«Μέχρι τον Αύγουστο»: Το «χαμένο» μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο

«Μέχρι τον Αύγουστο»: Το ‘χαμένο’ μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο Facebook Twitter
O Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες το 1991. Φωτ.: Getty Images/ Ideal Image
0


ΟΤΑΝ Ο ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ ΓΚΑΡΣΙΑ ΜΑΡΚΕΣ πέθανε το 2014, είχε περάσει μια δεκαετία από την κυκλοφορία του τελευταίου βιβλίου του, συνεπώς η εμφάνιση του μυθιστορήματος «Μέχρι τον Αύγουστο» σήμερα, δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του, έχει τουλάχιστον μια συμμετρική λογική. Πρόκειται για μια νουβέλα την οποία ξεκίνησε στη δεκαετία του 1990, με την σταδιακή όμως έλευση του Αλτζχάιμερ, δεν μπόρεσε να την ολοκληρώσει ποτέ ικανοποιητικά. Στα τέλη του περασμένου έτους όμως, ανακοινώθηκε από τα παιδιά του συγγραφέα η έκδοση του βιβλίου, προκαλώντας κύματα δημοσιότητας και προσμονής.

Υπήρχε κάτι το αναπόφευκτο στην ανακοίνωση. Ο Μάρκες, νομπελίστας και εθνικός ήρωας της Κολομβίας, ο άνθρωπος που έγραψε το «Εκατό χρόνια μοναξιάς», τη βίβλο του μαγικού ρεαλισμού –  ένα μυθιστόρημα που έχει πουλήσει πάνω από 50 εκατομμύρια αντίτυπα από το 1967 και που άλλαξε τη λατινοαμερικανική και την παγκόσμια λογοτεχνία – δεν είναι κάποιος που το ανέκδοτο έργο του μένει εύκολα ανέκδοτο.

Το βιβλίο αφηγείται μια σειρά τελετουργικών επισκέψεων που πραγματοποιεί μια μεσήλικη γυναίκα ονόματι Άννα Μαγκνταλένα Μπαχ στον τάφο της μητέρας της σε ένα ανώνυμο τροπικό νησί, το οποίο μπορούμε να υποθέσουμε ότι βρίσκεται στα ανοικτά των κολομβιανών ακτών κάπου κοντά στην Μπαρακίνγια, εκεί όπου ο Μάρκες πέρασε μέρος της ζωής του και το οποίο αποτελεί το σκηνικό για μεγάλο μέρος της μυθοπλασίας του.

Θα ήταν ευκολότερο να δεχτούμε τα ελαττώματα του βιβλίου αν ο ίδιος ο Μάρκες δεν το θεωρούσε ως την λογοτεχνική απόπειρα ενός μη λειτουργικού μυαλού.

Κάθε Αύγουστο, η Άννα αφήνει την οικογένειά της στην Μπογκοτά για να έρθει να καθαρίσει τον τάφο και να αφήσει ένα μπουκέτο γλαδιόλες, ένα καθήκον που εκτελεί εδώ και οκτώ χρόνια. Αυτή τη φορά, όμως, συμβαίνει κάτι απροσδόκητο. Πίνοντας ένα ποτό μετά το δείπνο, συναντά έναν άντρα και, εκπλήσσοντας τον εαυτό της, τον καλεί στο δωμάτιό της.

Η νύχτα του πάθους τους εγκαινιάζει μια νέα παράδοση: κάθε χρόνο, όταν η Άννα κάνει το προσκύνημά της στο νησί, θα βρίσκει έναν καινούργιο εραστή, κάτι που μοιάζει ασύμβατο με τον χαρακτήρα της –  ήταν παρθένα όταν παντρεύτηκε, 27 χρόνια πριν –  και παρόλο που προσπαθεί να τις κρατήσει μακριά, οι σχέσεις αυτές αρχίζουν να επηρεάζουν την οικογενειακή της ζωή.

Το γεγονός ότι η Άννα Μαγκνταλένα Μπαχ μοιράζεται το όνομά της με τη δεύτερη σύζυγο του Γίοχαν Σεμπάστιαν Μπαχ θίγεται μόνο με μια φευγαλέα αναφορά στην προέλευσή της από μουσική οικογένεια, το μεσαίο της όνομα όμως είναι ίδιο μ’ αυτό του ποταμού που διατρέχει τόσο τη βόρεια Κολομβία όσο και τη ζωή και το έργο του Μάρκες.

Είναι το ποτάμι που συνήθιζε να ταξιδεύει ο ίδιος πηγαίνοντας στο σχολείο του, το ποτάμι στο οποίο πλέει ο Σιμόν Μπολιβάρ στα πρώτα κεφάλαια του μυθιστορήματος του Μάρκες «Ο στρατηγός μες στον λαβύρινθό» του και στο οποίο οι ηλικιωμένοι εραστές του «Έρωτα στα χρόνια της χολέρας» σμίγουν τελικά μετά από δεκαετίες χωρισμού. Μια από τις εμπνεύσεις για το βιβλίο αυτό ήταν το «Ημερολόγιο της Χρονιάς της Πανούκλας» του Ντανιέλ Ντεφόε, το οποίο διαβάζει η Άννα σε μια από τις επισκέψεις της στο νησί.

Όσο ψυχαγωγικός κι αν είναι όμως ο εντοπισμός τέτοιων αναφορών στο έργο του συγγραφέα, είναι αυτό αρκετό; Το «Μέχρι τον Αύγουστο» προσφέρει κάποιες στιγμιαίες απολαύσεις, αλλά είναι ολοφάνερα ημιτελές, και πολλά σημεία του μοιάζουν τόσο κακογραμμένα που καθιστούν απολύτως κατανοητή την επιθυμία του συγγραφέα να μην εκδοθεί ποτέ.

cover
To εξώφυλλο το βιβλίου.

Όσο για την Άννα, δεν ζωντανεύει ποτέ πραγματικά στις σελίδες του βιβλίου, ενώ δεν αργεί να συμβεί και το πιο μεγάλο ατόπημα που μπορεί να διαπράξει ένας άντρας συγγραφέας που περιγράφει μια γυναίκα, βάζοντάς την να περιεργάζεται το σώμα της: «Αφού τελείωσε το στέγνωμα, κοίταξε στον καθρέφτη το στήθος της, που εξακολουθούσε να είναι στρογγυλό και υψωμένο παρά τις δύο εγκυμοσύνες». Όταν η Άννα ρίχνει αποσμητικό στις «λείες ξυρισμένες μασχάλες της» ή αργότερα, χαϊδεύει περιέργως η ίδια τα «σπαρταριστά στήθη» της αφού λάβει ένα κομπλιμέντο, νιώθουμε έναν άνδρα συγγραφέα να ατενίζει το δημιούργημά του αντί να το κατοικεί.

Θα ήταν ευκολότερο να δεχτούμε τα ελαττώματα του βιβλίου αν ο ίδιος ο Μάρκες δεν το θεωρούσε ως την λογοτεχνική απόπειρα ενός μη λειτουργικού μυαλού. Η απολογία που συμπεριέλαβαν οι γιοι του στην αρχή του βιβλίου δεν πείθει, και η τελική τους δικαιολογία δεν καταπίνεται εύκολα: «Κρίνοντας ότι το βιβλίο ήταν πολύ καλύτερο απ' ό,τι το θυμόμασταν, μας ήρθε στο μυαλό μια άλλη πιθανότητα: ότι οι εξασθενημένες ικανότητες που τον εμπόδισαν να τελειώσει το βιβλίο τον εμπόδισαν επίσης να συνειδητοποιήσει πόσο καλό ήταν». Κάποιος θα έπρεπε να τους είχε αποτρέψει από τέτοιου είδους  επιχειρηματολογία.

Αξίζει να αναφέρουμε, επίσης, ότι αυτό το «χαμένο μυθιστόρημα» δεν είχε χαθεί ποτέ στην πραγματικότητα. Ένα τμήμα του μάλιστα είχε παρουσιαστεί ως διήγημα στο New Yorker το 1999 με τίτλο «Συνάντηση τον Αύγουστο». Μέρη του έργου σαφώς ικανοποιούσαν τα κριτήρια του Μάρκες, αλλά, όπως και ο χορταριασμένος τάφος της μητέρας της Άννα, το βιβλίο στο σύνολό του δεν αποτελεί παρά ένα μελαγχολικό δείγμα της εξάντλησης της συγγραφικής του ικανότητας.

Στην εισαγωγή τους, οι γιοι του Μάρκες δεν διστάζουν να παραθέσουν την τελική κρίση του συγγραφέα ότι το βιβλίο «δεν λειτουργεί και πρέπει να καταστραφεί». Στα «Εκατό χρόνια μοναξιάς» –  ένα μυθιστόρημα που ο συγγραφέας του δεν ήθελε ποτέ να μεταφερθεί στην οθόνη, κάτι που αναμένεται προσεχώς από το Netflix – ο συνταγματάρχης Αουρελιάνο Μπουεντία ζητά να καούν τα ποιήματά του. Τα μέλη της οικογένειάς του αρνούνται δύο φορές να το πράξουν, παρά τις υποσχέσεις τους ότι θα σεβαστούν την επιθυμία του. Τελικά παίρνει το μάθημά του και τα καίει ο ίδιος.

Με στοιχεία από The Financial Times

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ποιος σκότωσε τη Βίλμα

Βιβλίο / Ποιος σκότωσε τη Βίλμα: 50 δημοσιογραφικά κειμένα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες

Η ανθολογία πενήντα δημοσιογραφικών κειμένων του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, που κυκλοφορεί με τον τίτλο «Το σκάνδαλο του αιώνα», αποκαλύπτει ότι ο νομπελίστας συγγραφέας του «Εκατό χρόνια μοναξιά» δεν έπαψε ποτέ να νιώθει δημοσιογράφος και, κυρίως, δεν εγκατέλειψε ποτέ την ιδεολογία του δημοσιογράφου.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Εκατό Χρόνια Μοναξιά, πενήντα χρόνια μετά

Βιβλίο / Εκατό Χρόνια Μοναξιά, πενήντα χρόνια μετά

Το εμβληματικό έργο του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες κυκλοφόρησε πρόσφατα σε νέα μετάφραση από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Το σίγουρο είναι ότι ο μαγικός κόσμος του Μάρκες που πέθανε σαν σήμερα το 2014 εξακολουθεί να μας στοιχειώνει.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ