Ένας σεισμός έφερε στην εξουσία τον Ερντογάν και ένας σεισμός θα τον ρίξει;

Ταγίπ Ερντογάν: Ένας σεισμός τον έφερε στην εξουσία και ένας σεισμός θα τον ρίξει; Facebook Twitter
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αγκαλιάζει μια σεισμόπληκτη γυναίκα κατά την επίσκεψή του στον καταυλισμό που έστησε η Αρχή Διαχείρισης Καταστροφών και Εκτάκτων Αναγκών (AFAD) της Τουρκίας μετά τους σεισμούς μεγέθους 7,7 και 7,6 βαθμών που έπληξαν το Καχραμανμάρας της Τουρκίας. Φωτ.: Τουρκική Προεδρία / Handout/Anadolu Agency via Getty Images/Ideal Image
0

ΣΤΙΣ 6 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ, ένα μεγάλο σεισμικό κύμα χτύπησε τη νοτιοανατολική Τουρκία. Έκτοτε εξελίσσεται μια μάχη με τον χρόνο. Νύχτες αγωνίας, αλλεπάλληλες δονήσεις, συγκλονιστικές μαρτυρίες και μια διαρκής αναζήτηση για επιζώντες.

Καθημερινά οι εικόνες που βλέπουμε από την Τουρκία και τη Συρία συνθέτουν το παζλ μιας ανυπολόγιστης ανθρωπιστικής τραγωδίας. Πολυώροφα κτίρια καταρρέουν σαν χάρτινοι πύργοι, άνθρωποι τρέχουν πανικόβλητοι, χιλιάδες άστεγοι μέσα σε κλίμα ψύχους και σωστικά συνεργεία να παλεύουν για να απεγκλωβίσουν όσους έχουν καταφέρει να παραμείνουν ζωντανοί.

Το χτύπημα του εγκέλαδου ξύπνησε μνήμες από το παρελθόν. Μάλιστα, ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, υποστήριξε ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη καταστροφή στη χώρα, θυμίζοντας τον σεισμό των 7,8 Ρίχτερ του 1939, λίγο έξω από την πόλη του Ερζιντζάν. Τότε είχαν σκοτωθεί πάνω από 32.700 άνθρωποι, ενώ είχε προκληθεί τσουνάμι μισού μέτρου.

Αυτές τις μέρες, χώρες απ’ όλο τον κόσμο στέλνουν βοήθεια στις σεισμόπληκτες περιοχές. Εικόνες μικρών παιδιών που έμειναν για ώρες εγκλωβισμένα έχουν κατακλύσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ χιλιάδες είναι οι νεκροί που ανασύρθηκαν από τα συντρίμμια, ακόμα περισσότεροι οι άστεγοι και οι τραυματίες.

Το 1999 η «διπλωματία των σεισμών» είχε φέρει κοντά τους λαούς αλλά και τις ηγεσίες. Αλλά και τότε ένα σκάνδαλο διαφθοράς σχετικά με τις άδειες που είχαν δοθεί σε κτίρια τα οποία κατέρρευσαν είχε πλήξει την κυβέρνηση Ετζεβίτ, κάνοντας τους πολίτες να ψηφίσουν το νέο, τότε, Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν.

Αρκετοί έχουν αρχίσει να αναρωτιούνται ποιες μπορεί να είναι οι πολιτικές, οικονομικές και γεωπολιτικές συνέπειες του σεισμού στην Τουρκία. Το βασικό ερώτημα που ανακύπτει είναι αν μπορεί αυτός ο φονικός σεισμός να αλλάξει τα δεδομένα και να καταπνίξει το νεο-οθωμανικό αφήγημα του Ερντογάν. Είναι ικανό το κύμα αλληλεγγύης από την πλευρά της Ελλάδας να δημιουργήσει συνθήκες επαναπροσέγγισης των δύο χωρών, να αποτελέσει μια ευκαιρία για αναθέρμανση των σχέσεων των δύο κρατών;

Αν γυρίσουμε τον χρόνο πίσω, είναι ευδιάκριτοι οι παραλληλισμοί με τον φονικό σεισμό στις 17 Αυγούστου του 1999. Τότε, τα 7,6 Ρίχτερ στην περιοχή του Ιζμίτ (Νικομήδεια) στη βορειοδυτική Τουρκία που ενεργοποίησαν το ρήγμα της βόρειας Ανατολίας στοίχισαν τη ζωή σε περισσότερους από 17.000 ανθρώπους και άφησαν πίσω τους 44.000 τραυματίες.

Εκείνη την περίοδο οι σχέσεις των δύο χωρών δεν βρίσκονταν στο καλύτερο σημείο. Είχαν περάσει τρία χρόνια από την κρίση των Ιμίων, τις δολοφονίες του Τάσου Ισαάκ και του Σολωμού Σολωμού στην Κύπρο, ενώ λίγο καιρό πριν από τον σεισμό η υπόθεση Οτσαλάν είχε φέρει τις δύο χώρες στα πρόθυρα σύρραξης. Ήταν η εποχή που ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, με υπουργό Εξωτερικών τον Γιώργο Παπανδρέου, ανέπτυξε τη «διπλωματία των σεισμών», αποκλιμακώνοντας την ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Τότε ο κυβερνητικός συνασπισμός του Μουσταφά Μπιουλέντ Ετζεβίτ επέδειξε απίστευτη ολιγωρία και μια πρωτοφανή αδυναμία διαχείρισης της κρίσης, κλονίζοντας την εμπιστοσύνη των πολιτών στο βαθύ κεμαλικό κράτος.

Φυσικά, αυτό, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση του 2001, συνέβαλε καθοριστικά στην εκλογή του κόμματος του Ερντογάν. Ουσιαστικά, ο σημερινός Τούρκος Πρόεδρος ανήλθε στην εξουσία ως το «αγαπημένο» παιδί των Δυτικών, ενώ στα μάτια του τουρκικού λαού η πολιτική επιτυχία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα ταυτιζόταν με την οικονομική ανάπτυξη και την αύξηση του πλούτου.

Ταγίπ Ερντογάν: Ένας σεισμός τον έφερε στην εξουσία και ένας σεισμός θα τον ρίξει; Facebook Twitter
Το βέβαιο είναι ότι οι σεισμοί αυτοί έχουν πλήξει το νοτιοανατολικό και πιο φτωχό τμήμα της χώρας, αφού μιλάμε για πόλεις και χωριά στα οποία ζει το κουρδικό στοιχείο. Φωτ.: EPA

Σήμερα πολλοί αναρωτιούνται κατά πόσο οι χειρισμοί του Ερντογάν μπορεί να επηρεάσουν την επανεκλογή του. Η πρωτοφανής φυσική καταστροφή και το εθνικό πένθος θα ωφελήσουν ή θα ζημιώσουν τον Τούρκο Πρόεδρο; Το βέβαιο είναι ότι οι σεισμοί αυτοί έχουν πλήξει το νοτιοανατολικό και πιο φτωχό τμήμα της χώρας, αφού μιλάμε για πόλεις και χωριά στα οποία ζει το κουρδικό στοιχείο. Μάλιστα, είναι πιθανό μια χώρα που εδώ και καιρό αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα να βρεθεί ξανά στο κατώφλι του ΔΝΤ.

Προφανώς, από τη δημόσια συζήτηση δεν λείπουν οι ψίθυροι για το πώς κατέρρευσαν με τόση ευκολία τα κτίρια από τους δύο σεισμούς της περασμένης Δευτέρας. Όπως αποδείχθηκε, πολλά από τα κτίρια αυτά είχαν κατασκευαστεί από σκυρόδεμα, χωρίς καμία αντισεισμική ενίσχυση.

Η κριτική από την αντιπολίτευση είναι σίγουρο ότι θα εστιάσει σε αυτό το κομβικό σημείο, σε μια χρονιά εκλογών όπου ο Ερντογάν είναι αντιμέτωπος με τη μεγαλύτερη πρόκληση από τότε που ανήλθε στην εξουσία. Προφανώς, η αναβολή των εκλογών της 14ης Μαΐου υπό τις παρούσες δύσκολες συνθήκες φαντάζει αρκετά πιθανή, αφού ο Τούρκος Πρόεδρος έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει το συνταγματικό περιθώριο των έξι μηνών και να μετατοπίσει τις εκλογές.

Ο Ερντογάν, λοιπόν, έχει να αντιμετωπίσει τους νέους εκλογικούς συσχετισμούς που δημιουργούνται, καθώς, καταρχάς, οι Κούρδοι είναι αυτοί που θα κρίνουν το αποτέλεσμα της επερχόμενης εκλογικής αναμέτρησης. Επίσης, πώς θα αντιδράσει ο ίδιος στο πρόγραμμα αποκατάστασης των ζημιών και πώς θα συμπεριφερθούν οι υποστηρικτές του; Τι θέση θα πάρει απέναντι σε χώρες με τις οποίες οι σχέσεις του είναι προβληματικές σχέσεις, δεδομένου ότι πριν από λίγο καιρό είχε βρεθεί σε κατάσταση απομόνωσης;

Μάλιστα, η τραγική ειρωνεία είναι ότι οι χώρες που φρόντισαν να στείλουν αμέσως βοήθεια στην Τουρκία είναι εκείνες που μέχρι την περασμένη εβδομάδα βρίσκονταν στο επίκεντρο της επιθετικής ρητορικής.

Ταγίπ Ερντογάν: Ένας σεισμός τον έφερε στην εξουσία και ένας σεισμός θα τον ρίξει; Facebook Twitter
Όπως αποδείχθηκε, πολλά από τα κτίρια αυτά είχαν κατασκευαστεί από σκυρόδεμα, χωρίς καμία αντισεισμική ενίσχυση.

Οι ομοιότητες με το 1999 είναι πολλές, αλλά είναι αρκετές και οι διαφορές. Σήμερα ο Ερντογάν έχει εγκαταστήσει ένα απολύτως αυταρχικό καθεστώς στη χώρα και παραμένει εκφραστής ενός επικίνδυνου τουρκικού μεγαλοϊδεατισμού. Όλα αυτά τα χρόνια έχει εκκαθαρίσει τον στρατό από τους γκιουλενικούς και γενικότερα τους φιλοδυτικούς, φιλονατοϊκούς αξιωματικούς, εδραιώνοντας την κυριαρχία του σε πολλαπλά επίπεδα.

Είναι ξεκάθαρο ότι η αντιδυτική στροφή του αλλά και η εθνικιστική υστερία των τελευταίων χρόνων, ειδικά μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, είχαν ως αποτέλεσμα να καταρρεύσει η διεθνής εικόνα της Τουρκίας. Από την άλλη, τα κεντρικά ΜΜΕ, που έχουν τεράστια επιρροή, βρίσκονται σχεδόν ολοκληρωτικά στα χέρια του καθεστώτος Ερντογάν, αναπαράγοντας την προπαγάνδα του.

Το 1999 η «διπλωματία των σεισμών» είχε φέρει κοντά τους λαούς αλλά και τις ηγεσίες. Αλλά και τότε ένα σκάνδαλο διαφθοράς σχετικά με τις άδειες που είχαν δοθεί σε κτίρια τα οποία κατέρρευσαν είχε πλήξει την κυβέρνηση Ετζεβίτ, κάνοντας τους πολίτες να ψηφίσουν το νέο, τότε, Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν.

Οι καταστροφικοί σεισμοί θα δώσουν στον Ερντογάν την ευκαιρία να ανακτήσει τη χαμένη εμπιστοσύνη ενός μεγάλου ποσοστού της χώρας ή θα σημάνουν τον πολιτικό του «θάνατο»; Θα βγει ενισχυμένος και αλώβητος ή θα πληγεί από τους πολιτικούς «μετασεισμούς»;

Κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει ότι ο Τούρκος Πρόεδρος θα επιχειρήσει να παραμείνει στην εξουσία πάση θυσία. Πιθανόν για κάποιο χρονικό διάστημα να βάλει στην άκρη τις προκλητικές ενέργειες, την κλιμακούμενη ρητορική όξυνσης, τις συνεχείς απειλές και το σκηνικό έντασης. Οι εξελίξεις είναι μπροστά μας.

Όταν κάποτε ρώτησαν τον Βρετανό πρωθυπουργό Χάρολντ ΜακΜίλαν τι φοβάται περισσότερο στην πολιτική, απάντησε: «Τα γεγονότα αγαπητέ μου, τα γεγονότα». Το ερώτημα που τίθεται, λοιπόν, είναι: ένας σεισμός έφερε στην εξουσία τον Ερντογάν, και ένας σεισμός θα τον ρίξει;

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Σεισμός στην Τουρκία: «Οι πόλεις μας θα γίνουν νεκροταφεία» προειδοποιούσαν οι πολιτικοί μηχανικοί

Διεθνή / Σεισμός στην Τουρκία: «Οι πόλεις μας θα γίνουν νεκροταφεία» προειδοποιούσαν οι πολιτικοί μηχανικοί

Λίγα 24ωρα μετά τον φονικό σεισμό αρθρώνονται οι πρώτες απορίες για κάτι που όλοι σκέφτονται, αλλά κανείς δεν τολμά να πει ανοιχτά στην ερντογανική επικράτεια: ποιοι έχτισαν αυτά τα τραπουλόχαρτα και γιατί η Μεσόγειος είναι η χαρά της μαφίας των εργολάβων.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Μποτιλιαρισμένοι στην Αθήνα: Δαπανούμε έναν μισθό στον δρόμο κάθε έτος

Οπτική Γωνία / Κάθε χρόνο χάνουμε 110 ώρες από τη ζωή μας κολλημένοι στο τιμόνι

Πώς μπορεί να μειωθεί άμεσα το μποτιλιάρισμα στους δρόμους της πρωτεύουσας; Γιατί η λεωφόρος Κηφισού δεν θα αδειάσει ποτέ; Ο συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Βασιλική Σιούτη / Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Οι εκ των υστέρων αποκαλύψεις για τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν κατέδειξαν τις πραγματικές ισορροπίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων: καμία πλευρά δεν κερδίζει άνευ ανταλλαγμάτων και οι διεθνείς σχέσεις δεν καθορίζονται από προσωπικές συμπάθειες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Βασιλική Σιούτη / Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Την ώρα που η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα Τέμπη και με την ακρίβεια, που προκαλεί κοινωνική δυσφορία, ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται ως μεταρρυθμιστής που θα οδηγήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις στη νέα εποχή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Ακροβατώντας / Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Αξιολογώντας ως πιο σημαντικό ένα τροχαίο από τη συνάντηση Τραμπ - Νετανιάχου, τα κυρίαρχα μέσα αναδεικνύουν το ασήμαντο χάριν τηλεθέασης, εξυπηρετώντας συγκεκριμένες σκοπιμότητες που θα μετατοπίσουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας από τα σημαντικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Joe Coughlin: «Η τρίτη ηλικία δεν είναι κρουαζιέρες ή πατερίτσες»

Οπτική Γωνία / Joe Coughlin: «Γηρατειά δεν είναι μόνο κρουαζιέρες, πατερίτσες και να είσαι με το ένα πόδι στον τάφο»

Ο φιλέλληνας καθηγητής εξετάζει τις όψεις της μακροζωίας, πιστεύει πως στην Ελλάδα αυτό το φαινόμενο μπορεί να συνδυαστεί άνετα με το lifestyle και μιλάει με τρόπο ασυνήθιστο για το γήρας.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Οπτική Γωνία / Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Ο δημιουργός του Greekonomics μιλά στη LiFO για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αλλά και τις επιθέσεις που δέχτηκε πρόσφατα για κάποιες «άβολες αλήθειες» που επισήμανε αναφορικά με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολιτικών, οικονομικών «καρτέλ» και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ