Τουρκία: Με το «έτσι θέλω» υπέρβαροι πολίτες υφίστανται έλεγχο και μετρήσεις βάρους δημοσίως

Η νέα δημόσια εκστρατεία της Τουρκίας για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, η οποία περιλαμβάνει μετρήσεις Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) σε δημόσιους χώρους, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και χλευασμό. Πολλοί τη χαρακτηρίζουν επεμβατική, που στιγματίζει και λένε ότι είναι εκτός πραγματικότητας, ιδιαίτερα εν μέσω της βαθιάς οικονομικής κρίσης που πλήττει τη χώρα.

Ο υπουργός Υγείας της Τουρκίας Κεμάλ Μεμίσογλου ανακοίνωσε την Κυριακή το πρόγραμμα «Μάθε το Ιδανικό Σου Βάρος – Ζήσε Υγιεινά», το οποίο στοχεύει να εξετάσει 10 εκατομμύρια πολίτες έως τις 10 Ιουλίου. Σε δημόσιες πλατείες και δρόμους όλων των 81 επαρχιών, υγειονομικοί σταματούν περαστικούς και μετρούν ύψος, βάρος και ΔΜΣ. Όσοι έχουν ΔΜΣ άνω του 25 παραπέμπονται σε κρατικά Κέντρα Υγείας και Κέντρα Υγιεινής Ζωής για δωρεάν διατροφική καθοδήγηση.

Οι αρχές υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μια εθνική εκστρατεία κατά της παχυσαρκίας. Όμως οι επικριτές καταγγέλλουν πως το κράτος στοχοποιεί άτομα αντί να αντιμετωπίσει τις βαθύτερες αιτίες της ανθυγιεινής διαβίωσης — όπως η εκτίναξη των τιμών τροφίμων, οι χαμηλοί μισθοί και η δυσκολία πρόσβασης σε υγιεινή διατροφή.

Οργή στα κοινωνικά δίκτυα

Τα σχόλια στα social media ήταν άμεσα και αιχμηρά. Μια χρήστης της πλατφόρμας X (πρώην Twitter) έγραψε: «Ο υπουργός Υγείας ας εντοπίσει πρώτα τους πεινασμένους συνταξιούχους και τους χαμηλόμισθους που τριγυρνούν στους δρόμους — και ας ασχοληθεί με τους υπέρβαρους αργότερα» Σχολίασε επίσης την ειρωνεία ότι κάποιοι από τους υγειονομικούς που έκαναν τις μετρήσεις φαίνονταν οι ίδιοι πιο υπέρβαροι από όσους μετρούσαν.

Sağlık bakanı sokaklarda aç gezen emeklileri ve asgari ücretlileri tespit etsin
Şişmanları sonra 🙄
Yalnız ölçüm yapan sağlık personeli daha şişman pic.twitter.com/04uiDoXONv

— ‘Bodur& Adalet .’ (@Adalet82_82) May 13, 2025

Η ψυχίατρος και ακαδημαϊκός Γκιοκμπέν Χιζλί Σαγιάρ έγραψε σαρκαστικά: «Με σταμάτησαν για έλεγχο λίπους στην πλατεία στο Σκούταρι. Ευτυχώς μου έκαναν μόνο ένα μικρό κατσάδιασμα και με άφησαν. Προειδοποίησα τρεις ακόμα στρουμπουλούς που πήγαιναν προς τα εκεί. Αλληλεγγύη, συντρόφια!»

Naaan, Üsküdar Meydanı'nda şişman çevirmesine yakalandım 🤭 Biraz kınayıp saldılar neyse ki. Radar görünce birbirine selektör yapanlar gibi o yöne giden 3 şişmanı uyardım. Gün birlik günüdür şişman kardeşlerim 😂

— Gökben Hızlı Sayar🚀 (@hizlisayar) May 15, 2025

Ο ίδιος ο υπουργός Υγείας Κεμάλ Μεμίσογλου δεν ξέφυγε από την κριτική. Όταν μετρήθηκε δημόσια και διαπιστώθηκε πως ο δικός του ΔΜΣ είναι πάνω από το φυσιολογικό, αστειεύτηκε λέγοντας: «Σε ποιον διαιτολόγο να πάω;» Λίγες μέρες μετά, πρόσθεσε: «Βγήκα λίγο παραπάνω. Από εδώ και πέρα θα περπατάω κάθε μέρα».

Biraz fazlamız varmış. 😊

İş başa düştü, her gün yürüyeceğiz. 🚶🏽 pic.twitter.com/ZXuytWFxTh

— Prof. Dr. Kemal Memişoğlu (@drmemisoglu) May 15, 2025

Πίσω από την καμπάνια, μια βαθύτερη κρίση

Η Τουρκία έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το 2023 32% των ενηλίκων στην Τουρκία ήταν παχύσαρκοι. Οι ειδικοί συνδέουν την αύξηση με τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής αλλά και με την οικονομική κρίση: εκτίναξη τιμών στα τρόφιμα, στασιμότητα στους μισθούς και περιορισμένη πρόσβαση σε υγιεινά προϊόντα.

Από το 2019, η χώρα αντιμετωπίζει διψήφιο πληθωρισμό, με κορύφωση τον Οκτώβριο του 2022 στο 85,5%. Σήμερα ο πληθωρισμός είναι περίπου 38%, καθιστώντας δύσκολη ακόμη και τη βασική κάλυψη αναγκών σε τρόφιμα και στέγαση.

Τέλος, δεν έχει αποσαφηνιστεί πώς εξασφαλίζεται η συναίνεση των πολιτών για τις δημόσιες μετρήσεις ή πώς διασφαλίζεται η προστασία των προσωπικών τους δεδομένων.