Το καλοκαίρι με τους 696 νεκρούς

Το καλοκαίρι με τους 696 νεκρούς Facebook Twitter
Υπάρχει μια πολιτική της μνήμης που αντιστέκεται στη νεκροπολιτική του κόσμου που κυριαρχεί. Εικονογράφηση: bianka/LIFO
0


ΚΥΡΙΑΚΗ 17/09, στα Λιπάσματα, live για τον Παύλο. Βλέπω χιλιάδες σώματα, κυρίως νέα παιδιά, με έκπληξη αντικρίζω ορδές από εφηβάκια – 16, 14, ακόμα και 12 χρονών. Ακούγονται συνθήματα, εκτός απ’ τα τραγούδια: «Ο Παύλος ζει…», «Το κράτος τους αγωνιστές…», «Το πάθος για τη λευτεριά…». Φτάνουν τα μεσάνυχτα. Στη σκηνή, ο Tiny Jackal, παλιός φίλος του Παύλου. Κόβει τη μουσική στις 12:04, την ώρα που, πριν από δέκα χρόνια, ο Παύλος έπεφτε νεκρός με τρεις μαχαιριές στο στήθος. Η Μάγδα Φύσσα ανεβαίνει στη σκηνή.

Με σταθερή φωνή, μας λέει: «Ο Παύλος τέτοια ώρα είχε φύγει από κοντά μας. Σκεφτόμουν τόση ώρα τι θα μπορούσαμε να του πούμε, αλλά δεν βρίσκω λόγια. Σκέφτομαι όμως, αν φωνάξουμε όλοι με δύναμη το όνομά του, θα μας ακούσει; Θα μας ακούσει». Κι έτσι εμείς φωνάζουμε όλοι μαζί το όνομά του. «Killah - P! Killah - P! Killah - P!»

Πέμπτη 21/09, στη Γλάδστωνος, πορεία για τον Ζακ. Χιλιάδες σώματα ξανά, πολύχρωμα και βοερά, με φωνές που φουσκώνουν. Μπροστά μου βρίσκονται δυο παιδιά, Β’ ή Γ’ Λυκείου. Τα κεφάλια τους είναι ξυρισμένα, τα πρόσωπά τους λάμπουν απ’ το στρας, ποτάμια από γκλίτερ κυλάνε στις πλάτες.

Τι συμβαίνει όταν επαναλαμβάνουμε τα ονόματα των σκοτωμένων, τα αίτια του θανάτου τους, τον τρόπο που αυτοί φύγαν; Υπάρχει νόημα στην επανάληψη, στην ύφανση της μνήμης;

Το ένα από αυτά λέει στο άλλο: «Τον τραμπουκίζανε, ρε συ, από πιο πριν, κάτι τύποι.Και δεν τον αφήνανε να μπει στον Βενέτη, οπότε έτρεξε στο κοσμηματοπωλείο να ξεφύγει, αλλά κλειδώθηκε μέσα. Κι ήρθε ο ιδιοκτήτης μ’ έναν φίλο του και τον κλοτσούσανε για ώρα. Κι οι μπάτσοι τον συλλάβανε, του βάλαν χειροπέδες, μετά πέθανε». Τα παιδιά επιταχύνουν και χάνονται στο πλήθος. Μπροστά απ’ τη Βουλή, σταματάμε και φωνάζουμε: «Η Ζάκι ζει, τσακίστε τους Ναζί! Η Ζάκι ζει! Η Ζάκι –».

Τι συμβαίνει όταν επαναλαμβάνουμε τα ονόματα των σκοτωμένων, τα αίτια του θανάτου τους, τον τρόπο που αυτοί φύγαν; Υπάρχει νόημα στην επανάληψη, στην ύφανση της μνήμης; Υπάρχει ένα ποίημα του Σινόπουλου με τα ονόματα των σκοτωμένων: ο Πόρπορας, ο Κονταξής, ο Μάρκος, ο Γεράσιμος. Υπάρχουν οι στίχοι του Σαχτούρη: ο Κώστας σκοτωμένος / ο Ορέστης σκοτωμένος / ο Αλέξης σκοτωμένος.

Υπάρχει μια πολιτική της μνήμης που αντιστέκεται στη νεκροπολιτική¹ του κόσμου που κυριαρχεί. Μια πολιτική αφηγήσεων κι ανασυγκρότησης που επιμένει ότι σε κάθε θάνατο σημασία έχει το πώς: όχι τόσο το ίδιο το γεγονός αλλά ο τρόπος με τον οποίο αυτό συνέβη. Μια πολιτική που μας ζητάει να θυμόμαστε ενάντια στους καιρούς, γιατί αναγνωρίζει ότι η Ιστορία γράφεται από τους ισχυρούς κι ότι ακόμα κι οι νεκροί δεν είναι ασφαλείς από εκείνον τον εχθρό που συνεχίζει να νικάει.²

Υπάρχει ένα άγραφο χρονικό του φετινού μας θέρους:

14/06/23: 650 μετανάστες – πνιγμένοι στην Πύλο

08/07/23: Σύριος πρόσφυγας – από τη σφαίρα μπάτσου

10/07/23: Άννα Ιβάνκοβα – τρανς-γυναικοκτονία, από το χέρι άντρα

07/08/23: Μιχάλης Κατσουρής – από εγχώριους ή ξένους χουλιγκάνους

20/08/23: Γιώργος Φλώρος – παρασυρμένος από αμάξι, ενώ κυκλοφορούσε με αμαξίδιο

19/08/23-05/09/23: 20 μετανάστες – απανθρακωμένοι στη Δαδιά

01/09/23: Κώστας Μανιουδάκης – κατά τη διάρκεια ξυλοδαρμού από αστυνομικούς

05/09/23: Αντώνης Καρυώτης – πνίγηκε επειδή τον έριξαν στη θάλασσα μέλη του πληρώματος της Blue Horizon

05/09/23-σήμερα: 17 άτομα³ – πνίγηκαν στις πλημμύρες

12/09/23: 42χρονη γυναίκα – γυναικοκτονία, από το χέρι του μπάτσου πρώην άντρα της.

Υπάρχει, τέλος, μια άβυσσος στα ονόματα που έχει αυτή η λίστα. Κι υπάρχει μια δεύτερη άβυσσος, βαθύτερη απ’ την πρώτη, σε αυτά τα ονόματα που λείπουν, σε όλους τους σκοτωμένους που δεν θα ονομαστούν, ένα βάραθρο που δεν γνωρίζουμε τα ονόματα των πνιγμένων στην Πύλο, των απανθρακωμένων στη Δαδιά, του πρόσφυγα που γαζώθηκε∙ σώματα που εξορίζονται από την επικράτεια του «πενθίσιμου»[4] –κι ας στήνονται υποκριτικά τριήμερα εθνικού πένθους– και που εν τη ανωνυμία τους ζητούν δικαιοσύνη.

Τότε τον βοήθησα να βγει, πεσμένος στο χαντάκι ανάσκελα, τον κράτησα και μου ’μεινε στα χέρια κι η γυναίκα του τον άλλο μήνα, μύριζε χορτάρι, χαμηλά στον κήπο, απομεσήμερο, της μίλησα που πέθανε, γιομάτο σκοτεινό κορμί, πάνω στο στήθος μου κλαψούριζε, νύχτα καιρό τα δάση λάμπανε κι οι ρίζες λάμπανε και η φωνή δεν έσβησε χρόνια και χρόνια και.[5]


[1] Α. Μπέμπε, Νεκροπολιτική
[2] Β. Μπένγιαμιν, Θέσεις για τη Φιλοσοφία της Ιστορίας

[3] Τα νούμερα αυξάνονται συνέχεια.

[4] Τζ. Μπάτλερ, Ευάλωτη Ζωή. Στην πραγματικότητα, η πολιτική της μνήμης που σκιαγράφησα έχει, μεταξύ άλλων, στόχο να περάσουν αυτά τα σώματα στην επικράτεια του πενθίσιμου. Λόγω αυτής της πολιτικής –και των κοινωνικών αγώνων που την εκφράζουν– μπορούμε και γνωρίζουμε το όνομα της Άννας, του Γιώργου και του Κώστα.

[5] Τ. Σινόπουλος, Νεκρόδειπνος

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Μποτιλιαρισμένοι στην Αθήνα: Δαπανούμε έναν μισθό στον δρόμο κάθε έτος

Οπτική Γωνία / Κάθε χρόνο χάνουμε 110 ώρες από τη ζωή μας κολλημένοι στο τιμόνι

Πώς μπορεί να μειωθεί άμεσα το μποτιλιάρισμα στους δρόμους της πρωτεύουσας; Γιατί η λεωφόρος Κηφισού δεν θα αδειάσει ποτέ; Ο συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Βασιλική Σιούτη / Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Οι εκ των υστέρων αποκαλύψεις για τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν κατέδειξαν τις πραγματικές ισορροπίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων: καμία πλευρά δεν κερδίζει άνευ ανταλλαγμάτων και οι διεθνείς σχέσεις δεν καθορίζονται από προσωπικές συμπάθειες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Βασιλική Σιούτη / Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Την ώρα που η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα Τέμπη και με την ακρίβεια, που προκαλεί κοινωνική δυσφορία, ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται ως μεταρρυθμιστής που θα οδηγήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις στη νέα εποχή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Ακροβατώντας / Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Αξιολογώντας ως πιο σημαντικό ένα τροχαίο από τη συνάντηση Τραμπ - Νετανιάχου, τα κυρίαρχα μέσα αναδεικνύουν το ασήμαντο χάριν τηλεθέασης, εξυπηρετώντας συγκεκριμένες σκοπιμότητες που θα μετατοπίσουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας από τα σημαντικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Joe Coughlin: «Η τρίτη ηλικία δεν είναι κρουαζιέρες ή πατερίτσες»

Οπτική Γωνία / Joe Coughlin: «Γηρατειά δεν είναι μόνο κρουαζιέρες, πατερίτσες και να είσαι με το ένα πόδι στον τάφο»

Ο φιλέλληνας καθηγητής εξετάζει τις όψεις της μακροζωίας, πιστεύει πως στην Ελλάδα αυτό το φαινόμενο μπορεί να συνδυαστεί άνετα με το lifestyle και μιλάει με τρόπο ασυνήθιστο για το γήρας.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Οπτική Γωνία / Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Ο δημιουργός του Greekonomics μιλά στη LiFO για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αλλά και τις επιθέσεις που δέχτηκε πρόσφατα για κάποιες «άβολες αλήθειες» που επισήμανε αναφορικά με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολιτικών, οικονομικών «καρτέλ» και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ