Η Ουάσινγκτον βρίσκεται ξανά σε πολιτική δίνη. Για πρώτη φορά μετά από επτά χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες εισέρχονται σε κυβερνητικό shutdown, καθώς η Γερουσία δεν κατάφερε να εγκρίνει το απαραίτητο νομοσχέδιο δαπανών που θα κρατούσε ανοιχτή τη χρηματοδότηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.
Το αποτέλεσμα του shutdown είναι ήδη αισθητό: δεκάδες ομοσπονδιακές υπηρεσίες κατεβάζουν ρολά, χιλιάδες εργαζόμενοι βρίσκονται σε αναγκαστική άδεια χωρίς μισθό και οι πολίτες αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις και ακυρώσεις σε υπηρεσίες ζωτικής σημασίας.
Η εικόνα θυμίζει παλαιότερες πολιτικές συγκρούσεις στην Ουάσινγκτον. Από τη δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα, τα shutdowns έχουν γίνει ένα επαναλαμβανόμενο όπλο πίεσης μεταξύ Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών. Η τελευταία μεγάλη κρίση, το 2018-2019, κράτησε 35 ημέρες και αποτέλεσε το μεγαλύτερο shutdown στην ιστορία των ΗΠΑ. Σήμερα, το πολιτικό κλίμα είναι ακόμα πιο πολωμένο, με την προεδρία Τραμπ να επανέρχεται και τη Γερουσία διχασμένη.
Το ερώτημα που τίθεται είναι σαφές: πόσο θα διαρκέσει αυτή η κρίση και ποια πλευρά θα υποχωρήσει πρώτη; Οι αναλυτές περιγράφουν τέσσερα πιθανά σενάρια για την έκβαση.
Τέσσερα σενάρια για την έκβαση του shutdown
1. Οι Δημοκρατικοί διασπώνται
Το πρώτο σενάριο αφορά τη συνοχή των Δημοκρατικών. Αν και στην ψηφοφορία απέρριψαν κατά πλειοψηφία το Ρεπουμπλικανικό νομοσχέδιο, ήδη υπήρξαν ρωγμές. Δύο Δημοκρατικοί γερουσιαστές και ένας ανεξάρτητος συντάχθηκαν με την πλειοψηφία των Ρεπουμπλικανών. Αυτό δείχνει ότι η σκληρή στάση του κόμματος μπορεί να αρχίσει να λυγίζει, ιδιαίτερα από βουλευτές και γερουσιαστές που εκλέγονται σε πολιτείες-«κλειδιά».
Η περίπτωση της Καθρίν Κορτέζ Μάστο από τη Νεβάδα είναι ενδεικτική. Η πολιτεία της ψήφισε υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ το 2024 και η ίδια αντιμετωπίζει εκλογική αναμέτρηση το 2026. Ένας παρατεταμένος αποκλεισμός της ομοσπονδιακής κυβέρνησης μπορεί να πλήξει σοβαρά την τοπική οικονομία της Νεβάδα, που βασίζεται στον τουρισμό και τη διασκέδαση. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, είναι πιθανό να βάλει την πολιτική της καριέρα πάνω από τη γραμμή του κόμματος.
Εάν πέντε ακόμη Δημοκρατικοί επιλέξουν να εγκαταλείψουν τη θέση της παράταξής τους, η ισορροπία μπορεί να ανατραπεί. Το shutdown θα μπορούσε να λήξει άμεσα, ακόμα κι αν η υπόλοιπη ηγεσία των Δημοκρατικών θέλει να συνεχίσει τη μάχη.
2. Οι Δημοκρατικοί υποχωρούν
Το δεύτερο σενάριο είναι πιο κλασικό. Καθώς περνούν οι ημέρες, η πίεση θα αυξάνεται δραματικά. Οι ομοσπονδιακοί υπάλληλοι – πυρήνας εκλογικής δύναμης των Δημοκρατικών – μένουν χωρίς μισθό και κινδυνεύουν να χάσουν θέσεις εργασίας. Τα εθνικά πάρκα, οι υπηρεσίες μετανάστευσης και ταξιδιών, ακόμη και προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας παγώνουν.
Παράλληλα, η κοινή γνώμη συχνά στρέφεται εναντίον του κόμματος που θεωρείται υπεύθυνο για την κρίση. Αν οι πολίτες κρίνουν ότι οι Δημοκρατικοί είναι εκείνοι που «κλείδωσαν» την κυβέρνηση, το πολιτικό κόστος θα είναι τεράστιο. Το κόμμα μπορεί τότε να επιλέξει μια «αξιοπρεπή υποχώρηση», προβάλλοντας ότι τουλάχιστον ανέδειξε το ζήτημα της υγείας και των επιδοτήσεων ασφάλισης που απειλούνται από περικοπές.
Ακόμα κι αν δεν κερδίσουν κάτι χειροπιαστό, η ηγεσία τους θα μπορούσε να πει ότι έδωσε τη μάχη, αλλά έπρεπε να βάλει το συμφέρον της χώρας πάνω από την αντιπαράθεση.
3. Οι Ρεπουμπλικανοί κάνουν παραχωρήσεις
Αν και προς το παρόν οι Ρεπουμπλικανοί εμφανίζονται ισχυροί, η ιστορία δείχνει ότι πολλές φορές είναι εκείνοι που χρεώνονται τα shutdown. Η στρατηγική τους να πιέζουν με ακραίες περικοπές ενδέχεται να γυρίσει μπούμερανγκ, εάν η κοινή γνώμη θεωρήσει πως υπερέβαλαν.
Ένα πιθανό πεδίο παραχώρησης είναι η διατήρηση των επιδοτήσεων για την ασφάλιση υγείας, που λήγουν. Οι ενισχύσεις αυτές αφορούν και Ρεπουμπλικανούς ψηφοφόρους χαμηλού εισοδήματος. Μια συμφωνία για να παραταθούν θα μπορούσε να δώσει στους Ρεπουμπλικανούς την εικόνα υπεύθυνης δύναμης, ενώ ταυτόχρονα θα αφαιρούσε από τους Δημοκρατικούς ένα ισχυρό πολιτικό επιχείρημα.
Αν οι Ρεπουμπλικανοί κάνουν αυτή την κίνηση, θα μπορούν να εμφανιστούν ως «πραγματιστές», αποτρέποντας περαιτέρω οικονομικές ζημιές και παρουσιάζοντας το κόμμα τους ως δύναμη διακυβέρνησης και όχι μόνο αντιπαράθεσης.
4. Το shutdown συνεχίζεται και χάνουν όλοι
Το πιο ανησυχητικό σενάριο είναι η παράταση του αδιεξόδου. Το 2019, η κρίση έληξε μόνο όταν η αεροπορική κυκλοφορία έφτασε στα όρια της κατάρρευσης. Αυτή τη φορά η παράλυση είναι πιο εκτεταμένη: όλες οι χρηματοδοτήσεις έχουν παγώσει και οι συνέπειες θα γίνονται κάθε μέρα πιο επώδυνες.
Αν συνεχιστεί για εβδομάδες, δεν θα έχει πια σημασία ποιος «νίκησε». Οι πολίτες θα στραφούν εναντίον και των δύο κομμάτων, κατηγορώντας το πολιτικό σύστημα συνολικά. Το αποτέλεσμα θα είναι αύξηση της απογοήτευσης και της πόλωσης, με τους ακραίους πολιτικούς χώρους να ενισχύονται στις επόμενες εκλογές.
Αυτό το σενάριο μπορεί να οδηγήσει σε πραγματική ζημιά για την αμερικανική οικονομία: πτώση της εμπιστοσύνης των αγορών, επιβράδυνση της ανάπτυξης και ενίσχυση της αίσθησης ότι οι ΗΠΑ είναι πολιτικά δυσλειτουργικές.
Το shutdown του 2025 μπορεί να είναι βραχύβιο ή να εξελιχθεί σε μία από τις πιο σοβαρές κρίσεις στην ιστορία της αμερικανικής δημοκρατίας. Τα τέσσερα σενάρια δείχνουν ότι καμία πλευρά δεν είναι ασφαλής: οι Δημοκρατικοί κινδυνεύουν με πολιτική ήττα, οι Ρεπουμπλικανοί με κατηγορία για ανευθυνότητα, και οι πολίτες με απώλεια εμπιστοσύνης στο σύστημα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι όσο περισσότερο διαρκεί η κρίση, τόσο βαθύτερο θα είναι το πλήγμα για την Ουάσινγκτον και τον αμερικανικό λαό.
Με πληροφορίες από BBC
