραφέτηση από την αντρική εξάρτηση, σήμερα, στους καιρούς του #metoo, το δικαίωμα της γυναίκας να διαχειρίζεται η ίδια το σώμα της καταπώς ορίζει η ίδια και όχι οι κοινωνικές και εργασιακές ιεραρχίες γίνεται ζήτημα δικαιοσύνης.

Μα τούτος 'δω το χει πάει μακρύτερα το πράγμα και θα το πληρώσει ακριβά. Μιλάει και για κοινωνική ανατροπή, μέσα ακριβώς από αυτή την επαναστατική σύλληψη της «βασιλείας του Θεού», της βασιλείας του ίδιου δηλαδή και όσων εκφράζει: του λαού των ταπεινών και των απόκληρων. Αν αυτός είναι ο πρώτος λαϊκιστής ηγέτης στην ιστορία της ανθρωπότητας, είναι σίγουρα και ο πιο αυθεντικός και ειλικρινής από όσους θα ακολουθήσουν.

Εκείνο που όμως κυρίως με εντυπωσιάζει –εμένα, έναν άθεο– στο κοινωνικό μήνυμα του χριστιανισμού είναι η θέση που παραχωρεί πρώτος αυτός στη γυναίκα – προτού ασφαλώς και τούτη η θρησκεία εξελιχθεί αργότερα σε δύναμη συντηρητισμού, ενίοτε και οπισθοδρόμησης για τις σύγχρονες κοινωνίες. Αξίζει να σκεφτούμε επ' αυτού την περίπτωση της Ισαποστόλου Θέκλας (μίας από τις ελάχιστες γυναίκες που έχει ανακηρύξει ισαπόστολους η χριστιανική Εκκλησία), μια ιστορία που δείχνει τη ριζοσπαστική αυτή προσέγγιση, πολλούς αιώνες πριν από τις φεμινιστικές διεκδικήσεις.

Η Θέκλα καταγόταν από το Ικόνιο, από οικογένεια εθνικών, δηλαδή ειδωλολατρών. Γύρω στα μέσα του 1ου αι. μ.Χ. πέρασε από εκεί και ο απόστολος Παύλος, που περιόδευε στην περιοχή κηρύσσοντας τον λόγο του Χριστού και θεμελιώνοντας την πρώτη Εκκλησία του. Η Θέκλα ήταν πιτσιρίκα, μόλις 18 ετών, κούκλα, με τάσεις χειραφέτησης και με διανοητικές ανησυχίες, παρότι οι γονείς της την ετοίμαζαν, όπως όλες στην ηλικία της, για παντρειά με έναν επιφανή νέο της πόλης.

Η Θέκλα χώθηκε ωστόσο μια μέρα στα κρυφά μέσα στον κόσμο που είχε μαζευτεί για ν' ακούσει το κήρυγμα του Παύλου, το οποίο έτυχε να είναι αφιερωμένο στην αξία της παρθενίας, που κατ' αυτόν υπερέβαινε την αξία του γάμου. Ο γάμος μπορεί να ήταν η μέγιστη παραχώρηση που μπορούσε να κάνει ένας καλός χριστιανός για να αντιμετωπίσει τις πιέσεις των σωματικών ηδονών αλλά μόνο η παρθενία εξασφάλιζε, ιδίως σε μια γυναίκα, ότι θα γινόταν η Νύμφη του Χριστού.

Μετά τη σοκαριστική αυτή αποκάλυψη, και τρομερά γοητευμένη από τον ίδιο τον Παύλο, η Θέκλα διέλυσε τον γάμο της και αποφάσισε να τον ακολουθήσει στην ιεραποστολή του. Εξοργισμένοι οι γονείς της, καθώς ήταν φυσικό, κατήγγειλαν τον Παύλο στις Αρχές της περιοχής, ότι καταλύει θεμελιώδεις αξίες όπως ο γάμος, με συνέπεια ο τελευταίος να συλληφθεί και να φυλακιστεί για ένα διάστημα.

Εκεί μάλλον είναι που η Θέκλα άρχισε να ερωτεύεται αυτόν τον αποκρουστικό στην όψη αλλά τρομερά γοητευτικό άνθρωπο, καθώς τον επισκεπτόταν διαρκώς στο μπουντρούμι του. Λέγεται ότι αυτός αρχικά την έδιωχνε, αν και υποθέτω ότι ίσως και να μην άντεξε τελικά το μαρτύριο της αποχής έχοντας μπροστά του αυτό το επίμονο και πανέμορφο κορίτσι. Έτσι κι αλλιώς, η ίδια θα γινόταν στη συνέχεια ακόλουθός του, πριν αυτονομηθεί και ασκητεύσει σε ένα βουνό της Συρίας.

Εδώ έγκειται ο κοινωνικός ριζοσπαστισμός που φέρνει μαζί της εκείνη την εποχή η νεόκοπη χριστιανική θρησκεία. Προσφέρει στις γυναίκες μια διέξοδο εκτός γάμου, με απλό αντάλλαγμα την παρθενία τους. Λέω «απλό» (ξενίζοντας προφανώς τον/την σημερινό/ή αναγνώστη/τρια) διότι έτσι κι αλλιώς η απελεύθερωση του γυναικείου σώματος δεν είναι ακόμη τότε στους ορίζοντες της εποχής.

Το σημαντικό είναι ότι για πρώτη φορά κάποιος λέει στις γυναίκες ότι μπορούν να υπηρετήσουν έναν άλλο σκοπό από εκείνον του άντρα τους και της οικογενειακής τους εστίας. Πρόκειται όντως για μεγάλη κοινωνική ανατροπή, εξού και όσα μαρτυρικά θα βιώσει ακολούθως η Θέκλα.

Αργότερα φυσικά, η πλήρης κυριαρχία του χριστιανισμού και η σύνδεσή του με τις κοινωνικές νόρμες των ευρωπαϊκών μεσαιωνικών κοινωνιών θα συνοδευτεί από την παλινόρθωση της καταπίεσης των γυναικών, πιθανότατα σε μια ακόμη πιο σκληρή εκδοχή: η γυναίκα θα φθάσει να λάβει μέχρι και τη μορφή της μάγισσας που έχει κυριευτεί από το διάβολο. Διότι μόνο αυτή –βασική υπεύθυνη για το προπατορικό αμάρτημα– μπορεί να κυριευτεί από τον διάβολο... Σε εκείνη την πρώιμη φάση της, ωστόσο, η ακόμη τότε υπό θεμελίωση και σε πορεία αναζήτησης ταυτότητας όπως και πιστών χριστιανική εκκλησία υποστηρίζει πράγματα ανήκουστα για τη γυναίκα, και τη θέση της στον κόσμο, αυτόν και τον άλλο. 

Ενδεχομένως, σε μας σήμερα να ακούγεται τρομερά παράδοξο, μετά την επανάσταση των ηθών και το κάψιμο των σουτιέν τον Μάη του '68, αλλά η παρθενία γίνεται όντως για εκείνη την εποχή η οδός της γυναικείας χειραφέτησης. Πόσο σχετικά είναι τα πράγματα μόνο η ιστορία μπορεί προφανώς να μας το μάθει. Διότι από ένα γύρισμα των καιρών, αν κάποτε ήταν η αποχή από το σεξ που εξασφάλιζε τη χειραφέτηση από την αντρική εξάρτηση, σήμερα, στους καιρούς του #metoo, το δικαίωμα της γυναίκας να διαχειρίζεται η ίδια το σώμα της καταπώς ορίζει η ίδια και όχι οι κοινωνικές και εργασιακές ιεραρχίες γίνεται ζήτημα δικαιοσύνης.

Για την ιστορία, η Θέκλα λέγεται ότι, υπέργηση ούσα, γλίτωσε την τελευταία στιγμή τον ομαδικό βιασμό από ασελγείς νεαρούς που ενοχλημένοι από το κήρυγμά της περί παρθενίας, επιχείρησαν να της κλέψουν ό,τι πολυτιμότερο είχε κρατήσει ως τα 90 της από άποψη.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο αγώνας για τα δικαιώματα των γυναικών σε όλο τον κόσμο

Lifo Picks / Ο αγώνας για τα δικαιώματα των γυναικών σε όλο τον κόσμο

Ενώ οι ανισότητες με τους άντρες εξασθενίζουν σταδιακά σε αρκετούς τομείς και ο αγώνας για τα δικαιώματα των γυναικών γίνεται πιο δυναμικός, με κινήσεις όπως το #MeToo, υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος σε πολλά μέτωπα.
THE LIFO TEAM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Delivery

Οπτική Γωνία / Οι αόρατοι ντελιβεράδες της Wolt και του efood:  Μια νέα «Μανωλάδα» έξω από την πόρτα σου

Πίσω από την ταχύτητα των παραδόσεων και την ευελιξία της gig economy ξεδιπλώνεται ένα αθέατο δίκτυο εκμετάλλευσης, μαύρης και υποδηλωμένης εργασίας: διανομείς που δουλεύουν με εξαντλητικά ωράρια, πίεση και απειλές. Τι ισχυρίζονται οι εργαζόμενοι διανομείς και τι απαντούν οι ψηφιακές πλατφόρμες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ο «Φραπές» και το πολιτικό πρόβλημα

Βασιλική Σιούτη / Ο «Φραπές» και το πολιτικό πρόβλημα

Η εμφάνιση του «Φραπέ» στη Βουλή, η αλαζονεία και η έλλειψη φόβου απέναντι σε θεσμούς που θα έπρεπε να τον ελέγχουν αναδεικνύουν την ύπαρξη ενός άτυπου συστήματος ισχύος που θεωρεί ότι μπορεί να μη λογοδοτεί πουθενά.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Κανένας στην Τουρκία δεν ονειρεύεται ελληνικό έδαφος»

Οπτική Γωνία / «Κανένας στην Τουρκία δεν ονειρεύεται ελληνικό έδαφος»

Ο έγκριτος διευθυντής της «Milliyet», Οζάι Σεντίρ, αποδομεί τα στερεότυπα που συντηρούν την ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, μιλά για την ευθύνη των ΜΜΕ και των πολιτικών και εξηγεί γιατί πιστεύει ότι οι δύο λαοί είναι έτοιμοι για ένα νέο μοντέλο κοινών συμφερόντων στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δήμος Αθηναίων: Παραδίδει το Αναπαυτήριο Πικιώνη σε ιδιώτες

Ρεπορτάζ / Δήμος Αθηναίων: Παραδίδει το Αναπαυτήριο Πικιώνη σε ιδιώτες

Σε πλειοδοτική δημοπρασία αποφάσισε να βγάλει ο δήμος Αθηναίων το Αναπαυτήριο Πικιώνη, εγκρίνοντας μέσω του δημοτικού συμβουλίου την εκμίσθωσή του σε ιδιώτη. Μάλιστα, στο έγγραφο της ημερήσιας διάταξης με το οποίο εισήχθη το θέμα προς συζήτηση το Αναπαυτήριο εμφανίζεται με τον χαρακτηρισμό «τουριστικό περίπτερο».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Στέφανος Τσιτσιπάς: H ταχύτητα ήταν η αφορμή. Η πτώση είχε αρχίσει καιρό

Οπτική Γωνία / Στέφανος Τσιτσιπάς: H ταχύτητα ήταν η αφορμή, η πτώση είχε αρχίσει καιρό

Οι ατυχείς δηλώσεις, οι δημόσιες εκρήξεις και οι άστοχες τοποθετήσεις. Την ώρα που Αντετοκούνμπο, Μανόλο και Τεντόγλου δείχνουν το πρότυπο, ο κορυφαίος Έλληνας τενίστας μοιάζει να παλεύει όχι με τους αντιπάλους του αλλά με το βάρος της ίδιας του της λάμψης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τι ξημερώνει για την Ουκρανία; Η μάχη για ειρήνη χωρίς παραχωρήσεις

Οπτική Γωνία / Τι ξημερώνει για την Ουκρανία; Η μάχη για ειρήνη χωρίς παραχωρήσεις

Η εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στις αμερικανικές προτάσεις, την ασφάλεια της Ευρώπης και το μέλλον της Ουκρανίας. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και πρόεδρος του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Σωτήρης Ντάλης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Αχιλλέας Μπέος «ανάγκη της κοινωνίας»;

Οπτική Γωνία / Ο Αχιλλέας Μπέος «ανάγκη της κοινωνίας»;

Ο Μπέος έχει τον λαό του. Όχι μόνο στον Βόλο. Είναι ο ίδιος κόσμος που γελάει με emoticon κάτω από τις «λουλούδες» και τα «πουστρόνια». Ο ίδιος λαός που βλέπει τον Μπέο ως μια λιγάκι άξεστη πλην ίσως αναγκαία απάντηση στον woke κίνδυνο.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Οι λομπίστες του Κατάρ: Πώς το εμιράτο επεκτείνει διαρκώς την επιρροή του στη Δύση

Οπτική Γωνία / Οι λομπίστες του Κατάρ: Πώς το εμιράτο επεκτείνει διαρκώς την επιρροή του στη Δύση

Από το Qatargate και τους δεσμούς με το περιβάλλον Τραμπ μέχρι τις δωρεές σε αμερικανικά πανεπιστήμια, το sporstwashing και τις υποθέσεις στην Ελλάδα, το Κατάρ χτίζει ένα αόρατο δίκτυο επιρροής που εκτείνεται από την Ουάσιγκτον έως τις Βρυξέλλες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Τεστ για ναρκωτικά στους οδηγούς: Πώς θα γίνονται; Ποιες ποινές προβλέπονται;

Οδήγηση / Τεστ για ναρκωτικά στους οδηγούς: Πώς θα γίνονται; Ποιες ποινές προβλέπονται;

Η αντιμετώπιση της επικίνδυνης οδήγησης στους ελληνικούς δρόμους θα ενισχυθεί με ελέγχους μέσω drugwipe test. Ποιες ναρκωτικές ουσίες θα ανιχνεύουν και πότε θα αρχίσουν να εφαρμόζονται οι έλεγχοι.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
ΕΠΕΞ Κρίση αξιοπιστίας στις Βρυξέλλες, μάχη συμφερόντων στην Αθήνα

Βασιλική Σιούτη / Κρίση αξιοπιστίας στις Βρυξέλλες, μάχη συμφερόντων στην Αθήνα

Σύννεφα πάνω από τις Βρυξέλλες: H σύλληψη της Φεντερίκα Μογκερίνι, το σκάνδαλο του Qatargate, οι γεωπολιτικές αναταράξεις σε Ε.Ε. και Ελλάδα αλλά και πώς ο Κάθετος Διάδρομος μπορεί να επηρεάσει το πολιτικό παιχνίδι.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ