Σχεδόν έτοιμος ο πρώτος πυρηνικός αντιδραστήρας της Σαουδικής Αραβίας - Αρνείται να δεχθεί ελέγχους

H Σαουδική Αραβία χρειάζεται ακόμα λίγους μήνες για να ολοκληρώσει την κατασκευή του πρώτου της πυρηνικού αντιδραστήρα, όμως για την ώρα δεν έχει δείξει προθυμία να διαβεβαιώσει πως δεν θα προχωρήσει στην κατασκευή βόμβας. 

Η τοποθεσία του αντιδραστήρα βρίσκεται στα περίχωρα του Ριάντ, στην Πόλη του Βασιλιά Αμπντουλαζίζ για την Επιστήμη και την Τενχολογία, το μεγάλο τεχνολογικό κέντρο της χώρας.

Την πρόοδο στην κατασκευή κατέγραψε ο Ρόμπερτ Κέλεϊ, πρώην επιθεωρητής για τα πυρηνικά στην Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA).

O Kέλεϊ κάνει λόγο για έναν μικρό ερευνητικού τύπου αντιδραστήρα, ισχύος 30 κιλοβάτ, η κατασκευή του οποίου έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. «Πιστεύω πως μέσα σε έναν χρόνο θα μπορεί να είναι είναι έτοιμος», δήλωσε, σχολιάζοντας τις δορυφορικές φωτογραφίες που είναι διαθέσιμες. 

Ο Κέλεϊ λέει πως ο κύριος πρακτικός σκοπός του αντιδραστήρα είναι να χρησιμοποιηθεί στην εκπαίδευση πυρηνικών επιστημόνων και τεχνικών. Την ίδια στιγμή όμως, τονίζει πως η Σαουδική Αραβία κατά κάποιον τρόπο έχει «περάσει το κατώφλι» των πυρηνικών χωρίς να ακολουθεί τις διαδικασίες.

Πριν ο αντιδραστήρας τεθεί σε λειτουργία, η χώρα θα πρέπει να εφαρμόσει ένα εκτενές πακέτο κανόνων και διαδικασιών, ανάμεσα σε αυτά και να δεχθεί ελέγχους από την IAEA, προκειμένου να διασφαλιστεί πως τα σχάσιμα υλικά δε θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή όπλων. Το Ριάντ έως τώρα έχει αρνηθεί να ακολουθήσει τη διαδικασία. 

Η φωτογραφίες κυκλοφόρησαν σε μια περίοδος που είναι σε εξέλιξη η διαμάχη ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και το Κογκρέσο γα την πώληση πυρηνικής τεχνολογίας στο Ριάντ, αφότου έγινε γνωστό πως το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας έδωσε 7 διαφορετικές άδειες σε αμερικανικές εταιρείες στο να δώσουν ευαίσθητες πυρηνικές πληροφορίες στη σαουδαραβική κυβέρνηση. 

Ο υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, όπως και υπουργός Ενέργειας, Ρικ Πέρι, κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν επιτροπές του Κογκρέσου που απαιτούσαν να μάθουν τι ακριβώς αφορούσαν αυτές οι άδειες και ποιες εταιρείες εμπλέκονται. 

Η Σαουδική Αραβία συμφώνησε να συμμετάσχει στη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών το 1988, όμως υπέγραψε τη συμφωνία διασφάλισης με την IAEA μόλις το 2005, ενώ την ίδια στιγμή εξαίρεσε τον εαυτό της από τους τακτικούς ελέγχους των επιθεωρητών, καθώς υπέγραψε το «πρωτόκολλο μικρών ποσοτήτων», το οποίο είναι σχεδιασμένο για χώρες με ασήμαντες ποσότητες πυρηνικών υλικών.

Για την ώρα, το Ριάντ έχει αρνηθεί το αίτημα της ΙΑΕΑ να ακυρώσει αυτό το πρωτόκολλο και να δεχθεί αυστηρότερους ελέγχους.