Γιοακίμ Μπεκελάερ: το μυστήριο με τον ζωγράφο που λάτρευε τις κουζίνες και τις αγορές τροφίμων

Γιοακίμ Μπεκελάερ: το μυστήριο με τον ζωγράφο που λάτρευε τις κουζίνες και τις αγορές τροφίμων Facebook Twitter
Συντηρήτρια του οργανισμού English Heritage δουλεύει για την αποκατάσταση του έργου. Φωτο: Christopher Ison/English Heritage
0

Χοιρομέρια, φασιανοί, λαγοί και λαρδιά, αγκινάρες και εξωτικά φρούτα, σταφύλια, ρόδια και τυριά, κόκκινοι καρποί, εντυπωσιακά λάχανα και κουνουπίδια. Λίγοι έχουν καταφέρει να αιχμαλωτίσουν ένα τόσο μεγάλο γαστρονομικό πλούτο σε ένα καμβά όσο ο Γιοακίμ Μπεκελάερ, Φλαμανδός ζωγράφος που έζησε τον 16ο αιώνα και ειδικεύτηκε σε αυτές ακριβώς τις εικόνες, των πλούσιων αγορών, των καλά εξοπλισμένων μαγειρείων και των πλούσιων τραπεζιών.

Στο μουσείο Mauritshuis  μια θρησκευτική του απεικόνιση με το Χριστό εις Εμμαούς είναι σε δεύτερο πλάνο πίσω από ένα πλούσιο τραπέζι κουζίνας φορτωμένο με αρνίσια μπούτια και φρούτα και λαχανικά και λευκές διπλωμένες πετσέτες. Τα εφόδια ενός νοικοκυριού και οι περίτεχνες απεικονίσεις σκευών δε λείπουν από τα έργα του και το στιλ που τον έκανε διάσημο όταν έγινε και ο ίδιος «Δάσκαλος» το 1560.

Στους πίνακές του δε λείπουν οι συμβολισμοί όπως στο "Νερό" που αναπαριστά την ψαραγορά, στην οποία πωλούνται δώδεκα είδη ψαριών, αντιπροσωπεύουν τους δώδεκα μαθητές του Ιησού. Πίσω από μια αψίδα στο βάθος μπορεί κανείς να διακρίνει τον Ιησού να βαδίζει στη θάλασσα της Γαλιλαίας μετά την Ανάστασή του, κάνοντας τα ψάρια να εμφανίζονται ως εκ θαύματος στα άδεια δίχτυα.

Οι άνθρωποι στους πίνακές του απεικονίζονται συνήθως σοβαροί και σκυθρωποί, χωρίς χαμόγελο με εξαίρεση ένα πίνακα που δείχνει μια νεαρή Ολλανδέζα πωλήτρια λαχανικών στην αγορά, κυριολεκτικά βυθισμένη στο εμπόρευμά της να κοιτάζει προς τη μεριά του ζωγράφου χαμογελώντας. Ο πίνακας αποτέλεσε μυστήριο για τους συντηρητές μέχρι που ανακάλυψαν ότι το χαμόγελό της ήταν ψεύτικο, μια προσθήκη που έκανε ένας συντηρητής μάλλον του 19ου αιώνα όταν η συντήρηση έργων τέχνης είχε και πολλές προσθήκες και άλλους, εντελώς διαφορετικούς από τους σημερινούς, κανόνες. Ο συντηρητής αποφάσισε ότι η νεαρή γυναίκα ήταν πολύ σοβαρή και αλλοιώνοντας το έργο του καλλιτέχνη την έκανε πιο εύθυμη και χαρούμενη.

Γιοακίμ Μπεκελάερ: το μυστήριο με τον ζωγράφο που λάτρευε τις κουζίνες και τις αγορές τροφίμων Facebook Twitter
Ο πίνακας πριν την αποκατάστασή του, με τις προσθήκες του 19ου αιώνα. Φωτο: English Heritage

Δυστυχώς οι συντηρητές του οργανισμού English Heritage, που διαχειρίζεται πάνω από 400 ιστορικά μνημεία, κτίρια και χώρους και φρόντισε για την συντήρηση και αποκατάσταση του έργου, μετά από δυο χρόνια που κράτησε η συντήρηση του πίνακα, αποφάσισαν να σβήσουν το χαμόγελό της και να φέρουν στην επιφάνεια την αινιγματική γυναίκα που ήθελε να ζωγραφίσει ο Μπεκελάερ. «Το χαμόγελο επέφερε μια μεγάλη αλλαγή. Τώρα φαίνεται πολύ πιο συγκροτημένη και πιο σοβαρή», λέει στον Γκάρντιαν η συντηρήτρια Άλις Τέιτ Χάρτ.

Ο πίνακας βρισκόταν στις αποθήκες του οργανισμού για περίπου 60 χρόνια και δεν φέρει την υπογραφή του καλλιτέχνη. Ωστόσο, η τεχνική ανάλυση και η σχετική έρευνα που έγινε τοποθετεί χρονολογικά την δημιουργία του έργου λίγο πριν την Ολλανδική Χρυσή Εποχή και πλέον θεωρείται πολύ πιθανό να είναι έργο του Μπεκελάερ. Η αποκατάστασή του άργησε περισσότερο από μισό αιώνα γιατί ο πίνακας ήταν σε κακή κατάσταση, με την κορνίζα του  ξεφλουδισμένη και πολύ βρώμικη, ένα πολύ κίτρινο βερνίκι και στρώματα βρωμιάς, ενώ οι στρώσεις βαφής που υπήρχαν, εμπόδιζαν να φανεί η ομορφιά του.

Γιοακίμ Μπεκελάερ: το μυστήριο με τον ζωγράφο που λάτρευε τις κουζίνες και τις αγορές τροφίμων Facebook Twitter

Εκτός από το χαμόγελο που άλλαξε, ο πίνακας είχε αλλάξει και διαστάσεις έχοντας ως προσθήκη μια λωρίδα καμβά με έναν κακώς ζωγραφισμένο πύργο και ουρανό που προστέθηκε επίσης από μεταγενέστερους του ζωγράφου, τον 19ο αιώνα, πιθανώς για να κάνουν τον καμβά να ταιριάζει σε μια τετράγωνη κορνίζα.

Οι παρεμβάσεις που σχεδόν κατέστρεψαν το έργο, και τον 19ο αιώνα γίνονταν με μεγάλη ελευθερία, ανήκουν στο παρελθόν.  Μάλιστα, η κοπέλα του πίνακα που χρωστά την ανάδειξή της, όπως τη ζωγράφισε ο Μπεκελάερ, εν μέρει στην καταστροφική πανδημία του κορωνοϊού που ανάγκασε τα μουσεία να μείνουν κλειστά και τους  συντηρητές να μπορέσουν να συγκεντρωθούν όπως ποτέ άλλοτε σε μια τόσο επίπονη και κοπιώδη εργασία.

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στη Θεσσαλονίκη θα περάσεις τέλεια, όποιο κι αν είναι το vibe σου

Εικαστικά / Στη Θεσσαλονίκη θα περάσεις τέλεια, όποιο κι αν είναι το vibe σου

Από την έκθεση με τις φωτογραφίες της Φρίντα Κάλο μέχρι τις άπειρες συναυλίες: Αυτά τα 22 events αξίζουν την προσοχή σας στην αγαπημένη πόλη της Θεσσαλονίκης.
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ, ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ & ΧΡΗΣΤΟ ΠΑΡΙΔΗ
Αγγελική Αντωνοπούλου

Οι Αθηναίοι / Αγγελική Αντωνοπούλου: «Τι να σου πει η τέχνη με μια τέτοια καθημερινότητα»

Είναι ιδιοκτήτρια μιας σημαντικής γκαλερί της πόλης. Πιστεύει πως πλέον δεν υπάρχουν πολλοί γκαλερίστες ή συλλέκτες που να παθιάζονται με την τέχνη. Είναι σίγουρη, όμως, πως το να ανακαλύπτεις την ομορφιά στην τέχνη είναι ό,τι πιο αισιόδοξο. Η Αγγελική Αντωνοπούλου αφηγείται τη ζωή της στη LiFO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οργανωθείτε - Ο Νοέμβριος είναι γεμάτος εκθέσεις

Εικαστικά / Οργανωθείτε - Ο Νοέμβριος είναι γεμάτος εκθέσεις

Από τον Ρότζερ Μπάλεν και τον Γιούργκεν Τέλερ μέχρι τη συνομιλία του έργου του Ακριθάκη και του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη με σύγχρονους δημιουργούς, αυτόν τον μήνα μουσεία, ιδρύματα και αίθουσες τέχνης προτείνουν πολλά και ενδιαφέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια έκθεση με το χρώμα των φανταστικών κόσμων και των μύθων

Εικαστικά / Αντωνάκης Χριστοδούλου: «Ευτυχώς, υπάρχουν ομόφυλα ζευγάρια που περπατάνε χέρι-χέρι»

Με αφορμή τη νέα του έκθεση, «Purpose, Desire, Emptiness», ο εικαστικός μάς μιλάει για ιστορίες της παιδικής του ηλικίας που μπλέκονται με μύθους και τέρατα, την ποπ κουλτούρα και τη βιομηχανία του σεξ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Κατερίνα Κομιανού θέλει να δούμε τα πράγματα «λίγο πριν αλλάξουν»

Εικαστικά / Η Κατερίνα Κομιανού θέλει να δούμε τα πράγματα «λίγο πριν αλλάξουν»

Η Κατερίνα Κομιανού περιπλανιέται στην πόλη εξερευνώντας την αστική τοπογραφία και καταγράφει την πολιτική πραγματικότητα μέσα από δημόσια γλυπτά και αντικείμενα στο κέντρο της Αθήνας με μια αναλογική φωτογραφική μηχανή ή μια ερασιτεχνική Super8.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρόι Λιχτενστάιν: Ο πρωτοπόρος της pop art που έβαλε τον Mίκι Μάους στα μουσεία

Σαν σήμερα / Ρόι Λιχτενστάιν: Ήταν όντως ο «χειρότερος καλλιτέχνης» της εποχής του;

Σαν σήμερα γεννήθηκε ο πρωτοπόρος καλλιτέχνης της pop art που με το γενναίο έργο του ειρωνεύτηκε το κλασικό, έβαλε τον Mίκι Μάους σε μουσεία και γκαλερί και άλλαξε οριστικά τους κανόνες της σύγχρονης τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μόλις τελείωσε το αριστούργημά του, ο Γκογκέν επιχείρησε να αυτοκτονήσει

Εικαστικά / Μόλις τελείωσε το αριστούργημά του, ο Γκογκέν επιχείρησε να αυτοκτονήσει

Ο πίνακας με τίτλο «Από πού ερχόμαστε; Τι είμαστε; Πού πάμε;» θα ήταν η τελευταία του διαθήκη, ένα έργο που θα έλυνε επιτέλους, όπως ο ίδιος έλεγε, το «παράδοξο μεταξύ του κόσμου των συναισθημάτων και του κόσμου του μυαλού».
THE LIFO TEAM
Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Εικαστικά / Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Το πρώτο διεθνές πολυθεματικό φεστιβάλ ποίησης «Σολοικισμός», έρχεται το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2025 στον Ελαφότοπο, στα Ζαγοροχώρια. Ο εμπνευστής και καλλιτεχνικός διευθυντής του μίλησε στη LifO.
M. HULOT
Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Εικαστικά / Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Η καλλιτεχνική πρωτοπορία εκτός συνόρων και έργα που ενσωματώνουν και συνάμα απεικονίζουν φυσικά τοπία και τις απροσδιόριστες ανθρώπινες παρεμβάσεις που αυτά προδίδουν, στο νέο πρόγραμμα του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε – ενεργεί, αντιδρά και μεταβάλλεται συνεχώς»

Εικαστικά / Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε»

Η εικαστικός μιλάει για την εγκατάσταση με την οποία θα εκπροσωπήσει στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2026 την Κύπρο, για την επιρροή της χώρας στο έργο της και για τη θέση του καλλιτέχνη στη σύγχρονη κοινωνία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το μαγευτικό, υπερβατικό σύμπαν της Yayoi Kusama προσγειώνεται στην Ευρώπη

Εικαστικά / Tα πλοκάμια και οι κολοκύθες της Yayoi Kusama προσγειώνονται στην Ευρώπη

Από τη Βασιλεία ξεκίνησε η ευρωπαϊκή περιοδεία της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης της πιο διάσημης και πιο επιτυχημένης εν ζωή εικαστικού στον κόσμο, με περισσότερα από 300 έργα που καλύπτουν επτά δεκαετίες.
THE LIFO TEAM
Τι μυστήριο κρύβει η ιστορία της αυτοπροσωπογραφίας του Κουρμπέ;

Εικαστικά / «Ο απελπισμένος»: Ο περίφημος πίνακας του Κουρμπέ εκτίθεται ξανά μετά από 20 χρόνια

Ίσως το πιο γνωστό έργο του μεγάλου Γάλλου ζωγράφου, «Ο απελπισμένος» θα εκτεθεί στο Μουσείο Ορσέ αρχικά και έπειτα στο Μουσείο Art Mill στη Ντόχα. Ποια είναι η ιστορία του; Σε ποιον ανήκει τώρα ο πίνακας;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα έκθεση αναδεικνύει τη συμβολή των γυναικών στην τέχνη της γεωμετρικής αφαίρεσης

Εικαστικά / Έξι γυναίκες. Έξι πρωτοποριακές καλλιτέχνιδες της γεωμετρικής αφαίρεσης

Έργα των Όπυ Ζούνη, Etel Adnan, Samia Halaby, Saloua Raouda Choucair, Ebtisam Abdulaziz και Lubna Chowdhary, αποτελούν το υλικό της έκθεσης του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη που ξεκίνησε μόλις.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Εικαστικά / Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Αμέτρητες είναι οι ιστορίες που κρύβονται πίσω από την έκδοση «Ελληνικαί Εθνικαί Ενδυμασίαι», φέρνοντας στο φως την επίδραση που άσκησε η ενδυμασία στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης και στην κυρίαρχη μόδα του Μεσοπολέμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ