«Μέχρι τον Αύγουστο»: Το «χαμένο» μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο

«Μέχρι τον Αύγουστο»: Το ‘χαμένο’ μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο Facebook Twitter
O Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες το 1991. Φωτ.: Getty Images/ Ideal Image
0


ΟΤΑΝ Ο ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ ΓΚΑΡΣΙΑ ΜΑΡΚΕΣ πέθανε το 2014, είχε περάσει μια δεκαετία από την κυκλοφορία του τελευταίου βιβλίου του, συνεπώς η εμφάνιση του μυθιστορήματος «Μέχρι τον Αύγουστο» σήμερα, δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του, έχει τουλάχιστον μια συμμετρική λογική. Πρόκειται για μια νουβέλα την οποία ξεκίνησε στη δεκαετία του 1990, με την σταδιακή όμως έλευση του Αλτζχάιμερ, δεν μπόρεσε να την ολοκληρώσει ποτέ ικανοποιητικά. Στα τέλη του περασμένου έτους όμως, ανακοινώθηκε από τα παιδιά του συγγραφέα η έκδοση του βιβλίου, προκαλώντας κύματα δημοσιότητας και προσμονής.

Υπήρχε κάτι το αναπόφευκτο στην ανακοίνωση. Ο Μάρκες, νομπελίστας και εθνικός ήρωας της Κολομβίας, ο άνθρωπος που έγραψε το «Εκατό χρόνια μοναξιάς», τη βίβλο του μαγικού ρεαλισμού –  ένα μυθιστόρημα που έχει πουλήσει πάνω από 50 εκατομμύρια αντίτυπα από το 1967 και που άλλαξε τη λατινοαμερικανική και την παγκόσμια λογοτεχνία – δεν είναι κάποιος που το ανέκδοτο έργο του μένει εύκολα ανέκδοτο.

Το βιβλίο αφηγείται μια σειρά τελετουργικών επισκέψεων που πραγματοποιεί μια μεσήλικη γυναίκα ονόματι Άννα Μαγκνταλένα Μπαχ στον τάφο της μητέρας της σε ένα ανώνυμο τροπικό νησί, το οποίο μπορούμε να υποθέσουμε ότι βρίσκεται στα ανοικτά των κολομβιανών ακτών κάπου κοντά στην Μπαρακίνγια, εκεί όπου ο Μάρκες πέρασε μέρος της ζωής του και το οποίο αποτελεί το σκηνικό για μεγάλο μέρος της μυθοπλασίας του.

Θα ήταν ευκολότερο να δεχτούμε τα ελαττώματα του βιβλίου αν ο ίδιος ο Μάρκες δεν το θεωρούσε ως την λογοτεχνική απόπειρα ενός μη λειτουργικού μυαλού.

Κάθε Αύγουστο, η Άννα αφήνει την οικογένειά της στην Μπογκοτά για να έρθει να καθαρίσει τον τάφο και να αφήσει ένα μπουκέτο γλαδιόλες, ένα καθήκον που εκτελεί εδώ και οκτώ χρόνια. Αυτή τη φορά, όμως, συμβαίνει κάτι απροσδόκητο. Πίνοντας ένα ποτό μετά το δείπνο, συναντά έναν άντρα και, εκπλήσσοντας τον εαυτό της, τον καλεί στο δωμάτιό της.

Η νύχτα του πάθους τους εγκαινιάζει μια νέα παράδοση: κάθε χρόνο, όταν η Άννα κάνει το προσκύνημά της στο νησί, θα βρίσκει έναν καινούργιο εραστή, κάτι που μοιάζει ασύμβατο με τον χαρακτήρα της –  ήταν παρθένα όταν παντρεύτηκε, 27 χρόνια πριν –  και παρόλο που προσπαθεί να τις κρατήσει μακριά, οι σχέσεις αυτές αρχίζουν να επηρεάζουν την οικογενειακή της ζωή.

Το γεγονός ότι η Άννα Μαγκνταλένα Μπαχ μοιράζεται το όνομά της με τη δεύτερη σύζυγο του Γίοχαν Σεμπάστιαν Μπαχ θίγεται μόνο με μια φευγαλέα αναφορά στην προέλευσή της από μουσική οικογένεια, το μεσαίο της όνομα όμως είναι ίδιο μ’ αυτό του ποταμού που διατρέχει τόσο τη βόρεια Κολομβία όσο και τη ζωή και το έργο του Μάρκες.

Είναι το ποτάμι που συνήθιζε να ταξιδεύει ο ίδιος πηγαίνοντας στο σχολείο του, το ποτάμι στο οποίο πλέει ο Σιμόν Μπολιβάρ στα πρώτα κεφάλαια του μυθιστορήματος του Μάρκες «Ο στρατηγός μες στον λαβύρινθό» του και στο οποίο οι ηλικιωμένοι εραστές του «Έρωτα στα χρόνια της χολέρας» σμίγουν τελικά μετά από δεκαετίες χωρισμού. Μια από τις εμπνεύσεις για το βιβλίο αυτό ήταν το «Ημερολόγιο της Χρονιάς της Πανούκλας» του Ντανιέλ Ντεφόε, το οποίο διαβάζει η Άννα σε μια από τις επισκέψεις της στο νησί.

Όσο ψυχαγωγικός κι αν είναι όμως ο εντοπισμός τέτοιων αναφορών στο έργο του συγγραφέα, είναι αυτό αρκετό; Το «Μέχρι τον Αύγουστο» προσφέρει κάποιες στιγμιαίες απολαύσεις, αλλά είναι ολοφάνερα ημιτελές, και πολλά σημεία του μοιάζουν τόσο κακογραμμένα που καθιστούν απολύτως κατανοητή την επιθυμία του συγγραφέα να μην εκδοθεί ποτέ.

cover
To εξώφυλλο το βιβλίου.

Όσο για την Άννα, δεν ζωντανεύει ποτέ πραγματικά στις σελίδες του βιβλίου, ενώ δεν αργεί να συμβεί και το πιο μεγάλο ατόπημα που μπορεί να διαπράξει ένας άντρας συγγραφέας που περιγράφει μια γυναίκα, βάζοντάς την να περιεργάζεται το σώμα της: «Αφού τελείωσε το στέγνωμα, κοίταξε στον καθρέφτη το στήθος της, που εξακολουθούσε να είναι στρογγυλό και υψωμένο παρά τις δύο εγκυμοσύνες». Όταν η Άννα ρίχνει αποσμητικό στις «λείες ξυρισμένες μασχάλες της» ή αργότερα, χαϊδεύει περιέργως η ίδια τα «σπαρταριστά στήθη» της αφού λάβει ένα κομπλιμέντο, νιώθουμε έναν άνδρα συγγραφέα να ατενίζει το δημιούργημά του αντί να το κατοικεί.

Θα ήταν ευκολότερο να δεχτούμε τα ελαττώματα του βιβλίου αν ο ίδιος ο Μάρκες δεν το θεωρούσε ως την λογοτεχνική απόπειρα ενός μη λειτουργικού μυαλού. Η απολογία που συμπεριέλαβαν οι γιοι του στην αρχή του βιβλίου δεν πείθει, και η τελική τους δικαιολογία δεν καταπίνεται εύκολα: «Κρίνοντας ότι το βιβλίο ήταν πολύ καλύτερο απ' ό,τι το θυμόμασταν, μας ήρθε στο μυαλό μια άλλη πιθανότητα: ότι οι εξασθενημένες ικανότητες που τον εμπόδισαν να τελειώσει το βιβλίο τον εμπόδισαν επίσης να συνειδητοποιήσει πόσο καλό ήταν». Κάποιος θα έπρεπε να τους είχε αποτρέψει από τέτοιου είδους  επιχειρηματολογία.

Αξίζει να αναφέρουμε, επίσης, ότι αυτό το «χαμένο μυθιστόρημα» δεν είχε χαθεί ποτέ στην πραγματικότητα. Ένα τμήμα του μάλιστα είχε παρουσιαστεί ως διήγημα στο New Yorker το 1999 με τίτλο «Συνάντηση τον Αύγουστο». Μέρη του έργου σαφώς ικανοποιούσαν τα κριτήρια του Μάρκες, αλλά, όπως και ο χορταριασμένος τάφος της μητέρας της Άννα, το βιβλίο στο σύνολό του δεν αποτελεί παρά ένα μελαγχολικό δείγμα της εξάντλησης της συγγραφικής του ικανότητας.

Στην εισαγωγή τους, οι γιοι του Μάρκες δεν διστάζουν να παραθέσουν την τελική κρίση του συγγραφέα ότι το βιβλίο «δεν λειτουργεί και πρέπει να καταστραφεί». Στα «Εκατό χρόνια μοναξιάς» –  ένα μυθιστόρημα που ο συγγραφέας του δεν ήθελε ποτέ να μεταφερθεί στην οθόνη, κάτι που αναμένεται προσεχώς από το Netflix – ο συνταγματάρχης Αουρελιάνο Μπουεντία ζητά να καούν τα ποιήματά του. Τα μέλη της οικογένειάς του αρνούνται δύο φορές να το πράξουν, παρά τις υποσχέσεις τους ότι θα σεβαστούν την επιθυμία του. Τελικά παίρνει το μάθημά του και τα καίει ο ίδιος.

Με στοιχεία από The Financial Times

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ποιος σκότωσε τη Βίλμα

Βιβλίο / Ποιος σκότωσε τη Βίλμα: 50 δημοσιογραφικά κειμένα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες

Η ανθολογία πενήντα δημοσιογραφικών κειμένων του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, που κυκλοφορεί με τον τίτλο «Το σκάνδαλο του αιώνα», αποκαλύπτει ότι ο νομπελίστας συγγραφέας του «Εκατό χρόνια μοναξιά» δεν έπαψε ποτέ να νιώθει δημοσιογράφος και, κυρίως, δεν εγκατέλειψε ποτέ την ιδεολογία του δημοσιογράφου.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Εκατό Χρόνια Μοναξιά, πενήντα χρόνια μετά

Βιβλίο / Εκατό Χρόνια Μοναξιά, πενήντα χρόνια μετά

Το εμβληματικό έργο του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες κυκλοφόρησε πρόσφατα σε νέα μετάφραση από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Το σίγουρο είναι ότι ο μαγικός κόσμος του Μάρκες που πέθανε σαν σήμερα το 2014 εξακολουθεί να μας στοιχειώνει.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
bernhard schlink

Πίσω ράφι / «Φανταζόσουν ότι θα έβγαινες στη σύνταξη ως τρομοκράτης;»

Το μυθιστόρημα «Το Σαββατοκύριακο» του Μπέρνχαρντ Σλινκ εξετάζει τις ηθικές και ιδεολογικές συνέπειες της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας, αναδεικνύοντας τις αμφιλεγόμενες αντιπαραθέσεις γύρω από το παρελθόν και το παρόν.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM