Γαλλικές εκλογές: Το φάντασμα του λαϊκισμού πλανάται πάνω από την Ευρώπη;

Γαλλικές εκλογές. Το φάντασμα του λαϊκισμού πλανάται πάνω από την Ευρώπη; Facebook Twitter
Ακόμα κι αν χάσει η Λεπέν από τον Μακρόν δείχνει ότι μπορεί να συσπειρώσει μια σημαντική μερίδα του εκλογικού σώματος και ότι πια δεν αποτελεί μια πολιτική «πυγολαμπίδα». Εικονογράφηση: Bianka/LifO
0

— Πώς αποτιμάτε τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των γαλλικών εκλογών;
Το εκλογικό αποτέλεσμα της 10ης Απριλίου στη Γαλλία σηματοδοτεί τη ριζική μεταβολή του κομματικού συστήματος της Πέμπτης Δημοκρατίας, το οποίο πλέον χαρακτηρίζεται από δύο αντίρροπες δυναμικές: από την ενίσχυση του κέντρου αφενός, των άκρων του κομματικού συστήματος αφετέρου. Οι ιστορικές παρατάξεις της δεξιάς και της αριστεράς εξαϋλώθηκαν πολιτικά, αφήνοντας χώρο για περαιτέρω ενίσχυση ριζοσπαστικών κομματικών μορφωμάτων.

Η συνύπαρξη στην κομματική αρένα του κέντρου («Η Δημοκρατία προχωρά μπροστά» του Ε. Μακρόν) με δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς (Ανυπότακτη Γαλλία, Ζ.-Λ. Μελανσόν) και της ριζοσπαστικής ακροδεξιάς (Εθνικός Συναγερμός, Μ. Λεπέν) καλλιεργεί ένα κλίμα διαρκούς πόλωσης, το οποίο θα καταστήσει δύσκολη τη διακυβέρνηση σε ένα θεσμικό περιβάλλον ημιπροεδρικής δημοκρατίας, στο οποίο ο εκάστοτε εκλεγμένος Πρόεδρος, ως αρχηγός του κράτους, πρέπει να μπορεί να συναιρεί πολιτικές διαθέσεις και ενδεχομένως να «συγκατοικήσει» στην Εθνοσυνέλευση με την πλειοψηφία ενός άλλου κόμματος από αυτό που τον εξέλεξε στην προεδρία.

Το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία θέτει ζητήματα που αφορούν την ποιότητα και τη λειτουργικότητα της δημοκρατίας σε μια χώρα με τις ισχυρότερες παραδόσεις ρεπουμπλικανικής δημοκρατίας στην Ευρώπη και μένει να φανεί αν το βάθος αυτών των παραδόσεων και μια δημοκρατική κουλτούρα μπορούν να αποδειχθούν ισχυρότερες κληρονομιές από τον λαϊκισμό και τη ριζοσπαστικοποίηση.

Το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία θέτει ζητήματα που αφορούν την ποιότητα και τη λειτουργικότητα της δημοκρατίας σε μια χώρα με τις ισχυρότερες παραδόσεις ρεπουμπλικανικής δημοκρατίας στην Ευρώπη και μένει να φανεί αν το βάθος αυτών των παραδόσεων και μια δημοκρατική κουλτούρα μπορούν να αποδειχθούν ισχυρότερες κληρονομιές από τον λαϊκισμό και τη ριζοσπαστικοποίηση.

— Το φάντασμα του λαϊκισμού πλανάται πάνω από την Ευρώπη;
Πρόκειται, πλέον, για ένα πολιτικά απτό ρεύμα που αφορά συνολικά τον δυτικό κόσμο. Ο λαϊκισμός έχει γιγαντωθεί στην κομματική σκηνή και ο φόβος είναι ότι οι δυνάμεις που κινούνται στο λαϊκίστικό φάσμα έχουν μια δεύτερη πολιτική ατζέντα που θα επιχειρήσουν να υλοποιήσουν με το που θα κατακτήσουν την απαραίτητη πλειοψηφία στο εκλογικό σώμα.

Αυτό το είδαμε στις ΗΠΑ στη διάρκεια της προεδρίας Τραμπ, η οποία συνοδεύτηκε από τον πειραματισμό του τότε Προέδρου με ανελεύθερες πρακτικές αλλά και από ένα εγχείρημα κατευθυνόμενης βίαιης λαϊκίστικής κινητοποίησης με σκοπό την κατάλυση της δημοκρατίας. Ορισμένα κράτη-μέλη της Ε.Ε. ‒το παράδειγμα της Ουγγαρίας είναι χαρακτηριστικό‒ δοκιμάζουν επί μακρόν ανελεύθερες πολιτικές πρακτικές, έχοντας στραγγαλίσει τη δημοκρατία.

η καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Βασιλική Γεωργιάδου
Η καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Βασιλική Γεωργιάδου. 

Ο λαϊκισμός παράγει ήδη απτά και μη αναστρέψιμα πολιτικά αποτελέσματα, με το Brexit να είναι ένα από αυτά, ενώ και σε άλλες χώρες του δυτικοευρωπαϊκού πυρήνα (Ιταλία, Αυστρία) η διακυβέρνηση υπονομεύεται από την παρατεταμένη ενίσχυση του λαϊκισμού.

Το πιο ανησυχητικό, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι, εκτός από ένα πολιτικό/κομματικό ρεύμα, που είναι μάλιστα ανοδικό, ο λαϊκισμός δείχνει να είναι μια επιλογή που ένα αριθμητικά σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας μπαίνει στον πειρασμό να δοκιμάσει, εκτονώνοντας παράπονά του (grievances) και αρνητικές διαθέσεις.

Αυτός ο πειρασμός γίνεται εντονότερος καθώς οι λαϊκιστικές κομματικές δυνάμεις έχουν επιδοθεί σε πρακτικές ανασχεδιασμού του προφίλ τους (rebranding) και μιας κάποιας «κανονικοποίησης», καμουφλάροντας έτσι τις πραγματικές πολιτικές τους στοχεύσεις.

— Το φιλολαϊκό προφίλ της Λεπέν μπορεί να απειλήσει εκείνο του «παγκοσμιοποιημένου» Προέδρου Μακρόν;
Η απειλή είναι ήδη εδώ. Ακόμα κι αν χάσει η Λεπέν από τον Μακρόν, κάτι που αποτελεί το πιο ισχυρό σενάριο καθ’ οδόν προς τον δεύτερο γύρο της προεδρικής κούρσας, ούσα η επικεφαλής του Εθνικού Συναγερμού για δεύτερη συνεχόμενη φορά στον επαναληπτικό γύρο, δείχνει ότι μπορεί να συσπειρώσει μια σημαντική μερίδα του εκλογικού σώματος και ότι πια δεν αποτελεί μια πολιτική «πυγολαμπίδα».

Η λαϊκοποίηση αυτή είχε ξεκινήσει από τη δεκαετία του 1990, όταν το Εθνικό Μέτωπο σκόραρε πολύ ψηλά ανάμεσα στα «μπλε κολάρα».

Η δύναμη της Λεπέν κατανέμεται σε όλες τις περιοχές του άξονα αριστεράς - δεξιάς και διεισδύει ευδιάκριτα σε άλλοτε αριστερούς εκλογείς ή/και σε εκλογείς με τυπικά ταξικά γνωρίσματα αριστερού ψηφοφόρου, δικαιολογώντας έτσι τον χαρακτηρισμό του «αριστερολεπενισμού».

Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι, όσον αφορά αυτόν τον χώρο, τα αρνητικά χαρακτηριστικά του έχουν απομειωθεί στα μάτια του εκλογικού σώματος, ένα σημαντικό τμήμα του οποίου (πηγή: ifop) έχει πάψει να θεωρεί ρατσιστικό και επικίνδυνο για τη δημοκρατία τον Εθνικό Συναγερμό, σε σύγκριση με τον πρόγονό του (Εθνικό Μέτωπο).

— Και τι σηματοδοτεί το υψηλό ποσοστό αποχής;
Στην αποχή αποτυπώνονται τόσο η ανασφάλεια των χαμηλών κοινωνικο-οικονομικά στρωμάτων (είναι σημαντικά υψηλότερη η αποχή στα χαμηλά εισοδήματα) όσο και η κριτική στάση των πολιτών με υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο, των οποίων η αποχή κυμαίνεται λίγο πάνω από τη μέση τιμή της στο σύνολο του εκλογικού σώματος. Η πολιτική δυσαρέσκεια συσχετίζεται με υψηλότερα ποσοστά αποχής, ενώ φαίνεται ότι την αποχή επέλεξε ένα τμήμα παραδοσιακών δεξιών ψηφοφόρων, όπως και ψηφοφόρων των σοσιαλιστών.

Το χάσμα στα ποσοστά της αποχής μεταξύ των νέων έως 34 ετών και των μεγαλύτερων σε ηλικία είναι τεράστιο, γεγονός που επιβεβαιώνει το εύρημα ότι η ηλικία στη μετανεωτερική πολιτική σκηνή αποτελεί έναν καλό δείκτη πρόβλεψης της υψηλότερης συμμετοχής των μεγαλύτερων ηλικιών αλλά και των παλιότερων γενεών συγκριτικά με τους νέους και τις γενιές από το 1970 και μετά.

Διεθνή
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πυροβολισμοί στη Μινεάπολη: Ο δήμαρχος της πόλης καταδικάζει το μίσος κατά της τρανς κοινότητας μετά την επίθεση

Διεθνή / Πυροβολισμοί στη Μινεάπολη: Ο δήμαρχος της πόλης καταδικάζει το μίσος κατά της τρανς κοινότητας μετά την επίθεση

«Όποιος χρησιμοποιεί αυτό το περιστατικό ως ευκαιρία για να δαιμονοποιήσει την τρανς ή οποιαδήποτε άλλη κοινότητα, έχει χάσει κάθε αίσθηση ανθρωπιάς» ξεκαθάρισε ο Τζέικομπ Φρέι
LIFO NEWSROOM
Ο Τραμπ γεμίζει την Ουάσιγκτον στρατό και FBI: Πόσο μειώθηκε η εγκληματικότητα;

Διεθνή / Ο Τραμπ γεμίζει την Ουάσιγκτον στρατό και FBI: Πόσο μειώθηκε η εγκληματικότητα;

Ο Ντόναλντ Τραμπ κήρυξε «έκτακτη ανάγκη εγκληματικότητας» στην Ουάσιγκτον, με στρατό, FBI και ICE στους δρόμους -Τα εγκλήματα μειώθηκαν, οι συλλήψεις ξεπέρασαν τις 1.000, αλλά τα δικαστήρια βουλιάζουν
LIFO NEWSROOM
Δημήτρης Δασκαλάκης: Παραιτήθηκε ο επικεφαλής εμβολιασμών στις ΗΠΑ και επιτέθηκε στον Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ

Διεθνή / Δημήτρης Δασκαλάκης: Παραιτήθηκε ο επικεφαλής εμβολιασμών στις ΗΠΑ και επιτέθηκε στον Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ

«Δεν μπορώ να συνεχίσω να υπηρετώ σε ένα περιβάλλον που χρησιμοποιεί το CDC ως όχημα για την παραγωγή πολιτικών και υλικού που δεν αντικατοπτρίζουν την επιστημονική αλήθεια και στοχεύουν στη βλάβη, αντί στη βελτίωση, της δημόσιας υγείας», έγραψε χαρακτηριστικά
LIFO NEWSROOM
Γάζα: Σύσκεψη στον Λευκό Οίκο για την επόμενη ημέρα - Το παρών έδωσε και ο Τόνι Μπλερ

Διεθνή / Γάζα: Σύσκεψη στον Λευκό Οίκο για την «επόμενη ημέρα» - Παρών και ο Τόνι Μπλερ

Σύμφωνα με τον Αμερικανό απεσταλμένο στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, οι ΗΠΑ ετοιμάζουν ένα «ολοκληρωμένο σχέδιο» για τη Γάζα μετά το τέλος του πολέμου, το οποίο εκτιμάται ότι θα έρθει τους επόμενους μήνες
LIFO NEWSROOM
Ουκρανία: «Θα πεθάνουμε εδώ αν χρειαστεί» - Συγκλονιστικές μαρτυρίες από το μέτωπο του Ντονμπάς

Διεθνή / Ουκρανία: «Θα πεθάνουμε εδώ αν χρειαστεί» - Συγκλονιστικές μαρτυρίες από το μέτωπο του Ντονμπάς

Ρώσοι στρατιώτες σημειώνουν μεγάλη προέλαση στο Ντονμπάς, πλησιάζοντας επικίνδυνα Κραματόρσκ και Σλοβιάνσκ - Oυκρανοί ελεύθεροι σκοπευτές περιγράφουν πώς κρατούν την τελευταία γραμμή άμυνας ενάντια σε μια πιθανή περικύκλωση
LIFO NEWSROOM
Άνοιξε η χρονοκάψουλα της πριγκίπισσας Νταϊάνα - Από μία τηλεόραση τσέπης μέχρι ένα CD της Kylie Minogue

Διεθνή / Άνοιξε η χρονοκάψουλα της πριγκίπισσας Νταϊάνα - Από μία τηλεόραση τσέπης μέχρι ένα CD της Kylie Minogue

Το περιεχόμενο της χρονοκάψουλας προοριζόταν να αποκαλυφθεί εκατοντάδες χρόνια μετά, ωστόσο η κατασκευή ενός νέου παιδιατρικού ογκολογικού νοσοκομείου άλλαξε τα σχέδια
LIFO NEWSROOM
Αντιδράσεις για την αεροπορική εταιρεία που θα ζητά από τους υπέρβαρους επιβάτες να πληρώσουν για μια επιπλέον θέση

Διεθνή / Αντιδράσεις για την αεροπορική εταιρεία που θα ζητά από τους υπέρβαρους επιβάτες να πληρώσουν για μια επιπλέον θέση

Με τη νέα πολιτική της Southwest Airlines, η αγορά της δεύτερης θέσης θα είναι υποχρεωτική πριν την πτήση και η επιστροφή χρημάτων θα γίνεται μόνο υπό συγκεκριμένες αυστηρές προϋποθέσεις
LIFO NEWSROOM
Υπερτουρισμός στη Νάπολη: Οι ντόπιοι εκδιώκονται για να κάνουν χώρο στους τουρίστες

Διεθνή / Υπερτουρισμός στη Νάπολη: Οι ντόπιοι εκδιώκονται για να κάνουν χώρο στους τουρίστες

Η Νάπολη αλλάζει δραματικά λόγω υπερτουρισμού: παραδοσιακές γειτονιές αδειάζουν, οι ντόπιοι εκδιώκονται και οι εκκλησίες μετατρέπονται σε τουριστικά αξιοθέατα, ενώ τα κέρδη πηγαίνουν σε πλούσιους εκτός πόλης
LIFO NEWSROOM
Δραματική στροφή: Η Γερμανία φέρνει πίσω τη στρατιωτική θητεία λόγω Ρωσίας

Διεθνή / Δραματική στροφή: Η Γερμανία φέρνει πίσω τη στρατιωτική θητεία λόγω Ρωσίας

Η Γερμανία επαναφέρει την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία μετά από 14 χρόνια - Όλοι οι 18χρονοι άνδρες θα περνούν από τεστ φυσικής κατάστασης από το 2027, με στόχο την ενίσχυση της Bundeswehr απέναντι στη ρωσική απειλή
LIFO NEWSROOM
Δανία και Γροιλανδία ζήτησαν συγγνώμη για τον ρόλο τους σε αναγκαστική πρακτική αντισύλληψης γυναικών

Διεθνή / Δανία και Γροιλανδία ζήτησαν συγγνώμη για τον ρόλο τους σε αναγκαστική πρακτική αντισύλληψης γυναικών

Χιλιάδες γυναίκες και κορίτσια στη Γροιλανδία έλαβαν ενδομήτριες συσκευές αντισύλληψης (IUD) τις δεκαετίες '60 και '70, πολλές από τις οποίες χωρίς τη συναίνεσή τους
LIFO NEWSROOM
Τραμπ κατά Σόρος: Τον κατηγορεί για εκβιασμό, διαφθορά και «υποστήριξη βίαιων διαδηλώσεων»

Διεθνή / Τραμπ κατά Σόρος: Τον κατηγορεί για εκβιασμό, διαφθορά και «υποστήριξη βίαιων διαδηλώσεων»

Ο Ντόναλντ Τραμπ εξαπέλυσε επίθεση στον δισεκατομμυριούχο Τζορτζ Σόρος και τον γιο του Άλεξ, ζητώντας να κατηγορηθούν για «οργανωμένο έγκλημα» λόγω φερόμενης στήριξης διαδηλώσεων στις ΗΠΑ.
LIFO NEWSROOM