ΣΤΟΝ ΙΣΤΟΤΟΠΟ ΤΗΣ «2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» υπάρχει μια σελίδα αφιερωμένη σε μια γυναίκα που ήταν και θα είναι για πάντα ένας μέρος της άυλης παρακαταθήκης της πόλης, τη Δέσποινα Γερουλάνου. Είναι το φως της παρουσίας της, το χαμόγελο και η βαθιά ανθρωπιά της, η πίστη της που αφήνουν ένα μοναδικό αποτύπωμα, κάτι το ανεπανάληπτο.
Οι απολογισμοί, ως είθισται, έχουν κέρδη και ζημίες, χάρες, λύπες, μικρά και μεγαλύτερα γεγονότα που αφήνουν μικρά ή μεγάλα σημάδια σε όσους εμπλέκονται στη διαδικασία των κοινών σχεδίων, ακόμα και των ανέφικτων οραμάτων αλλά και της καθημερινότητας, που σε περιπτώσεις όπως η διοργάνωση μιας πολιτιστικής πρωτεύουσας δεν είναι ποτέ ρουτίνα. Στον απολογισμό της Ελευσίνας υπάρχει αυτό το σημάδι, μελανό, βαθύ, απόλυτα τραυματικό, μια τεράστια απώλεια.
Η Δέσποινα ήταν ένα μεγάλο δώρο για την πόλη, για τη διοργάνωση και τους ανθρώπους γύρω της, με το βραχνό της γέλιο να αντηχεί διαλύοντας κάθε ανησυχία, κάθε δυσκολία. Αυτό ήταν το φυσικό, το μοναδικό και ανυπέρβλητο ταλέντο της: να κάνει να μοιάζουν όλα εύκολα και οι γύρω της να νιώθουν ασφαλείς.
Η Δέσποινα Γερουλάνου, ως πρόεδρος του Δ.Σ. της διοργάνωσης «2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» έδωσε την ψυχή της σε αυτή την υπόθεση. «… Ήρθαμε, και ερχόμαστε, σε επαφή με πολλούς αξιόλογους ανθρώπους, όλοι δουλεύουμε νυχθημερόν, σαν σκυλιά, τα κάνουμε όλα, και λάντζα και διοίκηση. Αυτό που θα ήθελα να αλλάξει πρώτο είναι η εικόνα που έχει ο κόσμος για την Ελευσίνα… Πιστεύω ότι μπορεί να αλλάξει, χρειάζεται περισσότερος χρόνος και ίσως περισσότεροι άνθρωποι για να γίνει αυτό, αλλά χάρη στη σχέση ζωής που έχουμε αποκτήσει με την πόλη έχουμε βάλει πείσμα όλα αυτά τα κτίρια που ξεκίνησαν να γίνονται, όλα όσα θα συμβούν να μείνουν στην πόλη και να αξιοποιηθούν ως παρακαταθήκη, συνεχίζοντας τη λειτουργία τους… Δεν μας ενδιαφέρει η φαντασμαγορία όσο το στοίχημα να βάλουμε την Ελευσίνα στον χάρτη, να την πάρουν χαμπάρι, να έχεις έναν λόγο να πας εκεί και έναν λόγο να επιστρέφεις ξανά και ξανά», είπε στη LiFO λίγο καιρό πριν φύγει από τη ζωή, στις 18 Απριλίου 2023, αφήνοντας τους ανθρώπους που έζησαν μαζί της την περιπέτεια της Ελευσίνας αληθινά συντετριμμένους, βωβούς και πολύ μόνους.
Η Δέσποινα ήταν ένα μεγάλο δώρο για την πόλη, για τη διοργάνωση και τους ανθρώπους γύρω της, με το βραχνό της γέλιο να αντηχεί διαλύοντας κάθε ανησυχία, κάθε δυσκολία. Αυτό ήταν το φυσικό, το μοναδικό και ανυπέρβλητο ταλέντο της: να κάνει να μοιάζουν όλα εύκολα και οι γύρω της να νιώθουν ασφαλείς. Το έπραττε σε όλη τη διάρκεια της ζωής της, το έπραξε με αξιοθαύμαστη δύναμη και μέχρι το τέλος. Μπροστά στο στοίχημα, την πρόκληση, τον στόχο να αγαπήσουν και να φροντίσουν και οι άλλοι μια πόλη παρατημένη για δεκαετίες άφησε πίσω τον εαυτό της – άνθρωπο με λιγότερη εγωπάθεια και ναρκισσισμό δεν έχουμε συναντήσει ποτέ. Επέλεξε, παρά τα προβλήματα υγείας που είχε, να τρέξει τη ζωή σαν κούρσα ταχύτητας, μέχρι το τέλος, να την αρπάξει, αντί να παρακολουθεί να περνά αδιάφορα δίπλα της.
Το μεγαλείο της Δέσποινας Γερουλάνου είναι το μοναδικό παράδειγμα προσφοράς ενός ανθρώπου παλιάς κοπής που συνόψισε την έννοια της αριστοκρατίας, της λεπτότητας, της ευγένειας, της δοτικότητας και της καλοσύνης. Χωρίς εκείνη πολλά δεν θα τα είχαμε ζήσει, δει ή απολαύσει, πολλά δεν θα είχαν συμβεί, έτσι απλά. «Συνδύαζε, με έναν ιδιαίτερο δυναμισμό, τα δημιουργικά με τις άχαρες αποφάσεις της γραφειοκρατίας και κατάφερνε πάντα να αναδεικνύει με ευαισθησία τις λεπτές υφές των πραγμάτων. Η αύρα της και μια μετριοφροσύνη, που υπογράμμιζε όλες της τις πράξεις, θα συνεχίσει να μας συντροφεύει», λέει η Νανά Σπυροπούλου, διευθύνουσα σύμβουλος της «2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα».
Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός μου εξομολογήθηκε: «Δεν έχασα τη γη κάτω απ’ τα πόδια μου, έχασα το μπράτσο μου. Αυτή η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης αποκτά από σήμερα μια ιστορική μοναδικότητα: αφιερώνεται ολόψυχα, εκτός από μια πόλη, και σε έναν άνθρωπο. Θα το πω ακόμα μία φορά», λέει σκύβοντας επάνω στις φωτογραφίες της: «με τίποτα λιγότερο δεν μπορώ να συμβιβαστώ παρά με την ανάσταση». Αγαπητέ αναγνώστη, κάθε φορά που φτάνεις στην Ελευσίνα, κοίταξε ψηλά και σκέψου το μεγάλο Μυστήριο της Μνήμης. Η Δέσποινα Γερουλάνου δεν έχει φύγει από την πόλη, δεν την εγκατέλειψε ποτέ.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
