Στα τέλη του περασμένου μήνα, το υποθαλάσσιο καλώδιο που παρέχει διαδίκτυο στα νησιά Shetland κόπηκε σε δύο σημεία.
«Τέτοια περιστατικά είναι συνήθως ατυχήματα, αλλά η παρουσία ενός ρωσικού υποβρύχιου ερευνητικού πλοίου και η πρόσφατη τριάδα υποβρύχιων εκρήξεων που έκοψαν τον αγωγό φυσικού αερίου Nordstream καθιστούν το σαμποτάζ της Μόσχας πολύ πιο πιθανό» γράφει στους Financial Times ο βετεράνος της RAF και πρώην γενικός διευθυντής της κοινής ανάπτυξης δυνάμεων και διευθυντής επιχειρήσεων στο Υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου, Edward Stringer.
«Από τότε που κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, η Δύση είχε την «πολυτέλεια» της ασφάλειας μέσω της τεχνικής υπεροχής. Το ΝΑΤΟ ξεπέρασε πλήρως το Σύμφωνο της Βαρσοβίας (σ.σ στρατιωτική συμμαχία αμυντικού χαρακτήρα των κομμουνιστικών κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης). Ξεχώρισε στην αεροδιαστημική τεχνολογία και κατασκεύασε ανώτερα υποβρύχια. Η ψηφιακή επανάσταση, η οποία προήλθε σε μεγάλο βαθμό από τη Silicon Valley, διεύρυνε περαιτέρω το χάσμα. Η συνεργασία σε επίπεδο πληροφοριών των «Πέντε Ματιών» (σ.σ ΗΠΑ, Βρετανία, Αυστραλία, Καναδάς, Νέα Ζηλανδία), με μάτια και αυτιά στο διάστημα, κυριαρχεί. Αλλά το διάστημα και ο κυβερνοχώρος εκδημοκρατίζονται όλο και περισσότερο και είναι πλέον προσβάσιμα με χαμηλό κόστος. Οι εχθρικές δυνάμεις έχουν υπολογίσει ότι εκεί μπορούν να επιτεθούν στις χώρες του ΝΑΤΟ με μεγάλο αποτέλεσμα.»
Λίγοι γνωρίζουν πόσο πολύ εξαρτημένοι είμαστε από έναν περιορισμένο αριθμό καλωδίων οπτικών ινών που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του διαδικτύου και συνδέουν ηλεκτρονικά τις ηπείρους και τα νησιά μας. Επί του παρόντος, το 95% της διεθνούς διαδικτυακής κίνησης γίνεται από υποθαλάσσια καλώδια- συγκριτικά, οι δορυφόροι μεταφέρουν πολύ λίγα δεδομένα.
Υπάρχουν μόνο περίπου 200 καλώδια σε όλο τον κόσμο, το καθένα από τα οποία έχει το μέγεθος μιας μεγάλης μάνικας και μπορεί να μεταφέρει δεδομένα με ταχύτητα περίπου 200 terabytes ανά δευτερόλεπτο. Αυτά τα καλώδια - τα οποία εξασφαλίζουν καθημερινά οικονομικές συναλλαγές αξίας περίπου 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων - συναντώνται σε περίπου 10 διεθνείς κόμβους, που είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι.
Όπως μας υπενθυμίζει η εισβολή στην Ουκρανία, όλοι οι πόλεμοι είναι οικονομικοί. Οι αντίπαλοί μας έχουν συνειδητοποιήσει ότι η δυνατότητα να απειλούν την ασφάλεια των πληροφοριακών και οικονομικών μας συστημάτων αποτελεί τεράστιο στρατηγικό πλεονέκτημα.
Και όπως γνωρίζει εδώ και καιρό ο Βλαντιμίρ Πούτιν, το μοναδικό, φυσικό σημείο του συστήματος που μπορεί να απειληθεί ανοιχτά είναι τα υποθαλάσσια καλώδια. Η απειλή αυτών των καλωδίων, προκαλεί εγγυημένη ένταση ανάμεσα στο Κίεβο και τη Δύση.
Αρχικά οι ρωσικές δυνάμεις στόχευσαν τον ενεργειακό εφοδιασμό, αναπτύσσοντας μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους κατά του ουκρανικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και διακόπτοντας την παροχή φυσικού αερίου από το Nordstream προς την Ευρώπη.
Όταν τα μέτρα αυτά δεν ήταν άμεσα αποτελεσματικά, το Κρεμλίνο ανέβασε κι άλλο την ένταση.
Τρεις ανεξήγητες εκρήξεις κατέστρεψαν τον υποθαλάσσιο αγωγό Nordstream 1 στα ανοικτά των ακτών της Δανίας και λιγότερο από ένα μήνα αργότερα συνέβησαν τα περιστατικά με το καλώδιο των νήσων Σέτλαντς. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η Ρωσία ανατίναξε τον αγωγό, αλλά οι ζημιές των υποθαλάσσιων καλωδίων είναι πολύ πιο δύσκολο να αποδοθούν σε κάποιον συγκεκριμένα, καθώς μπορεί να υποστούν βλάβη κατά λάθος από μηχανότρατες ή σεισμούς. Πράγματι, αυτή η αβεβαιότητα βοηθά τον Πούτιν: υπενθύμισε στη Δύση ότι έχει τη δυνατότητα να κόψει σωλήνες και καλώδια αν το επιλέξει, ενώ τους προκάλεσε να αποδείξουν ότι η Μόσχα ήταν υπεύθυνη.
Το πρόβλημα για το ΝΑΤΟ και τους συμμάχους του είναι ότι η απειλή δεν γίνεται εξίσου αισθητή. Η Ρωσία και η Κίνα, οι ηπειρωτικές υπερδυνάμεις που είναι πιο εχθρικές προς τη Δύση, ελέγχουν περισσότερο το εγχώριο τους διαδίκτυο και εξαρτώνται λιγότερο από τα καλώδια που συνδέονται μέσω των ωκεανών, οπότε δεν είναι τόσο ευάλωτες. Ακόμη και στη δορυφορική εποχή, η γεωγραφία έχει σημασία. Και έτσι η Μόσχα έχει αναπτύξει ναυτικές δυνατότητες για να επιχειρεί σε βάθη που το ΝΑΤΟ θεωρούσε άσχετα ή οικονομικά ασύμφορα.
Ο στόλος των σκαφών που θα μπορούσαν να καλύψουν και στρατιωτικές ανάγκες της Ρωσίας περιλαμβάνει εξειδικευμένα πλοία έρευνας και υποστήριξης για μη επανδρωμένα υποβρύχια και προηγμένα βαθυσκάφη που μπορούν να κατέβουν σε ακόμη μεγαλύτερη βάθη.
Ένα από αυτά, το πλοίο επιστημονικών ερευνών Boris Petrov, εντοπίστηκε στην περιοχή των καλωδίων των νησιών Shetland Isles όταν αυτά κόπηκαν. Τα πιο εντυπωσιακά είναι τα παλιά πυρηνικά υποβρύχια που έχουν αναβαθμιστεί ώστε να λειτουργούν ως σκάφη αναφοράς για νεότερα, μικρότερα υποβρύχια.
Είναι δύσκολο να εντοπιστούν και μπορούν να τοποθετήσουν εκρηκτικές βόμβες στον πυθμένα του ωκεανού έτοιμες για πυροδότηση μήνες ή και χρόνια αργότερα.
Η Κίνα εκμεταλλεύεται επίσης την ευπάθεια του δικτύου, εισχωρώντας στην αγορά υποθαλάσσιων καλωδίων και προσφέροντας την τοποθέτηση καλωδίων σε προνομιακές τιμές. Αυτό έχει γίνει ο ναυτικός βραχίονας της πρωτοβουλίας Belt and Road.
Τόσο η Αυστραλία όσο και η Νέα Ζηλανδία έχουν ψηφίσει νομοθεσία για να αποτρέψουν την παρέμβαση ή την παραμονή γύρω από υποδομές υποθαλάσσιων καλωδίων. Η Καμπέρα έλαβε επίσης μέτρα προφύλαξης εγκαθιστώντας το δικό της καλώδιο προς τις Νήσους Σολομώντα.
Η Δυτική Ευρώπη, αντίθετα, ήταν λιγότερο προσεκτική ως προς το ποιος κατασκευάζει ή εγκαθιστά τα καλώδιά της. Αυτός που εντόπισε νωρίς αυτή την ευπάθεια ήταν ο (τότε βουλευτής) Ρίσι Σούνακ, ο οποίος έγραψε μία έκθεση το 2017 σχετικά με την αυξανόμενη απειλή σαμποτάζ. Τώρα που είναι πρωθυπουργός και ο κίνδυνος έχει γίνει πραγματικότητα, θα επενδύσει σε θαλάσσιες και υποβρύχιες δυνατότητες προστασίας, όπως συνέστησε τότε;» αναρωτιέται, κλείνοντας, ο Stringer.
Με πληροφορίες από Financial Times
