Η κυβέρνηση της ΛΔ του Κονγκό κατηγορεί την αμερικανική εταιρεία Apple πως χρησιμοποιεί για την παραγωγή των προϊόντων της πρώτες ύλες «εξορυγμένες παράνομα», οι οποίες προέρχονται από «ορυχεία του Κονγκό».
Όπως αποκαλύπτουν έγγραφα τα οποία περιήλθαν σήμερα σε γνώση του Γαλλικού Πρακτορείου «παραβιάζονται πολλά ανθρώπινα δικαιώματα» από την Apple. Σύμφωνα με δικηγόρους που ενεργούν κατ’ εντολή του κράτους της ΛΔ του Κονγκό, τα ορυκτά αυτά «μεταφέρονται εκτός» της επικράτειας, ιδίως «προς τη Ρουάντα», όπου «ξεπλένονται» κι εντάσσονται στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Ο «φάκελος» που έχουν καταρτίσει «καταδεικνύει» πως «η εταιρεία Apple χρησιμοποιεί στα προϊόντα της στρατηγικά ορυκτά αγορασμένα στη Ρουάντα», αναφέρουν οι δικηγόροι που ανέλαβαν να συντάξουν εξώδικο προς την επιχείρηση καλώντας να «σταματήσει» την πρακτική αυτή, πριν από την έναρξη δικαστικής διαδικασίας.
«Η Ρουάντα είναι κεντρικός παράγοντας στην παράνομη εκμετάλλευση ορυκτών και ιδίως της εκμετάλλευσης ψευδαργύρου και ταντάλιου στη ΛΔ του Κονγκό», σύμφωνα με τους δικηγόρους. «Μετά την παράνομη εξόρυξή τους, τα ορυκτά αυτά εισάγονται λαθραία στη Ρουάντα, όπου εντάσσονται στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού», συνεχίζουν. Τα ορυκτά αυτά προέρχονται «κατά μεγάλο μέρος τους από κονγκολέζικα μεταλλεία στα οποία παραβιάζονται πολυάριθμα ανθρώπινα δικαιώματα», επιμένουν.
Εστάλη προειδοποίηση αυτή την εβδομάδα σε δυο θυγατρικές της Apple στη Γαλλία από τους γάλλους δικηγόρους Γουίλιαμ Μπουρντόν και Βενσάν Μπρενγκάρ. Εστάλη επίσης ταχυδρομικώς επιστολή στην αμερικανική μητρική εταιρεία, κολοσσό της τεχνολογίας που παράγει ιδίως τα iPhone και τους υπολογιστές Mac.
Το υπέδαφος της ΛΔ του Κονγκό είναι εξαιρετικά πλούσιο σε ορυκτά. Η χώρα κατατάσσεται πρώτη παγκοσμίως στην παραγωγή κοβαλτίου και πρώτη στην Αφρική στην παραγωγή χαλκού. Σύμφωνα με έκθεση της ΜΚΟ Enough Project που είχε δημοσιοποιηθεί το 2015, τα επίμαχα μεταλλεία «συχνά ελέγχονται από ένοπλες οργανώσεις, οι οποίες αναγκάζουν, διά της βίας ή τρομοκρατώντας τους, πολίτες να εργάζονται σε αυτά και να τα μεταφέρουν».
«Παιδιά αναγκάζονται επίσης να εργάζονται σε αυτά τα μεταλλεία», πρόσθετε. Η κυβέρνηση στην Κινσάσα κατηγορεί τη Ρουάντα πως προσπαθεί να θέσει υπό τον έλεγχό της πόρους, κυρίως ορυκτούς, του ανατολικού τμήματος της ΛΔ του Κονγκό: αυτός είναι, κατά την άποψή της, ένας από τους λόγους που το Κιγκάλι υποστηρίζει τους αντάρτες της οργάνωσης M23, που ξαναπήρε τα όπλα κι έχει περάσει στην επίθεση εδώ και πάνω από δυο χρόνια στην επαρχία Βόρειο Κίβου.
Το κίνημα M23 ελέγχει το τρέχον διάστημα μεγάλα τμήματα της επαρχίας Βόρειο Κίβου και πλέον περικυκλώνει την πρωτεύουσά της, την Γκόμα. Η προειδοποίηση στην Apple εξηγείται, σύμφωνα με τους δικηγόρους, από την «εξαιρετική βαρύτητα της κατάστασης στην ανατολική ΛΔ του Κονγκό, που προκαλεί πολύ μεγάλη ζημία στον τοπικό πληθυσμό και στο κονγκολέζικο κράτος».
«Αιματοβαμμένα ορυκτά»
«Η ευθύνη της Apple» κι εκτός αυτής «πολλών άλλων μεγάλων κατασκευαστών προϊόντων τεχνολογίας, όταν χρησιμοποιούν αιματοβαμμένα ορυκτά» παραβλέπεται «εδώ και πολύ καιρό», τόνισαν σήμερα στο Γαλλικό Πρακτορείο οι δικηγόροι Ουίλιαμ Μπουρντόν (Παρίσι) και Ρόμπερτ Άμστερνταμ (Λονδίνο). Οι δικηγόροι χαρακτήρισαν «διαβόητα ανεπαρκείς» τις «διάφορες δεσμεύσεις και προφυλάξεις» της Apple, «είτε με δική της πρωτοβουλία, είτε κατ’ εφαρμογή της νομοθεσίας για τη χρήση ορυκτών αγορασμένων στη Ρουάντα».
Η ΛΔ του Κονγκό εννοεί να κάνει πιο «ηθικό» τον τομέα της εξόρυξης σπανίων γαιών, κυρίως επειδή εξορύσσονται μέταλλα «με τίμημα τη διάπραξη των πιο σοβαρών εγκλημάτων», και μάλιστα συχνά με ωφελημένους «αυτούς που τα διαπράττουν», επιχειρηματολογούν.
«Η εταιρεία Apple μοιάζει να βασίζεται πρωτίστως στην επαγρύπνηση των προμηθευτών της και τη δέσμευσή τους να σέβονται τους κανόνες δεοντολογίας της, καθώς και σε εξωτερικούς ελέγχους στη δραστηριότητα των προμηθευτών της». Με τη σειρά τους, «τόσο οι προμηθευτές, όσο και οι εταιρείες που διενεργούν τους ελέγχους βασίζονται στο πρόγραμμα ITSCI, οι πολλές και σοβαρές δυσλειτουργίες του οποίου είναι αποδεδειγμένες».
Το πρόγραμμα, η Πρωτοβουλία για την Αλυσίδα Εφοδιασμού Ψευδαργύρου, ή ITSCI, συγκαταλέγεται στους κυριότερους μηχανισμούς που δημιουργήθηκαν πριν από δέκα χρόνια για να εξασφαλίζεται η προμήθεια ορυκτών που δεν προέρχονται από «εμπόλεμες ζώνες», αντίθετα εξορύσσονται με «υπεύθυνο» τρόπο στη ΛΔ του Κονγκό, σύμφωνα με τη βρετανική ΜΚΟ Global Witness. Όμως, τον Απρίλιο του 2022, η ΜΚΟ κατήγγειλε πως τελικά, το πρόγραμμα αυτό συνέβαλε στη ΛΔ του Κονγκό στο ξέπλυμα ορυκτών συνδεόμενων με ένοπλες συγκρούσεις, παιδική εργασία και λαθρεμπόριο.
Για την προμήθεια ψευδαργύρου, ταντάλιου και βολφραμίου (αναφέρονται συχνά μαζί με τον όρο «3T», από τα αρχικά των ονομασιών τους στα αγγλικά—tin, tantalum, tungsten), πολυεθνικές όπως όπως οι Apple, Intel, Samsung, Nokia, Motorola, Tesla κ.ά., βασίζονται σε αυτόν τον «προβληματικό» μηχανισμό, είχε τονίσει η ΜΚΟ, αποκαλύπτοντας πως «σε μια συγκεκριμένη περιοχή με μεταλλεία» στην ανατολική ΛΔ του Κονγκό το «90% των ορυκτών που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα το πρώτο εξάμηνο του 2021 δεν προερχόταν από πιστοποιημένα μεταλλεία».
Η προειδοποιητική επιστολή της κυβέρνησης του ΛΔ του Κονγκό στην Apple συνοδεύεται από κατάλογο ερωτημάτων σχετικά με «τα ορυκτά 3T που χρησιμοποιούνται στα προϊόντα» της. Οι δικηγόροι απαιτούν να τους απαντήσει «εντός τριών εβδομάδων» και προειδοποιούν πως παραμένουν ανοικτές «όλες οι νομικές επιλογές».
Όταν επικοινώνησε μαζί της το Γαλλικό Πρακτορείο, η Apple παρέπεμψε στην ετήσια έκθεσή της το 2023 για τα ορυκτά που προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες. Σε αυτή, αναφέρεται πως δεν υπάρχει «καμιά βάση» για να εκτιμηθεί ότι μπήκαν στην αλυσίδα εφοδιασμού της ως την 31η Δεκεμβρίου 2023 ορυκτά που είχαν σχέση, άμεση ή έμμεση, «με ένοπλες ομάδες στη ΛΔ του Κονγκό ή κάποια γειτονική χώρα».
