Γαλλικές εκλογές: Το φάντασμα του λαϊκισμού πλανάται πάνω από την Ευρώπη;

Γαλλικές εκλογές. Το φάντασμα του λαϊκισμού πλανάται πάνω από την Ευρώπη; Facebook Twitter
Ακόμα κι αν χάσει η Λεπέν από τον Μακρόν δείχνει ότι μπορεί να συσπειρώσει μια σημαντική μερίδα του εκλογικού σώματος και ότι πια δεν αποτελεί μια πολιτική «πυγολαμπίδα». Εικονογράφηση: Bianka/LifO
0

— Πώς αποτιμάτε τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των γαλλικών εκλογών;
Το εκλογικό αποτέλεσμα της 10ης Απριλίου στη Γαλλία σηματοδοτεί τη ριζική μεταβολή του κομματικού συστήματος της Πέμπτης Δημοκρατίας, το οποίο πλέον χαρακτηρίζεται από δύο αντίρροπες δυναμικές: από την ενίσχυση του κέντρου αφενός, των άκρων του κομματικού συστήματος αφετέρου. Οι ιστορικές παρατάξεις της δεξιάς και της αριστεράς εξαϋλώθηκαν πολιτικά, αφήνοντας χώρο για περαιτέρω ενίσχυση ριζοσπαστικών κομματικών μορφωμάτων.

Η συνύπαρξη στην κομματική αρένα του κέντρου («Η Δημοκρατία προχωρά μπροστά» του Ε. Μακρόν) με δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς (Ανυπότακτη Γαλλία, Ζ.-Λ. Μελανσόν) και της ριζοσπαστικής ακροδεξιάς (Εθνικός Συναγερμός, Μ. Λεπέν) καλλιεργεί ένα κλίμα διαρκούς πόλωσης, το οποίο θα καταστήσει δύσκολη τη διακυβέρνηση σε ένα θεσμικό περιβάλλον ημιπροεδρικής δημοκρατίας, στο οποίο ο εκάστοτε εκλεγμένος Πρόεδρος, ως αρχηγός του κράτους, πρέπει να μπορεί να συναιρεί πολιτικές διαθέσεις και ενδεχομένως να «συγκατοικήσει» στην Εθνοσυνέλευση με την πλειοψηφία ενός άλλου κόμματος από αυτό που τον εξέλεξε στην προεδρία.

Το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία θέτει ζητήματα που αφορούν την ποιότητα και τη λειτουργικότητα της δημοκρατίας σε μια χώρα με τις ισχυρότερες παραδόσεις ρεπουμπλικανικής δημοκρατίας στην Ευρώπη και μένει να φανεί αν το βάθος αυτών των παραδόσεων και μια δημοκρατική κουλτούρα μπορούν να αποδειχθούν ισχυρότερες κληρονομιές από τον λαϊκισμό και τη ριζοσπαστικοποίηση.

Το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία θέτει ζητήματα που αφορούν την ποιότητα και τη λειτουργικότητα της δημοκρατίας σε μια χώρα με τις ισχυρότερες παραδόσεις ρεπουμπλικανικής δημοκρατίας στην Ευρώπη και μένει να φανεί αν το βάθος αυτών των παραδόσεων και μια δημοκρατική κουλτούρα μπορούν να αποδειχθούν ισχυρότερες κληρονομιές από τον λαϊκισμό και τη ριζοσπαστικοποίηση.

— Το φάντασμα του λαϊκισμού πλανάται πάνω από την Ευρώπη;
Πρόκειται, πλέον, για ένα πολιτικά απτό ρεύμα που αφορά συνολικά τον δυτικό κόσμο. Ο λαϊκισμός έχει γιγαντωθεί στην κομματική σκηνή και ο φόβος είναι ότι οι δυνάμεις που κινούνται στο λαϊκίστικό φάσμα έχουν μια δεύτερη πολιτική ατζέντα που θα επιχειρήσουν να υλοποιήσουν με το που θα κατακτήσουν την απαραίτητη πλειοψηφία στο εκλογικό σώμα.

Αυτό το είδαμε στις ΗΠΑ στη διάρκεια της προεδρίας Τραμπ, η οποία συνοδεύτηκε από τον πειραματισμό του τότε Προέδρου με ανελεύθερες πρακτικές αλλά και από ένα εγχείρημα κατευθυνόμενης βίαιης λαϊκίστικής κινητοποίησης με σκοπό την κατάλυση της δημοκρατίας. Ορισμένα κράτη-μέλη της Ε.Ε. ‒το παράδειγμα της Ουγγαρίας είναι χαρακτηριστικό‒ δοκιμάζουν επί μακρόν ανελεύθερες πολιτικές πρακτικές, έχοντας στραγγαλίσει τη δημοκρατία.

η καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Βασιλική Γεωργιάδου
Η καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Βασιλική Γεωργιάδου. 

Ο λαϊκισμός παράγει ήδη απτά και μη αναστρέψιμα πολιτικά αποτελέσματα, με το Brexit να είναι ένα από αυτά, ενώ και σε άλλες χώρες του δυτικοευρωπαϊκού πυρήνα (Ιταλία, Αυστρία) η διακυβέρνηση υπονομεύεται από την παρατεταμένη ενίσχυση του λαϊκισμού.

Το πιο ανησυχητικό, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι, εκτός από ένα πολιτικό/κομματικό ρεύμα, που είναι μάλιστα ανοδικό, ο λαϊκισμός δείχνει να είναι μια επιλογή που ένα αριθμητικά σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας μπαίνει στον πειρασμό να δοκιμάσει, εκτονώνοντας παράπονά του (grievances) και αρνητικές διαθέσεις.

Αυτός ο πειρασμός γίνεται εντονότερος καθώς οι λαϊκιστικές κομματικές δυνάμεις έχουν επιδοθεί σε πρακτικές ανασχεδιασμού του προφίλ τους (rebranding) και μιας κάποιας «κανονικοποίησης», καμουφλάροντας έτσι τις πραγματικές πολιτικές τους στοχεύσεις.

— Το φιλολαϊκό προφίλ της Λεπέν μπορεί να απειλήσει εκείνο του «παγκοσμιοποιημένου» Προέδρου Μακρόν;
Η απειλή είναι ήδη εδώ. Ακόμα κι αν χάσει η Λεπέν από τον Μακρόν, κάτι που αποτελεί το πιο ισχυρό σενάριο καθ’ οδόν προς τον δεύτερο γύρο της προεδρικής κούρσας, ούσα η επικεφαλής του Εθνικού Συναγερμού για δεύτερη συνεχόμενη φορά στον επαναληπτικό γύρο, δείχνει ότι μπορεί να συσπειρώσει μια σημαντική μερίδα του εκλογικού σώματος και ότι πια δεν αποτελεί μια πολιτική «πυγολαμπίδα».

Η λαϊκοποίηση αυτή είχε ξεκινήσει από τη δεκαετία του 1990, όταν το Εθνικό Μέτωπο σκόραρε πολύ ψηλά ανάμεσα στα «μπλε κολάρα».

Η δύναμη της Λεπέν κατανέμεται σε όλες τις περιοχές του άξονα αριστεράς - δεξιάς και διεισδύει ευδιάκριτα σε άλλοτε αριστερούς εκλογείς ή/και σε εκλογείς με τυπικά ταξικά γνωρίσματα αριστερού ψηφοφόρου, δικαιολογώντας έτσι τον χαρακτηρισμό του «αριστερολεπενισμού».

Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι, όσον αφορά αυτόν τον χώρο, τα αρνητικά χαρακτηριστικά του έχουν απομειωθεί στα μάτια του εκλογικού σώματος, ένα σημαντικό τμήμα του οποίου (πηγή: ifop) έχει πάψει να θεωρεί ρατσιστικό και επικίνδυνο για τη δημοκρατία τον Εθνικό Συναγερμό, σε σύγκριση με τον πρόγονό του (Εθνικό Μέτωπο).

— Και τι σηματοδοτεί το υψηλό ποσοστό αποχής;
Στην αποχή αποτυπώνονται τόσο η ανασφάλεια των χαμηλών κοινωνικο-οικονομικά στρωμάτων (είναι σημαντικά υψηλότερη η αποχή στα χαμηλά εισοδήματα) όσο και η κριτική στάση των πολιτών με υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο, των οποίων η αποχή κυμαίνεται λίγο πάνω από τη μέση τιμή της στο σύνολο του εκλογικού σώματος. Η πολιτική δυσαρέσκεια συσχετίζεται με υψηλότερα ποσοστά αποχής, ενώ φαίνεται ότι την αποχή επέλεξε ένα τμήμα παραδοσιακών δεξιών ψηφοφόρων, όπως και ψηφοφόρων των σοσιαλιστών.

Το χάσμα στα ποσοστά της αποχής μεταξύ των νέων έως 34 ετών και των μεγαλύτερων σε ηλικία είναι τεράστιο, γεγονός που επιβεβαιώνει το εύρημα ότι η ηλικία στη μετανεωτερική πολιτική σκηνή αποτελεί έναν καλό δείκτη πρόβλεψης της υψηλότερης συμμετοχής των μεγαλύτερων ηλικιών αλλά και των παλιότερων γενεών συγκριτικά με τους νέους και τις γενιές από το 1970 και μετά.

Διεθνή
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Εμπόλεμη ζώνη» το Πόρτλαντ λόγω ICE: Κάτοικοι κοιμούνται με αντιασφυξιογόνες μάσκες

Διεθνή / «Εμπόλεμη ζώνη» το Πόρτλαντ λόγω ICE: Κάτοικοι κοιμούνται με αντιασφυξιογόνες μάσκες

Στο Πόρτλαντ, κάτοικοι του Gray’s Landing βιώνουν καθημερινά συγκρούσεις με ομοσπονδιακούς πράκτορες και διαδηλωτές - Δακρυγόνα, Εθνοφρουρά και μέτρα προστασίας έχουν γίνει μέρος της καθημερινότητας
LIFO NEWSROOM
Ο Μαχμούντ Αμπάς χαιρετίζει τη συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα και καλεί σε μόνιμη πολιτική λύση

Διεθνή / Ο Μαχμούντ Αμπάς χαιρετίζει τη συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα και καλεί σε μόνιμη πολιτική λύση

Ο Παλαιστίνιος πρόεδρος ευχαρίστησε τον Ντόναλντ Τραμπ και τους μεσολαβητές – Ζήτησε τερματισμό της κατοχής και δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους
LIFO NEWSROOM
Εκεχειρία στη Γάζα: Τι γνωρίζουμε για τους ομήρους - Στις 12 οι υπογραφή της πρώτης φάσης της συμφωνίας

Διεθνή / Εκεχειρία στη Γάζα: Τι γνωρίζουμε για τους ομήρους - Στις 12 οι υπογραφή της πρώτης φάσης της συμφωνίας

Ο Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί να τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα με ένα τολμηρό σχέδιο ανταλλαγής ομήρων και κρατουμένων - Ποιοι παραμένουν αιχμάλωτοι, τι προβλέπει η συμφωνία και ποιοι κίνδυνοι παραμονεύουν στην πορεία προς την ειρήνη
LIFO NEWSROOM
Νόμπελ Ειρήνης και Μέση Ανατολή: Ο Τραμπ κοντά σε μια ιστορική συμφωνία

Διεθνή / Νόμπελ Ειρήνης και Μέση Ανατολή: Ο Τραμπ κοντά σε μια ιστορική συμφωνία

Ο Ντόναλντ Τραμπ βρίσκεται κοντά στη μεγαλύτερη διπλωματική επιτυχία της προεδρίας του: συμφωνία ειρήνης Ισραήλ–Χαμάς - Όμηροι, εκεχειρία και πολιτικές ισορροπίες καθορίζουν το αποτέλεσμα
LIFO NEWSROOM
Το Ευρωκοινοβούλιο αποφάσισε: «Μπριζόλα», «μπιφτέκι», «λουκάνικο» είναι λέξεις μόνο για κρέας

Διεθνή / Το Ευρωκοινοβούλιο αποφασίζει: «Μπριζόλα», «μπιφτέκι», «λουκάνικο» είναι λέξεις μόνο για κρέας

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της απαγόρευσης όρων όπως «μπιφτέκι», «μπριζόλα» και «λουκάνικο» για φυτικά προϊόντα - Κτηνοτρόφοι υπέρ, καταναλωτές και βιομηχανία τροφίμων κατά — Τι σημαίνει η απόφαση για την αγορά vegan τροφίμων στην Ευρώπη
LIFO NEWSROOM
Μαντλίν ΜακΚάν: Ξεκίνησε η δίκη της 24χρονης που παρίστανε και παρενοχλούσε τους γονείς του αγνοούμενου κοριτσιού

Διεθνή / Μαντλίν ΜακΚάν: Ξεκίνησε η δίκη της 24χρονης που παρίστανε το αγνοούμενο κορίτσι

Τον Απρίλιο του 2024, η Τζούλια Βάντελτ τηλεφώνησε περισσότερες από 60 φορές σε μία ημέρα στους γονείς της Μαντλίν - «Δώστε μου μία ευκαιρία, δεν είμαι ψεύτρα», εκλιπαρούσε σε ένα μήνυμα που είχε αφήσει στον τηλεφωνητή της οικογένειας
LIFO NEWSROOM
Εκεχειρία στη Γάζα: Ισραήλ και Χαμάς συμφώνησαν μετά από δύο χρόνια πολέμου - Τι περιλαμβάνει η πρώτη φάση

Διεθνή / Εκεχειρία στη Γάζα: Ισραήλ και Χαμάς συμφώνησαν μετά από δύο χρόνια πολέμου - Τι περιλαμβάνει η πρώτη φάση

Μετά από δύο χρόνια αιματηρού πολέμου, Ισραήλ και Χαμάς καταλήγουν σε συμφωνία εκεχειρίας με μεσολάβηση του Ντόναλντ Τραμπ - Όλοι οι όμηροι απελευθερώνονται, αρχίζει η απόσυρση του ισραηλινού στρατού και ανοίγει ο δρόμος για ειρήνη στη Μέση Ανατολή
LIFO NEWSROOM
Διαδηλώσεις στο Εκουαδόρ: Οργή για την κατάργηση της επιδότησης καυσίμων

Διεθνή / Διαδηλώσεις στο Εκουαδόρ: Οργή για την κατάργηση της επιδότησης καυσίμων

Διαδηλωτές επιτέθηκαν στο αυτοκίνητο του Προέδρου του Ισημερινού, Ντάνιελ Νόμποα, κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων για την κατάργηση της επιδότησης καυσίμων. Πέντε άτομα συνελήφθησαν και η κατάσταση έκτακτης ανάγκης συνεχίζεται.
LIFO NEWSROOM
Ιλαρία Σάλις: Από τα ουγγρικά κελιά στο Ευρωκοινοβούλιο - Το σύμβολο της μάχης για τη δημοκρατία στην Ευρώπη

Διεθνή / Ιλαρία Σάλις: Από τα ουγγρικά κελιά στο Ευρωκοινοβούλιο - Το σύμβολο της μάχης για τη δημοκρατία στην Ευρώπη

Στις 23 Σεπτεμβρίου 2025, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε με οριακή πλειοψηφία υπέρ της διατήρησης της ασυλίας της, απορρίπτοντας το αίτημα των ουγγρικών αρχών για άρση της
LIFO NEWSROOM
Ισραήλ - Χαμάς: Ο Τράμπ ανακοίνωσε συμφωνία για απελευθέρωση των Ομήρων

Διεθνή / Ισραήλ - Χαμάς: Ο Τράμπ ανακοίνωσε συμφωνία για απελευθέρωση των Ομήρων

Κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς για απελευθέρωση των ομήρων  ανακοίνωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ πετυχαίνοντας έτσι ένα σημαντικό βήμα προς τη λήξη του πολέμου. 
LIFO NEWSROOM
«Τα στέλνουν να σκοτωθούν»: Κολομβιανοί μισθοφόροι εκπαιδεύουν παιδιά στον πόλεμο του Σουδάν

Διεθνή / «Τα στέλνουν να σκοτωθούν»: Κολομβιανοί μισθοφόροι εκπαιδεύουν παιδιά στον πόλεμο του Σουδάν

Πρώην στρατιώτες που στρατολογήθηκαν από ιδιωτικές εταιρείες ασφαλείας περιγράφουν πώς εκπαίδευαν ανήλικους μαχητές υπό την αιγίδα παραστρατιωτικών δυνάμεων
LIFO NEWSROOM