Παρά τις παγκόσμιες αλλαγές στον τρόπο πληρωμών, παρά την επέλαση της τεχνολογίας και των νέων χρηματοπιστωτικών προϊόντων των τραπεζών, οι Γερμανοί είναι οι μόνοι -στην Ευρώπη και τον κόσμο- που φαίνεται να είναι απολύτως ευτυχισμένοι με τον τρόπο πληρωμών του παρελθόντος: με μετρητά. Εν τω μεταξύ, η Γερμανία εξακολουθεί να είναι μία από τις πιο ισχυρές οικονομίες του πλανήτη, παρά τους τριγμούς και τις πανευρωπαϊκές αλλαγές, μία από τις οικονομίες με γερά θεμέλια στη ρευστότητα χρήματος.
Κατά μέσο όρο -και για να ειπωθεί χοντρικά- στη Γερμανία τα πορτοφόλια των πολιτών διαθέτουν περισσότερο ρευστό -αξίας περίπου 123 εκ. δολαρίων- από εκείνα των Αυστραλών, των Αμερικανών, των Γάλλων και των Ολλανδών σύμφωνα και με πρόσφατη αναφορά της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, η οποία βασίστηκε στους τρόπους με τους οποίους οι καταναλωτές επιλέγουν να πληρώσουν το οτιδήποτε στην καθημερινότητα τους. Η έρευνα διεξήχθη σε 7 μεγάλες χώρες και προέκυψε ότι το 80% των συναλλαγών στη Γερμανία γίνεται μέσω μετρητών. Κι όταν γίνεται λόγος για συναλλαγές, δεν εννοούνται μόνο τα ψώνια του σούπερ-μάρκετ, αλλά και οι μεγάλες αγορές.
Την ίδια στιγμή, στις ΗΠΑ οι συναλλαγές με μετρητά μετά βίας ξεπερνούν το 50%. Βάσει της ίδιας αναφοράς της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, δεν είναι σαφείς οι λόγοι για τους οποίους οι Γερμανοί προτιμούν να πληρώνουν τοις μετρητοίς. Μία εκτίμηση είναι ότι μπορούν να ελέγχουν καλύτερα το εξοδολόγιο της ιδιωτικής ζωής και τον προϋπολογισμό των επιχειρήσεων τους. Η συγκεκριμένη εκτίμηση ανήκει σε αναλυτή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που επιχείρησε να εξηγήσει το φαινόμενο της προσκόλλησης των Γερμανών σ' αυτό που λέμε "πραγματικό χρήμα".
Mια πιο διεξοδική εξήγηση στην αγάπη των Γερμανών για το ζεστό χρήμα φαίνεται να προέρχεται από την ίδια την ιστορία του γερμανικού έθνους - κράτους. Οι μνήμες του υπερπληθωρισμού και τα χρόνια ταπείνωσης που έζησαν οι Γερμανοί μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου δεν έχουν ξεχαστεί.
Στην έκθεση που συντάχθηκε από τον συγκεκριμένο χρηματοπιστωτικό φορέα, υπήρχαν και μερικές ακόμη υποθέσεις εργασίας επ' αυτού: ότι αυτή η οικονομική συνήθεια οφείλεται στο ότι οι Γερμανοί επιθυμούν να διατηρήσουν την ανωνυμία στις συναλλαγές τους και να προστατεύουν την ιδιωτικότητα τους από τον "μεγάλο αδελφό" τεχνολογίας και τραπεζών.
Μήπως, όμως, η απάντηση είναι ιστορικά βαθύτερη; Μία άλλη, ακόμη πιο διεξοδική εξήγηση στην αγάπη των Γερμανών για το ζεστό χρήμα φαίνεται να προέρχεται από την ίδια την ιστορία του γερμανικού έθνους - κράτους. Οι μνήμες του υπερπληθωρισμού και τα χρόνια ταπείνωσης που έζησαν οι Γερμανοί μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου δεν έχουν ξεχαστεί. Διατηρούν μία μικρή -ωστόσο, επαρκή- σφαίρα επιρροής στη ζωή των σύγχρονων Γερμανών, που οι πρόγονοι τους υπέφεραν από την τραπεζική κρίση εκείνης της εποχής και είδαν το ρευστό -καθώς και περιουσίες ολόκληρες- να εξαφανίζονται μέσα σε διάστημα μερικών εβδομάδων.
Επ' αυτού συνηγορούν και τα ευρήματα που παρουσιάζονται στην έκθεση της Αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας: την εποχή του οικονομικού στραγγαλισμού της γερμανικής οικονομίας, οι ανάγκες για μετατροπή του νομίσματος σε αμερικανικά δολάρια ήταν απείρως μεγαλύτερες, από τις όποιες προσπάθειες αποταμίευσης. Ιστορικά δε, αυτή είναι μία οικονομική συμπεριφορά που επιβιώνει για τουλάχιστον μία γενιά, ίσως και για περισσότερες, όταν κάποια χώρα έχει διέλθει από μία εξαιρετικά δυσάρεστη οικονομική συγκυρία. Ως αντίστοιχα παραδείγματα, αναφέρονται οι ασταθείς οικονομίες της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, στους πολίτες των οποίων επίσης παρατηρείται "αγάπη" για ζεστό χρήμα και όχι για κάρτες ή άλλου είδους τραπεζικά προϊόντα.
Ωστόσο, κατά την έκθεση το πραγματικό ζητούμενο δεν είναι η αγάπη των Γερμανών για το ρευστό, αλλά κυρίως η απέχθεια τους - για τους ίδιους ιστορικούς λόγους που αναφέρονται παραπάνω- για τα χρέη. Ανθρωπολόγοι, αλλά και γλωσσολόγοι εξηγούν αυτή την απέχθεια και μέσω της ρίζας της λέξης Schulden, ομόρριζη της "Schuld" που σημαίνει ενοχή. Σειρά παίρνουν οι οικονομολόγοι που βάσει όλων των προηγούμενων εξηγούν και τα χαμηλά επίπεδα καταναλωτικών χρεών που εμφανίζουν ως λαός οι Γερμανοί.
Θα ήταν σχεδόν ρομαντικό, αν όχι απλώς διδακτικό, το ότι τα ιστορικά τραύματα των Γερμανών συντηρούν την ισχύ της οικονομίας τους και την πειθαρχία του κοινωνικού ιστού απέναντι στις καταναλωτικές σειρήνες. Ωστόσο, η συστηματική αδιαλλαξία τους στη χρήση νέων τραπεζικών προϊόντων και κυρίως στη χρήση πιστωτικών καρτών δημιουργεί φόβους ότι στο μέλλον το οικονομικό εγχείρημα περί αλλαγής της χρήσης και της αντιμετώπισης του χρήματος στην Ευρώπη θα κινδυνεύει ακριβώς από τη χώρα με την ισχυρότερη οικονομία: τη Γερμανία.
Με στοιχεία από το Quartz
σχόλια