Η Ευρωπαϊκή Ένωση κινείται σε θετική πορεία προς την επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης, με αρκετά κράτη-μέλη να σημειώνουν σημαντική πρόοδο -αν και οι προκλήσεις παραμένουν.
Το 2023, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρήγαγε 79,7 εκατομμύρια τόνους απορριμμάτων συσκευασίας, ποσότητα που αντιστοιχεί σε 177,8 κιλά ανά κάτοικο. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία της Eurostat, ένας αισιόδοξος αριθμός κρατών-μελών έχουν ήδη ξεπεράσει τους στόχους ανακύκλωσης που είχαν τεθεί για το 2030.
Παρότι όμως η συνολική ποσότητα απορριμμάτων μειώθηκε κατά 8,7 κιλά σε σχέση με το 2022, παραμένει 21,2 κιλά υψηλότερη από τα επίπεδα του 2013.
Στη νέα έκθεση τα «απόβλητα συσκευασίας» κατηγοριοποιούν οποιοδήποτε υλικό χρησιμοποιείται για τη συσκευασία, τη μεταφορά, την παράδοση ή την παρουσίαση εμπορευμάτων. Αυτό περιλαμβάνει αντικείμενα όπως γυάλινες φιάλες, πλαστικά δοχεία, κουτιά αλουμινίου, περιτυλίγματα τροφίμων, παλέτες ξύλου και μεταλλικά βαρέλια.
Από το σύνολο των απορριμμάτων συσκευασίας, το 40,4% προήλθε από χαρτί και χαρτόνι, το 19,8% από πλαστικό, το 18,8% από γυαλί, το 15,8% από ξύλο, το 4,9% από μέταλλο και το 0,2% από «άλλες συσκευασίες».
Το 2023, επτά χώρες της Ε.Ε. πέτυχαν τον στόχο ανακύκλωσης του 70% των απορριμμάτων συσκευασίας, που έχει τεθεί για το 2030.
Ανακύκλωση συσκευασιών στην ΕΕ: Οι πρώτοι και οι τελευταίοι των καταγραφών της Eurostat
Το Βέλγιο κατέλαβε την πρώτη θέση με ένα εντυπωσιακό ποσοστό 79,7 %, πιθανώς χάρη στο σύστημα συλλογής απορριμμάτων «pay-as-you-throw» (πληρώνεις ό,τι πετάς), το οποίο έχει σχεδιαστεί για να ενθαρρύνει τους κατοίκους να ανακυκλώνουν. Το σύστημα λειτουργεί από το 1995 και χρεώνει τα νοικοκυριά με βάση την ποσότητα των μικτών ή υπολειμματικών απορριμμάτων που παράγουν.
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (EEA), στο Βέλγιο λειτουργεί επίσης ένα εθελοντικό σύστημα επιστροφής εγγύησης για επαναχρησιμοποιούμενες συσκευασίες, όπως γυάλινες φιάλες ποτών ή βιομηχανικά δοχεία. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Ολλανδία με 75,8%, ακολουθεί η Ιταλία (75,6%), η Τσεχία (74,8%), η
Σλοβενία (73,6%), η Σλοβακία (71,9%) και η Ισπανία (70,5%). Στον αντίποδα, η Ρουμανία απέχει σημαντικά από τον στόχο, με ποσοστό ανακύκλωσης μόλις 37,3% το 2023.Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επισημαίνει ότι τα κράτη με χαμηλότερο ΑΕΠ συχνά εμφανίζουν χαμηλούς ρυθμούς ανακύκλωσης, καθώς η ανάπτυξη υποδομών διαχείρισης αποβλήτων που να είναι οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμες παραμένει πρόκληση.
Η μάχη κατά της πλαστικής σακούλας
Η οδηγία για τις πλαστικές σακούλες στην Ε.Ε. στοχεύει στη μείωση της κατανάλωσης ελαφρών πλαστικών (LPCB) σε λιγότερες από 40 σακούλες ανά κάτοικο έως το 2025. Η ρύθμιση αυτή έχει οδηγήσει πολλές αλυσίδες λιανικής να αντικαταστήσουν τις λεπτές σακούλες με επαναχρησιμοποιούμενες, πιο ανθεκτικές εκδοχές. Το Βέλγιο βρίσκεται ξανά στην κορυφή, με μόλις τέσσερις πλαστικές σακούλες ανά κάτοικο το 2023, ακολουθούμενο από την Πολωνία (7) και την Πορτογαλία (14).
Ωστόσο, αρκετές χώρες εξακολουθούν να απέχουν από τον στόχο, με τη Λετονία να καταγράφει τον εντυπωσιακό αριθμό των 209 πλαστικών σακουλών ανά κάτοικο το 2023.
Γιατί είναι κρίσιμη η μείωση των απορριμμάτων
Σύμφωνα με τον EEA, τα απορρίμματα ευθύνονται για επιπτώσεις έως και πολύ στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Η καύση απορριμμάτων, αντί της ανακύκλωσης ή επαναχρησιμοποίησης, συμβάλλει στην αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ενώ οι χωματερές ενέχουν κινδύνους μόλυνσης του εδάφους και των υδάτων. «Συνολικά, η Ε.Ε. δείχνει αργά αλλά σταθερά σημάδια προόδου προς την κατεύθυνση της αυξημένης ανακύκλωσης και της μείωσης της ταφής», αναφέρει ο Οργανισμός.
«Ωστόσο, η επίτευξη των στόχων απαιτεί ακόμη μεγάλη προσπάθεια -προϊόντα μη ανακυκλώσιμα πρέπει να αποσυρθούν σταδιακά, και τα απορρίμματα να συλλέγονται χωριστά ώστε να μπορούν να ανακυκλωθούν αποτελεσματικά».
Παρότι περίπου το 90% των απορριμμάτων της Ε.Ε. επεξεργάζεται εντός των συνόρων της, σημαντικές ποσότητες εξάγονται -κυρίως για ανακύκλωση- προκαλώντας ανησυχίες ότι η ρύπανση μεταφέρεται σε φτωχότερες χώρες.
Με πληροφορίες από Euronews
