ΑΘΗΝΑ

Πώς το Κατάρ έγινε η παγκόσμια πρωτεύουσα της διπλωματίας

Πώς το Κατάρ έγινε η παγκόσμια πρωτεύουσα της διπλωματίας Facebook Twitter
φωτ.: Getty
0

Το πρωί της Παρασκευής 13 Ιουνίου, λίγες ώρες μετά την εκτόξευση πυραύλων του Ισραήλ προς την Τεχεράνη, ένα από τα πρώτα τηλεφωνήματα του Ντόναλντ Τραμπ ήταν προς τον εμίρη του Κατάρ.

Ο Τραμπ ελπίζει ότι ο σεΐχης Ταμίμ του Κατάρ θα πείσει τον πρόεδρο του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιαν, να συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις. Ο Πεζεσκιαν αρνείται – το Ιράν είναι διατεθειμένο σε διάλογο, αλλά όχι υπό το βάρος επιθέσεων.

Τις επόμενες ημέρες, γνωστές ως «ο 12ήμερος πόλεμος», το Κατάρ διατηρεί ανοιχτούς διαύλους με την Ουάσινγκτον και την Τεχεράνη, σε έναν αγώνα υπερβάλου κινδύνου για την ίδια του την ύπαρξη. Η χώρα, μικρή αλλά με τεράστιο πλούτο χάρη στο κοινοπρακτικό κοιτάσμα φυσικού αερίου με το Ιράν, είναι στενός σύμμαχος των ΗΠΑ, φιλοξενώντας τη μεγαλύτερη αμερικανική βάση στην περιοχή. Αν οι ΗΠΑ εμπλακούν, το Κατάρ καθίσταται στόχος.

Στις 22 Ιουνίου, οι ΗΠΑ βομβαρδίζουν τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Για τους Καταριανούς, αυτό σηματοδοτεί εφιάλτη. Μέσα σε 48 ώρες, η κρίση τερματίζεται: Στις 23 Ιουνίου, το Ιράν εκτοξεύει πυραύλους κατά της βάσης Αλ Ουνταϊντ στο Κατάρ, όπου σταθμεύουν 10.000 Αμερικανοί στρατιώτες. Πρόκειται για την πρώτη φορά που το σύγχρονο Κατάρ υφίσταται επίθεση. Παρά τον πανικό, η επίθεση ήταν προαναγγελθείσα διπλωματικά: το Ιράν ενημέρωσε τους Αμερικανούς, εκείνοι τους Καταριανούς, οι οποίοι έκλεισαν τον εναέριο χώρο. Από τους 14 πυραύλους, όλοι εκτός ενός καταρρίφθηκαν∙ δεν υπήρχαν τραυματισμοί. Το Κατάρ καταδικάζει την επίθεση χωρίς να ανταποδώσει, επιτρέποντας στο Ιράν να σώσει το γόητρό του και να εκτονωθεί η κρίση.

Ο Τραμπ, μετά την επίθεση, στηρίζεται και πάλι στους Καταριανούς: ο εμίρης αναλαμβάνει να πείσει τον Ιράν να αποδεχτεί εκεχειρία. Στις 24 Ιουνίου, ο πρωθυπουργός του Κατάρ εξασφαλίζει τη συμφωνία του Ιράν να σταματήσουν οι εχθροπραξίες. Το Κατάρ παίζει κρίσιμο ρόλο για την ειρήνη, αν και στο εσωτερικό επικρατεί δυσφορία για τις επιπτώσεις στη ζωή των πολιτών.

Ο πληθυσμός του Κατάρ είναι περίπου 3.000.000, με μόλις το 13% εξ αυτών να είναι Καταριανοί. Ο πλούτος είναι συγκεντρωμένος στους πολίτες, οι οποίοι συγκαταλέγονται στους πλουσιότερους του κόσμου. Όμως, η ασφάλεια δεν μπορεί να εξαγοραστεί. Η εγρήγορση είναι διαρκής, όπως παραδέχονται ανώτεροι αξιωματούχοι: «Δεν έχουμε την πολυτέλεια να ησυχάσουμε».

Κατά τη διάρκεια του 2025, το Κατάρ διεξάγει ως μεσολαβητής δέκα ενεργές ειρηνευτικές διαμεσολαβήσεις: από την Αφρική ως τη Βενεζουέλα και τη Γάζα.

Στη Ντόχα διαπραγματεύτηκαν:

  • Η αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν.
  • Η επιστροφή παιδιών από την Ουκρανία.
  • Η απελευθέρωση ομήρων μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ, Ισραήλ και Χαμάς.
  • Εκεχειρία στη Γάζα.

Βασικά στοιχεία της καταριανής διπλωματίας:

  • Επικοινωνία με όλες τις πλευρές, χωρίς διακρίσεις.
  • Ενισχυμένη οικονομική υποστήριξη προς τους διαπραγματευόμενους.
  • Διατήρηση ουδετερότητας και διακριτικότητας.

Κατάρ: Από τη Σκιά στη Διεθνή Σκηνή

Μετά το 1995, το Κατάρ ξεχωρίζει από τον ηγεμονικό ρόλο της Σαουδικής Αραβίας, με τη μεταρρυθμιστική πολιτική του τότε νέου εμίρη. Μεγάλη ώθηση έδωσε η ίδρυση του Al Jazeera και οι διεθνείς επενδύσεις, αλλά και η διοργάνωση του Μουντιάλ 2022. Η αμερικανική βάση Αλ Ουνταϊντ διασφαλίζει την εγγύηση της Ουάσινγκτον.

Η παγκόσμια ζήτηση για καταριανή διαμεσολάβηση αυξάνεται, αλλά η μικρή ομάδα αποφάσεων υφίσταται πιέσεις, οδηγώντας – σε ορισμένες περιπτώσεις – σε εξωτερικές συνεργασίες με πολιτικό κόστος (όπως το «Qatargate» στο Ισραήλ). Παρ’ όλες τις προκλήσεις, η θέση του Κατάρ ως αξιόπιστου μεσολαβητή ενδυναμώνεται διαρκώς.

Το Κατάρ έχει αναδειχθεί ως ένας από τους σημαντικότερους διαμορφωτές της ειρήνης στη σημερινή εποχή, που χαρακτηρίζεται από εντάσεις και απρόβλεπτες γεωπολιτικές εξελίξεις. Ο ρόλος του αποτυπώνεται σε τρία κομβικά χαρακτηριστικά που το καθιστούν αναγκαίο διαμεσολαβητή στη διεθνή σκακιέρα: Το Κατάρ έχει καταφέρει να διατηρεί ουδέτερη στάση σε κρίσιμες διαπραγματεύσεις, δίνοντας τη δυνατότητα σε όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές να το εμπιστευτούν ως ενδιάμεσο. Αυτή η ουδετερότητα, ωστόσο, συνοδεύεται από αποφασιστικότητα και βαρύτητα, καθώς η χώρα αποφεύγει τις ακρότητες, αλλά γνωρίζει ακριβώς πώς να εκμεταλλευτεί τη διπλωματική της επιρροή.

Ένα σημαντικό πλεονέκτημα του Κατάρ είναι η οικονομική του ισχύς. Αυτή προσφέρει αμεσότητα στις αποφάσεις, καθώς η οικονομική ανεξαρτησία και η συμπαγής κρατική δομή επιτρέπουν γρήγορη ανταπόκριση σε διεθνείς κρίσεις και επείγουσες διαπραγματεύσεις. Το μικρό του μέγεθος μεταφράζεται σε ευέλικτους μηχανισμούς, χωρίς γραφειοκρατικά εμπόδια.

Το Κατάρ λειτουργεί συνδυαστικά:

  • Μεσολαβητής στη διεξαγωγή διαλόγων μεταξύ αντιτιθέμενων δυνάμεων,
  • Εγγυητής προστασίας συμφωνιών και παροχής ασφάλειας,
  • Χρηματοδότης που στηρίζει πρακτικά την υλοποίηση ειρηνευτικών διαδικασιών και μεταβατικών περιόδων.

Αυτοί οι ρόλοι ενισχύουν το κύρος του Κατάρ ως αξιόπιστου «κλειδιού» για την ειρήνη, καθιστώντας το αναπόσπαστο μέρος τόσο των περιφερειακών όσο και των παγκόσμιων πρωτοβουλιών για σταθερότητα και συνεννόηση.

Στη μεταβαλλόμενη γεωπολιτική πραγματικότητα, το Κατάρ έχει εξελιχθεί σε παγκόσμιο διπλωματικό εργαστήριο, επιτυγχάνοντας αυτό τον ρόλο χάρη στη στρατηγική επιλογή του να λειτουργεί ως απαραίτητος διαμεσολαβητής – όχι λόγω μεγέθους, αλλά λόγω διπλωματικής οξυδέρκειας.

Με πληροφορίες από Guardian

Διεθνή
0

ΑΘΗΝΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φάρατζ: «Ναι» σε απέλαση γυναικών αιτουσών άσυλο πίσω στους Ταλιμπάν

Διεθνή / Φάρατζ: «Ναι» σε απέλαση γυναικών αιτουσών άσυλο πίσω στους Ταλιμπάν

Η τοποθέτηση του Φάρατζ έρχεται σε αντίθεση με δηλώσεις του τον Αύγουστο, όταν είχε πει ότι «δεν συζητάμε για γυναίκες και παιδιά σε αυτό το στάδιο», κατηγορώντας τότε τα ΜΜΕ για «λανθασμένη ερμηνεία»
LIFO NEWSROOM
Ντοκιμαντέρ για την Ουγγαρία αναδεικνύει τις ανησυχητικές ομοιότητες Όρμπαν– Τραμπ

Διεθνή / Ντοκιμαντέρ για την Ουγγαρία αναδεικνύει τις ανησυχητικές ομοιότητες Όρμπαν– Τραμπ

Το «Democracy Noir» της βραβευμένης σκηνοθέτιδας Connie Field παρουσιάζει μέσα από την οπτική τριών γυναικών τη σταδιακή διολίσθηση της Ουγγαρίας προς τον αυταρχισμό υπό τον Όρμπαν, με σκηνές που θυμίζουν την άνοδο του Τραμπ
LIFO NEWSROOM
Γερμανία: Δέκα χρόνια μετά το άνοιγμα σε 1 εκατ. πρόσφυγες από τη Συρία – Τι έχει αλλάξει

Διεθνή / Γερμανία: Δέκα χρόνια μετά το άνοιγμα σε 1 εκατ. πρόσφυγες – Τι έχει αλλάξει

Το 2015-2016 πάνω από 1,1 εκατ. άνθρωποι ζήτησαν άσυλο στη Γερμανία. Συνολικά, από το 2015 έως το 2024, οι αιτήσεις ξεπέρασαν τα 2,6 εκατομμύρια, με τους περισσότερους να προέρχονται από Συρία, Αφγανιστάν και Ιράκ
LIFO NEWSROOM
«Βόμβα» από τον πρόεδρο της Βουλής των ΗΠΑ: Ο Τραμπ ήταν πληροφοριοδότης του FBI στην υπόθεση Έπσταϊν

Διεθνή / «Βόμβα» από τον πρόεδρο της Βουλής των ΗΠΑ: Ο Τραμπ ήταν πληροφοριοδότης του FBI στην υπόθεση Έπσταϊν

Ο Μάικ Τζόνσον ισχυρίζεται ότι ο Τραμπ υπήρξε πληροφοριοδότης του FBI στην υπόθεση Έπσταϊν, ενώ επιζώσες ετοιμάζουν λίστα πελατών και η Βουλή αποκαλύπτει 30.000 έγγραφα
LIFO NEWSROOM
«Lucky» Lackadoo: Πέθανε στα 103 του ο πιλότος των Β-17 του Β' Παγκοσμίου Πολέμου – Η απίστευτη ιστορία του

Διεθνή / Πέθανε στα 103 του ο πιλότος των Β-17 του Β' Παγκοσμίου Πολέμου – Η απίστευτη ιστορία του

Ο Τζον «Λάκι» Λακαντού, ο βετεράνος πιλότος του 100ού Σμήνους Βομβαρδισμού των ΗΠΑ, έφυγε στα 103 του χρόνια αφήνοντας πίσω του μια συγκλονιστική μαρτυρία για τις πιο αιματηρές αερομαχίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και το βιβλίο του «Damn Lucky»
LIFO NEWSROOM
«Το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα»: Η Κομισιόν παίρνει αποστάσεις από τη δήλωση της Ριμπέρα

Διεθνή / «Το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα»: Η Κομισιόν παίρνει αποστάσεις από τη δήλωση της Ριμπέρα

Η Τερέσα Ριβέρα κατηγόρησε για πρώτη φορά δημόσια το Ισραήλ ότι διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα, προκαλώντας αντιδράσεις από το Τελ Αβίβ και αποστασιοποίηση της ΕΕ
LIFO NEWSROOM
Σερβία: «Βούτσιτς φύγε» - Δακρυγόνα και συγκρούσεις διαδηλωτών και αστυνομίας

Διεθνή / Σερβία: «Βούτσιτς φύγε» - Δακρυγόνα και συγκρούσεις διαδηλωτών και αστυνομίας

Οι διαδηλωτές συνεπλάκησαν με την αστυνομία μπροστά από τη φιλοσοφική σχολή και πέταξαν φωτοβολίδες, ενώ η αστυνομία χρησιμοποίησε δακρυγόνα και χειροβομβίδες κρότου-λάμψης
LIFO NEWSROOM