Περισσότερο από έναν αιώνα μετά την άδικη καταδίκη του για εσχάτη προδοσία και τη δημοσίευση του «Κατηγορώ» του Εμίλ Ζολά - μια υπόθεση που συγκλόνισε τη Γαλλία και αποκάλυψε το αυξανόμενο αντισημιτικό κλίμα της εποχής-, ο Αλφρέντ Ντρέιφους πλησιάζει επιτέλους στην ηθική αποκατάσταση.
Τη Δευτέρα, πάνω από 127 χρόνια μετά τη δημοσιοποίηση του «Κατηγορώ» του Εμίλ Ζολά, Γάλλοι βουλευτές ενέκριναν ομόφωνα μια συμβολική πρόταση για την προαγωγή του Ντρέιφους, του Εβραίου αξιωματικού του γαλλικού στρατού, στον βαθμό του ταξίαρχου.
Ήταν το πρώτο βήμα για την απονομή του τίτλου που του είχε αδίκως στερηθεί, δήλωσε ο πρώην πρωθυπουργός Γκαμπριέλ Ατάλ, ο οποίος και υπέβαλε το σχετικό νομοσχέδιο.
«Κατηγορήθηκε, εξευτελίστηκε και καταδικάστηκε επειδή ήταν Εβραίος. Ο Αλφρέντ Ντρέιφους αποπέμφθηκε από τον στρατό, φυλακίστηκε και εξορίστηκε στη Νήσο του Διαβόλου», έγραψε ο Ατάλ στα κοινωνικά δίκτυα. «Η προαγωγή του στον βαθμό του ταξίαρχου συνιστά πράξη επανόρθωσης, αναγνώρισης της αξίας του και φόρο τιμής στην προσήλωσή του στη Δημοκρατία».
Η υπόθεση ξεκίνησε το 1894, όταν ένας αξιωματικός αντικατασκοπείας εντόπισε ένα σκισμένο έγγραφο στη γερμανική πρεσβεία στο Παρίσι. Η στρατιωτική ηγεσία, υπό πίεση να εντοπίσει ποιος διέρρεε στρατιωτικά μυστικά, έστρεψε την προσοχή της στον Ντρέιφους, τότε 36χρονο λοχαγό από την Αλσατία. Όμως, όπως εξήγησε πρόσφατα ο βουλευτής του κόμματος Renaissance, Σαρλ Ζιτσενστούλ, ο Ντρέιφους δεν ήταν ο συγγραφέας του εγγράφου. «Ήταν ο αντισημιτισμός μέρους της στρατιωτικής ηγεσίας, ίσως και η ζήλια για τις εξαιρετικές του ικανότητες, σε συνδυασμό με την πίεση από τα εθνικιστικά και αντισημιτικά κινήματα της εποχής, που οδήγησαν στην ανυπόστατη κατηγορία και στην εμμονή με την ενοχή του». Ο Ντρέιφους καταδικάστηκε για προδοσία, του αφαιρέθηκε δημόσια ο βαθμός του και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη στη Νήσο του Διαβόλου.
Αργότερα, ένας νέος επικεφαλής της αντικατασκοπείας παρατήρησε ότι ο γραφικός χαρακτήρας στο έγγραφο ταίριαζε με αυτόν ενός άλλου αξιωματικού, του Φερδινάνδου Εστερχάζι. Παρότι προσκομίστηκαν αποδείξεις, ο επικεφαλής εκδιώχθηκε από τον στρατό και φυλακίστηκε, ενώ ο Εστερχάζι απαλλάχθηκε. Καθώς ο Ντρέιφους παρέμενε φυλακισμένος, η υπόθεση απέκτησε δημοσιότητα, ιδίως μέσω του συγγραφέα Εμίλ Ζολά, ο οποίος υπερασπίστηκε δημόσια τον Ντρέιφους με την ανοιχτή επιστολή, που αργότερα έγινε διάσημο βιβλίο με τον ίδιο τίτλο: «Κατηγορώ». Η Γαλλία διχάστηκε μεταξύ αυτών που ήταν υπέρ και αυτών που ήταν κατά του Ντρέιφους.
Το 1899, ο Ντρέιφους επέστρεψε στη Γαλλία για δεύτερη δίκη. Αν και καταδικάστηκε ξανά, τελικά του δόθηκε χάρη – χωρίς ωστόσο να έχει απαλλαγεί από τις κατηγορίες. Η πλήρης αθώωση ήρθε το 1906 από το Ανώτατο Δικαστήριο. Αργότερα, επανεντάχθηκε στον στρατό με τον βαθμό του ταγματάρχη και υπηρέτησε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πέθανε το 1935 σε ηλικία 75 ετών.
Για χρόνια, υπήρξε πρόταση να προαχθεί μεταθανάτια, κάτι που υλοποιείται πλέον μέσω του νομοσχεδίου που παρουσιάστηκε τη Δευτέρα. «Είναι μια μοναδική νομοθετική προσέγγιση για μια μοναδική ιστορική αδικία», δήλωσε ο Ζιτσενστούλ στην Επιτροπή Άμυνας της Εθνοσυνέλευσης. Πρότεινε, επίσης, ο Ντρέιφους να ταφεί στο Πάνθεον του Παρισιού, όπου αναπαύονται οι σημαντικότερες μορφές της Γαλλίας. Το νομοσχέδιο προχωρά τώρα προς συζήτηση στη Γερουσία.
Το νομοσχέδιο επισημαίνει επίσης ότι η αποκατάσταση του Ντρέιφους αποτελεί ευκαιρία να αναδειχθεί η συνεχιζόμενη μάχη κατά του αντισημιτισμού στη Γαλλία, όπου διαμένει μία από τις μεγαλύτερες εβραϊκές κοινότητες παγκοσμίως. «Ο αντισημιτισμός που έπληξε τον Αλφρέ Ντρέιφους δεν ανήκει στο παρελθόν», αναφέρεται χαρακτηριστικά. «Είναι ένας αγώνας που παραμένει επίκαιρος».
Το 2024, οι γαλλικές αρχές κατέγραψαν αύξηση 11% στα εγκλήματα μίσους με ρατσιστικά, ξενοφοβικά ή αντιθρησκευτικά κίνητρα, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν τον Μάρτιο.
Με πληροφορίες από Guardian
