Το ChatGPT μετατρέπεται σε προσωπικό αισθητικό σύμβουλο, καθώς χιλιάδες χρήστες το ρωτούν «πόσο όμορφοι είναι» και ακολουθούν κατά γράμμα τις -κατά πολλούς, αμφιλεγόμενες- συμβουλές του.
Η Ania Rucinski ένιωθε απογοητευμένη με τον εαυτό της. Λέει πως είναι εμφανίσιμη, αλλά οι φίλοι της σπεύδουν να υπαινιχθούν ότι δεν συγκρίνεται με τον σύντροφό της – έναν «θεϊκής ομορφιάς» άντρα. Οι ίδιοι άνθρωποι όμως, όπως προσθέτει, δεν θα της έλεγαν ποτέ τι να αλλάξει για να δείχνει πιο ελκυστική.
Έτσι, η 32χρονη Rucinski απευθύνθηκε σε μια ανορθόδοξη πηγή για μια σκληρή, αντικειμενική αλήθεια: το ChatGPT.
Πληκτρολόγησε στο ChatGPT ότι έχει κουραστεί να αισθάνεται ως ο «λιγότερο ποθητός» σε μια σχέση και ρώτησε τι θα μπορούσε να κάνει για να δείχνει πιο όμορφη. Το chatbot της πρότεινε ότι το πρόσωπό της θα ευνοούνταν από αφέλειες τύπου curtain bangs. «Οι άνθρωποι φιλτράρουν τα πράγματα μέσα από τις δικές τους προκαταλήψεις και κουβαλούν τη δική τους υποκειμενικότητα σε τέτοιες φορτισμένες ερωτήσεις», είπε η Rucinski από το Σίδνεϊ. «Το ChatGPT προσφέρει ένα επίπεδο αντικειμενικότητας που δεν μπορείς να βρεις στην πραγματική ζωή».
Η νέα χρήση του ChatGPT - Μήπως απλώς αναπαράγει προκαταλήψεις;
Από την κυκλοφορία του στα τέλη του 2022, το ChatGPT της OpenAI έχει χρησιμοποιηθεί από εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως για να γράφουν emails, να κάνουν έρευνες και να αναπτύσσουν ιδέες. Όμως μια νέα, ιδιαίτερη χρήση έχει αρχίσει να διαμορφώνεται: οι χρήστες ανεβάζουν δικές τους φωτογραφίες, ζητώντας από το AI ωμές εκτιμήσεις για την εξωτερική τους εμφάνιση και κοινοποιούν τα αποτελέσματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πολλοί του ζητούν, επίσης, να διαμορφώσει ένα «glow up» σχέδιο - ένα πλάνο βελτίωσης εμφάνισης. Το chatbot προτείνει συγκεκριμένα προϊόντα, από βαφές μαλλιών μέχρι Botox. Κάποιοι λένε πως έχουν δαπανήσει χιλιάδες δολάρια ακολουθώντας τις συμβουλές του AI.
Η τάση αυτή αναδεικνύει την προθυμία του κοινού να βασίζεται σε chatbots όχι μόνο για πληροφορίες και γεγονότα, αλλά και για απόψεις σε βαθιά υποκειμενικά ζητήματα, όπως η ομορφιά. Ορισμένοι χρήστες βλέπουν τις απαντήσεις της τεχνητής νοημοσύνης ως πιο αμερόληπτες, όμως ειδικοί επισημαίνουν ότι αυτά τα εργαλεία ενσωματώνουν συχνά λανθάνουσες προκαταλήψεις, είτε λόγω των δεδομένων με τα οποία εκπαιδεύτηκαν είτε λόγω των εμπορικών στόχων των δημιουργών τους.
Όπως τονίζουν αναλυτές, καθώς οι εταιρείες AI αρχίζουν να προσφέρουν λειτουργίες αγορών και προτάσεις προϊόντων, ενδέχεται να ενθαρρύνουν τους καταναλωτές να ξοδεύουν περισσότερο. «Η AI απλώς αναπαράγει ό,τι έχει δει στο διαδίκτυο και μεγάλο μέρος αυτού έχει σχεδιαστεί για να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται ανεπαρκείς ώστε να αγοράζουν περισσότερα προϊόντα», σχολιάζει η αναλύτρια Emily Pfeiffer της Forrester.
Παρόλα αυτά, πολλοί χρήστες εκτιμούν την κριτική του chatbot, θεωρώντας ότι προσφέρει μια διαφορετική, πιο ειλικρινή προοπτική απ’ ό,τι οι φίλοι ή η οικογένεια.
Η Kayla Drew, 32 ετών, στρέφεται στο ChatGPT για συμβουλές σχεδόν για τα πάντα, από τη διακόσμηση του σπιτιού της μέχρι τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ. Πρόσφατα του ζήτησε ειλικρινή σχόλια για το πώς θα μπορούσε να γίνει πιο ελκυστική. Το chatbot της πρότεινε αλλαγές για την επιδερμίδα, τα μαλλιά, τα φρύδια, τις βλεφαρίδες, το μακιγιάζ και το ντύσιμο. Εκείνη τις ακολούθησε όλες, ξοδεύοντας μέχρι στιγμής περίπου 200 δολάρια.
Όπως λέει η ίδια, αν κάποιος της έκανε κατά πρόσωπο τέτοια σχόλια, πιθανότατα θα την πλήγωνε. Όμως, όταν έρχονται από το ChatGPT –το οποίο η Drew αποκαλεί με θηλυκή αντωνυμία–, τα λόγια αυτά είναι πιο εύπεπτα.
«Σήμερα τη ρώτησα για λεύκανση δοντιών, και μου απάντησε “Βεβαιώσου ότι έχεις καλή στοματική υγιεινή”, και σκέφτηκα “Ωχ, κορίτσι μου…” Κανείς άλλος δεν θα μου το έλεγε αυτό. Ήταν ωραίο, γιατί μάλλον έπρεπε να το ακούσω», είπε η Drew.
Οι χρήστες θεωρούν ότι το ChatGPT προσφέρει πιο αντικειμενική εκτίμηση της ομορφιάς, επειδή -σε αντίθεση με τους κοντινούς τους ανθρώπους– δεν λαμβάνει υπόψη του χαρακτηριστικά όπως η καλοσύνη ή το χιούμορ, λέει η Jessica DeFino, κριτικός ομορφιάς και συγγραφέας του newsletter Review of Beauty. Τα πρότυπα ομορφιάς της διαδικτυακής εποχής μετατρέπουν το άτομο σε αντικείμενο, λέει η ίδια, και ποιος καλύτερος για να αξιολογήσει ένα αντικείμενο, από ένα άλλο αντικείμενο με τεχνητή νοημοσύνη;
«Αν προσπαθούμε να “βελτιστοποιήσουμε” τον εαυτό μας ως όμορφα αντικείμενα, τότε δεν μπορούμε να λάβουμε υπόψη την άποψη ενός ανθρώπου που, ας πούμε, είναι ερωτευμένος μαζί μας», εξηγεί.
Όταν το ChatGPT δίνει συμβουλές, ποιος πραγματικά μιλάει;
Η OpenAI ανακοίνωσε αυτόν τον μήνα ότι ενημερώνει το ChatGPT ώστε να εμφανίζει προϊόντα -με εικόνες, λεπτομέρειες και συνδέσμους- όταν αντιλαμβάνεται πως ο χρήστης ψωνίζει. Τεχνολογικοί και αισθητικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι οι προτάσεις του εξυπηρετούν τους στόχους της εταιρείας, όχι του χρήστη.
Οι εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης αναζητούν νέες πηγές εσόδων, μερικές δαπανούν δισεκατομμύρια για την ανάπτυξη και φιλοξενία αυτών των εργαλείων. Η εισαγωγή χορηγούμενων προϊόντων και διαφημίσεων μέσω chatbot είναι ένας πιθανός δρόμος. Ήδη, η Perplexity AI έχει ενσωματώσει λειτουργία αγορών στη διεπαφή του chatbot της, με την κατηγορία της ομορφιάς να είναι η τρίτη πιο αναζητούμενη.
Καθώς αυτές οι δυνατότητες επεκτείνονται, οι καταναλωτές ενδέχεται να βλέπουν προτάσεις προϊόντων χωρίς να γνωρίζουν γιατί επιλέχθηκαν. Το chatbot μπορεί να βασιστεί σε μια έμπειρη YouTuber του μακιγιάζ – ή σε ένα μισογυνικό thread του Reddit. Μπορεί να «επινοήσει» κάποιο προϊόν ή να διαδώσει ψευδείς ισχυρισμούς για υπαρκτό. Η εκπαίδευσή του είναι τόσο εκτεταμένη και αδιαφανής, που το καθιστά ευάλωτο σε προκαταλήψεις και σφάλματα.
Αυτή η ίδια εκτεταμένη βάση δεδομένων, όμως, θα μπορούσε να προσφέρει πλεονέκτημα στα chatbots ως βοηθούς αγορών ή ομορφιάς σε σχέση με τις κλασικές μηχανές αναζήτησης, λέει ο εκπρόσωπος της Perplexity Jesse Dwyer. Αντί να ψάχνει κανείς σε δεκάδες νήματα του Reddit ή βίντεο στο YouTube, μπορεί να εξηγήσει στο bot ότι είναι κουρασμένος από τους μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια του και θέλει κάτι αποτελεσματικό. Ιδανικά, θα κατανοήσει την ανάγκη και θα εξοικονομήσει χρόνο.
Ένα βίντεο στο TikTok, όπου χρήστης ζήτησε glow-up προτάσεις από το ChatGPT, συγκέντρωσε πάνω από 220.000 προβολές και πολλά θετικά σχόλια. Ένας χρήστης ανέφερε ότι το chatbot τον αξιολόγησε σε μια κλίμακα από το 1 έως το 10. «Μου είπε ότι είμαι “μέτριος” και μπορώ να ανέβω από 5 σε 7 με λίγο μακιγιάζ και fillers», έγραψε.
Αν και η OpenAI δεν δημοσιοποιεί τα δεδομένα εκπαίδευσης των συστημάτων της, είναι πιθανό να περιλαμβάνουν φόρουμ όπως το subreddit r/RateMe ή τον ιστότοπο Hot or Not, όπου άνδρες κατά βάση αξιολογούν εξωτερικά χαρακτηριστικά γυναικών, σύμφωνα με την Alex Hanna, διευθύντρια έρευνας στο Distributed AI Research Institute.
Παρότι η βάση δεδομένων περιλαμβάνει πλήθος απόψεων, τα chatbots τείνουν να υιοθετούν τις πιο κοινές, όπως την πεποίθηση ότι οι γυναίκες πρέπει να βελτιώνουν διαρκώς την εμφάνισή τους, λέει η Hanna. «Αυτοματοποιούμε το “ανδρικό βλέμμα”», προσθέτει η Emily Bender, υπολογιστική γλωσσολόγος και συγγραφέας του βιβλίου The AI Con μαζί με την Hanna.
Η εκπρόσωπος της OpenAI, Leah Seay Anise, δήλωσε ότι η εταιρεία διαθέτει ομάδες που εργάζονται για τη μείωση των προκαταλήψεων στα μοντέλα της. Απέφυγε να απαντήσει αν το ChatGPT εκπαιδεύτηκε σε περιεχόμενο που βαθμολογεί την εξωτερική εμφάνιση. Οι δυνατότητες αγορών βρίσκονται ακόμη υπό ανάπτυξη, τόνισε.
Το ChatGPT ως συνομιλητής που λέει την αλήθεια
Παρά τον κίνδυνο προκατάληψης, πολλοί εξακολουθούν να προτιμούν τα chatbots για ευαίσθητες συζητήσεις. Κάποιοι βασίζονται ήδη σε chatbots για συντροφιά ή ακόμη και για συνομιλίες σε στυλ ψυχοθεραπείας. Μερικές φορές, το μόνο που χρειάζεται κάποιος είναι ένας συνομιλητής απαλλαγμένος από το χάος των ανθρώπινων σχέσεων.
Η Michaela Lassig, 39 ετών από την Ουάσινγκτον, ζήτησε από το ChatGPT να τη βοηθήσει να κάνει glow-up πριν τον γάμο της. Του έδωσε τους στόχους της (λαμπερό, νεανικό δέρμα), τον προϋπολογισμό της (2.500 δολάρια) και το χρονικό πλαίσιο. «Ιδανικά, θέλω να μου δώσεις μια λίστα διαδικασιών ή υπηρεσιών και να μου πεις πότε να τις κάνω για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα μέχρι τις 16 Ιουλίου», έγραψε στο prompt.
Το ChatGPT της παρέθεσε λεπτομερώς τα σημάδια γήρανσης στο πρόσωπό της. Παρόλα αυτά, δέχθηκε ευχαρίστως τις προτάσεις – ακόμα και η εκτίμηση μονάδων Botox ήταν ακριβής. Η Lassig φρόντισε να διαμορφώσει προσεκτικά το prompt της ώστε να επικεντρώνεται σε προσωπικούς στόχους και όχι σε καθολικά πρότυπα.
Η Haley Andrews, 31 ετών, ήθελε την αλήθεια χωρίς φιλτράρισμα. Εκτιμά πάντα την αδελφή της, η οποία δεν χαρίζεται όταν λέει τη γνώμη της. Γι’ αυτό και έδωσε στο bot μια ιδιαίτερη οδηγία: «Της είπα “Μίλησέ μου σαν τη μεγάλη αδελφή που λέει την αλήθεια γιατί με αγαπά και θέλει το καλύτερο για μένα, ακόμα κι αν είναι σκληρό”», λέει η Andrews.
Το chatbot της είπε ότι τα φρύδια της είναι αραιά και το πρόσωπό της δείχνει άτονο χωρίς ρουζ. «Ήταν τόσο εύστοχο», λέει.
Με πληροφορίες από Washington Post
