Από τις αρχές του 2024, τουλάχιστον 18 Ισραηλινοί στρατιώτες έχουν βάλει τέλος στη ζωή τους μετά την επιστροφή τους από τη Γάζα, ενώ πέντε τέτοιες περιπτώσεις έχουν καταγραφεί μόνο τον περασμένο μήνα. Τα περιστατικά αυτά, που σύμφωνα με στρατιωτικές έρευνες σχετίζονται άμεσα με όσα οι στρατιώτες είδαν και έκαναν στο μέτωπο, έχουν φέρει στο προσκήνιο το ψυχικό και ηθικό βάρος που αφήνει ο πόλεμος.
Ανάμεσά τους βρίσκεται ο 40χρονος έφεδρος Ελιράν Μιζράχι, πατέρας τεσσάρων παιδιών, ο οποίος υπηρέτησε συνολικά 187 ημέρες στη Γάζα και αυτοκτόνησε τον Ιούνιο του 2023, λίγες ημέρες πριν επιστρέψει στην ενεργό υπηρεσία.
Υπηρέτησε συνολικά 187 ημέρες στη Γάζα από τις 8 Οκτωβρίου και αυτοκτόνησε τον Ιούνιο του 2023. Στο πατρικό του σπίτι, η μητέρα του, Τζένι, έχει μετατρέψει το παιδικό του δωμάτιο σε τόπο μνήμης: το στρατιωτικό του γιλέκο, ακόμη με άμμο από τη Γάζα, κρέμεται στον τοίχο, ενώ πάνω στο ράφι βρίσκεται το καπέλο που φορούσε την ημέρα του θανάτου του, πλαισιωμένο από φωτογραφίες και προσωπικά αντικείμενα.
«Στο μυαλό του, δεν έφυγε ποτέ από τη Γάζα»
Η Τζένι Μιζράχι δήλωσε στο Sky News ότι ο γιος της επέστρεψε «άλλος άνθρωπος» και ότι φοβάται πως θα υπάρξουν πολλές ακόμη αυτοκτονίες. «Δεν έφυγε ποτέ από τη Γάζα στο μυαλό του», είπε χαρακτηριστικά. «Όταν γύρισε δεν μπορούσε να ξαναδουλέψει. Ήταν υπομονετικός πατέρας και ξαφνικά έχανε την υπομονή του με τα παιδιά και τον κόσμο. Ήταν σιωπηλός, δεν κοιμόταν, είχε εφιάλτες. Δεν μας έλεγε τίποτα, πάντα απαντούσε πως όλα είναι καλά».
Η ίδια τον περιγράφει ως χαρούμενο άνθρωπο, αγαπητό σε όλους, με «μεγάλη καρδιά» και χαρακτηριστικό χαμόγελο, αλλά η εμπειρία του πολέμου «του πλήγωσε την ψυχή». Στην αρχή, είχε αναλάβει να περισυλλέξει πτώματα θυμάτων της επίθεσης της Χαμάς στο φεστιβάλ Νόβα στις 7 Οκτωβρίου και την επόμενη μέρα στάλθηκε στη Γάζα. Εκεί διοικούσε μονάδα μηχανικών με άρματα-μπουλντόζες D9, καταστρέφοντας κτήρια και εισόδους σηράγγων.
Ο συνεργάτης του, Γκάι Ζακέν, κατέθεσε σε κοινοβουλευτική επιτροπή ότι οι δύο τους δέχονταν συχνά πυρά και πέρασαν πάνω από εκατοντάδες πτώματα. Παρά τα όσα βίωναν, κατέγραφαν βίντεο στα οποία τραγουδούσαν και χαμογελούσαν για να τα στείλουν στις οικογένειές τους. Ο Μιζράχι ανάρτησε κάποια από αυτά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο ΟΗΕ έχει αναφέρει ότι πάνω από το 90% των κατοικιών στη Γάζα έχουν καταστραφεί ή υποστεί σοβαρές ζημιές, γεγονός που, σύμφωνα με ειδικούς για τα ανθρώπινα δικαιώματα, μπορεί να συνιστά έγκλημα πολέμου. Ο Μιζράχι απομακρύνθηκε από το μέτωπο μετά από τραυματισμό στο γόνατο από επίθεση με αντιαρματική ρουκέτα στο όχημά του και στη συνέχεια διαγνώστηκε με μετατραυματικό στρες.
Δύο ημέρες πριν επιστρέψει σε ενεργό υπηρεσία, αυτοκτόνησε. «Ό,τι είδε εκεί του πλήγωσε την ψυχή. Βλέπεις τα πτώματα και το αίμα και αυτό σε πονάει», λέει η μητέρα του.
Ισραήλ: Χιλιάδες στρατιώτες υποφέρουν από PTSD
Πέρα από τις αυτοκτονίες, χιλιάδες στρατιώτες υποφέρουν από PTSD, ενώ αυξάνονται οι έφεδροι που αρνούνται να παρουσιαστούν για υπηρεσία. Οι IDF δηλώνουν ότι η στήριξη των μελών τους αποτελεί προτεραιότητα και ότι διαθέτουν σημαντικούς πόρους, μεταξύ των οποίων και αξιωματικούς ψυχικής υγείας σε όλες τις μονάδες.
Ο Τούλι Φλιντ, κλινικός κοινωνικός λειτουργός και αντισυνταγματάρχης της εφεδρείας, υπηρέτησε στη Γάζα ως αξιωματικός ψυχολογικής υποστήριξης. Αφού αντιμετώπισε περιστατικά στρατιωτών αλλά και είδε από κοντά τον πόνο των Παλαιστινίων, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο πόλεμος δεν έχει πια σκοπό και αποτελεί «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας». Αρνήθηκε να συνεχίσει να υπηρετεί.
«Στην αρχή βλέπαμε απλά μετατραυματικό στρες, ανθρώπους που μιλούσαν για τις φρικαλεότητες που αντίκρισαν μετά τη σφαγή της Χαμάς», δήλωσε. «Από τον δεύτερο μήνα, όμως, οι μαρτυρίες άρχισαν να αφορούν αυτά που συνέβαιναν στην παλαιστινιακή πλευρά, πτώματα παιδιών, ηλικιωμένων, γυναικών».
Η δυσπιστία των στρατιωτών ενισχύεται, σύμφωνα με τον ίδιο, όταν ακούν την κυβέρνηση να διαψεύδει εικόνες λιμού και καταστροφής που οι ίδιοι έχουν δει. «Όταν βλέπεις κάτι με τα μάτια σου και ο πρωθυπουργός σου λέει ότι είναι ψέμα, αρχίζεις να αναρωτιέσαι αν σου λένε ψέματα και για άλλα», σημειώνει, προσθέτοντας ότι στρατιώτες περιγράφουν εντολές για πυρπολήσεις σπιτιών και “προθεσμίες” πέραν των οποίων θα εκτελούνταν οποιοσδήποτε, ακόμη και παιδιά ή γυναίκες.
Μετά από σχεδόν δύο χρόνια πολέμου, το κόστος για την ισραηλινή κοινωνία είναι βαρύ. Η πλειοψηφία των πολιτών θεωρεί πλέον ότι η επιστροφή των ομήρων μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω συμφωνίας και όχι με στρατιωτική πίεση. Παράλληλα, η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα προκαλεί ολοένα και μεγαλύτερη ανησυχία, ενώ πρώην ανώτατοι αξιωματικοί ζητούν τερματισμό των επιχειρήσεων.
Αυξάνεται η πίεση στον Νετανιάχου
Η οργάνωση «Commanders for Israel’s Security» (CIS) εκτιμά ότι η Χαμάς δεν αποτελεί πλέον στρατηγική απειλή και απηύθυνε επιστολή στον Ντόναλντ Τραμπ ζητώντας του να πιέσει τον Μπενιαμίν Νετανιάχου να σταματήσει τον πόλεμο. Ο Τούλι Φλιντ προειδοποιεί ότι η ρήξη εμπιστοσύνης ανάμεσα στους στρατιώτες και την ηγεσία βαθαίνει: «Όταν ακούς από πρώην αρχηγούς του στρατού ότι με τη συνέχιση του πολέμου σκοτώνεις ομήρους, και η κυβέρνησή σου εξακολουθεί να σε στέλνει εκεί, αρχίζεις να μην εμπιστεύεσαι κανέναν. Και όταν δεν εμπιστεύεσαι κανέναν, γιατί να ζητήσεις βοήθεια;».
Παρά τις αντιρρήσεις από στρατιωτικούς κύκλους, η κυβέρνηση προχωρά σε σχέδια για επέκταση των επιχειρήσεων και ανάληψη πλήρους ελέγχου της Γάζας, κίνηση που ειδικοί εκτιμούν ότι θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο το ψυχικό και ηθικό φορτίο των στρατιωτών.
Με πληροφορίες από Sky News
