Ανησυχώντας για τις «αξίες»

Ανησυχώντας για τις «αξίες» Facebook Twitter
Από τις ρίζες της στον πρώιμο δέκατο ένατο αιώνα, η συντηρητική δεξιά έχει αγκαλιάσει μια ρητορική αξιών. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΣΕ ΛΙΓΕΣ ΜΕΡΕΣ πρόκειται να διεξαχθεί ένα πανευρωπαϊκό συνέδριο για την «υπεράσπιση της οικογένειας». Έβλεπα προχθές σε ένα ρεπορτάζ στο Εuronews τον Αντόνιο Τζορντάνο, γενικό γραμματέα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR), που μιλούσε για τις αξίες και για τη σημασία που έχει η οικογένεια για τους συντηρητικούς. Το κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι και άλλα δεξιά και ακροδεξιά σχήματα και πρόσωπα ανησυχούν για την οικογένεια και το δημογραφικό, αν και, όπως είπε ο Τζορντάνο, αποδέχονται και τα «δικαιώματα». 

Από τις ρίζες της στον πρώιμο δέκατο ένατο αιώνα, η συντηρητική δεξιά έχει αγκαλιάσει μια ρητορική αξιών. Μιλάει την ιδεοκρατική γλώσσα, σε αντίθεση με τις γλώσσες μιας φιλο-επιχειρηματικής, «υλιστικής» και κοσμικής δεξιάς. Ανατρέχει συχνά στην εντιμότητα, στο θάρρος, στους ήρωες και στην αφοσίωση. Όλες αυτές τις ωραίες λέξεις τις βρίσκουμε παντού σε κείμενα και λόγους, ιδίως εκεί που πρέπει να καταδικαστούν σύγχρονες μηδενιστικές τάσεις και φαινόμενα κοινωνικής παρακμής.

Η λογοδιάρροια περί αξιών στεγάζει στο τέλος ένα μείγμα μπανάλ εθνικισμού, δασκαλίστικου μοραλισμού και κοινωνικής σκληρότητας που φτάνει πια μέχρι την ενθουσιώδη αποδοχή της δράσης μυστικών υπηρεσιών, αρκεί να υπηρετούν «υγιείς σκοπούς».

Για τους ανήσυχους πατριώτες και ταγούς μιας Ευρώπης των εθνικών αξιών (έχουμε κάποιους και εδώ που γράφουν και λένε αντίστοιχα πράγματα), η κρίση της «μέσης οικογένειας» συνδέεται κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, με τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, τις πολιτικές δικαιωμάτων ή την κουλτούρα του «γουοκισμού». Ακόμα και σε περιοχές ή χώρες όπου δεν υπάρχει κανένας «γουοκισμός» (σε νομούς αγροτικούς, για παράδειγμα), οι τοπικοί ανησυχούντες μιλούν σαν να απειλεί την οικογένεια το πνεύμα της Νέας Υόρκης ή τα πανεπιστήμια της πολιτικής ορθότητας.

Κάπως έτσι βγαίνουν από το κάδρο των ευθυνών οι περιπέτειες της εργασίας, οι καινούργιες όψεις της οικονομικής, κοινωνικής και υπαρξιακής ανασφάλειας. Αυτά όλα περνούν ως δεύτερης και τρίτης σημασίας παράγοντες, για να προβληθεί ο πανικός σε σχέση με μια επίθεση στην οικογένεια από φανταστικούς, παραφουσκωμένους και πάντως μειοψηφικούς «εχθρούς».

Το μοτίβο είναι αρκετά γνωστό: υψώνονται εύκολα οι φωνές κατά ορισμένων συνεπειών μιας κατάστασης, αλλά δεν αμφισβητείται η ίδια η κατάσταση. Ο νεότερος συντηρητισμός από καταβολής του έχει διαρκείς συναγερμούς για επιμέρους ηθικές συνέπειες του καπιταλισμού και την ίδια στιγμή υπερασπίζεται με φανατικό ζήλο το ιδιοκτησιακό πνεύμα και τον ανταγωνιστικό ατομικισμό. Άπειροι αφορισμοί ακούγονται καθημερινά κατά του «ατομικισμού» από χείλη ανθρώπων που την ίδια στιγμή στηρίζουν την πιο ωμή εκδοχή αυτοσυντηρητικού «ρεαλισμού», θέλοντας μια Ευρώπη κλειστή για τους ευάλωτους.

Άπειρα αναθέματα και άρθρα ανησυχίας κυκλοφορούν για κάποια παραπροϊόντα του τυχοδιωκτικού καπιταλισμού (τζόγος με κρυπτονομίσματα, στοιχηματικές εταιρείες με στόχο ανήλικους κ.λπ.), τα οποία συνυπάρχουν με την υπεράσπιση του πνεύματος που δημιουργεί αυτή την κατάσταση και νομιμοποιεί τη λογική της. Χαρακτηριστικό αυτής της δεξιάς ανησυχίας είναι πάντα ένας ηθικολογικός θόρυβος που δεν βρίσκει άλλη διέξοδο από τη συνεχή αυστηροποίηση των ποινών. Ανάμεσα δηλαδή στο κήρυγμα και στην αστυνομική του διεκπεραίωση, δεν προβλέπεται καμιά άλλη κοινωνική και οικονομική ρύθμιση για τον πολιτικό έλεγχο στην ανομία των αγορών.

Ένας από τους ενδιαφέροντες πολιτικούς στοχαστές των ημερών μας, ο Γάλλος Ζαν-Φαμπιάν Σπιτς, έχει γράψει ότι είναι προβληματική μια αναφορά στις «αξίες της δημοκρατίας» που προδίδει τις αρχές της, τα θεμέλια δηλαδή μιας πολιτικής ισότητας και χειραφέτησης. Η λογοδιάρροια περί αξιών στεγάζει στο τέλος ένα μείγμα μπανάλ εθνικισμού, δασκαλίστικου μοραλισμού και κοινωνικής σκληρότητας που φτάνει πια μέχρι την ενθουσιώδη αποδοχή της δράσης μυστικών υπηρεσιών, αρκεί να υπηρετούν «υγιείς σκοπούς».  

Επιστρέφοντας στο παράδειγμα του συνεδρίου περί οικογένειας, βρίσκω πολλά παράλληλα με τις δηλώσεις ανησυχίας στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για έναν νέο κύκλο μεταναστευτικών ροών από τη Μέση Ανατολή. Για τους δικούς του λόγους –και της ειδικής σχέσης της Γαλλίας με τον Λίβανο– ο Μακρόν κάτι είπε για ένα εμπάργκο όπλων και για την ανάγκη τερματισμού της ισραηλινής επέμβασης στον Λίβανο. Η Ευρώπη δεν παίρνει καμιά ουσιαστική πρωτοβουλία για τον πόλεμο και την καθημερινή καταστροφή στη Γάζα, στον Λίβανο και κανείς δεν ξέρει πού αλλού.

Έχουμε έτσι έκφραση ανησυχιών και φόβων για τις συνέπειες και παράλληλα την αποδοχή, αν όχι την «πραγματιστική» υποταγή σε εκείνες τις δυνάμεις που δημιουργούν ερείπια και πρόσφυγες. Δεν πράττεις κάτι για τον τερματισμό της βίας, παρά σπεύδεις απλώς να εξασφαλιστείς (ο καθένας για τον εαυτό του) για κάποια επώδυνα αποτελέσματα και το εκλογικό τους κόστος. Είναι η ίδια η λογική διασκέψεων και συνεδρίων που μαρτυρούν είτε μια δίγλωσση υποκρισία, είτε την αδυναμία και αποδοχή των τετελεσμένων της Ιστορίας. Έτσι πολιτεύεται η ήσυχη συνείδηση των ημερών, φροντίζοντας να μην αλλάζει το βλέμμα της στα πράγματα, αν και καθημερινά μάς προειδοποιεί πως οι αξίες κινδυνεύουν.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ