Οι άσxημοι (ως αγορά)

Οι άσxημοι (ως αγορά) Facebook Twitter
Το να είσαι όμορφος είναι της μόδας; Πολύ δύσκολο να απαντηθεί με ένα ναι ή ένα όχι. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


Η ΜΟΔΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΚΩΔΙΚΑΣ
επικοινωνίας με λεξιλόγιο δομημένο από τα συνώνυμα της ομορφιάς. Η ομορφιά (ετυμ.: ε + μορφή, η ωραία όψη) υπήρξε ένα ανεκτίμητο αγαθό με υψηλή ανταλλακτική αξία. Από τον Πλάτωνα και το κάλλος μέχρι τον Πλωτίνο και από τον Καντ μέχρι τον Όσκαρ Γουάιλντ που μας μιλά για το αυταπόδεικτο της ομορφιάς, το ωραίο ανέκαθεν καθόριζε το status quo του ατόμου, άνοιγε δρόμους, έσωζε ζωές και συνειδήσεις. Παρά την υποκειμενικότητα του γούστου και της αισθητικής προτίμησης, το αίσθημα του ωραίου, ο θαυμασμός προς την αρμονία αλλά και η απόλαυση της αισθητικής ισορροπίας μάς έχουν αποδείξει ότι υπάρχει ομοφωνία ή τουλάχιστον μεγάλο ποσοστό συμφωνίας στο τι ορίζουμε ως ωραίο, μη ωραίο ή άσχημο. Πρότυπα ομορφιάς πάνε και έρχονται, τα εξώφυλλα των περιοδικών αλλάζουν σαν (όμορφα) πουκάμισα τα beauty standards, ενώ στις πιο πρόσφατες σελίδες το συλλογικό ασυνείδητο της καλαισθησίας προκαλεί τουλάχιστον ένα μπέρδεμα στον πρωτεϊκό ορισμό του ωραίου. Πώς όμως η ομορφιά έπαψε να είναι το ζητούμενο σε μια βιομηχανία που βασίστηκε σε αυτό το αγαθό; Ο Νίτσε αφοριστικά έκρινε ότι «ο άνθρωπος καθρεφτίζεται στα πράγματα, θεωρεί ωραίο οτιδήποτε στέλνει πίσω τη δική του εικόνα» (Λυκόφως των ειδώλων).

Σήμερα, η τάση του beautification (εξωραϊσμός), της βαθιάς ανάγκης της μόδας να συμπεριλάβει στο ευρύ φάσμα της «ομορφιάς» κάθε μορφή αισθητικής έκφρασης, έχει υποβιβάσει την ίδια την αρετή του κάλλους σε μια εμπορική συναλλαγή. Η αυτοεικόνα μας μεταφράζεται σε pixels ναρκισσισμού, με τα επίπεδα ντοπαμίνης μας να εξαγοράζονται από τα social media. Επεμβάσεις, φίλτρα, tips and tricks για άμεσες αισθητικές αλλαγές προτείνουν τη βελτίωση της εξωτερικής μας εμφάνισης – άλλωστε η μόδα, όπως και η ομορφιά, απαιτεί θυσίες. Την ίδια στιγμή, μεγάλες λεζάντες σε καλούν να αγαπήσεις τον εαυτό σου όπως είναι – αρκεί να είσαι όμορφ@. Εάν δεν είσαι, υπάρχει λύση. Είτε αλλάζεις εσύ, είτε αλλάζεις τον τρόπο που σε αντιλαμβάνονται οι άλλοι. Το ζήτημα άλλωστε δεν είναι, ούτε ήταν ποτέ, η ομορφιά, αλλά η ωραία αίσθηση. Οπότε καλούμαστε να διευρύνουμε τον όρο, προκειμένου να αποδεχτούμε τον ίδιο μας τον εαυτό. Πού βρίσκεσαι εσύ, εάν δεν χωρέσεις κάτω από την ομπρέλα της ομορφιάς;

Ιδιαιτερότητες, «περίεργες» αναλογίες και εξωπραγματικά χαρακτηριστικά are trending more than ever, με high fashion brands να μας θυμίζουν ότι το άλλοτε πολυτιμότερο αγαθό της μόδας πλέον δεν είναι ούτε το ζητούμενο, ούτε καν το επιθυμητό.

Βέβαια, σε ένα πλαίσιο στο οποίο η ομορφιά περιλαμβάνει απολύτως τα πάντα, δημιουργώντας τη βαθιά υποχρέωση να θεωρηθεί κάτι «όμορφο» προκειμένου να γίνει αποδεκτό (βλ. κυτταρίτιδα, τριχοφυΐα, δερματικές παθήσεις κ.ο.κ.), το μάτι παύει να επιθυμεί άλλη μια αισθητικά άρτια εικόνα και αναζητά πιο ειλικρινείς (και πολλές φορές ωμές) συγκινήσεις. Προσβάσιμη και την ίδια στιγμή απρόσιτη σε όλους, το βασικό συνάλλαγμα της μόδας κοστολογεί την αξία της ίδιας της ύπαρξης. Η υπερπροσπάθεια να αποδεχτούμε μέσα από την ομορφιά ό,τι μέχρι τώρα αφορίσαμε από την αισθητική εμπειρία έχει ως αποτέλεσμα τον κορεσμό και την «αποδυνάμωση του συναλλάγματος» αλλά και τη δημιουργία μιας αισθητικής «πέρα από το όμορφο και το άσχημο».

Last time I checked, οι τίτλοι άρθρων με λέξη-κλειδί τα «unrealistic beauty standards» είχαν περιεχόμενο μόδας. Αφορά; Γυναίκες. Ηλικίας; Κάθε. Αυτοεικόνας; Ρευστής. Εάν αναρωτηθώ για τη σύνδεση, δεν βλέπω σχέση κότας-αυγού, ούτε αιτίου-αποτελέσματος, ούτε καν προσφοράς-ζήτησης. Καλύτεροι από μένα παρατηρητές διέκριναν πως οι άνθρωποι έχουμε θεμελιώδεις ανάγκες (βλ. Maslow), μεταξύ των οποίων βρίσκεται κι αυτή της αισθητικής, της εμπειρίας του ωραίου. Η αντίληψη του ωραίου όμως είναι καθολική; Η ερώτηση είναι το λιγότερο φιλοσοφική, κάτι για το οποίο έχει την απόλυτη λύση το μάρκετινγκ κάθε εποχής: είτε το κράζουν είτε το θαυμάζουν, θα το αγοράσουν. Trend για SS2024; Baggy denim dad shorts, το αγόρασες (με λεφτά). Δεν έχεις λεπτά ποδαράκια να το υποστηρίξεις; Το ξανααγόρασες (ψυχολογικά). Δεν είναι του στυλ σου, αλλά είπες τη γνώμη σου γι' αυτό τουλάχιστον 3 φορές μέσα στο καλοκαίρι; Και το αγόρασες και το προώθησες (κανονικά). Είτε είναι αδύνατα πόδια και επίπεδες κοιλιές είτε έντονα ζυγωματικά και χείλη, τα GRWM βίντεο είναι στις αρχικές όλων μας. Στα πόσα hashtags αλλάζει αυτός ο αλγόριθμος ομορφιάς; Model face, iPhone face, pretty face: they’re all the same face. Ιnclusion, diversity κι αγιασμός αμφίβολων μέσων. Όλα πρέπει να είναι όμορφα όταν είναι δυνάμει αγοραστικά κοινά. Όλα πρέπει να είναι όμορφα, γιατί δεν γίνεται να μην είναι. Και, συχνότερα, δεν γίνεται να μην είναι γυναίκες, είτε πληρώνουν είτε πληρώνονται για υπηρεσίες «συγκλονιστικής ομορφιάς». Η ομορφιά είναι μια αξία για την οποία ανταμείβονται οι γυναίκες. Το gender wage gap στο modeling (βλ. The hidden facts about fashion) το επιβεβαιώνει. Μας αρέσουν και οι όμορφοι άντρες, αλλά αχρείαστο να τους πληρώνουμε το ίδιο με τις όμορφες γυναίκες. Εκεί ήθελα να φτάσω. Η μόδα δεν υπερκοστολογεί ή υποκοστολογεί μόνο προϊόντα και ώρες εργασίας. And that’s where it stands. Σπουδαίο πράγμα η ομορφιά. Ακόμη σπουδαιότερο, όμως, να διακρίνουμε πώς μας την πλασάρουν.

Βέβαια, σήμερα πολύ δύσκολα διακρίνει κανείς τι είναι μόδα, τι είναι αισθητική και τι είναι ομορφιά. Το να είσαι όμορφος είναι της μόδας; Πολύ δύσκολο να απαντηθεί με ένα ναι ή ένα όχι. Εάν ναι, ποια η σχέση της ζητούμενης ομορφιάς με την αισθητική; Το δίπολο ομορφιάς και ασχήμιας δεν τείνει μόνο να καταργηθεί αλλά σταδιακά αντικαθίσταται από ένα αξιολογικό σύστημα που αναιρεί την ίδια την ύπαρξη των άκρων (Ουμπέρτο Έκο, Η ιστορία της ασχήμιας). Πλέον δεν μιλάμε για όμορφα πρόσωπα, αλλά για αισθητικά απολαυστικές εικόνες. Εάν ο Νίτσε είχε δίκιο, τότε ο αντικατοπτρισμός του ατόμου σήμερα αποτελεί μια εικόνα πολύ μακριά από τις παραδοσιακές εκφάνσεις του ωραίου. Αυτή η εικόνα συνοδεύεται από την ανάγκη να ταυτιστεί η σύγχρονη αισθητική με κάθε μη ωραίο συναίσθημα που βιώνουμε εσωτερικά.

Άλλωστε, η μόδα δεν είναι παρά ένα δεύτερο δέρμα για εμάς, ένας ομοιοστατικός μηχανισμός: συμβάλλει στο να ισορροπήσει αυτό που συμβαίνει μέσα μας με όλα όσα μας περιβάλλουν, διατηρώντας τα σε συνεχή αλληλεπίδραση. Για τον λόγο αυτό, δεν μιλάμε πλέον για super models ή για it-girls αλλά για συνθέσεις που μας προκαλούν ικανοποίηση όταν τις βλέπουμε − beauty is in the eye of the beholder. Αν και πολλοί από τους σταθερούς παρονομαστές της ομορφιάς παραμένουν οι ίδιοι, η μόδα έχει αφορίσει ό,τι θεωρούνταν ως «αντικειμενικά» όμορφο μέχρι πρότινος. Χωρίς να θέλουμε να αμφισβητήσουμε τις αγνές προθέσεις της (;) για συμπερίληψη και αποδοχή, σίγουρα αυτό το ριζικό rebranding της βιομηχανίας της ομορφιάς άνοιξε τον δρόμο προς ένα τεράστιο αγοραστικό κοινό (target group): τους μη όμορφους.

Ιδιαιτερότητες, «περίεργες» αναλογίες και εξωπραγματικά χαρακτηριστικά are trending more than ever, με high fashion brands να μας θυμίζουν ότι το άλλοτε πολυτιμότερο αγαθό της μόδας πλέον δεν είναι ούτε το ζητούμενο, ούτε καν το επιθυμητό. Η νέα πραγματικότητα της μόδας απαιτεί grotesque φυσιογνωμίες, άφυλα σώματα και παρουσίες που προκαλούν την αισθητική με έναν τρόπο που η ομορφιά δεν θα κατάφερνε ποτέ. Τελικά, το ζήτημα δεν είναι μόνο η δημιουργία μιας απολαυστικής εικόνας ή ενός περίεργου θεάματος αλλά η πρόκληση έντονων συναισθημάτων – συναισθημάτων που η δικτατορία της ομορφιάς είχε αποκλείσει από την αισθητική εμπειρία. Σε μια κοινωνία στην οποία όλα πρέπει να είναι όμορφα για να γίνουν και αποδεκτά, μια νέα ανάγκη ανακύπτει: αυτή της αισθητικής που σκοπό έχει να ικανοποιήσει τις βαθύτερες αρνήσεις μας. Σίγουρα η ομορφιά υπήρξε ένα αγαθό με μεγάλη ανταλλακτική αξία, παρ’ όλα αυτά σε έναν κόσμο που ό,τι πωλείται ακριβά μεταπωλείται ακόμη ακριβότερα, η μόδα έχει αλλάξει το συνάλλαγμά της.

«Άλλοτε, αν θυμάμαι καλά, η ζωή μου ήταν ένα ξεφάντωμα όπου ανοίγανε όλες οι καρδιές, όπου όλα τα κρασιά κυλούσαν. Ένα βράδυ, κάθισα την Ομορφιά στα γόνατα μου. -Και τη βρήκα πικρή. -Και την έβρισα»

Ρεμπώ: Ποιήματα («Μια εποχή στην κόλαση, Εκλάμψεις, Επιστολές, Μαρτυρίες»), μτφρ.  Στρατή Πασχάλη, εκδ. Κάπα Εκδοτική 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
ΕΠΕΞ Ιλιρίντα Μουσαράι: «Ο πατέρας μου κατάφερε φέτος για πρώτη φορά να ψηφίσει και να αισθανθεί πολίτης όχι στην Ελλάδα, όπου ζει εδώ και τριάντα χρόνια, αλλά στην Αλβανία»

Πολιτική /  Ιλιρίντα Μουσαράι: «Η Αλβανία δεν είναι η “Κολομβία της Ευρώπης”»

Με αφορμή τις αλβανικές κοινοβουλευτικές εκλογές της 11ης Μαΐου, μία επίκαιρη συζήτηση με την Ιλιρίντα Μουσαράι, την αλβανικής καταγωγής πολιτική επιστήμονα και υποψήφια διδάκτορα στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του ΕΚΠΑ.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Πόσο κοστίζει σήμερα το μεγάλωμα ενός παιδιού στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Είσαι γονιός στην Ελλάδα; Θα γονατίσεις οικονομικά

Πόσο κοστίζει το μεγάλωμα ενός παιδιού στην Ελλάδα και πώς σχετίζεται με το δημογραφικό προβλημα; Τα έξοδα ξεκινούν από τη βρεφική ηλικία και αυξάνονται σταδιακά. Τι αναφέρουν οι ίδιοι οι γονείς, τι συμβουλεύουν οι ειδικοί επιστήμονες και τι μέτρα έχει λάβει η κυβέρνηση;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Φυλακές Κορυδαλλού: Πότε θα πάνε στον Ασπρόπυργο και ποιο είναι το σχέδιο για την τύχη των παλιών κτιρίων

Ρεπορτάζ / Πότε θα φύγουν τελικά οι φυλακές από τον Κορυδαλλό;

Η απομάκρυνση των φυλακών Κορυδαλλού και η μεταφορά τους στον Ασπρόπυργο αποτελεί πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας και είναι ένα έργο βαρύνουσας σημασίας. Πότε θα γίνει η μετεγκατάστασή τους και πώς θα αξιοποιηθούν τα παλιά κτίρια;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ