Η νέα κατάταξη του Henley Passport Index για το 2025 αποκαλύπτει πόσο «ισχυρό» είναι κάθε διαβατήριο και, κατ’ επέκταση, ποιοι πολίτες απολαμβάνουν τη μεγαλύτερη ελευθερία μετακίνησης στον κόσμο και ποιοι παραμένουν εγκλωβισμένοι πίσω από σύνορα και θεωρήσεις.
Η ανισότητα στη διεθνή κινητικότητα είναι τεράστια. Ενώ οι κάτοχοι ορισμένων διαβατηρίων περνούν τα σύνορα σχεδόν χωρίς έλεγχο, άλλοι χρειάζονται βίζα για να ταξιδέψουν ακόμη και σε γειτονικές χώρες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Henley & Partners, εταιρείας που ειδικεύεται σε ζητήματα υπηκοότητας και μετανάστευσης, οι διαφορές αυτές παραμένουν βαθιές και πολιτικά φορτισμένες.
Οι ασιατικές χώρες παραμένουν στην κορυφή. Η Σιγκαπούρη διατηρεί την πρώτη θέση για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, με ελεύθερη πρόσβαση σε 193 προορισμούς, ακολουθούμενη από τη Νότια Κορέα (190) και την Ιαπωνία (189).
Στην Ευρώπη, η Γερμανία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελβετία μοιράζονται την τέταρτη θέση, με 188 χώρες χωρίς βίζα, ενώ Αυστρία και Βέλγιο ακολουθούν στην πέμπτη (187 χώρες).
Η Ελλάδα βρίσκεται στην 6η θέση παγκοσμίως, με πρόσβαση χωρίς βίζα σε 186 χώρες, επιβεβαιώνοντας τη σταθερά υψηλή της θέση στον παγκόσμιο δείκτη κινητικότητας.
Στον αντίποδα, Αφγανιστάν, Συρία και Ιράκ παραμένουν στις τελευταίες θέσεις, με πρόσβαση σε μόλις 24, 26 και 29 χώρες αντίστοιχα, μια ένδειξη των τεράστιων ανισοτήτων που εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν το διεθνές ταξιδιωτικό καθεστώς.
Η πτώση των δυτικών διαβατηρίων
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βρετανία, που άλλοτε κυριαρχούσαν στην κορυφή της λίστας, βλέπουν πλέον την επιρροή τους να μειώνεται. Οι ΗΠΑ, που κατείχαν την πρώτη θέση το 2014, υποχώρησαν για πρώτη φορά εκτός δεκάδας και βρίσκονται στη 12η θέση, με 180 προορισμούς χωρίς βίζα, την ίδια θέση με τη Μαλαισία. Το Ηνωμένο Βασίλειο, που είχε φτάσει στην κορυφή το 2015, πέφτει τώρα στην όγδοη.
Η υποχώρηση αυτή αποδίδεται κυρίως στην αρχή της αμοιβαιότητας: όταν οι δυτικές χώρες αυστηροποιούν τις πολιτικές εισόδου για πολίτες τρίτων χωρών, οι ίδιες αντιμετωπίζουν περιορισμούς από τα κράτη που αντιδρούν με ανάλογα μέτρα.
Αντίθετα, η Κίνα αναδεικνύεται ως μια από τις πιο «ανερχόμενες δυνάμεις» του δείκτη. Από την 94η θέση το 2015 έχει σκαρφαλώσει στην 64η φέτος, βελτιώνοντας σημαντικά τη διεθνή της κινητικότητα. Παράλληλα, η κινεζική κυβέρνηση έχει ανοίξει τα σύνορά της σε πολίτες από 30 περισσότερες χώρες σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, γεγονός που δείχνει μια πιο «ανοιχτή» στάση προς τους ξένους ταξιδιώτες, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι Κινέζοι πολίτες απολαμβάνουν την ίδια ελευθερία στο εξωτερικό.
H αγορά των «χρυσών διαβατηρίων»
Στην πραγματικότητα, το κινεζικό διαβατήριο εξακολουθεί να δίνει πρόσβαση χωρίς βίζα σε μόλις 82 χώρες, έναντι 180 για το αμερικανικό.Παράλληλα, οι Αμερικανοί πολίτες φαίνεται πως αναζητούν τρόπους να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη ελευθερία μετακίνησης μέσω δεύτερης υπηκοότητας.
Η Henley αναφέρει ότι οι Αμερικανοί αποτελούν πλέον τη μεγαλύτερη ομάδα πελατών της, ξεπερνώντας Τούρκους, Ινδούς, Κινέζους και Βρετανούς μαζί. Μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, οι αιτήσεις τους για «χρυσές βίζες» ή «χρυσά διαβατήρια» είχαν αυξηθεί κατά 67% σε σχέση με το 2024.
Οι πιο δημοφιλείς επιλογές είναι χώρες της Ευρώπης και της Καραϊβικής, καθώς και η Νέα Ζηλανδία, που προσελκύει ολοένα και περισσότερους εύπορους Αμερικανούς επενδυτές. Το «δεύτερο διαβατήριο» έχει πλέον εξελιχθεί σε σύμβολο κύρους και ασφάλειας για την παγκόσμια ελίτ.
Η κατάταξη του 2025 επιβεβαιώνει ότι η κινητικότητα στον πλανήτη δεν είναι ισότιμη. Μεταξύ του πρώτου και του τελευταίου διαβατηρίου μεσολαβεί ένα χάσμα 170 χωρών, ένα μέτρο της απόστασης που χωρίζει τις ανεπτυγμένες από τις φτωχότερες χώρες.
Με πληροφορίες από Economist
