Σεισμός στην Τουρκία: Ειδικοί εξηγούν πώς έγινε - Ενέργεια που συσσωρευόταν επί δεκαετίες

Εξηγήσεις των φαινομένων που προκάλεσαν τους καταστροφικούς σεισμούς σε Τουρκία και Συρία με τα πάνω από 5.000 θύματα μέχρι ώρας, δίνουν ειδικοί επιστήμονες μιλώντας στους FT.

Η τάση που συσσωρεύτηκε επί δεκαετίες καθώς οι αργά κινούμενες τεκτονικές πλάκες πίεζαν η μία την άλλη απελευθερώθηκε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, προκαλώντας βίαιες δονήσεις καθώς οι μάζες των πετρωμάτων ξεπέρασαν ξαφνικά την τριβή και έσπασαν η μία την άλλη.

Τέτοιες σεισμικές τάσεις συσσωρεύονται στην περιοχή της Τουρκίας, αναλύουν οι Financial Times, επειδή η αραβική πλάκα ωθεί την πλάκα της Ανατολίας προς τα δυτικά με ρυθμό περίπου 2 εκατοστά ανά έτος, σύμφωνα με τον David Rothery, καθηγητή γεωεπιστημών στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Ηνωμένου Βασιλείου

Η Joanna Faure Walker, επικεφαλής του Institute for Risk and Disaster Reduction του University College του Λονδίνου, πρόσθεσε από την πλευρά της: «Η Τουρκία έχει βιώσει από τους πιο θανατηφόρους σεισμούς παγκοσμίως τέσσερις φορές τα τελευταία 50 χρόνια , το 2020, το 1999, το 1983 και το 1975».

Ο πρώτος σεισμός της Δευτέρας, ο οποίος σημειώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες με μέγεθος 7,8 βαθμών, προήλθε από το νοτιοδυτικό άκρο του ρήγματος της Ανατολικής Ανατολίας κοντά στη συμβολή του με το σύστημα ρηγμάτων της Νεκράς Θάλασσας. Ο σεισμός ήταν ακόμη πιο καταστροφικός επειδή έλαβε χώρα σε σχετικά μικρό βάθος 18 χιλιομέτρων.

Ο δεύτερος μεγάλος σεισμός, ελαφρώς ασθενέστερος, μεγέθους 7,5 βαθμών, ακολούθησε εννέα ώρες αργότερα, περίπου 100 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της αρχικής δόνησης, σε βάθος μόλις 10 χιλιομέτρων. Υπήρξαν επίσης δεκάδες άλλοι μικρότεροι σεισμοί ή μετασεισμοί.

«Τα δύο γεγονότα είναι σχεδόν βέβαιο ότι συνδέονται μεταξύ τους», δήλωσε ο Mark Alen, επικεφαλής του τμήματος γεωεπιστημών στο Πανεπιστήμιο του Ντάραμ στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Η απελευθέρωση της πίεσης σε μια ζώνη ρήγματος μπορεί να φορτίσει την πίεση σε μια άλλη, όπου στη συνέχεια εξωτερικεύεται σε έναν άλλο σεισμό».

Σεισμός σε Τουρκία & Συρία: Τα ρήγματα της Ανατολίας

Η ζώνη ρήγματος της Ανατολικής Ανατολίας, η οποία ήταν υπεύθυνη για τα γεγονότα της Δευτέρας, ήταν σχετικά ήσυχη τον τελευταίο αιώνα, αλλά έχει προκαλέσει αρκετούς καταστροφικούς σεισμούς στο απώτερο παρελθόν.

Ένας ιστορικός παραλληλισμός ήταν ο σεισμός του 1822 στην ίδια περιοχή «ο οποίος κατέστρεψε ολοσχερώς πολλές πόλεις με μεγάλες απώλειες», δήλωσε ο Roger Musson, επιστημονικός συνεργάτης του Βρετανικού Γεωλογικού Ινστιτούτου. «Μόνο στο Χαλέπι λέγεται ότι σκοτώθηκαν περίπου 7.000 άτομα. Ο σεισμός του 1822 είχε επίσης πολλούς μετασεισμούς που συνεχίστηκαν μέχρι τον Ιούνιο του επόμενου έτους».

Η Catherine Mottram, ανώτερη λέκτορας δομικής γεωλογίας και τεκτονικής στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, δήλωσε ότι η νότια Τουρκία ήταν «ένα παρόμοιο γεωλογικό περιβάλλον με το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα στη Βόρεια Αμερική».

Το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας που εκτείνεται ανατολικά-δυτικά κατά μήκος της ακτής της Μαύρης Θάλασσας της Τουρκίας υπήρξε πολύ πιο ενεργό τον τελευταίο καιρό από το αντίστοιχο της Ανατολικής Ανατολίας, προκαλώντας αρκετές καταστροφές, συμπεριλαμβανομένου του σεισμού του Izmit (Νικομήδεια) μεγέθους 7,6 βαθμών το 1999, ο οποίος στοίχισε τη ζωή σε περίπου 18.000 ανθρώπους.

Αλλά τα δύο ρήγματα απέχουν αρκετά μεταξύ τους ώστε να είναι απίθανο ακόμη και σοβαροί σεισμοί στο ένα να προκαλέσουν δραστηριότητα στο άλλο, ανέφερε ο Alen.

H Mottram δήλωσε σχετικά: «Οι επιστήμονες της γεωφυσικής θα είναι σε θέση να επιβεβαιώσουν πού ακριβώς σημειώθηκε η κίνηση κατά μήκος του ρήγματος, ανακατασκευάζοντας τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από τα σεισμόμετρα στην περιοχή, οπότε περισσότερες πληροφορίες θα πρέπει να προκύψουν τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες σχετικά με το τι ακριβώς συνέβη».

Σεισμός σε Τουρκία & Συρία: Η διπλωματία των καταστροφών

Σχετικά με την περιβόητη «διπλωματία των σεισμών» ή αλλιώς «διπλωματία των καταστροφών» η οποία από χθες απασχολεί και την δημόσια συζήτηση στη χώρα μας μετά το παράδειγμα του 1999,  ο Ilan Kelman, καθηγητής στο τομέα των φυσικών καταστροφών στο University College του Λονδίνου, δεν ήταν αισιόδοξος.

Η έρευνά του για τη «διπλωματία των καταστροφών» έδειξε ότι οι φυσικές καταστροφές δεν δημιουργούν ειρήνη. «Πέρα από τις υλικοτεχνικές προκλήσεις της ανθρωπιστικής βοήθειας, η εμπειρία δείχνει ότι, δυστυχώς, η προηγούμενη εχθρότητα τείνει να υποσκελίζει τη σωτηρία ζωών και το σταμάτημα του πολέμου μακροπρόθεσμα», δήλωσε ο Kelman.