Για γενιές ολόκληρες οι άνθρωποι του νομού της Οκινάουα στην Ιαπωνία απολάμβαναν τη φήμη που τους ήθελε μεταξύ των μακροβιότερων ανθρώπων στον πλανήτη.
Επιστήμονες και γεροντολόγοι συνέρρεαν στα ημιτροπικά αυτά νησιά της νότιας Ιαπωνίας, σε αναζήτηση του μυστικού μακροζωίας - που κατά τ'άλλα, δεν πρόκειται για μυστικό, αλλά για έναν συνδυασμό καλής διατροφής, τακτικής άσκησης και αλληλοστήριξης οικογενειακής και μεταξύ κοινότητας.
Ωστόσο, αυτό σήμερα αλλάζει. Ενώ το σύνολο του ιαπωνικού πληθυσμού ζει περισσότερο απ'ό,τι άλλοτε, ο πληθυσμός της Οκινάουα αρχίζει να πεθαίνει νωρίτερα.
Ο λόγος; Το ότι οι νεότερες γυναίκες γυρνούν την πλάτη στον παλιό τρόπο ζωής της νησιωτικής ιαπωνικής υπαίθρου.
Πτώση προσδόκιμου ζωής
Το 1980 η Οκινάουα είχε το υψηλότερο ποσοστό προσδόκιμου ζωής τόσο για γυναίκες όσο και άνδρες, συνθήκη ωστόσο που έμελλε να αλλάξει.
Έως το 1990 ο μέσος όρος προσδόκιμου ζωής για τους άνδρες της Οκινάουα ήταν μόλις το πέμπτο υψηλότερο από τους 47 νομούς της Ιαπωνίας και έως το 2020 ο μέσος όρος αυτός είχε πέσει στην 36η θέση της λίστας. Όσο για τις γυναίκες, βρίσκονταν στην κορυφή της λίστας νομών έως το 2005, ωστόσο το 2020 είχαν πέσει στην έβδομη θέση.
Η απογραφή του 2020 που διενεργήθηκε από το υπουργείο Υγείας, Εργασίας και Κοινωνικής Πρόνοιας, καταδείκνυε πως οι άνδρες της Οκινάουα ζούσαν κατά μέσον όρο 80,27 χρόνια ενώ οι γυναίκες 87,44.
Ο Μακότο Σουζούκι, κλινικός καρδιολόγος και συνιδρυτής στου Κέντρου Έρευνας Οκινάουα για Επιστήμες Μακροζωίας, έχει και προσωπικό ενδιαφέρον στο θέμα καθώς ο ίδιος είναι 89 χρόνων.
«Το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων της Οκινάουα μειώνεται σχετικά γρήγορα και πιστεύουμε πως το πρόβλημα είναι πως οι νεότεροι άνθρωποι απέτυχαν να ακολουθήσουν τα βήματα των προηγούμενων γενεών» λέει ο ίδιος.
«Οι άνθρωποι της Οκινάουα έχουν επηρεαστεί από το φαγητό και τις lifestyle επιλογές άλλων κοινωνιών, ιδίως εκείνης των Ηνωμένων Πολιτειών» λέει ο ίδιος.
Από τη στιγμή της συνθηκολόγησης της Ιαπωνίας, στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η Οκινάουα συνέχισε να φιλοξενεί ένα μεγάλο αριθμό αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων και χιλιάδες στρατιώτες. Η κουλτούρα του fast food και της τηλεόρασης σε βάρος της σωματικής άσκησης μεταφέρθηκε στους ντόπιους, με τα αποτελέσματα να είναι πια παραπάνω από ορατά, υποστηρίζει ο 89χρονος Σουζούκι.
«Παραδοσιακά, η διατροφή της Οκινάουα περιλάμβανε πολλά λαχανικά, ντόπια φρούτα, πιάτα όπως τόφου, ψάρι και κρέας, αν και σε μικρές μερίδες. Όταν ήμουν παιδί, στο σπίτι είχαμε κρέας μία φορά την εβδομάδα, συνήθεια την οποία ακολουθώ μέχρι και σήμερα», λέει.
«Επιπλέον, όταν ήμουν νεότερος, περπατούσα πολύ, έκανα ορειβασία και τοξοβολία, αλλά δεν κάνω πια τόσο πολύ, κυρίως γιατί δεν έχω πια τον χρόνο γι'αυτά τα χόμπι» προσθέτει.
Η σημασία του «ikigai»
«Πιστεύω ακόμα πως το κόνσεπτ του ικιγκάι είναι σημαντικό για τις ζωές μας» λέει ο Σουζούκι αναφερόμενος στην παραδοσιακή ιδέα ενός λόγου ύπαρξης του καθένα στη ζωή.
«Η δουλειά μου στο νοσοκομείο είναι πολύ απαιτητική και αυτό είναι το δικό μου ικιγκάι» λέει, συμπληρώνοντας: «Είναι σημαντικό για μένα να βοηθώ ανθρώπους άρρωστους, τους οποίους δε θεωρώ ασθενείς, αλλά φίλους μου. Όμως, το να είμαι μαζί τους βοηθάει και εμένα καθώς η απομόνωση και η μοναξιά είναι πολύ επικίνδυνες για τους ηλικιωμένους» λέει ο Σουζούκι που έχασε τη σύζυγό του πριν από δύο χρόνια κι έτσι συχνά πηγαίνει στο νοσοκομείο και τα βράδια για παρέα και κουβέντα.
Μαθήματα καράτε
Η Οκινάουα, ως απομακρυσμένη και φυσικά επαρχία, διατηρούσε μια πιο χαλαρή προσέγγιση στη ζωή, χωρίς πολλές έννοιες και άγχη. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια δεν είναι λίγοι όσοι έχουν υιοθετήσει την προσέγγιση «βιάσου, βιάσου» της ηπειρωτικής Ιαπωνίας, με τις υποχρεώσεις να μεγαλώνουν και τον ελεύθερο χρόνο να συρρικνώνεται.
Το καράτε είναι στενά συνδεδεμένο με την Οκινάουα και μέχρι σήμερα πολλοί ηλικιωμένοι εξακολουθούν να ασκούν την πολεμική τέχνη.
Η Τομόκο Όουαν, αναπληρώτρια καθηγήτρια στη σχολή Ιατρικής στο πανεπιστήμιου του Ryukyus, διδάσκει η ίδια στο πανεπιστήμιο καράτε, το οποίο, όπως λέει, είναι απαραίτητο μέρος της καθημερινότητάς της, καθώς εξασκεί το σώμα, το νου και την ψυχή.
Κι, ασφαλώς, ανεξαρτήτως τού πώς θα το ονομάσει κανείς, ικιγκάι, καράτε κ.ο.κ, οι πολίτες της Οκινάουα μακροημερεύουν καθώς δεν αδρανούν, εξακολουθούν να παραμένουν ενεργοί κοινωνικά, κάτι που τους βοηθά να μην καταπέφτουν σωματικά και πνευματικά.
Ο ίδιος ο Σουζούκι -του οποίου η μητέρα έζησε έως τα 105 χρόνια της- τονίζει πως σκοπεύει να συνεχίσει να δουλεύει ως γιατρός για όσο το δυνατό περισσότερο.
«Νομίζω πως οι νέοι άνθρωποι της Οκινάουα απέτυχαν να μάθουν από τους ηλικιωμένους τους. Είναι κρίμα που δε ζουν τόσο πολύ, όμως η κοινωνία μας έχει υποστεί σοβαρές αλλαγές σε μικρό χρονικό διάστημα» λέει.
Με πληροφορίες από Deutsche Welle
σχόλια