Επιστρέφοντας: Ένα κείμενο για το τέλος του καλοκαιριού

Επιστρέφοντας: Ένα κείμενο για το τέλος του καλοκαιριού και τη μελαγχολία των επιστροφών Facebook Twitter
Η φυγή των Ελλήνων το καλοκαίρι δεν είναι επιλογή αλλά ανάγκη. Φωτ.: Σπύρος Στάβερης/ LIFO
0


ΣΤΟ ΔΕΞΙ ΜΟΥ ΧΕΡΙ ακίνητες εδώ και ώρες οι «Γραμμές του Ορίζοντος» του Βακαλόπουλου, επηρεασμένος κι εγώ από την εκκωφαντική εκδοτική τους ανάσταση το φετινό καλοκαίρι.

Δίπλα μου, στα κάγκελα του πλοίου, χώρος ούτε για δείγμα. Αρκετοί επιβάτες έχουν βγει στο κατάστρωμα και βλέπουν τις διακοπές τους να τελειώνουν κύμα με το κύμα. Τριγύρω απόλυτη σιωπή. Ελάχιστες παρέες κουβεντιάζουν, οι περισσότεροι έχουν παραιτηθεί βουβοί πάνω στα κάγκελα. Σκέφτομαι πως αυτή η σιωπή είναι ύποπτη. Κάτι κρύβει. Ίσως να είναι μέρος ενός μεγάλου σχεδίου όπου κάποιος, λίγο πριν δέσουμε στο λιμάνι, θα φωνάξει δυνατά «όχι στις επιστροφές!» και ένας στρατός ηλιοκαμένων θα στραφεί ενάντια στο πλήρωμα και στον καπετάνιο και θα στρέψει το πλοίο ξανά προς τα ανοιχτά.

Όμως, δεν συμβαίνει. Άλλωστε τα πρόσωπά τους δεν έχουν ίχνος επαναστατικής διάθεσης. Περισσότερο εξάντληση από πολυήμερα ξενύχτια, πρησμένα μάτια και φόβο από την εικόνα της Αθήνας, που μεγαλώνει μπροστά τους λεπτό με το λεπτό.

Το να επιστρέφεις είναι δύσκολο πράγμα, γιατί υποχρεώνει το βλέμμα σου ν’ αλλάξει. Να γίνει και πάλι εντελώς κυριολεκτικό. Ν’ αποχωριστεί το φως που αστράφτει πάνω στο κύμα και σου επιτρέπει να φεύγεις νοητά, να μισοκλείνεις τα μάτια σου πάνω στην ψάθα σου και να μην ξέρεις αν αυτό είναι πραγματικότητα ή αν έχεις αποκοιμηθεί.

Το να επιστρέφεις από ανάγκη κι όχι από επιλογή είναι δύσκολο πράγμα. Σκεφτόμουν ότι οι καλοκαιρινές διακοπές των Ελλήνων και η μανιώδης εξόρμηση στα νησιά, τα δωμάτια και τα Airbnb, που εξαντλούνται κιόλας από τον χειμώνα, η πρόθεση να πληρώσουμε 15 ευρώ τη χωριάτικη σαλάτα και 11 ευρώ το ποτό στις Κυκλάδες δείχνουν ότι πια η φυγή των Ελλήνων το καλοκαίρι δεν είναι επιλογή αλλά ανάγκη.

Η επιλογή θα έφερνε μαζί της και κάποια κριτήρια, κάποιες προϋποθέσεις, κάποιες απαιτήσεις. Η ανάγκη έχει μόνο μία απαίτηση: τη φυγή. Όταν αυτή γίνεται τόσο έντονα και βίαια, μοιάζει περισσότερο με διέξοδο ζωτικής σημασίας.

Το να επιστρέφεις στην Αθήνα είναι ακόμη πιο δύσκολο πράγμα. Είναι φυσιολογικό να στεναχωριέσαι τόσο, όταν επιστρέφεις στο μέρος όπου ζεις και δουλεύεις; Αν, όμως, το μέρος αυτό γίνεται χρόνο με τον χρόνο όλο και πιο αποπνικτικό, όλο και πιο δύσκολο; Ίσως γι’ αυτό τα θλιμμένα βλέμματα δίπλα μου. Γι’ αυτήν τη μυρωδιά καπνού και τα μαύρα σύννεφα που βλέπαμε σε φωτογραφίες μόλις πριν από δέκα μέρες να γεμίζουν την Πλατεία Συντάγματος.

Το να επιστρέφεις είναι δύσκολο πράγμα, γιατί αλλάζει ο ήχος. Ξεθωριάζει ο αχός του κύματος και συνηθίζεις ξανά τις κόρνες, αμέσως μόλις δέσει το πλοίο, στην πύλη Ε2, με το κεφάλι ακουμπισμένο και βαρύ στο παράθυρο του συνοδηγού. 

Το να επιστρέφεις είναι δύσκολο πράγμα, γιατί αλλάζει η εικόνα. Δεν μπορείς να δεις καθαρά το φεγγάρι ή να το φωτογραφίσεις από κάποια πλαγιά πεντακάθαρο και κατακόκκινο πάνω από τη θάλασσα. Τώρα το βλέπεις να αναβοσβήνει, να εμφανίζεται για μια στιγμή και ύστερα αμέσως να χάνεται, πίσω από τα τεράστια κτίρια της Συγγρού, πίσω από επιγραφές της Ιντερσαλόνικα, τη Στέγη Ωνάση και τα στριπτζιτζάδικα. 

Το να επιστρέφεις είναι δύσκολο πράγμα, το ξέρει καλά κι ο Οδυσσέας, γιατί σημαίνει να αποχωρίζεσαι τους συντρόφους σου. Να σταματάει το αμάξι κι ένας-ένας οι φίλοι σου να ξεφορτώνουν τα πράγματά τους – μαζί και το τάβλι που δεν χρησιμοποιήσατε καθόλου. Να τους αγκαλιάζεις και να φεύγουν. Και να συνειδητοποιείς πόσο πολύ τους αγαπάς, όταν βλέπεις τις σκιές τους να χάνονται με τις βαλίτσες τους στο τέλος του δρόμου.

Το να επιστρέφεις είναι δύσκολο πράγμα, γιατί υποχρεώνει το βλέμμα σου ν’ αλλάξει. Να γίνει και πάλι εντελώς κυριολεκτικό. Ν’ αποχωριστεί το φως που αστράφτει πάνω στο κύμα και σου επιτρέπει να φεύγεις νοητά, να μισοκλείνεις τα μάτια σου πάνω στην ψάθα σου και να μην ξέρεις αν αυτό είναι πραγματικότητα ή αν έχεις αποκοιμηθεί – μια ενδιάμεση κατάσταση που έχουν ανάγκη όλοι όσοι δεν χωράνε μες στην κυριολεξία των πραγμάτων.

Στην επιστροφή, όμως, τα πάντα γίνονται απολύτως πραγματικά. Οι στάσεις των λεωφορείων, τα Everest, οι κλειστές αντιπροσωπείες των αυτοκινήτων με τα φιμέ παράθυρα, το μπαλκόνι στο Παγκράτι που βλέπει άλλο μπαλκόνι.

Τέλος, το να επιστρέφεις είναι δύσκολο πράγμα, γιατί σε αναγκάζει να μετράς τον χρόνο. Σου δείχνει τη χρονική απόσταση απ’ αυτό που ζεις κι αυτό που έχεις ανάγκη. Σου μαθαίνει την υπομονή. Και ωστόσο να χαζεύεις τις φωτογραφίες, κάποιο απόγευμα του χειμώνα που θα βαριέσαι.

Το να επιστρέφεις είναι δύσκολο πράγμα, γιατί όσα άφησες πριν φύγεις δεν χωράνε άλλη αναβολή. Θα ήθελες να τα αναβάλεις για μερικές εποχές ακόμη –μια άνοιξη, ένα φθινόπωρο και κάμποσους χειμώνες–, αλλά δεν γίνεται. Τώρα είναι εδώ και πρέπει να είσαι έτοιμος. Κι ελπίζω να είμαστε – όλοι εμείς που επιστρέφουμε μαζί.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Παρά τα σκαμπανεβάσματα, η Ελλάδα βοήθησε την Αλβανία»

Σαλί Μπερίσα / «Παρά τα σκαμπανεβάσματα, η Ελλάδα βοήθησε την Αλβανία»

Ο πρώην Πρόεδρος της Αλβανίας και νυν ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης μιλά στη LiFO για τις ελληνοαλβανικές σχέσεις, τη συμφωνία για την ΑΟΖ που δεν ευοδώθηκε και ασκεί δριμεία κριτική στον Έντι Ράμα.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί οι Έλληνες δεν κάνουν παιδιά;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν κάνουν παιδιά οι Έλληνες;

Υπάρχουν λύσεις για το δημογραφικό μας πρόβλημα; Μετατρεπόμαστε σταδιακά σε μία χώρα γερόντων; Ποιες πολιτικές απαιτούνται στο ασφαλιστικό; Μιλά στη LiFO o ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιά, Πλάτων Τήνιος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ειδήσεις που περνούν στα ψιλά και είναι πιο σημαντικές από το μαλλί ενός υπουργού

Οπτική Γωνία / Ειδήσεις που περνούν στα ψιλά και είναι πιο σημαντικές από το μαλλί ενός υπουργού

Η σύγχρονη ακροδεξιά από τη μία κλείνει το μάτι στην πιο παραδοσιακή, αδιάφορη για θέματα υγείας και περιβάλλοντος, κουλτούρα, ενώ από την άλλη, ορισμένοι εκπρόσωποί της, όπως ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ, δείχνουν ευαισθησία απέναντι στους κινδύνους του τεχνολογικού καπιταλισμού.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Το δικαίωμα στην απομόνωση

Ιλεκτρίσιτυ / Ας αφήσουμε τους ιθαγενείς στην ησυχία τους

Οι φυλές ιθαγενών που ζουν αποκομμένες από τον ανθρώπινο πολιτισμό χαίρουν νομικής προστασίας, καθώς η επαφή τους με τα οργανωμένη κράτη ενέχει καταστροφικές συνέπειες για τις κοινότητές τους.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
«To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Enrico Bellini / «To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Ο επικεφαλής Κυβερνητικών Σχέσεων και Δημόσιας Πολιτικής του TikTok στη Νότια Ευρώπη, Enrico Bellini, περιγράφει το μυστικό της επιτυχίας της δημοφιλούς πλατφόρμας και εξηγεί γιατί η προστασία των δεδομένων των Ευρωπαίων χρηστών είναι υψίστης σημασίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Οπτική Γωνία / Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Ορθώς μας σοκάρει το «No Mercy» που «παίζει» με τον βιασμό και την αιμομιξία, όμως την ίδια στιγμή ζούμε σε μια κοινωνία όπου η γυναικεία υποταγή πλασάρεται ως κανονικότητα.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τα νέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Πολιτική / Nέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Η υπόθεση των Τεμπών επιστρέφει στη Βουλή μέσω της δικογραφίας για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή, αλλά στελέχη της κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι αυτήν τη φορά είναι καλά προετοιμασμένοι. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
κωνσταντοπουλου

Βασιλική Σιούτη / Ποιος είναι, τελικά, αξιωματική αντιπολίτευση;

Οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν πλέον στη δεύτερη θέση το κόμμα της Πλεύσης Ελευθερίας. Θα διατηρήσει η Ζωή Κωνσταντοπούλου τη δυναμική που απέκτησε; Θα αλλάξει σύντομα πάλι η σειρά των κομμάτων; Το σίγουρο είναι πως η ρευστότητα είναι η νέα πολιτική συνθήκη. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Tίτλος: Explainer: Το κίνημα "Cute Winter Boots" και το κριντζ της ψηφιακής πολιτικοποίησης

Explainer / «Cute Winter Boots»: Όσο κι αν το υποτιμάτε, το TikTok παράγει πολιτική

Το hashtag #CuteWinterBoots συγκεντρώνει τους προβληματισμούς των χρηστών για την άνοδο της παγκόσμιας ακροδεξιάς και για τον τρόπο που εφαρμόζεται η δημοκρατία σήμερα. Έχουμε αφήσει πίσω μας για πάντα το «για να συμμετέχω στην πολιτική πάω σε συνελεύσεις και γράφομαι σε κόμμα».
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τι μας δείχνουν τα πρώτα ίχνη ζωής εκτός της Γης;

Διάστημα / Βρέθηκαν όντως ίχνη εξωγήινης ζωής;

Τι ανακάλυψε ακριβώς το τηλεσκόπιο James Webb; Θα υπάρξει σύντομα κατοικήσιμος πλανήτης; Πόσο κοντά είμαστε στην κατάκτηση του Διαστήματος; Ο αστρονόμος και καθηγητής Φυσικής του Διαστήματος Ξενοφών Μουσάς εξηγεί τι σηματοδοτεί η ανακάλυψη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Βασιλική Σιούτη / Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι θα διεκδικήσει και τρίτη πρωθυπουργική θητεία και τα δίνει όλα με στόχο την άμεση αντιστροφή του αρνητικού πολιτικού κλίματος.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χριστόφορος Πισσαρίδης: «Με ενοχλεί που η Ελλάδα, σε όλες τις λίστες, βρίσκεται στην τελευταία θέση»

Χριστόφορος Πισσαρίδης / «Με ενοχλεί που η Ελλάδα βρίσκεται παντού στην τελευταία θέση»

Από τον Τραμπ και την AI μέχρι την ελληνική γραφειοκρατία και την παγκόσμια ύφεση, ο νομπελίστας καθηγητής Οικονομικών Σερ Χριστόφορος Πισσαρίδης μιλά στη LIFO για το μέλλον της εργασίας και την απειλή του λαϊκισμού, εξηγώντας γιατί η Ελλάδα χρειάζεται λιγότερο Δημόσιο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια σχολιάζει στη LiFO τη σύγκρουση που έχει ξεσπάσει μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και των αμερικανικών πανεπιστημίων και πώς βλέπει την επόμενη μέρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αθήνα: Τα ηλεκτρικά πατίνια και το χάος της μικροκινητικότητας/ Πώς θα μπει τάξη στο χάος με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;/ «Δεν γίνεται να μην έχουμε πατίνια γιατί είναι επικίνδυνο να κυκλοφορήσουν»

Ρεπορτάζ / Τι θα γίνει επιτέλους με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;

Τα ηλεκτρικά πατίνια είναι η νέα τάση μετακίνησης στην πόλη αλλά προς το παρόν δημιουργούν αρκετά προβλήματα και προκαλούν αντιδράσεις. Πώς θα μπουν όρια στην άναρχη κυκλοφορία τους και τη στάθμευσή τους και ποιες υποδομές χρειάζονται;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ