Επιστροφή στις παρελάσεις;

Επιστροφή στις παρελάσεις; Facebook Twitter
Είναι η εξαγγελία του υπουργού Εσωτερικών κ. Βορίδη για παρελάσεις με συμμετοχή εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων κλείσιμο του ματιού στο ακροδεξιό ακροατήριο που φαίνεται να αναθερμαίνεται κάτω από τις πρωτόγνωρες συνθήκες των τελευταίων ετών; Φωτο: Σπύρος Στάβερης / LiFO
0

ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΕΛΑΣΗΣ, στρατιωτικής ή μαθητικής, συνήθως κεντρίζει μεγάλη δημοσιότητα. Φέτος, τον δεύτερο χρόνο της πανδημίας, φαίνεται ότι η παρέλαση, μετά από ένα αναγκαστικό διάλειμμα, θα αποτελέσει ζήτημα αντιπαράθεσης.

Κατά πόσο είναι σωστό να γίνονται παρελάσεις εν καιρώ πανδημίας και μάλιστα σε μια πόλη (Θεσσαλονίκη), που αυτήν τη στιγμή βρίσκεται υπό μερικό lockdown; Είναι η εξαγγελία του υπουργού Εσωτερικών κ. Βορίδη για παρελάσεις με συμμετοχή εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων κλείσιμο του ματιού στο ακροδεξιό ακροατήριο που φαίνεται να αναθερμαίνεται κάτω από τις πρωτόγνωρες συνθήκες των τελευταίων ετών;

Πριν δώσουμε μια τελική απάντηση, καλό θα ήταν να προσπαθήσουμε να κάνουμε μια σύντομη υπενθύμιση του χαρακτήρα που έχουν πάρει οι παρελάσεις τις τελευταίες δεκαετίες, που από τη μια επιβεβαιώνουν το εθνικιστικό, ακόμη και μιλιταριστικό ύφος τους, από την άλλη όμως το αναιρούν.

Τουλάχιστον από τη δεκαετία του 2000 και ύστερα η παρέλαση στις εθνικές εορτές έχει αποκτήσει πολύπλευρες εκφάνσεις που, αν και έχουν ως κοινή αφετηρία τη συμβολική του έθνους και της κοινής ένταξης σε αυτό, υπερβαίνουν κατά πολύ αυτόν τον ρόλο. Θα λέγαμε ότι τις τελευταίες δύο δεκαετίες οι παρελάσεις γίνονται όχι αφορμή για εθνική ή κοινωνική συναίνεση αλλά, αντίθετα, για διαφωνία ή και βίαιη αντιπαράθεση.

Τουλάχιστον από τη δεκαετία του 2000 και ύστερα η παρέλαση στις εθνικές εορτές έχει αποκτήσει πολύπλευρες εκφάνσεις που, αν και έχουν ως κοινή αφετηρία τη συμβολική του έθνους και της κοινής ένταξης σε αυτό, υπερβαίνουν κατά πολύ αυτόν τον ρόλο. Θα λέγαμε ότι τις τελευταίες δύο δεκαετίες οι παρελάσεις γίνονται όχι αφορμή για εθνική ή κοινωνική συναίνεση αλλά, αντίθετα, για διαφωνία ή και βίαιη αντιπαράθεση.

Παρέλαση και ρατσισμός

Την αρχή της σύγχρονης ιστορίας του παρελαύνειν θα μπορούσε να την τοποθετήσει κανείς στο μακρινό πια 2002, οπότε τέθηκε για πρώτη φορά με μεγάλη ένταση το ζήτημα ποιος δικαιούται να κρατά την ελληνική σημαία. Ήταν η εποχή που το «δίκαιο του αίματος» απαγόρευε στους αριστούχους μαθητές μεταναστευτικής προέλευσης να γίνουν σημαιοφόροι και η περίπτωση του αλβανικής καταγωγής αριστούχου μαθητή Οδυσσέα Τσενάι στη Νέα Μηχανιώνα έμεινε στην ιστορία ως μία από τις πιο σημαντικές περιπτώσεις εκδήλωσης νεορατσισμού στη σύγχρονη Ελλάδα.

Αν και προσωρινά υπήρξε μια υποχώρηση αυτού του ρατσιστικού/αντιρατσιστικού διακυβεύματος της παρέλασης, η εποχή του νέου προσφυγικού κύματος το επανάφερε, την εποχή μάλιστα που ο σημαιοφόρος στις σχολικές παρελάσεις επιλεγόταν μέσα από κλήρωση και όχι μέσα από το ζητούμενο της αριστείας, δημιουργώντας ένα νέο φαινόμενο μισαλλοδοξίας που θεώρησε ότι η απόδοση της σημαίας σε ξένους είναι μία ακόμη «χαριστική κίνηση» (χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο Αφγανός μαθητής που του δόθηκε ταμπέλα και όχι σημαία στη Δάφνη το 2017). 

Παρέλαση και ριζοσπαστισμός

Η παρέλαση δεν έχει γίνει μόνο το σκηνικό εκδήλωσης ρατσιστικών αισθημάτων. Έχει γίνει αφορμή και για την επιτέλεση πολλών σκηνών ριζοσπαστισμού. Μέσα από τον προσεταιρισμό αντιιμπεριαλιστικών και συνδικαλιστικών διαδηλώσεων, η παρέλαση έγινε μέρος των χιλιάδων μικρών ή μεγάλων πορειών διαμαρτυρίας που ετησίως δημιουργούν τις προϋποθέσεις εικονικής ή πραγματικής σύγκρουσης περί πίστεως, πατρίδας και συντεχνιακών συμφερόντων.

Αποκορύφωμα αυτής της ριζοσπαστικής τελετουργίας υπήρξε η στρατιωτική παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη το 2011, που μετατράπηκε από τους αγανακτισμένους υπερπατριώτες της αντιμνημονιακής συμμαχίας σε «λαϊκή παρέλαση». Ένα σκηνικό θεσμικής εκτροπής που στράφηκε εναντίον του Προέδρου της Δημοκρατίας και του πολιτικού συστήματος γενικά ως ένδειξη βίαιης λεκτικής και σωματικής υπεράσπισης της πατρίδας απέναντι στο «σάπιο» κατεστημένο που την «ξεπουλούσε».

Οι μαθητικές παρελάσεις της ίδιας χρονιάς δεν είχαν ως συμβολική αναφορά τη σημαία (της αριστείας ή όποιας άλλης αξίας) αλλά τις μούτζες και τα μαύρα περιβραχιόνια. Πιο πρόσφατα, μια ενδιαφέρουσα μετεξέλιξη της ριζοσπαστικής περφόρμανς στο πλαίσιο της μαθητικής παρέλασης σημειώθηκε τον Οκτώβρη του 2019 από μια καλλιτεχνική ακτιβιστική ομάδα γυναικών στη Νέα Φιλαδέλφεια, που διακωμώδησε τον στρατιωτικό βηματισμό της παρέλασης, αγνοώντας ίσως ότι η παρωδία αυτή ελάχιστα διαφέρει από τον βηματισμό της πλειονότητας των βαριεστημένων ή απλώς ασυντόνιστων μαθητών που παρελαύνουν κάθε χρονιά.

Παρέλαση και κανονικότητα

Πέρα από το αρχαϊκό πνεύμα της, πέρα από τη χρήση της για ακροδεξιές ή ακροαριστερές επιτελέσεις πατριδοκαπηλίας (κορυφαίο παράδειγμα συναίρεσής τους η μετεξέλιξη του δικτατορικού Άρτου και Θεάματος την 25η Μαρτίου του 2015 υπό την υπουργική μπαγκέτα του Πάνου Καμμένου και χορευτικά συγκροτήματα στο Σύνταγμα), η παρέλαση αποτελεί ένα κοινωνικό γεγονός επιθυμητό και όχι καταναγκαστικό.

Είτε λόγω μιας εκσυγχρονισμένης παράδοσης, είτε λόγω της αναζήτησης εθνικής ανάτασης, είτε και για τους δύο λόγους, γονείς, παιδιά, σχολεία, αθλητικά σωματεία και πολιτιστικοί σύλλογοι χρησιμοποιούν την παρέλαση ως μια ημέρα συλλογικής ή ατομικής επίδειξης. Η συναίνεση που υπάρχει γι’ αυτήν τη γιορτή και τελετουργία είναι απίστευτα μεγάλη. Το απόθεμα αναμνήσεων από την προσωπική στιγμή σε μια παρέλαση του παρελθόντος λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος για τους νεότερους και τους γηραιότερους.

Τα δημοσιογραφικά και άλλα σχόλια που κεντρίζει η «κανονική» παρέλαση συνήθως έχουν να κάνουν όχι τόσο με τους λεβεντόκορμους τσολιάδες αλλά περισσότερο με τις όμορφες γυναικείες παρουσίες (κυρίως μαθήτριες και δασκάλες) που συχνά με τις αμφιέσεις τους μετατρέπουν συνειδητά τις παρελάσεις σε πασαρέλες, προκαλώντας αρνητικούς ή θετικούς σκανδαλισμούς στον δημόσιο λόγο.

Η πλουραλιστική, φιλήδονη, ατομιστική κοινωνία εφευρίσκει πάντα τρόπους να μεταλλάξει την ομοιομορφία που υποτίθεται ότι ενορχηστρώνει η παρέλαση κι αυτό συναντά συχνά αντιρρήσεις των υποστηρικτών της «ρωμαλέας» αυθεντικότητας της τελετουργίας. 

ΚΙ ΕΤΣΙ ΕΡΧΟΜΑΣΤΕ με νέους όρους στο αρχικό ερώτημα. Από τη μια πλευρά η επαναφορά της παρέλασης πράγματι μπορεί να σηματοδοτήσει την επιστροφή στην κανονικότητα, το αίσθημα του συνανοίκειν, μετά την εμβολιαστική κάλυψη σημαντικού ποσοστού του πληθυσμού. Από την άλλη, όμως, η σοβαρή πιθανότητα διασποράς του κορωνοϊού στο πλαίσιο των εορτασμών (ειδικά σε περιοχές με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη) βάζει σε κίνδυνο όσα έχουν κατακτηθεί και δημιουργεί προϋποθέσεις για τη «δικαίωση» των νέων αντισυστηματικών επιχειρημάτων που βλέπουν πίσω απ’ όλα υποκρισίες και συνωμοσίες.

Η φετινή παρέλαση με έμμεσο τρόπο μπορεί να γίνει όχημα του αντιεμβολιασμού, αυτού του νέου ολοκληρωτικού ατομικισμού που επικαλείται το έθνος, είτε προσχηματικά είτε μεταφυσικά. Παρέλαση και πατριδοκάπηλη ριζοσπαστικότητα αδημονούν να συνοδοιπορήσουν ξανά. Λίγους μήνες υπομονή και θα χάσουν την ευκαιρία. Το εθνικό μας «pride» σύντομα θα μπορεί να γίνει άφοβα.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
ΕΠΕΞ Ιλιρίντα Μουσαράι: «Ο πατέρας μου κατάφερε φέτος για πρώτη φορά να ψηφίσει και να αισθανθεί πολίτης όχι στην Ελλάδα, όπου ζει εδώ και τριάντα χρόνια, αλλά στην Αλβανία»

Πολιτική /  Ιλιρίντα Μουσαράι: «Η Αλβανία δεν είναι η “Κολομβία της Ευρώπης”»

Με αφορμή τις αλβανικές κοινοβουλευτικές εκλογές της 11ης Μαΐου, μία επίκαιρη συζήτηση με την Ιλιρίντα Μουσαράι, την αλβανικής καταγωγής πολιτική επιστήμονα και υποψήφια διδάκτορα στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του ΕΚΠΑ.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ