«Στου τεμπέλη το τσαντίρι έχει ο διάολος εργαστήρι»: Διαβάζοντας Καζαμία το 2025

Trivoli
0


ΒΡΗΚΑ ΤΟΝ ΜΕΓΑ ΚΑΖΑΜΙΑ σε μια τσάντα-δώρο από μια παρουσίαση. Είχα να δω Καζαμία από παιδί – νομίζω πως είχε η γιαγιά μου έναν στην κουζίνα της, αλλά μπορεί και να το φαντάστηκα. Η εικονογράφηση του εξωφύλλου με τον αστρονόμο με τη γενειάδα που κοιτάει τα αστέρια μέσα από ένα τηλεσκόπιο είναι τόσο ρετρό που αγγίζει, έστω και άθελά της, την τελειότητα.

Το οπισθόφυλλο, με φωτογραφίες από τη δεκαετία του ’60, διαφημίζει το περιεχόμενο με τέσσερις τετράγωνες ιλουστρασιόν ζωγραφιές που μοιάζουν με κολάζ: «Ανθοκομία - Δενδροκομία», «Ονειροκρίτης», «Μαγειρική- Ζαχαροπλαστική», «Μελισσοκομία».

Το χαρτί, λεπτό και κιτρινισμένο σαν τσιγαρόχαρτο, θυμίζει τον παλιό Χρυσό Οδηγό. Για κάθε μήνα απαριθμούνται λεπτομερώς όλες οι θρησκευτικές εορτές, ανακατεμένες με «τολμηρές» προβλέψεις για τη χρονιά που έρχεται («Ένταση σε χώρα της Λατινικής Αμερικής», «Αύξηση στην τιμή του πετρελαίου στην παγκόσμια αγορά», «Χρεοκοπία μεγάλης αμερικάνικης βιομηχανίας»).

Μου φάνηκε τέλειος, σαν μια βουτιά στη ζωή πριν από το ίντερνετ, παρέα με την εγκυκλοπαίδεια Δομή, το σταθερό τηλέφωνο και την ΕΡΤ, όταν έπαιζε το βράδυ τον Εθνικό Ύμνο και μετά τέλειωνε το πρόγραμμα. 

Στην πίσω σελίδα έχει προτεινόμενες γεωργικές εργασίες με οδηγίες όπως «Σκάβουμε επιμελώς όλα τα διαμερίσματα του λαχανόκηπου». Ακολουθούν σελίδες μαχόμενης αρθρογραφίας: η ιστορία της δημιουργίας του Ποπάυ συνυπάρχει με τη μάχη του Στάλινγκραντ, συνταγές για ρυζόγαλο και τον Τοτό που πάει φαντάρος.

Κάθε σελίδα έχει κι από ένα λαϊκό γνωμικό κάτω-κάτω: «Στου τεμπέλη το τσαντίρι έχει ο διάολος εργαστήρι». Μερικά θυμίζουν αλλόκοτα χαϊκού: «Το ραβδί έχει δυο άκρες», «Kατά το ζώο και το φόρτωμα». Στο τέλος έχει και τηλέφωνα των νοσοκομείων της Αθήνας και μια λίστα με κλασικές εκδόσεις.

Ο Καζαμίας, ένα είδος λαϊκής εγκυκλοπαίδειας, μια μίμηση αντίστοιχων ιταλικών εκδόσεων (υποτίθεται πως ο Casamia ήταν φημισμένος Ιταλός αστρολόγος), πρωτοκυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 19ο αιώνα και το περιεχόμενό του παραμένει σχεδόν ίδιο κάθε χρόνο: προβλέψεις, εορτολόγιο, γεωργικές εργασίες, γενική αρθρογραφία. Μου φάνηκε τέλειος, σαν μια βουτιά στη ζωή πριν από το ίντερνετ, παρέα με την εγκυκλοπαίδεια Δομή, το σταθερό τηλέφωνο και την ΕΡΤ, όταν έπαιζε το βράδυ τον Εθνικό Ύμνο και μετά τέλειωνε το πρόγραμμα. 

Στην ίδια κατηγορία με τον Καζαμία ανήκουν και τα μικρά ημερολόγια που θυμίζουν σπιρτόκουτο. Αυτά τα παίρνω δώρο στους γονείς μου λίγο πριν αλλάξει η χρονιά. Από τη μια πλευρά έχουν την ημερομηνία και το εορτολόγιο με κάθε άγιο και οσιομάρτυρα που υπάρχει σε όλες τις παραλλαγές («Κύρα, Κυρά, Κυράτσα, Κυράτσω, Κυράτση, Κυρατσούδα» ή «Βενέδικτος, Βενεδίκτη, Βενεδικτίνη, Βενεδικτίνα, Ευφράσιος, Ευφράσης, Ευφράσας, Φράσας, Φράσιος, Φράσης»), και από την άλλη έχει είτε παροιμίες ή το προσωπικό μου αγαπημένο, συνταγές και ποιήματα («Καρδούλα μου τρελή / με πόνεσες πολύ / παραμιλώ στους δρόμους σαν σκυλί»).

Oι συνταγές ειδικά με ξετρελαίνουν. Πέρσι, στις 15 Ιουλίου, με 40 βαθμούς, η προτεινόμενη συνταγή ήταν το συκώτι γεμιστό. Συχνά πυκνά υπάρχουν συνταγές για κυνήγι(!), π.χ. πιτσούνι με αρακά, γαρίδες γιουβέτσι, πράγματα που πιθανόν να μαγείρευε η γιαγιά μου. Ο αδιαφιλονίκητος σταρ των φαγητών του συγκεκριμένου ημερολογίου, πάντως, είναι σταθερά το συκώτι, σε όλες τις πιθανές παραλλαγές. Ο στόχος είναι μάλλον να διώξει κανείς την αναιμία από τη ζωή του μια για πάντα: συκωτάκια πουλιών, γαρδούμπα, συκώτι ρηγανάτο, φρυγαδέλια και το απόλυτο αγαπημένο μου, το Πιλάφι του Αλή Πασά, ρύζι με κομμάτια συκώτι και σταφίδες.

To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ