Επιστρέφοντας: Ένα κείμενο για το τέλος του καλοκαιριού

Επιστρέφοντας: Ένα κείμενο για το τέλος του καλοκαιριού και τη μελαγχολία των επιστροφών Facebook Twitter
Η φυγή των Ελλήνων το καλοκαίρι δεν είναι επιλογή αλλά ανάγκη. Φωτ.: Σπύρος Στάβερης/ LIFO
0


ΣΤΟ ΔΕΞΙ ΜΟΥ ΧΕΡΙ ακίνητες εδώ και ώρες οι «Γραμμές του Ορίζοντος» του Βακαλόπουλου, επηρεασμένος κι εγώ από την εκκωφαντική εκδοτική τους ανάσταση το φετινό καλοκαίρι.

Δίπλα μου, στα κάγκελα του πλοίου, χώρος ούτε για δείγμα. Αρκετοί επιβάτες έχουν βγει στο κατάστρωμα και βλέπουν τις διακοπές τους να τελειώνουν κύμα με το κύμα. Τριγύρω απόλυτη σιωπή. Ελάχιστες παρέες κουβεντιάζουν, οι περισσότεροι έχουν παραιτηθεί βουβοί πάνω στα κάγκελα. Σκέφτομαι πως αυτή η σιωπή είναι ύποπτη. Κάτι κρύβει. Ίσως να είναι μέρος ενός μεγάλου σχεδίου όπου κάποιος, λίγο πριν δέσουμε στο λιμάνι, θα φωνάξει δυνατά «όχι στις επιστροφές!» και ένας στρατός ηλιοκαμένων θα στραφεί ενάντια στο πλήρωμα και στον καπετάνιο και θα στρέψει το πλοίο ξανά προς τα ανοιχτά.

Όμως, δεν συμβαίνει. Άλλωστε τα πρόσωπά τους δεν έχουν ίχνος επαναστατικής διάθεσης. Περισσότερο εξάντληση από πολυήμερα ξενύχτια, πρησμένα μάτια και φόβο από την εικόνα της Αθήνας, που μεγαλώνει μπροστά τους λεπτό με το λεπτό.

Το να επιστρέφεις είναι δύσκολο πράγμα, γιατί υποχρεώνει το βλέμμα σου ν’ αλλάξει. Να γίνει και πάλι εντελώς κυριολεκτικό. Ν’ αποχωριστεί το φως που αστράφτει πάνω στο κύμα και σου επιτρέπει να φεύγεις νοητά, να μισοκλείνεις τα μάτια σου πάνω στην ψάθα σου και να μην ξέρεις αν αυτό είναι πραγματικότητα ή αν έχεις αποκοιμηθεί.

Το να επιστρέφεις από ανάγκη κι όχι από επιλογή είναι δύσκολο πράγμα. Σκεφτόμουν ότι οι καλοκαιρινές διακοπές των Ελλήνων και η μανιώδης εξόρμηση στα νησιά, τα δωμάτια και τα Airbnb, που εξαντλούνται κιόλας από τον χειμώνα, η πρόθεση να πληρώσουμε 15 ευρώ τη χωριάτικη σαλάτα και 11 ευρώ το ποτό στις Κυκλάδες δείχνουν ότι πια η φυγή των Ελλήνων το καλοκαίρι δεν είναι επιλογή αλλά ανάγκη.

Η επιλογή θα έφερνε μαζί της και κάποια κριτήρια, κάποιες προϋποθέσεις, κάποιες απαιτήσεις. Η ανάγκη έχει μόνο μία απαίτηση: τη φυγή. Όταν αυτή γίνεται τόσο έντονα και βίαια, μοιάζει περισσότερο με διέξοδο ζωτικής σημασίας.

Το να επιστρέφεις στην Αθήνα είναι ακόμη πιο δύσκολο πράγμα. Είναι φυσιολογικό να στεναχωριέσαι τόσο, όταν επιστρέφεις στο μέρος όπου ζεις και δουλεύεις; Αν, όμως, το μέρος αυτό γίνεται χρόνο με τον χρόνο όλο και πιο αποπνικτικό, όλο και πιο δύσκολο; Ίσως γι’ αυτό τα θλιμμένα βλέμματα δίπλα μου. Γι’ αυτήν τη μυρωδιά καπνού και τα μαύρα σύννεφα που βλέπαμε σε φωτογραφίες μόλις πριν από δέκα μέρες να γεμίζουν την Πλατεία Συντάγματος.

Το να επιστρέφεις είναι δύσκολο πράγμα, γιατί αλλάζει ο ήχος. Ξεθωριάζει ο αχός του κύματος και συνηθίζεις ξανά τις κόρνες, αμέσως μόλις δέσει το πλοίο, στην πύλη Ε2, με το κεφάλι ακουμπισμένο και βαρύ στο παράθυρο του συνοδηγού. 

Το να επιστρέφεις είναι δύσκολο πράγμα, γιατί αλλάζει η εικόνα. Δεν μπορείς να δεις καθαρά το φεγγάρι ή να το φωτογραφίσεις από κάποια πλαγιά πεντακάθαρο και κατακόκκινο πάνω από τη θάλασσα. Τώρα το βλέπεις να αναβοσβήνει, να εμφανίζεται για μια στιγμή και ύστερα αμέσως να χάνεται, πίσω από τα τεράστια κτίρια της Συγγρού, πίσω από επιγραφές της Ιντερσαλόνικα, τη Στέγη Ωνάση και τα στριπτζιτζάδικα. 

Το να επιστρέφεις είναι δύσκολο πράγμα, το ξέρει καλά κι ο Οδυσσέας, γιατί σημαίνει να αποχωρίζεσαι τους συντρόφους σου. Να σταματάει το αμάξι κι ένας-ένας οι φίλοι σου να ξεφορτώνουν τα πράγματά τους – μαζί και το τάβλι που δεν χρησιμοποιήσατε καθόλου. Να τους αγκαλιάζεις και να φεύγουν. Και να συνειδητοποιείς πόσο πολύ τους αγαπάς, όταν βλέπεις τις σκιές τους να χάνονται με τις βαλίτσες τους στο τέλος του δρόμου.

Το να επιστρέφεις είναι δύσκολο πράγμα, γιατί υποχρεώνει το βλέμμα σου ν’ αλλάξει. Να γίνει και πάλι εντελώς κυριολεκτικό. Ν’ αποχωριστεί το φως που αστράφτει πάνω στο κύμα και σου επιτρέπει να φεύγεις νοητά, να μισοκλείνεις τα μάτια σου πάνω στην ψάθα σου και να μην ξέρεις αν αυτό είναι πραγματικότητα ή αν έχεις αποκοιμηθεί – μια ενδιάμεση κατάσταση που έχουν ανάγκη όλοι όσοι δεν χωράνε μες στην κυριολεξία των πραγμάτων.

Στην επιστροφή, όμως, τα πάντα γίνονται απολύτως πραγματικά. Οι στάσεις των λεωφορείων, τα Everest, οι κλειστές αντιπροσωπείες των αυτοκινήτων με τα φιμέ παράθυρα, το μπαλκόνι στο Παγκράτι που βλέπει άλλο μπαλκόνι.

Τέλος, το να επιστρέφεις είναι δύσκολο πράγμα, γιατί σε αναγκάζει να μετράς τον χρόνο. Σου δείχνει τη χρονική απόσταση απ’ αυτό που ζεις κι αυτό που έχεις ανάγκη. Σου μαθαίνει την υπομονή. Και ωστόσο να χαζεύεις τις φωτογραφίες, κάποιο απόγευμα του χειμώνα που θα βαριέσαι.

Το να επιστρέφεις είναι δύσκολο πράγμα, γιατί όσα άφησες πριν φύγεις δεν χωράνε άλλη αναβολή. Θα ήθελες να τα αναβάλεις για μερικές εποχές ακόμη –μια άνοιξη, ένα φθινόπωρο και κάμποσους χειμώνες–, αλλά δεν γίνεται. Τώρα είναι εδώ και πρέπει να είσαι έτοιμος. Κι ελπίζω να είμαστε – όλοι εμείς που επιστρέφουμε μαζί.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Κι ύστερα γίναμε ωραία φωτογραφία…» που τη ζωντάνεψε το AI / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»; / AI, η αθανασία σού πάει πολύ / Ο θάνατος στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης 

Οπτική Γωνία / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»;

Οι φωτογραφίες νεκρών αγαπημένων μας αποκτούν «ζωή» μέσω εφαρμογών AI. Πώς αλλάζει η Τεχνητή Νοημοσύνη τον τρόπο που βλέπουμε τον θάνατο σήμερα και ποια διλήμματα και φιλοσοφικά ερωτήματα θέτει;
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Ρεπορτάζ / Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Με τους μισθούς καθηλωμένους και τα κόστη των διακοπών να έχουν ξεφύγει, οι μεγάλες καλοκαιρινές εξορμήσεις που συνηθίζαμε μέχρι πρόσφατα, κατέληξαν σε «long weekends» για πολλούς, ενώ για άλλους ούτε καν αυτό δεν είναι πια επιλογή.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Αθήνα / Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης μεταξύ κεντρικής διοίκησης και Δήμου Αθηναίων βρίσκεται πλέον το θέμα της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας, μετά την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να προχωρήσει, κατά πλειοψηφία, στην επαναφορά της κυκλοφορίας οχημάτων και στη μετατροπή της σε δρόμο ήπιας κυκλοφορίας.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Ρεπορτάζ / Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Κάποιοι ελπίζουν στην επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και άλλοι ζητάνε την επιστροφή του Γρηγόρη Δημητριάδη. Οι πληροφορίες της LiFO επιβεβαιώνουν τις συζητήσεις για την επιστροφή του Δημητριάδη, αλλά στο κόμμα και όχι στο Μαξίμου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Οπτική Γωνία / Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Η κυβέρνηση σκληραίνει ακόμα περισσότερο την αντιμεταναστευτική της πολιτική, στοχοποιώντας επιπλέον ξανά τις ΜΚΟ, ευτυχώς όμως όχι χωρίς «αντίλογο», παρά την απουσία ικανής αντιπολίτευσης και σε αυτό το πεδίο. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Με απειλούν από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Οπτική Γωνία / «Δέχομαι απειλές από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Η Ιωάννα Αλυγιζάκη μιλά για το γράμμα που έλαβε στο μαγαζί της στα Χανιά ενώ ο πρώην πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών Μίνος Μωυσής σχολιάζει τις συνέπειες του περιστατικού και περιγράφει την ανησυχία του για τη μισαλλοδοξία στην Ελλάδα. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο καράβια των παιδικών χρόνων

Οπτική Γωνία / Η αριστοκρατική Μαριλένα και η τραχιά Μυρτιδιώτισσα όργωσαν τις ελληνικές θάλασσες, αφήνοντας το στίγμα τους

Βίος και πολιτεία δυο καραβιών που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στα όχι άγνωστα αλλά και όχι πάντοτε ήρεμα νερά της Ελλάδας.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
«Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ρεπορτάζ / «Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, που ζει στη Χίο και καλλιεργεί εκεί ο ίδιος τη δική του γη, περιγράφει στη LiFo την καθημερινότητα, που έχει αλλάξει ριζικά μετά τις φωτιές, και την προσπάθεια των κατοίκων να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Βασιλική Σιούτη / Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Πώς θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και πόσο κοντά βρισκόμαστε σε αυτό το τέλος; Τραμπ και Πούτιν μοιάζουν αποφασισμένοι, αλλά ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν βιάζονται.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Οπτική Γωνία / Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Αν έβγαζε κάποιος ένα συμπέρασμα από τον χειρισμό της υπόθεσης αυτής, θα έλεγε πως «όλα ήταν ένα λάθος». Ένα λάθος το οποίο πολλοί δεν το βλέπουν ως τέτοιο, καθώς θεωρούν αυτονόητο να μαθαίνουν πληροφορίες για τις ζωές των άλλων, ακόμα και αν αυτές έχουν δυσκολίες και απαιτούν σεβασμό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Οπτική Γωνία / Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Από που προκύπτει το αναρχικό, πόσο μάλλον κάποιο «κομμουνιστικό» προφίλ των «εμπρηστών»; Από ένα σκουλαρίκι, την είδηση για το χασίς και τα τσίπουρα, τα ρούχα που είναι αυτά που συναντάς σε πλήθος εικοσάρηδων σε πλατείες και δρόμους της χώρας;
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ