Σεισμός στην Τουρκία: «Οι πόλεις μας θα γίνουν νεκροταφεία» προειδοποιούσαν οι πολιτικοί μηχανικοί

Σεισμός στην Τουρκία: «Οι πόλεις μας θα γίνουν νεκροταφεία» προειδοποιούσαν οι πολιτικοί μηχανικοί Facebook Twitter
«Μιλάμε για κτίρια που είτε δεν είχαν ποτέ άδεια, είτε είχαν άδεια για λιγότερους ορόφους στο αρχικό σχέδιο και τελικά δόθηκε αδειοδότηση σε όλα. Αυτό είναι πολύ επικίνδυνο». Φωτ.: Getty Images/Ideal Image
0

Η γη δεν σταματά να δίνει νέες άγριες δονήσεις στην Τουρκία, που από προχθές θρηνεί τους νεκρούς της, αφουγκράζεται και προσπαθεί να εντοπίσει επιζώντες κάτω από τα συντρίμμια και κυρίως απορεί για το πόσο οι οικοδομικοί κανόνες που δεν τηρήθηκαν στη χώρα θα παίξουν καθοριστικό ρόλο σε ό,τι αφορά τον αύξοντα αριθμό της λίστας των νεκρών.

Όλα τα παραπάνω προκαλούν ανατριχίλα, κυρίως γιατί οι Τούρκοι πολίτες και οι πολιτικοί τους γνωρίζουν πολύ καλά ότι ένα μεγάλο μέρος της τουρκικής οικονομίας στηρίζεται εδώ και καιρό στις κατασκευές, στις νέες οικοδομές, στην «ανάπτυξη», μια ανάπτυξη που τώρα ίσως έχει σκοτώσει χιλιάδες ανθρώπους, λόγω ελλιπών ελέγχων, αλλά και λόγω μίας εξαιρετικά χαλαρής νομοθεσίας απέναντι στους μεγαλοεργολάβους.  

Και η αλήθεια είναι ότι μετά τον σεισμό της Izmit το 1999, η Τουρκία εισήγαγε νέους οικοδομικούς κώδικες που απαιτούσαν οι νέες κατασκευές να είναι ανθεκτικές στους σεισμούς, ιδίως μετά τον χαμό 17.000 ανθρώπων σ’ εκείνο τον τρομακτικό σεισμό. Όμως, όλοι γνωρίζουν πια ότι εκείνοι οι κώδικες δεν εφαρμόστηκαν ποτέ σε μία χώρα στην οποία τα περισσότερα από τα μισά της κτίρια ανεγέρθηκαν παράνομα.

Είναι σαφές ότι πολλές πολυκατοικίες έχουν βιώσει τη λεγόμενη “κατάρρευση της τηγανίτας”. Αυτό συμβαίνει όταν οι τοίχοι και τα πατώματα δεν είναι αρκετά καλά δεμένα μεταξύ τους και κάθε όροφος καταρρέει κάθετα πάνω στον από κάτω, αφήνοντας έναν σωρό από πλάκες σκυροδέματος με ελάχιστα κενά μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει ότι οι πιθανότητες επιβίωσης για όποιον βρίσκεται μέσα είναι πολύ μικρές.

Ναι, ο σεισμός ήταν φονικός. Ναι, ο «δίδυμός» του που ακολούθησε αποτέλειωσε ό,τι είχε γκρεμίσει η πρώτη δόνηση. Ναι, η καταστροφική δύναμη του ρήγματος της Ανατολίας έπαιξε τον ρόλο της, όμως, πλέον, πολλοί εμπειρογνώμονες από χθες κάνουν λόγο για ενδείξεις κακών κατασκευών που συνετέλεσαν στο να διαλυθούν τα κτίρια ήδη από τα πρώτα δευτερόλεπτα του σεισμού.

«Ο Νο1 παράγοντας αφορά την ποιότητα των κτιρίων», δήλωσε ξεκάθαρα ο Ross Stein, επικεφαλής της εταιρείας μοντελοποίησης καταστροφών Temblor, μιλώντας στο Scientific American αμέσως μετά τον σεισμό.

Σεισμός στην Τουρκία: «Οι πόλεις μας θα γίνουν νεκροταφεία», προειδοποιούσαν εδώ και χρόνια οι πολιτικοί μηχανικοί   Facebook Twitter
Μετά από έναν σεισμό το 2011, στον οποίο έχασαν τη ζωή τους εκατοντάδες άνθρωποι, ο Ερντογάν είχε επιτεθεί στις κατασκευαστικές εταιρείες για τον υψηλό αριθμό των νεκρών, λέγοντας: «Οι δήμοι, οι κατασκευαστές και οι επόπτες θα πρέπει τώρα να δουν ότι η αμέλειά τους ισοδυναμεί με δολοφονία».

«Η ποιότητα των κτιρίων ελέγχεται από τον οικοδομικό κώδικα και την εφαρμογή του. Η Τουρκία έζησε τον τρομερό σεισμό του 1999 στο Izmit [...] Η Τουρκία είχε σύγχρονους οικοδομικούς κώδικες μέσα σε λίγα χρόνια από εκείνο τον σεισμό. Οπότε, τότε αναρωτιόμαστε: "Γιατί τα κτίρια δεν τα καταφέρνουν; Είναι αυτές οι κατασκευές παλαιότερες από ό,τι πριν από 20 χρόνια; Ή μήπως τα κτίρια χτίστηκαν με τρόπο που δεν αποτελούσε εγγύηση για την κατάλληλη θωράκισή τους απέναντι σε τέτοιους σεισμούς;», εξηγεί ο Stein.

Την ίδια στιγμή, ο Δρ Henry Bang, γεωλόγος και ειδικός στη διαχείριση καταστροφών στο Κέντρο Διαχείρισης Καταστροφών του Πανεπιστημίου του Bournemouth, δήλωνε: «Ορισμένα κτίρια απλώς σωριάστηκαν στο έδαφος, ενώ πολλά [πολυώροφα] κτίρια κατέρρευσαν σαν τραπουλόχαρτα. Αυτό δείχνει ότι τα περισσότερα από αυτά απλώς δεν είχαν τα σχετικά χαρακτηριστικά για να παρέχουν σταθερότητα κατά τη διάρκεια ενός σεισμού. Εκείνα των οποίων οι τοίχοι έχουν καταρρεύσει στο έδαφος είναι πιθανότατα πολύ παλιά κτίσματα που ανεγέρθηκαν με τα πιο ακατάλληλα και αδύναμα δομικά υλικά. Όσα κατέρρευσαν τόσο γρήγορα και με τέτοια ευκολία είναι εκείνα που κατασκευάστηκαν με μηδενικά χαρακτηριστικά αντισεισμικού σχεδιασμού».

Ο Ian Main, καθηγητής Σεισμολογίας και Φυσικής Πετρωμάτων στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, όχι απλώς συμφώνησε με αυτή την άποψη, αλλά προχώρησε και σε μία πρώτη «ανάγνωση» των φωτογραφιών από τα συντρίμμια του φονικού σεισμού.

«Κοιτάζοντας μερικές από τις φωτογραφίες των κατεστραμμένων κτηρίων, είναι προφανές ότι τα περισσότερα από αυτά δεν είχαν σχεδιαστεί για να αντέχουν σε πολύ ισχυρούς σεισμούς. Είναι σαφές ότι πολλές πολυκατοικίες έχουν βιώσει τη λεγόμενη “κατάρρευση της τηγανίτας”. Αυτό συμβαίνει όταν οι τοίχοι και τα πατώματα δεν είναι αρκετά καλά δεμένα μεταξύ τους και κάθε όροφος καταρρέει κάθετα πάνω στον από κάτω, αφήνοντας έναν σωρό από πλάκες σκυροδέματος με ελάχιστα κενά μεταξύ τους.

Αυτό σημαίνει ότι οι πιθανότητες επιβίωσης για όποιον βρίσκεται μέσα είναι πολύ μικρές. Θα έπρεπε να υπάρχουν σεισμικοί κώδικες για να σταματήσει αυτό, αλλά κι αν υπάρχουν προφανώς δεν εφαρμόζονται ή τουλάχιστον δεν εφαρμόζονται αυστηρά. Δεν είναι ασυνήθιστο να βλέπουμε ένα οικοδομικό τετράγωνο να στέκεται όρθιο με μικρές ζημιές και το διπλανό του –λόγω επιπόλαιης κατασκευής ή χρήσης κακών υλικών– να ισοπεδώνεται εντελώς», καταλήγει ο Main.

Μετά από έναν σεισμό το 2011, στον οποίο έχασαν τη ζωή τους εκατοντάδες άνθρωποι, ο Ερντογάν είχε επιτεθεί στις κατασκευαστικές εταιρείες για τον υψηλό αριθμό των νεκρών, λέγοντας: «Οι δήμοι, οι κατασκευαστές και οι επόπτες θα πρέπει τώρα να δουν ότι η αμέλειά τους ισοδυναμεί με δολοφονία».

Παραδόξως, όμως, εδώ και χρόνια τόσο οι αρχιτέκτονες όσο και αξιόπιστες πολεοδομικές εταιρείες φωνάζουν ότι οι παράνομες κατασκευές και η μαφία της τουρκικής εργολαβίας απολαμβάνει μία εξοργιστική αμνηστία –ή ακόμα και φιλία– από την κυβέρνηση Ερντογάν. Μία φιλία η οποία –με τις κακοτεχνίες της που βάφτιζε έργα ανοικοδόμησης– απέφερε στην Τουρκία έσοδα 3 δισ. δολαρίων...

Σεισμός στην Τουρκία: «Οι πόλεις μας θα γίνουν νεκροταφεία», προειδοποιούσαν εδώ και χρόνια οι πολιτικοί μηχανικοί   Facebook Twitter
Το κέντρο του Hatay, με τα κατεστραμμένα κτίρια μετά τον σεισμό. Η Τουρκία βίωσε τον μεγαλύτερο σεισμό του αιώνα στη συνοριακή περιοχή με τη Συρία. Ο σεισμός μετρήθηκε στα 7,7 Ρίχτερ. Φωτ.: Tunahan Turhan/SOPA Images/LightRocket μέσω Getty Images/Ideal Image

«Αυτή η απίστευτη καταστροφή διαιωνίζεται από την επιμονή στην επανάληψη λανθασμένων αστικών πολιτικών και πολιτικά φορτισμένων αποφάσεων, όπως ο νόμος περί αμνηστίας για την οριοθέτηση του 2018», δήλωσε η καθηγήτρια Pelin Pinar Giritlioğlu, πρόεδρος του παραρτήματος της Κωνσταντινούπολης της Ένωσης Επιμελητηρίων Τούρκων Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων.

Την εποχή της αμνηστίας, οι ειδήμονες σε θέματα πολεοδομίας στην Τουρκία προειδοποιούσαν ότι η αναδρομική αδειοδότηση παράνομων κτιρίων έναντι αμοιβής θα είχε μοιραίες συνέπειες.

«Αυτό θα σημάνει τη μετατροπή των πόλεών μας, ιδίως της Κωνσταντινούπολης, σε νεκροταφεία και θα έχει ως αποτέλεσμα να βγαίνουν φέρετρα από τα σπίτια μας», δήλωσε ο Cemal Gökçe, πρόεδρος του Επιμελητηρίου Πολιτικών Μηχανικών το 2019.

«Μιλάμε για κτίρια που είτε δεν είχαν ποτέ άδεια είτε είχαν άδεια για λιγότερους ορόφους στο αρχικό σχέδιο και τελικά δόθηκε αδειοδότηση σε όλα. Αυτό είναι πολύ επικίνδυνο», εξηγεί ο Gökçe.

Κατά τον Samer Bagaeen, καθηγητή Σχεδιασμού και Ανθεκτικότητας Κτιρίων στη Σχολή Αρχιτεκτονικής και Σχεδιασμού του Κεντ, οι οικοδομικοί κώδικες, όσο αυστηροί κι αν είναι, δεν μπορούν να προστατεύσουν κανέναν, αν δεν υπάρχει αυστηρός έλεγχος και ακηδεμόνευτη επιβολή του Νόμου.

«Μπορείτε να έχετε αρχιτέκτονες συμβούλους και πολιτικούς μηχανικούς που δίνουν τις σωστές οδηγίες και συστάσεις, αλλά το ερώτημα είναι ποιος τους ακούει. Και υπάρχει και μια πολιτική διάσταση. Πόσες πτυχές της ανάπτυξης της πόλης είναι αποτέλεσμα τοπικών παζαριών στο παρασκήνιο», τονίζει.

Ωστόσο, το μοντέλο... ανοικοδόμησης της Τουρκίας δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο για τη Μεσόγειο. Και η Αλβανία έχει ζήσει κάτι παρόμοιο τα προηγούμενα χρόνια και η Ιταλία, επίσης βαριά λαβωμένη από καταστροφικούς σεισμούς.

Σεισμός στην Τουρκία: «Οι πόλεις μας θα γίνουν νεκροταφεία», προειδοποιούσαν εδώ και χρόνια οι πολιτικοί μηχανικοί   Facebook Twitter
Απ’ ό,τι φαίνεται η Ιταλία δεν κρατά τα σκήπτρα, ούτε έχει το αποκλειστικό «know how» στην ανέγερση τέτοιων φερέτρων φτιαγμένων από σκυρόδεμα. Φωτ.: Getty Images/Ideal Image

Ειδικά, στην Ιταλία, μετά το τρομακτικό χτύπημα του Εγκέλαδου το 2016, με τη χώρα ακόμη σε βαθύ θρήνο και με τη λίστα των νεκρών να μακραίνει, πριν καν ξεκινήσουν οι εργασίες ανοικοδόμησης των περιοχών που συνέτριψε ο σεισμός, παρενέβησαν ο εισαγγελέας και ο επικεφαλής καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος: οι επιχειρήσεις ανοικοδόμησης και ανέγερσης των κατεστραμμένων κτιρίων που θα ξεκινούσαν το αμέσως επόμενο διάστημα θα έπρεπε να είναι καθαρές από οποιαδήποτε εμπλοκή της μαφίας.

Γιατί, όμως, τέτοια ανησυχία από την πλευρά των ιταλικών αρχών και ενώ ακόμη ανασύρονταν νεκροί από τα συντρίμμια του φονικού χτυπήματος των 6,2 Ρίχτερ εκείνου του έτους;

Σύμφωνα με τα όσα τότε δήλωνε στα Μέσα ο Franco Roberti, που ήταν και ο επικεφαλής της εθνικής διεύθυνσης κατά της Μαφίας, η χώρα είχε σοβαρό προηγούμενο σε ό,τι αφορά τη διείσδυση της Μαφίας στις πολεοδομικές υπηρεσίες της, ήδη από τον φονικό σεισμό του 1980 στην Ιρπίνια, κοντά στη Νάπολη. Τότε είχαν χάσει τη ζωή τους σχεδόν 2.500 άνθρωποι και τα κτίρια που είχαν ισοπεδωθεί άνοιξαν τον δρόμο στη διαβόητη δικτύωση της ιταλικής μαφίας στην πολεοδομία για μπίζνες εκατομμυρίων που άφησαν εποχή.

Εκείνο που προσπαθούσε να αποτρέψει τότε ο Roberti ήταν ένα γνώριμο –και φονικό– για τη χώρα μοτίβο: μετά από κάθε φυσική καταστροφή η Μαφία είχε το πάνω χέρι στην ανοικοδόμηση πόλεων, ανακατασκευάζοντας μεν τα κατεστραμμένα κτήρια, ωστόσο υπονομεύοντας εσαεί το μέλλον αυτών των πόλεων και των κατοίκων τους.

Απ’ ό,τι φαίνεται η Ιταλία δεν κρατά τα σκήπτρα, ούτε έχει το αποκλειστικό «know how» στην ανέγερση τέτοιων φερέτρων φτιαγμένων από σκυρόδεμα. Η Τουρκία γνωρίζει επίσης τον τρόπο – και εδώ και λίγα 24ωρα τον «μετρά» με χιλιάδες νεκρούς.

ΠΗΓΕΣ: Guardian, La Repubblica

Θέματα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δεν τη φώναζαν «Κλουροκέρατη» τη γίδα χωρίς λόγο

Ηχητικά Άρθρα / Δεν τη φώναζαν «Κλουροκέρατη» τη γίδα χωρίς λόγο

Τα «Τετράδια ενός βοσκού» είναι ένα βιβλίο που καταγράφει, σε μορφή ημερολογίου, τον βιολογικό κύκλο ενός κοπαδιού στην περιοχή της Τσαπουρνιάς. Ο τρόπος με τον οποίο δίνονταν ονόματα στις γίδες και τις προβατίνες αποτελεί μέρος της προφορικής παράδοσης των Ελλήνων κτηνοτρόφων — μιας παράδοσης που πλέον έχει χαθεί.
M. HULOT
Λειψυδρία στα νησιά: Μια δυστοπική και πανάκριβη πραγματικότητα

Radio Lifo / Λειψυδρία στα νησιά: Μια δυστοπική και πανάκριβη πραγματικότητα

Η Ντίνα Καράτζιου συνομιλεί με τον Νάσο Στασινάκη, καθηγητή Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, γι’ αυτό το φαινόμενο της νησιωτικής χώρας, που πλέον δεν είναι εποχικό αλλά παγιώνεται χρόνο με τον χρόνο.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Κάποιες αγροτικές επιδοτήσεις έγιναν Porsche Cayenne στο Κολωνάκι»

LiFO politics / «Κάποιες αγροτικές επιδοτήσεις έγιναν Porsche Cayenne στο Κολωνάκι»

Ο Βάιος Γκανής, ένας από τους πιο γνωστούς προέδρους αγροτικών συλλόγων της χώρας, εξηγεί στο Lifo Politics και στη Βασιλική Σιούτη το πώς στήθηκε η απάτη του ΟΠΕΚΕΠΕ και περιγράφει το πελατειακό σύστημα που τροφοδοτείται από τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις του αγροτικού τομέα και τα ευτράπελα της ελληνικής αγροτικής πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Το νέο νομοσχέδιο και η 13ωρη εργασία: Θα εργαζόμαστε μέχρι εξαντλήσεως;

Radio Lifo / Το νέο νομοσχέδιο και η 13ωρη εργασία: Θα εργαζόμαστε μέχρι εξαντλήσεως;

Τι ακριβώς αλλάζει στην καθημερινότητα των εργαζομένων με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο που παρουσίασε πρόσφατα το υπουργείο Εργασίας; Η Ντίνα Καράτζιου συζητά με τον αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία, Ανδρέα Στοϊμενίδη, τις βασικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, το οποίο προβάλλεται από την πολιτική ηγεσία ως μια προσπάθεια εκσυγχρονισμού, ενίσχυσης των εργαζομένων και απλοποίησης των διαδικασιών.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Τι οδηγεί τους ανθρώπους στον ρατσισμό»

Άκου την επιστήμη / «Ο ρατσισμός γεννιέται από την ανάγκη να νιώθουμε ανώτεροι» 

Πώς διαμορφώνεται η λογική «εμείς και οι άλλοι»; Πού οφείλεται η ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει; Γιατί ακόμη κυριαρχούν οι εθνοτικές διακρίσεις; Και πόσο ελεύθερο είναι τελικά το άτομο όταν ψηφίζει; Η καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, Βίκυ Φούκα, μιλά στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η μεταπολεμική τάξη καταρρέει και το διεθνές σύστημα θυμίζει ζούγκλα»

LiFO politics / «Η μεταπολεμική τάξη καταρρέει και το διεθνές σύστημα θυμίζει ζούγκλα»

«Ο κύριος ωφελημένος από τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι η Κίνα και ο κύριος χαμένος είναι η Ευρώπη». Ο καθηγητής Στρατηγικής, Αθανάσιος Πλατιάς, συζητά με τη Βασιλική Σιούτη για «τη συμμαχία του Δράκου και της Αρκούδας», για το χάσμα με την Τουρκία, για την ελληνική στάση και το κεντρικό πρόβλημα της χώρας.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η σκληρή αλήθεια για την εφηβική μπάντα Protest March

Μικροπράγματα / Η σκληρή αλήθεια για την εφηβική μπάντα Protest March

Ένα ηχητικό ντοκιμαντέρ του Άρη Δημοκίδη για την απίστευτα feel-good ιστορία τριών εφήβων στη δεκαετία του '80, που σήμερα, 40 χρόνια μετά, ανακάλυψαν ότι τα παιδικά όνειρά μπορεί να πραγματοποιηθούν με τον πιο ανέλπιστο τρόπο
ΑΡΗΣ ΔΗΜΟΚΙΔΗΣ
Γιώργος Λιάνης: «Έβγαλα χρήματα που δεν φαντάζεστε, όμως είμαι φτωχός»

Lifo Videos / Γιώργος Λιάνης: «Έβγαλα χρήματα που δεν φαντάζεστε, όμως είμαι φτωχός»

Ο δημοσιογράφος, συγγραφέας και πολιτικός μετρά εξήντα χρόνια πορείας και αποκαλύπτει, για πρώτη φορά, άγνωστες πτυχές της ζωής του, από τον Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι τον Στέλιο Καζαντζίδη και από τα παρασκήνια της εξουσίας μέχρι τις πιο προσωπικές του ήττες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μπορούν άτομα με αναπηρία να εκπαιδεύσουν την τεχνητή νοημοσύνη;

Ζούμε, ρε! / Μπορούν άτομα με αναπηρία να εκπαιδεύσουν την τεχνητή νοημοσύνη;

Η Χρυσέλλα Λαγαρία και ο Θοδωρής Τσάτσος φιλοξενούν τον Βασίλη Γιαννακόπουλο, Chief Marketing Officer του μη κερδοσκοπικού οργανισμού SciFY, σε μια συζήτηση για ένα φιλόδοξο ερευνητικό πρόγραμμα που  ανοίγει νέους ορίζοντες.
THE LIFO TEAM
«Νιώθω δικαιωμένος που έφυγα από το σπίτι μου»

Lifo Videos / «Νιώθω δικαιωμένος που έφυγα στα 15 από το σπίτι μου»

Όταν μιλά για τη μουσική του, τον ενοχλεί που πολλοί στέκονται μόνο στην αναπηρία του ή στην ταυτότητά του ως Ρομά. Ο Βαλάντης Σταμούλης, όμως, θέλει με την ιστορία του να δώσει ελπίδα σε όσους αισθάνονται πως όλα είναι εναντίον τους.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
«Η Αθήνα έχει κολλήσει σε μια κλιματική παγίδα»

Radio Lifo / «Η Αθήνα έχει κολλήσει σε μια κλιματική παγίδα»

Καύσωνες, θερμική καταπόνηση και διαρκής απειλή πυρκαγιών: η πρωτεύουσα δοκιμάζεται ξανά και ο διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Κώστας Λαγουβάρδος, εξηγεί γιατί αυτή η κατάσταση δεν είναι πια προσωρινή.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ