O Τζεφ Κουνς ζητά να «θάβονται» οι κριτικές που δεν του αρέσουν

O Τζεφ Κουνς ζητά να «θάβονται» οι κριτικές που δεν του αρέσουν Facebook Twitter
Ο Τζεφ Κουνς στα αποκαλυπτήρια του γλυπτού «Μπουκέτο με τουλίπες» το 2019 στο Παρίσι. Φωτ.: Getty Images/ Ideal Image
0

Η ΡΟΜΙ ΓΚΟΛΑΝ θυμάται τη μέρα που αντίκρισε σε έναν κήπο στο Παρίσι το «Μπουκέτο με τουλίπες» του Τζεφ Κουνς, ένα μνημειώδες γλυπτό που απεικονίζει μια γροθιά να πιάνει 11 μίσχους με πέταλα στην κορυφή που μοιάζουν με μπαλόνια. Αμέσως της ήρθε ως απόηχος στο μυαλό μια τοιχογραφία του 1937 από τους Fernand Léger και Charlotte Perriand που δείχνει τρία χέρια να κρατούν άγρια τριαντάφυλλα.

Και τα δύο έργα αντανακλούν πολιτικά γεγονότα: Καθώς ο φασισμός βρισκόταν τότε σε έξαρση σε όλη την Ευρώπη, οι Léger και Perriand καλωσόριζαν τη νέα σοσιαλιστική γαλλική κυβέρνηση. Το γλυπτό του Κουνς, που παρουσιάστηκε το 2019 στο Petit Palais, προοριζόταν ως σύμβολο μνήμης για τα θύματα των τρομοκρατικών επιθέσεων που είχαν συγκλονίσει τη Γαλλία λίγα χρόνια νωρίτερα.

Με στόχο να διερευνήσει τη χρήση παρόμοιων μοτίβων από καλλιτέχνες διαφορετικών γενεών, η Γκολάν, ιστορικός τέχνης στη Νέα Υόρκη, δέχτηκε την ανάθεση από το Brooklyn Rail, ένα περιοδικό τεχνών της Νέας Υόρκης που δημοσιεύει κριτικά δοκίμια και άρθρα από επιφανείς συγγραφείς όπως ο Πολ Όστερ και ο Τζόναθαν Λέθεμ, να συγκρίνει το «Μπουκέτο με τουλίπες» –έργο που χαρακτηρίστηκε τότε από προσωπικότητες των τεχνών στη Γαλλία ως «καιροσκοπικό, ακόμη και κυνικό»– με την τοιχογραφία του 1937.

Η Γκολάν, καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης στο City University of New York Graduate Center, αρνήθηκε και απέσυρε το άρθρο της «για λόγους αρχής», όπως είπε. «Το θεώρησα αξιολύπητο. Υποτίθεται ότι αυτά τα περιοδικά στηρίζουν τις απόψεις και την ελευθερία του λόγου. Πού είναι η ελευθερία του λόγου;».

Αφού παρέδωσε το άρθρο, ο διευθυντής σύνταξης του περιοδικού τη συνεχάρη γράφοντάς της ότι το δοκίμιό της «αποδίδει δικαιοσύνη στο μνημείο και στην ιστορική του σημασία».

Όλα αυτά όμως έδωσαν γρήγορα τη θέση τους σε κατηγορίες και αντεγκλήσεις, μόλις το στούντιο του Κουνς διάβασε ένα αντίγραφο του αδημοσίευτου κειμένου. Η αντίδραση του καλλιτέχνη ήταν σαφής: Θάψτε το. Το στούντιο, το οποίο επικαλέστηκε «τις ανησυχίες του Τζεφ», θεώρησε ότι η Γκολάν είχε παραποιήσει το νόημα του γλυπτού γράφοντας ότι αποτελεί «σύμβολο βίας» και ζήτησε να μη δημοσιευτεί το άρθρο της, το οποίο «δυσφημούσε τον καλλιτέχνη».

O Τζεφ Κουνς ζητά να «θάβονται» οι κριτικές που δεν του αρέσουν Facebook Twitter
Η τοιχογραφία των Fernand Léger και Charlotte Perriand «Νέοι Καιροί, Νέες Απολαύσεις» (1937) στην Tate του Λίβερπουλ.

Τότε, σύμφωνα με την Γκολάν, ο εκδότης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Rail, Φονγκ Μπούι, πρότεινε να μετατρέψει το 2.000 λέξεων άρθρο της σε μια σύντομη εισαγωγή σε δοκίμια άλλων συγγραφέων που εξερευνούν την ιστορική συνέχεια στην πολιτική τέχνη. Η Γκολάν, καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης στο City University of New York Graduate Center, αρνήθηκε και απέσυρε το άρθρο της «για λόγους αρχής», όπως είπε. «Το θεώρησα αξιολύπητο. Υποτίθεται ότι αυτά τα περιοδικά στηρίζουν τις απόψεις και την ελευθερία του λόγου. Πού είναι η ελευθερία του λόγου;».

Η κριτική της Γκολάν στο Rail για τον χειρισμό του δοκιμίου της είναι μία από τις πολλές πρόσφατες περιπτώσεις στις οποίες συγγραφείς κατηγορούν τους υπεύθυνους ενός μέσου ότι υποκύπτουν στις πιέσεις «θάβοντας» αναλύσεις και κριτικές που κάποιος επιφανής καλλιτέχνης θεωρεί αρνητικές. Σε δηλώσεις και συνεντεύξεις τους, αρκετοί ιστορικοί τέχνης, κριτικοί και δημοσιογράφοι δήλωσαν ότι η εμπειρία της Γκολάν εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ανεξαρτησία της κριτικής.

Ο Tai Mitsuji, κριτικός και ιστορικός τέχνης που έχει γράψει για τον Guardian και έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, δήλωσε: «Η αφαίρεση μιας τεκμηριωμένης γνώμης από ένα δοκίμιο, ακόμη και κατόπιν αιτήματος του στούντιο ενός καλλιτέχνη, υποβαθμίζει αυτό το γραπτό στο επίπεδο του μάρκετινγκ».

Και το πιο φοβερό είναι ότι δεν ήταν καν αρνητική η κριτική της Γκολάν για το γλυπτό του Κουνς: «Υπάρχει μια συγκεκριμένη ένταση που διαβάζεται ως το απότοκο της βίας που προκάλεσε τη δημιουργία του μνημείου, λανθάνουσα στον τρόπο με τον οποίο το χέρι του Κουνς προεξέχει διαγώνια από τη βάση του», έγραφε. «Είναι αυτός ο αξιοσημείωτος συνδυασμός καλοσύνης και έντασης στη χειρονομία του Κουνς που αναδεικνύει το "Μπουκέτο" του ως σημαντικό έργο τέχνης».

Αυτή η ένταση όμως βρέθηκε στο επίκεντρο των ενστάσεων του Κουνς. «Αναφέρεστε στην παθητική χειρονομία προσφοράς του Τζεφ ως χειρονομία βίας» έγραφε σε ένα e-mail που έστειλε στην Γκολάν, η εκπρόσωπος του καλλιτέχνη, Lauran Rothstein, προσθέτοντας ότι το δοκίμιό της ευθυγραμμίζει τον Κουνς «με εξαιρετικά αρνητικούς συνειρμούς».

Η Γκολάν, συγγραφέας του βιβλίου Modernity and Nostalgia: Art and Politics in France Between the Wars, το οποίο διερευνά την αλληλεπίδραση τέχνης και ιδεολογίας, δήλωσε έκπληκτη που το στούντιο Koons δεν κατάλαβε ότι το δοκίμιό της αποτελούσε φιλοφρόνηση προς το έργο. «Αυτό που λέω είναι στην πραγματικότητα θετικό…Είναι σαν να προσκαλείς ανθρώπους σε δείπνο και να μην είσαι στο τραπέζι», πρόσθεσε για τη δυσάρεστη περιπέτεια του κειμένου της. «Είναι σαν να ήθελαν να κάνω ghosting στον ίδιο μου τον εαυτό».

Με στοιχεία από The New York Times

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Εικαστικά / Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Μια διεθνής έκθεση με 241 φωτογραφίες, που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν δει το φως δημοσιότητας και αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ζωής της πιο διάσημης ζωγράφου του 20ού αιώνα, κάνει στάση το φθινόπωρο στη συμπρωτεύουσα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Έκθεση αφισών στην Ύδρα μιας Ελλάδας ανόθευτης και ταπεινής

Εικαστικά / Πώς διαφήμιζε η Ελλάδα τον εαυτό της στο εξωτερικό από το ’30 έως το ’60;

Μια σειρά αφισών του ΕΟΤ, σε μια έκθεση που φιλοξενείται στην οικία Λαζάρου Κουντουριώτη, αποκαλύπτει τις πρώτες απόπειρες και τα αρχικά βήματα του ελληνικού τουρισμού, με την υπογραφή σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Εικαστικά / Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Έχει βοσκήσει πρόβατα, έχει πουλήσει κουλούρια και έχει δουλέψει στην οικοδομή, μέχρι που αποφάσισε ότι το μόνο που ήθελε να γίνει είναι καλλιτέχνης. Τελικά, εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες δημιουργούς. Ο πρώην πρύτανης της ΑΣΚΤ είναι άνθρωπος από σπάνια πάστα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Εικαστικά / «Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Μια μεγάλη έκθεση στο Σικάγο εξετάζει την γκέι ταυτότητα ως ιστορικό φαινόμενο μέσα από 300 έργα που δημιουργήθηκαν κυρίως στην περίοδο μεταξύ του 1869, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η λέξη «ομοφυλόφιλος», και του 1939
THE LIFO TEAM
Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ