Καφές παντός καιρού: Ανακαλύφθηκε (ξανά) φυτό ποικιλίας που είχε εκλείψει - Ανθεκτικό στην κλιματική αλλαγή

Στα πυκνά τροπικά δάση στη Σιέρα Λεόνε, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ξανά ένα είδος καφέ, που δεν είχε εμφανιστεί εδώ και δεκαετίες.

Το φυτό αυτό μπορεί να διασφαλίσει το μέλλον αυτού του πολύτιμου εμπορεύματος, που απειλείται από την κλιματική αλλαγή. Οι ερευνητές ανακοίνωσαν τη Δευτέρα ότι το είδος, που ονομάζεται Coffea stenophylla, έχει μεγαλύτερη αντοχή σε υψηλότερες θερμοκρασίες από τον καφέ Arabica, που αποτελεί το 56% της παγκόσμιας παραγωγής και robusta, που αποτελεί το 43%.

Ο καφές stenophylla, πρόσθεσαν, αποδείχθηκε ακόμη ότι έχει ανώτερη γεύση, αρκετά κοντά σε εκείνη της ποικιλίας Arabica.

Ο βοτανολόγος Aaron Davis, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Plants, δήλωσε ότι η ποικιλία stenophylla αρχικά καλλιεργήθηκε σε μέρη της Δυτικής Αφρικής. Στη συνέχεια εξήχθη στην Ευρώπη μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα και αργότερα εγκαταλείφθηκε ως καλλιέργεια, μετά την εισαγωγή του robusta.

Τη ίδια ώρα πολλοί αγρότες σε ολόκληρη τη ζώνη καλλιέργειας καφέ στον κόσμο βιώνουν ήδη τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, που προκαλεί ανησυχία στη βιομηχανία των πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η γεύση της ποικιλίας Arabica χαρακτηρίζεται ως ανώτερη και είναι πιο ακριβή από την robusta, η οποία χρησιμοποιείται κυρίως για στιγμιαία μίγματα καφέ.

Ωστόσο, η Arabica έχει περιορισμένη ανθεκτικότητα σε φαινόμενα ακραίας κλιματικής αλλαγής και σύμφωνα με την έρευνα, η παγκόσμια παραγωγή της θα μπορούσε να μειωθεί τουλάχιστον κατά 50% στα μέσα του αιώνα.

Η stenophylla, από την άλλη, μεγαλώνει σε μέση ετήσια θερμοκρασία 24,9 βαθμούς Κελσίου, δηλαδή 1,9 βαθμούς Κελσίου παραπάνω από τον καφέ robusta και έως και 6,8 ° C πάνω από τον καφέ Arabica. Η ανακάλυψη της ποικιλίας, σύμφωνα με τους ειδικούς, μπορεί να βοηθήσει στη «μελλοντική προστασία» της βιομηχανίας καφέ, που υποστηρίζει την οικονομία πολλών τροπικών χωρών και παρέχει εισόδημα σε περισσότερους από 100 εκατομμύρια αγρότες.

Ενώ είναι γνωστά 124 είδη καφέ, η Arabica και η robusta αποτελούν το 99% της κατανάλωσης. Η ιδέα είναι ότι η stenophylla θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, με ελάχιστη αλλαγή της καλλιέργειας, ως καφές υψηλής αξίας σε θερμότερα κλίματα», δήλωσε ο Davis, επικεφαλής έρευνας καφέ στους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους της Βρετανίας.

«Μακροπρόθεσμα, η stenophylla μας παρέχει έναν σημαντικό πόρο για την αναπαραγωγή μιας νέας γενιάς φυτών καφέ με ανθεκτικότητα στο κλίμα, δεδομένου ότι διαθέτει μεγάλη αντοχή στη γεύση και τη θερμότητα» υποστηρίζει. Εάν οι εκτιμήσεις αντοχής στην ξηρασία αποδειχθούν σωστές, αυτό θα αποτελούσε ένα επιπλέον στοιχείο για την αναπαραγωγή καφέ, υποστήριξε μεταξύ άλλων ο Davis.

Στη μελέτη περιλαμβάνονται και εκτιμήσεις γεύσης της ποικιλίας, με τη συμμετοχή 18 εμπειρογνωμόνων γευσιγνωσίας καφέ. Η Stenophylla βρέθηκε να έχει σύνθετο προφίλ γεύσης, με φυσική γλυκύτητα, μεσαία έως υψηλή οξύτητα, φρουτώδες και καλό «σώμα» λένε οι ειδικοί. Τον Δεκέμβριο του 2018, ο Davis και οι συν-συγγραφείς της μελέτης, Jeremy Haggar, του Πανεπιστημίου του Γκρίνουιτς, και ο ειδικός στην ανάπτυξη καφέ, Daniel Sarmu, έψαξαν για την συγκεκριμένη ποικιλία στην άγρια ​​φύση.

Αρχικά εντόπισαν ένα μόνο εργοστάσιο στην κεντρική Σιέρα Λεόνε. Και περίπου 140 χλμ. μακριά στη νοτιοανατολική Σιέρα Λεόνε, βρήκαν έναν υγιή πληθυσμό άγριων δέντρων αυτής της ποικιλίας. Και οι δύο τοποθεσίες ήταν πυκνά τροπικά δάση, αλλά η stenophylla τείνει να εμφανίζεται σε ξηρότερες, πιο ανοιχτές περιοχές, όπως είναι οι κορυφογραμμές, και οι πλαγιές και βραχώδεις περιοχές, σύμφωνα με τον Davis.

Η ποικιλία αυτή στην άγρια φύση είχε να εμφανιστεί στη Σιέρα Λεόνε από το 1954 ενώ είχε εκλείψει και από την Ακτή Ελεφαντοστού από τη δεκαετία του 1980. Σύμφωνα με τον Davis, η stenophylla απειλείται με εξαφάνιση εν μέσω της μεγάλης κλίμακας αποψίλωσης, που καταγράφεται σε Σιέρα Λεόνε, Γουινέα και Ακτή Ελεφαντοστού.

Σε αντίθεση με τα κόκκινα και περιστασιακά κίτρινα φρούτα των φυτών Arabica και robusta, τα φρούτα της stenophylla είναι έντονα μαύρα. Οι κόκκοι καφέ βρίσκονται μέσα στα φρούτα. «Νομίζω ότι είμαστε εξαιρετικά αισιόδοξοι για το μέλλον που μπορεί να φέρει η stenophylla», δήλωσε ο Jeremy Torz, συνιδρυτής της εξειδικευμένης επιχείρησης καφέ Union Hand-Roasted Coffee στο Ανατολικό Λονδίνο, όπου πραγματοποιήθηκε μέρος των γευστικών δοκιμών. 

Με πληροφορίες του Reuters/BBC