Γιοακίμ Μπεκελάερ: το μυστήριο με τον ζωγράφο που λάτρευε τις κουζίνες και τις αγορές τροφίμων

Γιοακίμ Μπεκελάερ: το μυστήριο με τον ζωγράφο που λάτρευε τις κουζίνες και τις αγορές τροφίμων Facebook Twitter
Συντηρήτρια του οργανισμού English Heritage δουλεύει για την αποκατάσταση του έργου. Φωτο: Christopher Ison/English Heritage
0

Χοιρομέρια, φασιανοί, λαγοί και λαρδιά, αγκινάρες και εξωτικά φρούτα, σταφύλια, ρόδια και τυριά, κόκκινοι καρποί, εντυπωσιακά λάχανα και κουνουπίδια. Λίγοι έχουν καταφέρει να αιχμαλωτίσουν ένα τόσο μεγάλο γαστρονομικό πλούτο σε ένα καμβά όσο ο Γιοακίμ Μπεκελάερ, Φλαμανδός ζωγράφος που έζησε τον 16ο αιώνα και ειδικεύτηκε σε αυτές ακριβώς τις εικόνες, των πλούσιων αγορών, των καλά εξοπλισμένων μαγειρείων και των πλούσιων τραπεζιών.

Στο μουσείο Mauritshuis  μια θρησκευτική του απεικόνιση με το Χριστό εις Εμμαούς είναι σε δεύτερο πλάνο πίσω από ένα πλούσιο τραπέζι κουζίνας φορτωμένο με αρνίσια μπούτια και φρούτα και λαχανικά και λευκές διπλωμένες πετσέτες. Τα εφόδια ενός νοικοκυριού και οι περίτεχνες απεικονίσεις σκευών δε λείπουν από τα έργα του και το στιλ που τον έκανε διάσημο όταν έγινε και ο ίδιος «Δάσκαλος» το 1560.

Στους πίνακές του δε λείπουν οι συμβολισμοί όπως στο "Νερό" που αναπαριστά την ψαραγορά, στην οποία πωλούνται δώδεκα είδη ψαριών, αντιπροσωπεύουν τους δώδεκα μαθητές του Ιησού. Πίσω από μια αψίδα στο βάθος μπορεί κανείς να διακρίνει τον Ιησού να βαδίζει στη θάλασσα της Γαλιλαίας μετά την Ανάστασή του, κάνοντας τα ψάρια να εμφανίζονται ως εκ θαύματος στα άδεια δίχτυα.

Οι άνθρωποι στους πίνακές του απεικονίζονται συνήθως σοβαροί και σκυθρωποί, χωρίς χαμόγελο με εξαίρεση ένα πίνακα που δείχνει μια νεαρή Ολλανδέζα πωλήτρια λαχανικών στην αγορά, κυριολεκτικά βυθισμένη στο εμπόρευμά της να κοιτάζει προς τη μεριά του ζωγράφου χαμογελώντας. Ο πίνακας αποτέλεσε μυστήριο για τους συντηρητές μέχρι που ανακάλυψαν ότι το χαμόγελό της ήταν ψεύτικο, μια προσθήκη που έκανε ένας συντηρητής μάλλον του 19ου αιώνα όταν η συντήρηση έργων τέχνης είχε και πολλές προσθήκες και άλλους, εντελώς διαφορετικούς από τους σημερινούς, κανόνες. Ο συντηρητής αποφάσισε ότι η νεαρή γυναίκα ήταν πολύ σοβαρή και αλλοιώνοντας το έργο του καλλιτέχνη την έκανε πιο εύθυμη και χαρούμενη.

Γιοακίμ Μπεκελάερ: το μυστήριο με τον ζωγράφο που λάτρευε τις κουζίνες και τις αγορές τροφίμων Facebook Twitter
Ο πίνακας πριν την αποκατάστασή του, με τις προσθήκες του 19ου αιώνα. Φωτο: English Heritage

Δυστυχώς οι συντηρητές του οργανισμού English Heritage, που διαχειρίζεται πάνω από 400 ιστορικά μνημεία, κτίρια και χώρους και φρόντισε για την συντήρηση και αποκατάσταση του έργου, μετά από δυο χρόνια που κράτησε η συντήρηση του πίνακα, αποφάσισαν να σβήσουν το χαμόγελό της και να φέρουν στην επιφάνεια την αινιγματική γυναίκα που ήθελε να ζωγραφίσει ο Μπεκελάερ. «Το χαμόγελο επέφερε μια μεγάλη αλλαγή. Τώρα φαίνεται πολύ πιο συγκροτημένη και πιο σοβαρή», λέει στον Γκάρντιαν η συντηρήτρια Άλις Τέιτ Χάρτ.

Ο πίνακας βρισκόταν στις αποθήκες του οργανισμού για περίπου 60 χρόνια και δεν φέρει την υπογραφή του καλλιτέχνη. Ωστόσο, η τεχνική ανάλυση και η σχετική έρευνα που έγινε τοποθετεί χρονολογικά την δημιουργία του έργου λίγο πριν την Ολλανδική Χρυσή Εποχή και πλέον θεωρείται πολύ πιθανό να είναι έργο του Μπεκελάερ. Η αποκατάστασή του άργησε περισσότερο από μισό αιώνα γιατί ο πίνακας ήταν σε κακή κατάσταση, με την κορνίζα του  ξεφλουδισμένη και πολύ βρώμικη, ένα πολύ κίτρινο βερνίκι και στρώματα βρωμιάς, ενώ οι στρώσεις βαφής που υπήρχαν, εμπόδιζαν να φανεί η ομορφιά του.

Γιοακίμ Μπεκελάερ: το μυστήριο με τον ζωγράφο που λάτρευε τις κουζίνες και τις αγορές τροφίμων Facebook Twitter

Εκτός από το χαμόγελο που άλλαξε, ο πίνακας είχε αλλάξει και διαστάσεις έχοντας ως προσθήκη μια λωρίδα καμβά με έναν κακώς ζωγραφισμένο πύργο και ουρανό που προστέθηκε επίσης από μεταγενέστερους του ζωγράφου, τον 19ο αιώνα, πιθανώς για να κάνουν τον καμβά να ταιριάζει σε μια τετράγωνη κορνίζα.

Οι παρεμβάσεις που σχεδόν κατέστρεψαν το έργο, και τον 19ο αιώνα γίνονταν με μεγάλη ελευθερία, ανήκουν στο παρελθόν.  Μάλιστα, η κοπέλα του πίνακα που χρωστά την ανάδειξή της, όπως τη ζωγράφισε ο Μπεκελάερ, εν μέρει στην καταστροφική πανδημία του κορωνοϊού που ανάγκασε τα μουσεία να μείνουν κλειστά και τους  συντηρητές να μπορέσουν να συγκεντρωθούν όπως ποτέ άλλοτε σε μια τόσο επίπονη και κοπιώδη εργασία.

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τρεις εκθέσεις για την Κέτε Κόλβιτς που κατέγραψε τις πιο σκοτεινές στιγμές της ανθρώπινης εμπειρίας

Εικαστικά / Μέσα στο '24 θα τρέξουν όχι μία, όχι δύο, αλλά τρεις εκθέσεις για την Κέτε Κόλβιτς

Τρεις μεγάλες εκθέσεις αποκαλύπτουν τις πολλές μορφές του έργου μιας καλλιτέχνιδας που κατέγραψε τις πιο σκοτεινές στιγμές της ανθρώπινης εμπειρίας και αψήφησε την κατηγοριοποίηση.
NEWSROOM
ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2024

Εικαστικά / 28 εκθέσεις για έναν Μάρτιο γεμάτο τέχνη

Η συλλογή του Νίκου Αλεξίου στο Μουσείο Μπενάκη, ακόμα περισσότερες γυναίκες καλλιτέχνιδες στο ΕΜΣΤ, Marcel Duchamp στην Eleftheria Tseliou Gallery, Martin Margiela στην Bernier/Eliades, τρεις νέες προτάσεις στην Breeder και πολλές ακόμα επιλογές στο κορύφωμα της φετινής εικαστικής σεζόν.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Οι πολύχρωμοι κήποι της Hadassah Emmerich

Εικαστικά / Οι πολύχρωμοι κήποι της Hadassah Emmerich ανθίζουν στο ΕΜΣΤ

Η διεθνής καλλιτέχνιδα και δημιουργός της πολύχρωμης τοιχογραφίας «Επικούρειος Εδέμ» περιγράφει όσα κρύβονται στην εξωτική βλάστηση και στα λαμπερά χρώματα των έργων της, μιλά για την ερωτική τους διάσταση και απαντά στο αν την ενοχλεί που κάποιοι χαρακτηρίζουν τη δουλειά της περισσότερο ως διακοσμητική.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Στην πρώτη έκθεση με έργα του Μarcel Duchamp στην Ελλάδα

Εικαστικά / Στην πρώτη έκθεση με έργα του Μarcel Duchamp στην Ελλάδα

Η έκθεση «Re(a)Duchamp» μας προσκαλεί σε μια διανοητική συζήτηση με τα έργα του Duchamp, που περισσότερο από κάθε άλλου καλλιτέχνη του 20ού αιώνα επηρέασαν και συνεχίζουν να επηρεάζουν τους σύγχρονους δημιουργούς σε ένα ευρύ και σύνθετο πνευματικό πεδίο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O σουρεαλισμός κλείνει τα 100 και ο κόσμος μας μοιάζει πιο σουρεαλιστικός από ποτέ

Εικαστικά / O σουρεαλισμός κλείνει τα 100 και ο κόσμος μας μοιάζει πιο σουρεαλιστικός από ποτέ

Ένας αιώνας συμπληρώνεται φέτος από το «Σουρεαλιστικό Μανιφέστο» του Μπρετόν και μια σειρά από εκθέσεις και εκδηλώσεις ανά την υδρόγειο γιορτάζουν την επέτειο αναζητώντας τα ίχνη του κινήματος στις παράξενες μέρες μας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Η συναρπαστική ζωή της Λίζα Πόντι και τα σχέδιά της που θα δούμε στην Αθήνα

Εικαστικά / Η συναρπαστική ζωή της Λίζα Πόντι και τα σχέδιά της που θα δούμε στην Αθήνα

Ακολουθώντας το μότο της ζωής της «δεν χρειάζεται να κάνεις πολλά», η κόρη του διάσημου Ιταλού αρχιτέκτονα και εκδότη Τζίο Πόντι έκανε σχέδια που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στην γκαλερί The Breeder.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Bijoy Jain, ο αρχιτέκτονας της γης και της φιλοσοφίας του ελάχιστου

Εικαστικά / Bijoy Jain, ο ασυμβίβαστος αρχιτέκτονας της γης και της φιλοσοφίας του ελάχιστου

Οι καρέκλες του πωλούνται για χιλιάδες ευρώ, το έργο του παρουσιάζεται σε διεθνείς μπιενάλε και σε συλλογές μεγάλων μουσείων. Αντίθετα με τους αρχιτέκτονες-σταρ, ο Bijoy Jain δουλεύει μόνο με πελάτες που αποδέχονται τους όρους του και συνεργάζονται με ντόπιους τεχνίτες.
THE LIFO TEAM
Πέτρινες, μεταλλικές, εικαστικές: Οι πολυτραγουδισμένες γοργόνες της Ελλάδας

Εικαστικά / Πέτρινες, μεταλλικές, εικαστικές: Οι πολυτραγουδισμένες γοργόνες της Ελλάδας

Από την εντοιχισμένη στην πολυκατοικία της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας μέχρι αυτή στις Καβουρότρυπες Χαλκιδικής που της έκοψαν πρόστιμο, στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές, συχνά παραγνωρισμένες γοργόνες.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ