Ο πόλεμος Ισραήλ-Ιράν ωφελεί την Τουρκία και αλλάζει τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή

Πώς ο πόλεμος Ισραήλ-Ιράν ωφελεί την Τουρκία και αλλάζει τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή Facebook Twitter
φωτ.: Getty
0

Ο πρόσφατος πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Ιράν προσέφερε στην Τουρκία και το Ιράν μια ευκαιρία να θέσουν προσωρινά στην άκρη τη μακρόχρονη αντιπαλότητά τους. Όμως, αυτή η ηρεμία ενδέχεται να μην διαρκέσει. Η αποδυνάμωση της Ισλαμικής Δημοκρατίας ενδέχεται να αποτελέσει αφετηρία για την Τουρκία να προωθήσει τις δικές της στρατηγικές φιλοδοξίες στην περιοχή.

Παρά τη στιγμιαία αποκλιμάκωση, η βαθιά ριζωμένη γεωπολιτική αντιπαλότητα ανάμεσα στην Τουρκία και το Ιράν παραμένει. Η σύγκρουση αυτή έχει ιστορικό βάθος δεκαετιών, με τα δύο κράτη να ανταγωνίζονται για πολιτική επιρροή, ασφάλεια και οικονομικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή.

Οι στρατιωτικές απώλειες του Ιράν — από ισραηλινές επιθέσεις έως αμερικανικά πλήγματα σε πυρηνικές εγκαταστάσεις — δημιουργούν ευκαιρίες για την Τουρκία, κυρίως σε Ιράκ, Συρία και Νότιο Καύκασο. Ωστόσο, η ικανότητα της Τεχεράνης να αξιοποιεί δίκτυα συμμάχων και πολιτοφυλακών μπορεί να περιορίσει την τουρκική επιρροή.

Ο Αλί Βαέζ, διευθυντής του Iran Project στη Διεθνή Ομάδα Κρίσεων, δηλώνει: «Η σύγκρουση για την κυριαρχία μεταξύ Μεσογείου και Ευφράτη κρατάει κυριολεκτικά γενιές.»

Η ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024 έφερε νέα ένταση. Ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Χακάν Φιντάν, κατηγόρησε δημόσια το Ιράν ότι στηρίζει κουρδικές δυνάμεις στη βόρεια Συρία — κάτι που η Άγκυρα θεωρεί απειλή για την εθνική της ασφάλεια. Η Τεχεράνη απάντησε με επίσημο διάβημα. Ωστόσο, μετά τις επιθέσεις του Ισραήλ στις 13 Ιουνίου, η Τουρκία επέλεξε να υπερασπιστεί το δικαίωμα του Ιράν στην αυτοάμυνα, δείχνοντας διπλωματική ευελιξία — ή ίσως στρατηγική υπομονή.

Το Ιράκ αποτελεί πιθανό σημείο ανάφλεξης. Η Τουρκία έχει ενισχύσει τους δεσμούς της με την κυβέρνηση Σουντάνι, αλλά το Ιράν εξακολουθεί να έχει σημαντικό προβάδισμα μέσω φιλοϊρανικών σιιτικών πολιτοφυλακών και πολιτικής επιρροής.

Η προσπάθεια της Άγκυρας να φέρει πιο κοντά τη Βαγδάτη και τη Δαμασκό δεν βρίσκει σύμφωνη την Τεχεράνη. Η πρόσφατη συνάντηση Σουντάνι με τον νέο Σύρο Πρόεδρο Άχμεντ Αλ-Σάραα στο Κατάρ δείχνει μια νέα δυναμική που μπορεί να απομονώσει το Ιράν από τον λεγόμενο «σιιτικό άξονα».

Η Τουρκία ενισχύει τις οικονομικές της φιλοδοξίες μέσω έργων υποδομής όπως ο «Δρόμος Ανάπτυξης» στο Ιράκ, με προϋπολογισμό $20 δισ., που θα ενώνει τη Βασόρα με την Τουρκία. Παράλληλα, το φιλόδοξο σχέδιο για τον Διάδρομο Ζανγκεζούρ που προωθεί η Άγκυρα μαζί με το Αζερμπαϊτζάν απειλεί να αποκόψει το Ιράν από την Αρμενία — έναν σημαντικό εμπορικό και γεωπολιτικό σύμμαχο.

«Η Τεχεράνη φοβάται την εμφάνιση ενός τουρκικού τόξου στα βόρεια σύνορά της», σημειώνει ο Βαέζ.

Η Τουρκία βρίσκεται σε ειρηνευτικές συνομιλίες με το PKK, το οποίο ανακοίνωσε τέλος στον ένοπλο αγώνα τον Μάιο. Αν η Άγκυρα προχωρήσει με τον διάδρομο Ζανγκεζούρ, το Ιράν ίσως απαντήσει ενεργοποιώντας τις δικές του σχέσεις με κουρδικές ομάδες.

Και οι δύο χώρες θεωρούν τον κουρδικό αποσχιστισμό απειλή, αλλά έχουν στο παρελθόν αξιοποιήσει το κουρδικό στοιχείο η μία εις βάρος της άλλης, όταν εξυπηρετούσε τα συμφέροντά τους.

Παρά την προσωρινή αποκλιμάκωση, οι εξελίξεις αποκαλύπτουν πως η γεωπολιτική αντιπαλότητα Τουρκίας–Ιράν έχει εισέλθει σε νέα, πιο ρευστή φάση. Αν και οι δύο πλευρές ίσως αποφύγουν άμεση ρήξη λόγω αμοιβαίων απειλών και ευκαιριών, ο ανταγωνισμός για επιρροή σε Συρία, Ιράκ, Καύκασο και Κουρδιστάν αναμένεται να ενταθεί.

«Το Ιράν πιστεύει ότι στόχος του Ισραήλ είναι η αποσταθεροποίηση του καθεστώτος του μέσω εθνοθρησκευτικών διαιρέσεων», καταλήγει ο Βαέζ — γεγονός που ίσως οδηγήσει την Τεχεράνη σε μια πιο ρεαλιστική, συνεργατική προσέγγιση με την Άγκυρα.

Διεθνή
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η Τουρκία εξακολουθεί να επιθυμεί να ενταχθεί στις χώρες BRICS, ενώ προσποιείται ότι είναι σύμμαχος του ΝΑΤΟ

Ανάλυση / Η Τουρκία εξακολουθεί να επιδιώκει ένταξη στους BRICS ενώ προσποιείται ότι είναι σύμμαχος του ΝΑΤΟ

Η Τουρκία επιδιώκει την ένταξή της στους BRICS, προκαλώντας ανησυχία στη Δύση λόγω της αντιδυτικής της στάσης, των στενών σχέσεων με Ρωσία και Πακιστάν και της επιθετικής πολιτικής της στην Ανατολική Μεσόγειο
ΠΕΤΡΟΣ ΚΡΑΝΙΑΣ
Το μεγάλο ρίσκο του Ερντογάν: Συμμαχία με τους Κούρδους για πολιτική επιβίωση στην Τουρκία

Ανάλυση / Το μεγάλο ρίσκο του Ερντογάν: Συμμαχία με τους Κούρδους για πολιτική επιβίωση στην Τουρκία

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί ιστορική προσέγγιση με τους Κούρδους και τον Οτσαλάν, σε μια προσπάθεια να τερματίσει τη σύγκρουση με το PKK και να διασφαλίσει την πολιτική του επιβίωση - Ποιες είναι οι προκλήσεις και τα ρίσκα για το μέλλον της Τουρκίας
LIFO NEWSROOM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Νότια Αφρική: Συνελήφθη ο «βαρόνος των ρινόκερων» για λαθρεμπόριο 964 κεράτων αξίας 14 εκατ. δολαρίων

Διεθνή / Νότια Αφρική: Συνελήφθη ο «βαρόνος των ρινόκερων» για λαθρεμπόριο 964 κεράτων αξίας 14 εκατ. δολαρίων

Ο 83χρονος Τζον Χιουμ, πρώην κτηματομεσίτης και ιδιοκτήτης του μεγαλύτερου ιδιωτικού κοπαδιού ρινόκερων, συνελήφθη στη Νότια Αφρική κατηγορούμενος για λαθρεμπόριο κεράτων
LIFO NEWSROOM
Προειδοποιητικά πυρά στα σύνορα Βόρειας και Νότιας Κορέας: Απειλείται «ανεξέλεγκτη» σύγκρουση, λέει η Πιονγκγιάνγκ

Διεθνή / Προειδοποιητικά πυρά στα σύνορα Βόρειας και Νότιας Κορέας: Απειλείται «ανεξέλεγκτη» σύγκρουση, λέει η Πιονγκγιάνγκ

Οι νοτιοκορεάτικες ένοπλες δυνάμεις επιβεβαίωσαν πως υπήρξαν προειδοποιητικά πυρά - Είπαν ότι στρατιώτες της Βόρειας Κορέας πέρασαν τα σύνορα κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεών τους στην αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη
LIFO NEWSROOM
«Πολύ άρρωστοι και πολύ κουρασμένοι»: Η πραγματικότητα του λιμού στη Γάζα που το Ισραήλ αρνείται

Διεθνή / «Πολύ άρρωστοι και πολύ κουρασμένοι»: Η πραγματικότητα του λιμού στη Γάζα που το Ισραήλ αρνείται

Ο ΟΗΕ χαρακτηρίζει επισήμως τη Γάζα ως περιοχή λιμού, με χιλιάδες κατοίκους να υποφέρουν από έλλειψη τροφίμων, αυξημένη φτώχεια και επικίνδυνες συνθήκες διαβίωσης μετά από 22 μήνες πολέμου
THE LIFO TEAM
Κονγκό: Εκρηκτικά ποσοστά σεξουαλικής βίας – Χιλιάδες θύματα χωρίς καμία πρόσβαση σε φροντίδα

Διεθνή / Κονγκό: Εκρηκτικά ποσοστά σεξουαλικής βίας – Χιλιάδες θύματα χωρίς καμία πρόσβαση σε φροντίδα

Η σύγκρουση στο Κονγκό αφήνει τα θύματα σεξουαλικής βίας χωρίς ιατρική και νομική στήριξη. Οι κλινικές έχουν κλείσει, η βοήθεια έχει κοπεί και η ατιμωρησία διαιωνίζει την τραγωδία.
LIFO NEWSROOM
ΗΠΑ: Ο Τραμπ αγοράζει το 10% της Intel με 8,9 δισ. – Η μεγαλύτερη κρατική παρέμβαση μετά το 2008

Διεθνή / ΗΠΑ: Ο Τραμπ αγοράζει το 10% της Intel με 8,9 δισ. – Η μεγαλύτερη κρατική παρέμβαση μετά το 2008

Η συμφωνία εντάσσεται στη στρατηγική ενίσχυσης της αμερικανικής βιομηχανίας ημιαγωγών και θεωρείται η μεγαλύτερη κρατική παρέμβαση μετά τη διάσωση της αυτοκινητοβιομηχανίας το 2008
ΦΩΤ.: UNSPLASH
Μάικ Πομπέο στους FT: Ο Τραμπ δεν πρέπει να ανταμείψει τον Πούτιν για την επιθετικότητα του στην Ουκρανία

Διεθνή / Μάικ Πομπέο στους FT: Ο Τραμπ δεν πρέπει να ανταμείψει τον Πούτιν για την επιθετικότητα του στην Ουκρανία

Η αποδοχή της παράνομης κατάληψης εδαφών από τη Ρωσία στο Ντόνετσκ και το Λουγκάνσκ θα έστελνε το μήνυμα σε όλους τους δικτάτορες ότι η βία αποδίδει καρπούς.
LIFO NEWSROOM
Γκισλέιν Μάξγουελ: «Ο Τραμπ δεν ήταν ποτέ ανάρμοστος – Δεν υπάρχει μυστική λίστα πελατών του Έπσταϊν»

Διεθνή / Γκισλέιν Μάξγουελ: «Ο Τραμπ δεν ήταν ποτέ ανάρμοστος – Δεν υπάρχει μυστική λίστα πελατών του Έπσταϊν»

Η Γκισλέιν Μάξγουελ, συνεργάτιδα του καταδικασμένου Τζέφρι Έπσταϊν, δηλώνει σε νέα συνέντευξη ότι ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είχε ποτέ ανάρμοστη συμπεριφορά και διαψεύδει την ύπαρξη «λίστας πελατών»
LIFO NEWSROOM