Ιστορία μου, αμαρτία μου

Ιστορία μου, αμαρτία μου Facebook Twitter
Αντί να μελετάμε το παρελθόν, είναι σα να το φοράμε ως αποκριάτικο κουστούμι. Η μαρτυρία του έχει νόημα μόνο ως δική μας αυτοεπιβεβαίωση. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΔΕΙΧΝΕΙ 2025 αλλά κάθε τόσο κάποιο άρθρο, σχόλιο ή meme μας υπενθυμίζει με αφορμή την ιστορική, πολιτισμική ή (γεω)πολιτική συγκυρία ότι στην πραγματικότητα βρισκόμαστε (ξανά) στο 1929, το 1936, το 1939 κ.ο.κ. Και δεν είναι μόνο η περίοδος του μεσοπολέμου που εμφανίζεται (με το ζόρι συχνά) ως καθρέπτης της εποχής μας.

Η τάση να ανακαλύπτουμε και να διατυμπανίζουμε τις συνάφειες και τις συνδέσεις της παρούσας στιγμής με κάποια κοσμοϊστορική περίοδο του πρόσφατου ή μακρινού παρελθόντος, μοιάζει ανεξέλεγκτη και ισοπεδωτική, αλλά είναι επίσης δύσκολο να της αντισταθεί κανείς. Κάθε τόσο και μια νέα «Βαϊμάρη» (ή μια νέα «Βάρκιζα» στα καθ’ ημάς). Η ιστορία επαναλαμβάνεται, όχι ως φάρσα, ούτε ως τραγωδία, αλλά ως «σημαδιακό» φόντο σε μια συλλογική σέλφι.  

Δεν έχει σημασία πότε γράφτηκε, γυρίστηκε, συντελέστηκε κάτι. Σημασία έχει να μας πλασαριστεί ως απολύτως καίριο ή προφητικό προκειμένου να το οικειοποιηθούμε και να το καταναλώσουμε ως κάτι που απευθύνεται σε εμάς και μας μιλά για το Τώρα.  

Χάνει κανείς το μέτρημα επιχειρώντας να καταγράψει τα βιβλία, τις ταινίες, τις θεατρικές παραστάσεις, τις τηλεοπτικές σειρές που είτε προέρχονται από το παρελθόν είτε εκτυλίσσονται σ’ αυτό, και παρουσιάζονται – συχνά ερήμην των δημιουργών τους, πολλοί εκ των οποίων έχουν προ πολλού εγκαταλείψει τον μάταιο τούτο κόσμο – ως προμηνύματα, προφητείες ή αλληγορίες για την εποχή του Τραμπ, της ανόδου της ακροδεξιάς, την φασιστική απειλή, την οικονομική ή την περιβαλλοντική κρίση.

Δεν έχει σημασία πότε γράφτηκε, γυρίστηκε, συντελέστηκε κάτι. Σημασία έχει να μας πλασαριστεί ως απολύτως καίριο ή προφητικό προκειμένου να το οικειοποιηθούμε και να το καταναλώσουμε ως κάτι που απευθύνεται σε εμάς και μας μιλά για το Τώρα.    

Είναι βέβαιο ότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε επαρκώς τη δική μας εποχή χωρίς μια κάποια κατανόηση ή αντίληψη του ιστορικού παρελθόντος. Αυτό που συμβαίνει όμως με τη διαρκή και πάση θυσία αναζήτηση συνδέσεων του μακρινού συχνά και πολύπλοκου χθες με το εξίσου πολύπλοκο σήμερα, όχι μόνο δεν ενισχύει αλλά αποδυναμώνει μια τέτοια κατανόηση.

Αντί να μελετάμε το παρελθόν, είναι σα να το φοράμε ως αποκριάτικο κουστούμι. Σα να ζητάμε από κάποιον ηλικιωμένο άνθρωπο να μας αφηγηθεί τις εμπειρίες του από μια άλλη εποχή, αλλά πριν προλάβει να αρθρώσει πέντε κουβέντες, παίρνουμε αφορμή από κάτι που λέει και αρχίζουμε να μιλάμε ακατάπαυστα για τον εαυτό μας. Η μαρτυρία του έχει νόημα μόνο ως δική μας αυτοεπιβεβαίωση.

Daily
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Mr. Scorsese»: Πέντε ώρες στο μυαλό και την ψυχή του Μάρτιν Σκορσέζε (και λίγες είναι)

Daily / «Mr. Scorsese»: Πέντε ώρες στο μυαλό και την ψυχή του Μάρτιν Σκορσέζε (και λίγες είναι)

Το ντοκιμαντέρ της Ρεμπέκα Μίλερ με τίτλο «Mr. Scorsese» είναι ένα πλούσιο, πανοραμικό, διαφωτιστικό, ενδελεχές, απολαυστικό «φιλμικό πορτραίτο» του μεγάλου Αμερικανού μαέστρου της οθόνης.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Η αιώνια και οικουμενική θεία Μπεμπέκα

Daily / Η αιώνια και οικουμενική θεία Μπεμπέκα

Η αναγγελία του θανάτου της Άννας Κυριακού προκάλεσε βαθιά συγκίνηση και θλίψη καθώς πολλοί έμοιαζαν να πενθούν όχι τόσο την απώλεια της ίδιας της ηθοποιού όσο του χαρακτήρα της στις «Tρεις Χάριτες», κι ας έχουν περάσει τρεις δεκαετίες από τότε.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Steve: Η μοναξιά του δασκάλου μεγάλων αποστάσεων

Daily / Steve: Η μοναξιά του δασκάλου μεγάλων αποστάσεων

Ένα κρίσιμο και «μανιοκαταθλιπτικό» 24ωρο στη ζωή ενός εκπαιδευτικού σε ένα σχολείο για προβληματικούς εφήβους αποτελεί τον καμβά για το υπερκινητικό δράμα του Netflix με πρωταγωνιστή τον Κίλιαν Μέρφι.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ναζί κανείς ή να μη ζει;: Το φάντασμα της Λένι Ρίφενσταλ επιστρέφει ξανά  

Daily / «Ναζί κανείς ή να μη ζει;»: Το φάντασμα της Λένι Ρίφενσταλ επιστρέφει ξανά  

Συμπαθούσα ή συνεργός; Το ντοκιμαντέρ «Riefenstahl» επαναφέρει για μια ακόμη φορά το ερώτημα που ακολουθούσε την «σκηνοθέτρια των Ναζί» μέχρι το τέλος της ζωής της σε ηλικία 101 ετών. 
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ